Międzynarodowe organizacje sportowe kreują współczesną sportową rzeczywistość na poziomie organizacyjno-prawnym1. Aktualnie zawody spor-towe rangi świaspor-towej nie odbywają się bowiem bez zgody międzynarodowych federacji sportowych2. Ideą, która przyświecała powstaniu tego typu organi-zacji, było propagowanie sportu i zachowanie porządku zarówno w prawo-dawstwie krajowym, jak i międzynarodowym3. Wspomniany porządek praw-ny budzi jednakże kontrowersje wśród przedstawicieli doktrypraw-ny i praktyków prawa sportowego. Ta sytuacja spowodowana jest tym, że sport stał się po-tężną machiną marketingową, opierającą się przede wszystkim na widowi-skowości i ogromnych pieniądzach. Nie brakuje w nim sytuacji patologicz- nych, takich jak np. korupcja4 czy doping5, co nie oznacza, że nie występują postawy zgodne z zasadą fair play6.
1 H. Radke, Prawo międzynarodowe organizacji sportowych a prawo krajowe, [w:] D. Bu-nikowski, K. Dobrzeniecki (red.), Pluralizm prawny. Tradycje transformacje wyzwania, Toruń 2009, s. 339–340.
2 Ibidem, s. 339–340.
3 A. Wach, Odpowiedzialność osób naruszających reguły sportowe lub prawne w związku z UEFA EURO 2012, Warszawa 2012, s. 60–63.
4 Przepisy dotyczące korupcji w sporcie zostały umiejscowione m.in. w rozdziale dziesiątym pt. „Przepisy karne” ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. nr 127, poz. 857).
Wcześniej były umiejscowione w art. 296b kodeku karnego. Zob. A.J. Szwarc, Odpowiedzialność karna za praktyki korupcyjne w sporcie, [w:] idem (red.), Korupcja w sporcie, Poznań 2008, s. 179–193.
5 Problematyka dopingu jest uregulowana w aktach prawnych rangi międzynarodowej i krajowej. Najważniejsze z nich to Światowy Kodeks Antydopingowy czy Międzynarodowa Konwencja o zwalczaniu dopingu w sporcie z dnia 19 października 2014 r. Natomiast w polskim porządku prawnym obowiązuje ustawa z dnia 21 kwietnia 2017 r. o zwalczaniu dopingu w sporcie (Dz.U. poz.
1051). Wraz z jej wejściem w życie działalność rozpoczęła Polska Agencja Antydopingowa. Tekst Światowego Kodeksu Antydopingowego zob. [online] <www.antydoping.pl/> (dostęp: 13.08.2017).
6 P. Godlewski, Globalny i lokalny wymiar współczesnego sportu. Sport i reakcja a wyzwania współczesnej cywilizacji, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Ekonomiczne Proble-my Usług” 2011, nr 689, s. 11.
2017
Pomimo że w literaturze naukowej można odnaleźć opracowania poświę-cone międzynarodowym organizacjom sportowym, problematyka ta wymaga dalszej analizy, zwłaszcza w kwestii charakteru norm przez nie stanowio-nych i ich relacji z podmiotami prawa międzynarodowego publicznego.
Pierwsze międzynarodowe organizacje sportowe ukonstytuowały się w XIX wieku. Były to kolejno: Międzynarodowa Unia Regat Jachtowych (1875), Międzynarodowy Klub Konkursów Hippicznych (1878) i Międzynaro-dowa Federacja Gimnastyki (1881)7. Tego typu podmioty mają charakter zbliżony do międzynarodowych organizacji pozarządowych (ang. Internatio-nal Non-Governmental Organizations – NGOs), ale w odróżnieniu od nich funkcjonują na podstawie statutów lub konstytucji, a nie umowy8. Ich dzia-łacze mogą wywodzić się z różnych państw czy nawet kontynentów, muszą jednak podzielać wspólne cele i wartości.
Międzynarodowe federacje sportowe zrzeszają osoby prawne, fizyczne i instytucje (głównie krajowe federacje sportowe), natomiast ich członkami nie są państwa9. Ponadto funkcjonują zazwyczaj w formie prawnej stowarzy-szenia, podlegając jurysdykcji kraju, w którym dokonano ich rejestracji. Naj-częściej siedzibą międzynarodowych federacji sportowych, ze względu na sprzyjający system prawa podatkowego, jest Szwajcaria10.
