W 2007 r. Wyższa Szkoła Techniczna i Artystyczna w Trewirze zainicjowała współpracę międzyuczelnia-ną Spaces of Remembrance – Architectures of War na terenie Saary, Lotaryngii, Luksemburga, Nadrenii-Pa-latynatu i Walonii. Jej kontynuacją, od 2008 r., jest pro-jekt mobilnej uczelni pod nazwą CROSS-BORDER NETWORK OF HISTORY AND ARTS, którego orga-nizatorem i koordynatorem jest prof.■Anna■Bulanda-Pantalacci – w ramach „Kursów intensywnych” pro-gramu Erasmus. Istotą projektu jest współpraca uczelni artystycznych oraz uniwersytetów z Polski, Niemiec i Francji, do których co roku dołączają szkoły wyższe z kolejnych państw. Studenci i naukowcy starają się w niekonwencjonalny sposób upamiętnić oraz przy-czynić się do zrozumienia historii
różnych znaczących miejsc w Eu-ropie. Działaniom tym przyświe-ca idea skupienia w jednym miej-scu wielu dziedzin artystycznych i naukowych oraz wielopłaszczy-znowego poznania miejsca, w któ-rym odbywa się projekt. Składają się na nie zagadnienia artystycz-ne, kulturowe, historyczartystycz-ne, geopo-lityczne, językowe, a także topo-grafia i infrastruktura goszczącej mobilną uczelnię okolicy. W latach poprzednich program realizowa-no w Krakowie (2008), w zamku Namedy w Nadrenii-Palatynacie (2009) oraz w Schengen, Luksem-burgu, Metzu, Trewirze i Saarbrüc-ken (2010). Instytut Sztuki Uni-wersytetu Opolskiego dołączył do sieci uczelni w roku 2009. Twórcze
spotkanie prof. Anny Bulandy-Pantalacci i prof.■Łucji■
Piwowar-Bagińskiej w zamku Namedy zainicjowa-ło włączenie Uniwersytetu Opolskiego nie tylko jako uczestnika ale również jako współorganizatora projek-tu Migracje wymuszone, realizację projekprojek-tu zaplano-wały w Polsce w roku 2011. Projekt został otoczony opieką prorektora Uniwersytetu Opolskiego prof.■Pio-tra■Wieczorka.
Na miejsce polskiej edycji projektu 2011 wybrano siedzibę Fundacji Krzyżowa dla Porozumienia Euro-pejskiego – w Krzyżowej na Dolnym Śląsku. Nie jest to wybór przypadkowy. W czasie II wojny światowej działała tu opozycyjna grupa antyhitlerowska nazywa-na „Kręgiem z Krzyżowej”, utworzonazywa-na przez
hrabie-Uroczyste otwarcie spotkania w Krzyżowej
go Helmuta Jamesa von Moltke, właściciela tutejszych dóbr. Także tutaj, 12 listopada 1989 r., odbyła się polsko-niemiecka msza pojed-nania, w której uczestniczyli pre-mier Polski Tadeusz■Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut■Kohl.
Jest więc Krzyżowa symbolem nie
tylko trudnej historii, ale także po-jednania, dialogu i przełamywania uprzedzeń mających swe źródło w przeszłości, co wpisuje się w za-sadnicze założenia programu. Pa-tronat honorowy nad edycją 2011 objęli: prof.■ Władysław■ Barto-szewski oraz prof.■Gesine■Schwan■
tetu Viadrina.
Uczestnicy projektu gości-li w Krzyżowej w dniach 10 – 21 kwietnia 2011 r., realizując pra-ce pod hasłem European Forum of History and Arts 2011, doty-czące wymuszonych migracji. Po raz pierwszy do udziału w progra-mie włączeni zostali studenci hi-storii i politologii oraz naukowcy zajmujący się tymi dziedzinami, którzy wraz z artystami zaanga-żowali się w realizację projek-tu. Połączenie nauki i sztuki mia-ło w jeszcze większym stopniu niż dotychczas uzmysłowić uczestni-kom, że mimo różnic pochodzenia mają wspólną historię, która może łączyć, a nie dzielić. Pozwoliło to łatwiej zrozumieć historię Europy i potraktować ją jako konstruktyw-ne doświadczenie, pomagające pa-trzeć na przeszłość przez pryzmat wspólnych wizji na przyszłość.
Koncepcję warsztatów artys-tycznych przygotowali prof. Łucja Piwowar-Bagińska (Uniwersytet Opolski) i prof.■Antoni■Porczak■
(Akademia Sztuk Pięknych w
Kra-Ekipa Instytutu Sztuki UO na tle Wieży Babel (fot. Diana Witkowska)
Studenci historii Uniwersytetu Opolskiego – uczestnicy warsztatów historycz-nych (fot. Florian Luxemburger)
stycznych pracowali w czterech artystycznych grupach warsztato-wych: sztuka papieru, sztuka insta-lacji, visual art, performance. Pro-jekty artystyczne i naukowe były realizowane pod opieką między-narodowych zespołów profesorów.
