EKONOMIA – MAKROEKONOMIA Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
Ramka 32.5: Zestawienie porównawcze konkurencyjnych pogl dów
34. MI DZYNARODOWY SYSTEM WALUTOWY I FINANSE MI DZYNARODOWE
Kurs walutowy – cena równowagi, po której s dokonywane transakcje wymienne pomi dzy dwiema
walutami krajowymi na rynku walutowym. ( stosunek waluty zagranicznej do krajowej)
- popyt na walut krajowa wynika z ch ci nabycia przez cudzoziemców krajowych towarów, usług i aktywów
- poda waluty krajowej wynika z ch ci np. Polaków do zakupu zagr. towarów usług i aktywów (je li pa stwo nie interweniuje kurs równowagi ustala si w wyniku gry poda y i popytu) Typy systemu kursu walutowego
a) Stałe(sztywne)
- system waluty złotej( interwencja pa stwa nie wyst puje lub jest półautomatyczna) -kursy dostosowywane okresowo(o pewnej stopie uznaniowo ci[swobody])
Płynne
-całkowicie płynne( tak jak system waluty złotej)
-regulowane kursy płynne( tak jak dostosowywane okresowo) System waluty złotej: (nominalne kursy walutowe s stałe)
- rz d ka dego kraju ustala cen złota wyra on w jednostkach waluty krajowej (parytet złota- cena złota w walucie krajowej ustalona przez rz d)
- istnienie zwi zku mi dzy krajow emisj pieni dza a stanem rezerw złota
Pa stwo mo e dokonywa emisji banknotów tylko, gdy kupi złoto od ludno ci. Je eli ludzie wymieniaj banknoty na złoto to zmienia si ilo tych papierowych banknotowo w obiegu( zwi zek
stuprocentowego pokrycia obiegu pieni nego)
- ka dy banknot musi mie swój odpowiednik w okre lonej ilo ci złota o tej samej warto ci w skarbcu banku centralnego
- zwi kszenie poda y pieni dza ci le zale y od utrzymania w skarbcu odp.ilo ci złota S zatem 3 zasady: ustalanie parytetu, wymienialno , stuprocentowe pokrycie w złocie. USA : parytet 20,67 $ za uncj złota
GB: parytet 4,25 funta za uncje
20,67 / 4,25 = 4,86--- kurs dolara wobec funta 4,86 $ za jednego funcika (w istocie złoto kosztuje tyle samo w obu krajach)
(wzrost poda y pieni dza wzrasta tylko w takim tempie, w jakim wzrasta poda złota)
Dostosowania w bilansie płatniczym w systemie waluty złotej
Punkt wyj cia: taka sama sytuacja gospodarcza w USA i GB charakteryzuj ca si :
- równowag wewn trzn (pełne zatrudnienie) i równowag zewn trzn ( nie ma nadwy ki ani deficyty w bilansie płatniczym)
- stała poda pieni dza, dany poziom rezerw złota w skarbcu, dany poziom cen ZMIANA
-USA w pewnym momencie wi cej importuj z GB - powoduje to nadwy k w bilansie handlowym GB
-nast puje wzrost popytu globalnego na produkty brytyjskie (ma miejsce krótkookresowy keynesowski rozkwit gospodarczy)
- w USA ma miejsce recesja i deficyt płatniczy - ludzie wymieniaj dolary na finty
- nadwy ka poda y dolarów na rynku walut
- wzrost kursu dolara do funta powoduje zakup złota w USA za dolary i sprzeda go w Banku Anglii za funty
-zmniejszenie wzgl dnej poda y dolarów w stosunku do funtów
-nadwy ka w bilansie płatniczym GB powoduje wzrost rezerw złota w Banku Anglii - mo liwo dostarczenia dodatkowych funtów
- w USA spadek rezerw złota w banku centralnym ( deficyt handlowy jednych krajów oznacza nadwy k ) Kraj z nadwy k bilansu płatniczego:
- wzrost krajowej poda y pieni dza -wzrost oficjalnych rezerw złota Kraj z deficytem
-zmniejszenie rezerw złota i ograniczeni krajowego obiegu pieni dza GB(rozkwit)
- ceny i płace nie dostosowuj si od razu do wzrostu popytu
- powolny wzrost cen powoduje spadek konkurencyjno ci gospodarki (łagodzone przez uzupełniaj ce przepływy pieni ne)
Nadwy ka bilansu płatniczego- wzrost ilo ci funtów z obiegu- powi kszenie zasobów złota w Banku Anglii
Zwi kszona poda pieni dza powoduje wzrost cen wewn trznych przez normalny mechanizm obni ki stopy procentowej i wzrost popytu globalnego na dobra
Wzrost cen spadek konkurencyjno ci zmniejszenie nadwy ki bilansu płatniczego
Deficyt w USA spadaj zasoby złota i poda pieni dza- wzrost stopy procentowej obni enie cen i płac wzrost konkurencyjno ci gospodarki ameryk. Eksportu
System waluty złotej zapewnia automatyczne przywracanie równowagi w bilansach handlowych i płatniczych( system przywracania równowagi zale y od tempa, w jakim krajowe ceny i płace reaguj na presj stwarzan przez nadwy k poda y lub nadwy k popytu)
System kursu dostosowywanego okresowo( z Breton Woods)- in. System dolarowy.