Wszystkie międzynarodowe federacje sportowe zachowują podobną for-mę organizacyjną. Na przykład statut Międzynarodowej Federacji Piłki Noż-nej (fr. Fédération Internationale de Football Association – FIFA) wśród swo-ich organów wymienia Prezydenta, Kongres oraz Sekretarza Generalnego11, z kolei Karta Olimpijska, będąca najważniejszym dokumentem Międzynaro-dowego Komitetu Olimpijskiego (ang. International Olympic Committee – OC) – Komitet Wykonawczy, Sesje i Prezydenta12. W niniejszym artykule analizie zostanie poddany statut Międzynarodowej Federacji Koszykówki (fr. Fédération Internationale de Basketball – FIBA)13.
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1.1 i nast. Statutów Generalnych FIBA14, obowiązujących w okresie od 2014 do 2019 r., FIBA jest jedynym organem właściwym do zarządzania koszykówką na świecie. To jedyna organizacja
7 E.J. Osmańczyk, Encyklopedia ONZ i stosunków międzynarodowych, Warszawa 1982, s. 490.
8 B. Kuźniak, M. Marcinko, Organizacje międzynarodowe, Warszawa 2008, s. 5.
9 W. Góralczyk, S. Sawicki, Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, Warszawa 2011, s. 284.
10 A. Wach, op. cit., s. 63.
11 Zob. [online] <http://fr.fifa.com/about-fifa/who-we-are/the-statutes.html> (dostęp:
22.02.2017).
12 Zob. [online] <www.olimpijski.pl/files/Download/1_ok_pl_olympic_charter_en-september 2013.pdf> (dostęp: 22.02.2017).
13 Zob. [online] <www.fiba.com/> (dostęp: 10.03.2017).
14 Zob. [online] <www.fiba.com/documents/2015/FIBAGeneralStatutes_ApprovedbyExtra-ordinaryCongress16March2014_English.pdf> (dostęp: 10.03.2017).
właściwa dla koszykówki profesjonalnej uznana przez Międzynarodowy Ko-mitet Olimpijski. Wynika to z przyjętej zasady ogólnej, że jedna federacja międzynarodowa kieruje jedną dyscypliną sportu. Wszystkie organy, federa-cje członkowskie, a także urzędnicy FIBA są zobowiązani do przestrzegania postanowień Statutów. W kontekście międzynarodowych federacji sporto-wych kontrowersyjny jest przepis art. 3 ust. 3.1, który stanowi, iż FIBA na-leży kwalifikować jako organizację non-profit, czyli niedążącą do uzyskiwa-nia zysków. Tymczasem wszystkie organizacje sportowe, niezależnie w jakiej dyscyplinie działają, uzyskują ogromne przychody ze swojej działalności.
Środki te przeznaczone są także na poszczególne federacje członkowskie wchodzące w skład FIBA. W myśl art. 4 ust. 4.1 i nast. organizacja ta m.in.
zarządza koszykówką na całym świecie, wspiera federacje członkowskie, po-szukuje sponsorów, uchwala regulaminy, statuty i inne regulacje prawne.
Szczególnie ta ostatnia funkcja wskazuje na wiodącą rolę międzynarodowych organizacji sportowych w tworzeniu prawa sportowego. FIBA zrzesza wy-łącznie krajowe związki sportowe (art. 6 Statutów), zaś federacje krajowe muszą bezwzględnie przestrzegać wszystkich przepisów tworzonych przez FIBA i dostosowywać do nich postanowienia wewnętrzne.
Członkowie Międzynarodowej Federacji Koszykówki uczestniczą w roz-grywkach organizowanych przez FIBA, biorą udział i mają prawo głosu w Kongresie FIBA, zgłaszają kandydatów na prezesa i skarbnika organizacji oraz kandydatów do poszczególnych komisji (art. 8 ust. 8.1). Jednakże tego typu wybory w organizacjach sportowych mają zazwyczaj charakter ustaleń politycznych wewnątrz federacji. Na członków FIBA nałożono szereg obo-wiązków określonych w art. 9 ust. 9.1 i nast., m.in. kontrole federacji człon-kowskich nad związkami krajowymi, przestrzeganie prawa stanowionego przez FIBA, podleganie sądownictwu arbitrażowemu w przypadku zaistnia-łych sporów czy prowadzenie transparentnej działalności finansowej. Nie-przestrzeganie nałożonych obowiązków może skutkować zawieszeniem bądź wydaleniem. Międzynarodowe organizacje sportowe często wykraczają w swoich kompetencjach poza wyżej wskazane obowiązki, co zostanie opisa-ne w dalszej części artykułu.