Uczestniczyło w nich 89 stu-dentów i 22 naukowców z piętna-stu ośrodków akademickich Polski, Niemiec, Francji, Irlandii, Belgii, Luksemburga, Słowacji, Kanady i Stanów Zjednoczonych. Wśród nich znaleźli się również przedsta-wiciele Instytutu Historii i Instytu-tu SzInstytu-tuki UniwersyteInstytu-tu Opolskie-go.Instytut Historii reprezentowa-ła grupa pięciu studentów oraz dr■
Małgorzata■ Świder, która wraz z prof.■Klausem■Zimmerem■kie-rowała pracami warsztatów histo-rycznych. W ich trakcie uczestnicy zajmowali się problemem migracji wywołanych II wojną światową, kładąc szczególny nacisk na prze-mieszczenia ludności na terenach Polski, Niemiec i Luksemburga. W pierwszym etapie prac studenci z Opola, Trewiru, Luksemburga i Sa-arbrücken przedstawiali przygoto-wane wcześniej referaty i prezenta-cje. Obejmowały one zagadnienia dotyczące deportacji i wysiedleń Polaków z terenów okupowanych przez III Rzeszę i ZSRR, przesie-dleń ludności polskiej z ziem włą-czonych po wojnie do Związku Ra-dzieckiego, ewakuacji, ucieczek i wysiedleń Niemców z dawnych ziem wschodnich Rzeszy oraz de-portacji mieszkańców okupowa-nego przez Niemców Luksembur-ga. Referaty, a także analiza zdjęć, dokumentów, wspomnień oraz spotkania ze świadkami omawia-nych wydarzeń stanowiły wstęp do dyskusji i poszukiwania podo-bieństw w losach wszystkich osób zmuszonych do opuszczenia swo-ich domów. Drugi etap prac prze-prowadzony został w trzech gru-pach, przy czym w skład każdej z nich wchodził przynajmniej jeden
czących w warsztatach narodowo-ści. Zadaniem grup było wypra-cowanie wspólnego stanowiska wobec przydzielonego zagadnie-nia, a następnie napisanie prezentu-jących je artykułów. Dużą pomocą okazała się obecność księżnej He-ide■von■Hohenzollern oraz prof.■
Rolanda■Reichweina, syna Adol-fa■Reichweina, członka Kręgu z Krzyżowej. Goście aktywnie włą-czyli się w działania naukowców i studentów, biorąc udział w dysku-sjach oraz przedstawiając omawia-ne wydarzenia z własomawia-nej perspek-tywy.
Ważnym zadaniem history-ków była współpraca ze studen-tami kierunków artystycznych.
Przed rozpoczęciem projektu opol-scy studenci II roku studiów uzu-pełniających z historii opracowali obszerny zbiór informacji dotyczą-cych tego tematu. Został on prze-kazany studentom kierunków ar-tystycznych, dzięki czemu mogli się oni zapoznać z najważniej-szymi faktami jeszcze przed roz-poczęciem prac. Natomiast już w Krzyżowej uczestnicy warsztatów historycznych służyli pomocą w objaśnianiu poszczególnych kwe-stii i przybliżali interesujące arty-stów zagadnienia, pomagając im właściwie zrozumieć opracowy-wany temat. Ponadto czuwali nad właściwą interpretacją wykorzy-stywanych w procesie twórczym źródeł.
W warsztatach artystycznych uczestniczyło sześciu studen-tów Instytutu Sztuki Uniwersy-tetu Opolskiego, którzy w osiem-nastoosobowej międzynarodowej grupie Visual Art realizowali swo-je proswo-jekty pod kierunkiem prof.
Anny Bulandy-Pantalacci (Fach-hochschule Trier), prof.■ André■
Delalleau (Académie Royale des Beaux-Arts de Legie), prof.■ Je-rzego■Ostrogórskiego (Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku) prof.
Łucji Piwowar-Bagińskiej (Uni-wersytet Opolski) i dr.■Bartosza■
ski). Tworząc swój projekt opolscy artyści zainspirowali się biblijną opowieścią o Wieży Babel, będą-cej symbolem niemożności poro-zumienia i chaosu. Efekt prac miał w symboliczny sposób dowodzić, że porozumienie jest możliwe i po-trzebne, zwłaszcza w miejscu na-znaczonym historią, często bole-sną i trudną. Grupa, wykorzystując drewno i białe płótno, w jednym z budynków zespołu pałacowego w Krzyżowej skonstruowała ponad-sześciometrową wieżę. Jej martwa geometria, dzięki użyciu techniki mappingu, przeobraziła się w żywą mozaikę impresji na temat losów ludzi dotkniętych tragedią przesie-dleń, ich lęku i bólu związanego z przerwaniem ciągłości losów oraz odcięciem od korzeni przodków.
Łącząc w projekcie fragmenty pra-cy innych uczestników warsztatów artystycznych, udowodniono, że jedynie dzięki współpracy możli-we jest pokonanie demonów szłości i zadośćuczynienie prze-szłym tragediom.