Wszystkie kraje zgodziły si ustali kurs swojej waluty wobec dolara (parytetu waluty krajowej wobec $$$$)
- wymienialno waluty na dolary nie na złoto
- kraje musiały kupowa lub sprzedawa dolary ze swoich rezerw dewizowych lub z zasobów dolarowych
- kraje musiały broni stałego kursu swojej waluty wobec dolara
- nie ma stuprocentowego pokrycia waluty krajowej, krajowy obieg pieni ny nie musiał by w jakikolwiek sposób zwi zany z zasobami w rezerwach dewizowych banku centralnego - istnieje mo liwo dodruku pieni dzy !!!!( reaguje si tak w przypadku zmniejszenia poda y pieni dza, na krótk met zapobiega to wzrostowi bezrobocia)(system ten blokuje mechanizm dostosowawczy oparty na złocie)
- ci głe finansowanie deficytu dolarami mo e doprowadzi do wyczerpania zapasów a tym samym konieczno ci dewaluacji waluty( obni enie parytetu wobec dolara)
Płynne kursy walutowe
- utrzymanie stałej równowagi przy braku jakiejkolwiek interwencji pa stwowej za po rednictwem swych rezerw dewizowych
- rezerwy s niezmienione i nie wyst puj mechanizmy zewn trzne mog ce zmieni rozmiary krajowej poda y pieni dza
- wpływy zza granicy s równe odpływom( zrównowa ony bilans płatniczy)
Kurs oparty na parytecie siły nabywczej- cie ka zmian nominalnego kursu walutowego, która pozwala utrzyma na stałym poziome konkurencje mi dzynarodow w krachach, w których wyst puj wy sza stopa inflacji ni u ich konkurentów powoduje deprecjacj nominalnego kursu walutowego. Natomiast w krajach, w których inflacja jest ni sza b dzie nast powa aprecjacja kursu.
(parytet – stosunek wymienny 2 lub wi cej walut, wzajemne powi zanie ich warto ci)
-Kursy walutowe dostosowuj si do cie ki parytetu siły nabywczej tylko w dłu szych okresach -mo e ten system w długim okresie rozwi za problem ogromnych ró nic krajowych stóp inflacji i tempa wzrostu krajowej poda y pieni dza w skali mi dzynarodowej
(rachunek obrotów bie cych w bilansie płatniczym- zapis płatno ci z tytułu przepływu dóbr i usług oraz pozostałych transakcji bie cych pomi dzy krajem z zagranic )
Popyt i poda waluty zale y od transakcji na rachunku obrotów bie cych bilansu
płatniczego(wymiana dóbr i usług za granic ) jak i transakcji na rachunku obrotów kapitałowych obejmuj cych przepływy aktywów mi dzy krajem a zagranic
(siła nabywcza- ilo towarów i usług, jakie mo na naby za dany nominał pieni dza; wzrost ogólnego poziom cen oznacza spadek siły nabywczej)
Stopa zysku zale y od
- porównania stóp procentowych oferowanych od aktywów wyra onych w ró nych walutach -od oczekiwanych zysków lub strat kapitałowych wynikaj cych ze zmian kursów walutowych w okresie, w jakim aktywa te s utrzymane
-Wzrost oprocentowania lokat w funtach mo e doprowadzi do wzrostu kursu funta szterlinga - kurs walutowy mo e si zmieni w momencie przepływu kapitałów lub, gdy pojawia si takie zagro enie
-wzrost kursu – inwestorzy spekulacyjni mog doj do wniosku, ze niedługo b dzie si mógł znowu obni y - wystraszanie cz ci inwestorów.