Władzę w FIBA sprawują zgodnie z art. 13 Statutów: Kongres, Zarząd, Prezydent, Sekretarz i odpowiednie komisje. Istotna zasada odnosząca się do wyborów Prezydenta FIBA została przyjęta w art. 14.2.1. Zgodnie z nią, każ-dy wybierany co cztery lata Prezydent FIBA pochodzi z innej strefy konty-nentalnej. To rozwiązanie uniemożliwia wieloletnie zarządzanie organizacją przez jedną osobę.
Zgodnie z art. 34.1, FIBA jest jedynym dysponentem praw telewizyj-nych, marketingowych, licencji i innych praw związanych z koszykówką.
Każda organizacja może w zasadzie dowolnie rozporządzać takimi prawami.
Jednakże uprawnienia wynikające z powyższego przepisu mogą prowadzić
do ingerencji w prawo powszechnie obowiązujące państw, które są np. zain-teresowane prawami do transmisji telewizyjnych z wydarzeń sportowych, w których uczestniczą zawodnicy, reprezentacje czy kluby pochodzące z da-nego kraju.
Kompetencje każdej międzynarodowej federacji sportowej w kreowaniu sportu profesjonalnego są szerokie i mogłyby być przedmiotem odrębnych opracowań. Analiza Statutów FIBA pozwala stwierdzić, iż organizacje tego typu wyposażone są w osobowość prawną, która pozwala im m.in. zarządzać kompleksowo sportem profesjonalnym w danej dyscyplinie sportu. Ustalają też reguły współzawodnictwa sportowego, zajmują się organizacją imprez sportowych o randze międzynarodowej. Mogą inicjować różnego rodzaju po-stępowania dyscyplinarne i zarazem wykluczać poszczególnych członków ze swoich struktur. Ustalają różnego rodzaju regulaminy fair play, kodeksy etyki, które składają się na zasady właściwego postępowania.
Międzynarodowe federacje sportowe znajdują się na pierwszym miejscu w hierarchii podmiotów kreujących sport zawodowy. To właśnie one bezpo-średnio zajmują się imprezami typu Mistrzostwa Świata czy Europy, a także rozgrywkami klubowymi na szczeblu międzynarodowym, organizują np.
Ligę Mistrzów UEFA15. Kolejne miejsca zajmują: krajowe związki sportowe, profesjonalne ligi sportowe, a także zawodnicy i organizatorzy16. Sportowe federacje narodowe pod nadzorem organizacji międzynarodowych ustalają zasady przeprowadzania rozgrywek ligowych w oparciu o odpowiednie akty prawne na szczeblu krajowym. Zgodnie z art. 15 ust 1 i nast. ustawy o sporcie, polski związek sportowy może utworzyć ligę zawodową. Przesłanką do jej utworzenia jest sytuacja, gdy ponad połowa klubów prowadzi działalność go-spodarczą w formie spółki akcyjnej. Organem zarządzającym ligą zawodową17 jest osoba prawna działająca w formie spółki z o.o. bądź spółki akcyjnej18. Funkcjonowanie klubów sportowych w formie spółki akcyjnej wiąże się m.in.
z potrzebą zgromadzenia znacznego kapitału na prowadzenie działalności gospodarczej19.
15 Zob. [online] <www.uefa.com/uefachampionsleague/#/pg/> (dostęp:13.08.2017).
16 A. Sznajder, Charakterystyka rynku sportu profesjonalnego, „Gospodarka Narodowa”
2007, nr 10, s. 49–50.
17 Jednym z przykładów ligi zawodowej funkcjonującej w Polsce jest Ekstraliga Żużlowa Sp. z o.o., więcej zob. [online] <https://speedwayekstraliga.pl/> (dostęp: 13.08.2017).