Zakończeniem projektu Euro-pean Forum of History and Arts 2011 było omówienie działań hi-storyków oraz multidyscyplinar-na wystawa prac osiemdziesięciu sześciu studentów kierunków ar-tystycznych. Prezentacje odby-wały się zarówno w pomieszcze-niach jak i w plenerze, obejmując nie tylko teren zespołu pałacowe-go, ale również wiele miejsc na te-renie Krzyżowej. Wśród licznych zwiedzających znalazł się m.in.
prof.■Lothar■Hagebölling, dyrek-tor gabinetu prezydenta Republi-ki Federalnej Niemiec. Efekty prac uczestników tegorocznej edycji ze-brane zostaną w dwutomowej, wie-lojęzycznej publikacji. Planowana jest również multimedialna wysta-wa prezentowysta-wana w miastach, sie-dzibach wszystkich uczelni biorą-cych udział w programie.
Diana■Witkowska■
Michał■Jakubik■
Studencka Rozgłośnia Radiowa Radio-Sygnały skończyła 54 lata.
Tradycyjnie, jak co roku, studen-ci tworzący redakcję prowadzili audycje bez przerwy przez 54 go-dziny bawiąc się, wspominając i myśląc o tym, co ich czeka w ko-lejnych latach.
Wszystko zaczęło się 24 kwiet-nia 1957 roku. Program nadawany przez akademicki radiowęzeł był jednym z pierwszych mediów w ówczesnej Wyższej Szkole Peda-gogicznej w Opolu. Dzisiaj Radio-Sygnały to nowoczesne studenc-kie radio internetowe, pamiętające o tradycjach. Tak jak pół wieku te-mu, redakcja to nie tylko studen-ci szukający doświadczenia dzien-nikarskiego, ale przede wszystkim jedna wielka medialna rodzina.
Osobom, które co roku pojawiają się w redakcji radia przyświeca za-wsze to samo przesłanie: Radio-Sy-gnały: Ludzie – Muzyka – Kultura – Klimat.
Na te 54 lata składają się i suk-cesy, i porażki, z których młodzi dziennikarze radiowi wyciągali wnioski, doskonaląc swój warsz-tat i uczestnicząc w życiu najpierw Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a następnie Uniwersytetu Opolskie-go. Radio-Sygnały były świadkiem wydarzeń kulturalnych, gospodar-czych i politycznych na skalę ogól-nopolską. Od roku 1966 rozgłośnia współorganizowała pierwsze Zi-mowe Giełdy Piosenki. To właśnie podczas nich debiutowali m.in. Ur-szula■Sipińska i Irena■Jarocka.
W 1969 r. na giełdzie zadebiutował Andrzej■Rosiewicz. Sygnały włą-czyły się również w wydarzenia marcowe 1968 roku, kiedy to kry-zys polityczny panującego systemu został zapoczątkowany demonstra-cjami studenckimi w wielu
mia-stach Polski. W Opolu, jak głoszą kroniki, około północy grupa stu- dentów ustaliła z rektorem Maury-cym Hornem wspólny komunikat, w którym zapewniono, że wszystkie pytania i wątpliwości studentów zebranych na wiecu w „Mrowisku” Ko-munikat został odczytany przez mikrofony SSR Radio-Sygnały. W latach 70. ubiegłego wieku rozpo-czął się bardzo burzliwy okres na antenie studenckiej rozgłośni. Po-jawiały się najróżniejsze audycje.
Jedne z nich, prowadzone przez opolskich językoznawców, propa-gowały i roztrząsały zagadnienia oraz zagwozdki językowe. Kolej-ne przyczyniały się do działań cha-rytatywnych. Na uwagę zasługuje bicie rekordu świata w roku 1975.
Godzina 13 w piątek, 11 kwietnia, była momentem rozpoczęcia
kon-certu życzeń nadawanego bez prze-rwy przez 163 godziny. Wtedy to SRR Radio-Sygnały poprawiła re-kord osiągnięty przez studentów Akademii Medycznej we Wrocła-wiu, który wynosił 76 godzin. Do-chód z koncertu życzeń przekazany został na budowę Centrum Zdro-wia Dziecka.
To tylko wybiórcze przykłady działalności studentów, tworzących uczelnianą rozgłośnię. Z kołchoź-ników można było usłyszeć kaba-ret, relacje sportowe z rozgrywek akademickich, muzykę Dalekiego Wschodu czy rozmowy z polskimi artystami. Gośćmi Sygnałowców byli m.in. Gustaw■Holoubek, ka-baret■Elita, Kazimierz■Kutz czy Edmund■Osmańczyk. Jak przy-stało na dobrą rozgłośnię radio-wą Radio-Sygnały miały też swój znak rozpoznawczy. Każdą audy-cję rozpoczynał fragment Błękitnej gwiazdy zespołu The Shadows. Nie można zapomnieć też o jednym z najważniejszych celów, które za-wsze przyświecały działalności