- ograniczenie transakcji na rachunku obrotów kapitałowych(utrzymanie równowagi na rynku walutowym)
-Rz d chce ograniczy poda pieni dza i obni y tempo inflacji
-powolny proces dostosowa krajowych cen i płac przebiega powoli, to pocz tkowym skutkiem zmniejszenia nominalnej poda y pieni dza jest spadek realnych zasobów pieni dza
- powoduje to wzrost stopy procentowej i wzrost kursu walutowego, aby zapobiec masowemu napływowi kapitału na rachunek obrotów kapitałowych bilansu płatniczego
Powoduje to:
-zmniejszenie konkurencyjno ci gospodarki
-spadek eksportu i wzrost stopy procentowej powoduje spadek koniunktury a nast pnie obni k cen i płac
- ni sza nominalna poda pieni dza, ni sze ceny i płace i wy szy nominalny kurs walutowy pozwala odbudowa konkurencyjno gospodarki
Stałe a płynne kursy walutowe Odporno na wstrz sy:
-nominalne( gdy ró ne kraje maj ró na stop inflacji)
- realne( gdy w gosp. wiatowej pojawiaj si wstrz sy np. wzrost cen ropy)
System kursów płynnych lepiej radzi sobie z ró nicami w stopie inflacji. Kursy walut krajów o wysokiej inflacji musza si w dłu szym okresie czasu same obni y . W przypadku problemów realnych płynne kursy lepiej radziły sobie z gwałtownymi wstrz sami w gospodarce.
Odporno na niestabilno :
Cz sto zarzuca si kursom płynnym i ich niepewno i ci głe wahania, co hamuje rozwój handlu mi dzynarodowego i przeciwdziała inwestycjom. Wynika to jednak z naturalnej wła ciwo ci
gospodarki, która cechuje si niepewno ci i ryzykiem. W przypadku krajów o stałym kursie, b d one d yły czasem do utrzymania stałego kursu kosztem niestabilnej polityki pieni nej.
Dyscyplina finansowa:
Płynne kursy pozwalaj na utrzymanie trwałych ró nic krajowych stóp inflacji, czyli nie mog zapobiec wej ciu kraju na cie k szybkiego wzrostu poda y pieni dza i wzrostu stopy inflacji. Stałe kursy walutowe lepiej radz sobie z dyscyplin finansow głównie przez restrykcyjn polityk finansow . Wolno handlu i płatno ci:
Płynne kursy walutowe lepiej cechuj si mniejszymi praktykami protekcjonistycznymi(cła i inne bariery) , które mogłyby ograniczy wolno i swobod handlu i wymian kapitału.
Koordynacja polityki gospodarczej:
W warunkach płynnych kursów walutowych przyj cie bardziej restrykcyjnej polityki pieni nej tylko w 1 kraju doprowadzi do gwałtownej aprecjacji kursu jego waluty ze wzgl du na wysoki poziom krajowej stopy procentowej. Ta szybka utrata konkurencyjno ci pogł bi załamanie koniunktury w kraju. Niejednoczesne przej cie poszczególnych krajów do bardziej restrykcyjnej polityki pieni nej mo e prowadzi do gwałtownych waha ich konkurencyjno ci w krótkim okresie. Skoordynowane
zacie nienie polityki pieni nej oznacza b dzie , e wsz dzie stopa procentowa b dzie wysoka. Nie b dzie powodów do tak du ych krótkookresowych waha kursów walutowych,
Dwa argumenty za koordynacja:
- pozwala politykom uwzgl dni koszty zewn trzne, jakie poszczególne kraje przerzucaj na siebie wzajemnie
- mo e pozwoli rz dom na uwiarygodnienie prowadzonej przez nie polityki gospodarczej
-wymiana inf. zapobiega bł dom wynikaj cym z zało e , co do reakcji polityków w innych krajach