18 Na mocy poprzedniego ustawodawstwa polskiego (tj. ustawy o kulturze fizycznej i ustawy o sporcie kwalifikowanym) istniała tzw. Sportowa Spółka Akcyjna. Była to spółka o charakterze wyspecjalizowanym, której głównym celem gospodarczym była działalność w zakresie sportu za-wodowego. Zob. W. Cajsel, Sportowa spółka akcyjna – szczególny rodzaj spółki kapitałowej, „Sport Wyczynowy” 2001, nr 7-8. Obecnie działalność takich spółek oparta jest na powszechnych przepi-sach prawnych umieszczonych w ustawie z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037).
19 B. Błażejczak, Formy prowadzenia działalności gospodarczej a sport zawodowy, [w:] A. Ki-
Mimo że w polskim systemie prawa nie funkcjonują obecnie wyspecjali-zowane typy spółek dla podmiotów działających w sporcie, tego typu uregu-lowania obowiązują w innych państwach. Na przykład w Hiszpanii istnieją tzw. sociedades anonimas deportivas – spółki utworzone wyłącznie do prowa-dzenia działalności gospodarczej przez kluby sportowe20. Należy jednak pod-kreślić, iż instytucja ligi zawodowej nie jest jedyną przewidzianą w polskiej ustawie formą prowadzenia zawodowego współzawodnictwa w sporcie.
W przypadku, gdy mniej niż połowa klubów jest prowadzona w formie spółki akcyjnej (drużyny mogą działać w formie stowarzyszeń kultury fizycznej czy Akademickich Związków Sportowych21), rozgrywki nie są klasyczną ligą za-wodową w myśl ustawy. Jednak nie można im zarzucić braku pełnego profe-sjonalizmu. Występują w nich zawodowi sportowcy, a w wielu przypadkach też zawodnicy zagraniczni22.
Międzynarodowe federacje sportowe zajmują pierwsze miejsce w struk-turze podmiotów zarządzających sportem. W ich skład wchodzą krajowe związki sportowe23, te natomiast zrzeszają związki okręgowe24. To właśnie te organizacje zajmują się działalnością sportu profesjonalnego na poziomie kra-jowym, natomiast sposób ich funkcjonowania określają w wielu przypadkach regulacje wyspecjalizowane, należące do źródeł prawa powszechnie obowią-zującego. Jednak zakres i sposób współzawodnictwa przebiega według ści-słych reguł stanowionych przez międzynarodowe organizacje sportowe, bez względu na stopień ingerencji prawa krajowego25.
Jak już wspomniano, działalność międzynarodowych organizacji sporto-wych jest przedmiotem zainteresowania dyscypliny naukowej zwanej pra-wem sportowym. Jednakże, aby bliżej scharakteryzować mechanizm norm stanowionych przez międzynarodowe federacje sportowe, należy najpierw przeanalizować prawo sportowe pod kątem całej problematyki, której doty-czy. W literaturze naukowej istnieje kilka definicji prawa sportowego. Naj-prostsza z nich zakłada, iż prawo sportowe to po prostu normy prawne, które dotyczą sportu26. Szerszej charakterystyki tego pojęcia dostarcza podział na
jowski (red.), Problemy prawne sportu zawodowego, Poznań 1995, s. 23.
20 M. Supera-Markowska, Zarys prawa hiszpańskiego i prawa polskiego, Warszawa 2013, s. 85.
21 Zob. [online] <http://azs.pl/> (dostęp: 13.08.2017).
22 Jednym z przykładów ligi, która nie ma statusu zawodowej, jest Basket Liga Kobiet, chociaż w tych koszykarskich rozgrywkach uczestniczą zawodniczki o uznanej renomie, występujące w najlepszych ligach na świecie. Zob. [online] <http://basketligakobiet.pl/> (dostęp: 13.08.2017).
23 Np. Polski Związek Piłki Siatkowej, [online] <www.pzps.pl/pl/> (dostęp: 13.08.2017).
24 Np. Pomorski Okręgowy Związek Koszykówki, zob. [online] <www.pozkosz.com/> (dostęp:
13.08.2017).
25 B. Kołaczkowski, B.S. Diallo, Kształtowanie się regulacji prawnej zrzeszeń sportowych.
Wybrane aspekty krajowe i prawnomiędzynarodowe, Poznań 2016, s. 204–211.
26 A.J. Szwarc, Karnoprawne funkcje reguł sportowych, Poznań 1977, s. 96.
prawo sportowe sensu largo i sensu stricto27. Według pierwszego kryterium są to normy wywodzące się z różnych gałęzi prawa. Prawo sportowe sensu largo dotyczy m.in. prawa administracyjnego (np. ustawowa ingerencja pań-stwa w sport28), prawa i postępowania karnego (np. korupcja czy doping w sporcie), prawa cywilnego (np. profesjonalne kontrakty sportowe29) czy prawa międzynarodowego (np. międzynarodowe konwencje sportowe). Nato-miast prawo sportowe sensu stricto stanowią głównie przepisy tworzone przez międzynarodowe organizacje sportowe30.
Przytoczony wyżej podział można niewątpliwie zestawić z problematyką charakteru prawnego uchwał organizacji międzynarodowych. Uchwały te dzielą się na tzw. pro foro externo – kształtujące postępowanie państwa poza organizacją międzynarodową oraz pro foro interno – odnoszące się bezpo-średnio do działalności wewnętrznej organizacji31. Podobny charakter mają normy międzynarodowych organizacji sportowych.
Mimo że źródła prawa sportowego mają charakter multicentryczny32, to najważniejszą jego część stanowią regulacje tworzone przez federacje mię-dzynarodowe. Najistotniejsza jest władza wewnątrz organizacji, natomiast akty prawa krajowego na poziomie ustawowym są wyłącznie uzupełnieniem sportowego porządku prawnego. Stosunki pomiędzy podmiotami biorącymi udział w rozgrywkach ligowych bądź zawodach czy turniejach regulowane są najczęściej w formie umów cywilnoprawnych.
Znacząca z punktu widzenia naukowego wydaje się synteza prawa spor-towego zaprezentowana przez przedstawiciela niemieckiej doktryny prawa sportowego Klausa Vievega: „Pierwszą – i podstawową – cechą prawa towego jest system samoregulacji. Międzynarodowe i krajowe związki spor-towe roszczą sobie prawo do tego, by regulować swój sport, stosować tak ustanowione reguły i ewentualnie je egzekwować”33. Obecnie jednak trudno określić dokładne ramy dyscypliny naukowej o nazwie prawo sportowe.
27 L. Jaczynowski, M. Stopczyński, J. Żyśko, Wypis z podstawowych aktów prawnych doty-czących kultury fizycznej, Warszawa 2007, s. 9.
28 Przykładem takich aktów prawnych są typowe regulacje administracyjno-prawne np.
Rozporządzenie Ministra Sportu i Turystyki z dnia 17 sierpnia 2016 r. w sprawie wyróżnień i nagród pieniężnych za wybitne osiągnięcia sportowe (Dz. U. poz. 1308).
29 Kontrakty sportowe mają charakter stosunku cywilnoprawnego pomiędzy zawodnikiem a klubem. Określają najważniejsze uprawnienia, obowiązki sportowca, a także nakaz i zakaz określonego zachowania się zarówno klubu, jak i zawodnika. Wzór umowy dotyczącej przynależności klubowej żużlowca zob. [online] <https://speedwayekstraliga.pl/wp-content/
uploads/2014/03/umowa__mz_nprof.pdf/> (dostęp: 13.08.2017).
30 L. Jaczynowski, M. Stopczyński, J. Żyśko, op. cit., s. 9.
31 W. Góralczyk, S. Sawicki, op. cit., s. 311.
32 Zob. B. Armknecht, Reforma prawa sportowego w Polsce – komentarz krytyczny, „Studia Europejskie ” 2010, nr 1–4, s. 380–381.
33 Zob. [online] <www.irut.de/Forschung/Veroeffentlichungen/OnlineVersionFaszination Sportrecht/FaszinationSportrechtPolnisch.pdf> (dostęp: 24.02.2017).
Powszechna komercjalizacja i globalizacja doprowadziły do tego, że sport podlega nieustannym zmianom i pojawiają się nowe problemy prawne z nim związane34.
Najważniejszą cechą prawa sportowego, którą przywołuje się w literatu-rze naukowej, jest jego autonomia. Zdaniem pliteratu-rzedstawicieli doktryny ozna-cza to, że wszystkie zagadnienia prawne powinny być przede wszystkim roz-patrywane poprzez pryzmat przepisów bezpośrednio związanych ze sportem35. Zdaniem wielu badaczy wpływ na tak rozumianą autonomię prawa sportowe-go ma ukonstytuowanie się w ostatnich latach globalnesportowe-go systemu zwanesportowe-go lex sportiva36. System ten charakteryzuje się przede wszystkim normami zawartymi w odrębnych aktach normatywnych, jest niezależny od prawa krajowego oraz posiada odrębne sądownictwo arbitrażowe37. Można go przy-równać do tzw. sytemu-typu, który Zygmunt Ziembiński i Sławomira Wron-kowska określają jako „zbiór norm uporządkowanych według przemyślanych jedynie relacji zachodzących między elementami zbioru (system-typ). Przy-kładem takiego systemu-typu może być system prawa powstający wyłącznie poprzez precedensy prawotwórcze”38. Oczywiście nie można utożsamiać sys-temu prawa sportowego z prawem precedensowym, ale relacje występujące pomiędzy różnymi gałęziami prawa wydają się być przemyślane, mimo że często dochodzi pomiędzy nimi do konfliktu prawnego.
Na gruncie powyższych rozważań można zauważyć, że dyscyplina nazy-wana prawem sportowym ma charakter multidyscyplinarny, w którym można zaobserwować wzajemne przenikanie się regulacji o charakterze pu-bliczno- i prywatnoprawnym. Niemniej jednak stopień ingerencji państwa w przepisy dotyczące sportu jest różny w zależności od kraju. Eligiusz Jerzy Krześniak wskazuje, że: „sport potrzebuje albo specyficznych, dedykowanych tylko dla tej dziedziny regulacji prawnych, albo pogłębionej analizy w dok-trynie prawniczej, pomagającej rozstrzygać sporne lub wątpliwe kwestie na podstawie ogólnych przepisów prawa, z uwzględnieniem jednak specyfiki sportu”39. Istnieją kraje, gdzie „specyfika sportu” nie jest wspierana regula-cjami specjalistycznymi, jak to ma miejsce w przypadku Niemiec. W takiej sytuacji przepisy tworzone przez federacje sportowe są wspierane przepisa-mi powszechnie obowiązującyprzepisa-mi, niezwiązanyprzepisa-mi z przedprzepisa-miotem działalności tych organizacji. W innych krajach, np. w Polsce, funkcjonują regulacje
spe-34 S. Fundowicz, Prawo sportowe, Warszawa 2013, s. 23.
35 A.J. Szwarc, op. cit., s. 131.
36 P. Łebek, Autonomia organizacji sportowych, „Problemy Współczesnego Prawa Między-narodowego Europejskiego i Porównawczego ” 2011, nr 9, s. 156–157.
37 Ibidem, s. 156–157.
38 S. Wronkowska, Z. Ziębiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, s. 180.
39 E.J. Krześniak, Prawne mechanizmy zabezpieczenia zasady autonomii sportu, na przy-kładzie struktury i sposobu funkcjonowania Międzynarodowej Federacji Piłki Nożnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016, nr 2, s. 13.
cjalistyczne stworzone po to, aby uregulować pewien obszar związany ze sportem40.
Przywoływanie argumentu autonomii prawa sportowego czy autonomii międzynarodowych organizacji sportowych w sytuacji konfliktu z innymi ga-łęziami prawa wydaje się niewystarczające. W obszarze sportu wciąż bo-wiem odnotowujemy zmiany niemal w każdym aspekcie. Modyfikacjom ule-gają nie tylko przepisy stanowione przez federacje sportowe, ale również rozwija się technologia (np. stosowanie powtórek wideo w meczach piłkar-skich41). Zmienia się także cały model zarządzania sportem, co spowodowa-ne jest przede wszystkim gespowodowa-nerowaniem gigantycznych środków finanso-wych przez podmioty działające w sporcie profesjonalnym. Jednocześnie nie brakuje sytuacji patologicznych, takich jak korupcja, doping, nieetyczne praktyki w biznesie zwane ambush marketing42 czy przestępczość gospodar-cza.
Niejednorodna systematyka prawa sportowego ma na celu skłanianie podmiotów działających w sporcie międzynarodowym do współpracy i posza-nowania, natomiast w sytuacji konfliktu – do zawierania kompromisu. Nie-wątpliwie międzynarodowe federacje sportowe dalej pozostają głównym or-ganizatorem całego życia sportowego, co umożliwia im ukonstytuowanie się systemu prywatnoprawnego, opartego na wspomnianym wcześniej lex spor-tiva, czyli prawa będącego poza jurysdykcją państw43. Jednak nie należy zapominać, iż wskutek dynamicznego rozwoju sportu coraz większą rolę od-grywają przepisy niezwiązane bezpośrednio z działalnością tych podmiotów.
W tym miejscu wymienić można chociażby ustawy specjalistyczne (np. usta-wa o sporcie) czy ustawy porządkujące organizację widowiska sportowego (np. ustawa o bezpieczeństwie imprez masowych44). Dlatego też istotne jest wypracowanie pewnej płaszczyzny współdziałania systemu prawa sportowe-go z krajowymi systemami prawnymi. Korporacyjna część prawa sportowesportowe-go nie powinna opierać się wyłącznie na autonomii jednego podmiotu.
W profesjonalnym współzawodnictwie sportowym obowiązują też akty prawne o randze konwencji międzynarodowych. Wśród najważniejszych mo-żemy wyróżnić m.in. Europejską Konwencję w sprawie przemocy i ekscesów widzów w czasie imprez sportowych, a w szczególności meczów piłki nożnej
40 Ibidem.
41 Zob. [online] <www.przegladsportowy.pl/pilka-nozna,kms-historyczny-karny-pierwszy-udany-test-powtorek-wideo,artykul,743475,1,279.html> (dostęp: 25.02.2017).
42 Zob. M. Tomanek, S. Raniszewski (red.), Problemy kultury fizyczne – Aspekty ekonomiczne, prawne, pedagogiczne, Bydgoszcz 2015, s. 60–70.
43 H. Radke, Lex Sportiva, [w:] M. Leciak (red.), Leksykon prawa sportowego 100 pod-stawowych pojęć, Warszawa 2017, s. 74–77.
44 Ustawa z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz.U. z 2010 r., nr 127, poz. 857).
z 1985 r.45 czy wspominaną wcześniej Międzynarodową Konwencję o zwal-czaniu dopingu w sporcie z 2005 r. Ważnym aktem prawnym jest Konwencja Rady Europy w sprawie zwalczania manipulacji zawodami sportowymi46. Istotne piętno na sporcie profesjonalnym odcisnęło również prawodawstwo europejskie. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wielokrotnie przyczyniał się do zmiany sytuacji prawnej sportowców profesjonalnych na ich korzyść.
Do najbardziej znanych rozstrzygnięć Trybunału z zakresu sportu należą wyroki w sprawach m.in. Bosmana, Simutenkova czy Meca-Medina47.
Konieczność integracji społeczności międzynarodowej dodatkowo moty-wuje fakt, iż międzynarodowe organizacje sportowe nie są podmiotami pra-wa międzynarodowego publicznego48. Jak już wcześniej wspomniano, są one organizacjami pozarządowymi i podlegają prawu siedziby danej organizacji.
Zrzeszają również jedną organizację członkowską w każdej dyscyplinie spor-tu49 (np. Polski Związek Koszykówki50 zrzeszony jest w opisanej wcześniej organizacji FIBA), podlegają również sądownictwu arbitrażowemu. Funkcje sądu właściwego do spraw związanych ze sportem profesjonalnym pełni Try-bunał Arbitrażowy ds. Sportu w Lozannie51. Zdaniem przedstawicieli nauki prawa międzynarodowego publicznego, międzynarodowe organizacje poza-rządowe aspirują do miana podmiotów równouprawnionych w stosunkach
Zrzeszają również jedną organizację członkowską w każdej dyscyplinie spor-tu49 (np. Polski Związek Koszykówki50 zrzeszony jest w opisanej wcześniej organizacji FIBA), podlegają również sądownictwu arbitrażowemu. Funkcje sądu właściwego do spraw związanych ze sportem profesjonalnym pełni Try-bunał Arbitrażowy ds. Sportu w Lozannie51. Zdaniem przedstawicieli nauki prawa międzynarodowego publicznego, międzynarodowe organizacje poza-rządowe aspirują do miana podmiotów równouprawnionych w stosunkach