Modułowa struktura studiów i ich przebieg. W trakcie studiów studenci uczestniczą w zajęciach realizowanych w ramach poszczególnych modułów,

z których część jest obowiązkowa, a część stanowią przedmioty fakultatywne (tab. 2).

Tabela 2. Moduły realizowane w trakcie studiów licencjackich Oznaczenie

modułu ^{Nazwa modułu}

Rodzaj przedmiot u Liczba punktów ECTS A Wprowadzenie do geografii O 17 B Podstawowe kompetencje w geografii O 13 C Moduł pogłębiający – geografia fizyczna O 15 D Moduł pogłębiający – geografia społeczna O 15 E Moduł pogłębiający – technologie geograficzne O 18 F / G ^{Moduł przewodni – geografia fizyczna / Moduł}

przewodni – geografia społeczna (do wyboru) ^{FZ 13} H Moduł przewodni – technologie geograficzne O 9 I ^{Zintegrowana geografia 1 – geografia}

regionalna ^{O 15}

J ^{Zintegrowana geografia 2 – relacje „człowiek–}

środowisko” ^{O 13}

K Kompetencje dodatkowe O 12 Dowolne przedmioty do wyboru, niezwiązane

z przedmiotem studiów ^{FW 24}

Praca licencjacka 10

Praktyka obowiązkowa właściwa dla przedmiotu studiów 6 Rodzaje przedmiotów: O – obowiązkowy, FZ – fakultatywny (do wyboru), związany z przedmiotem studiów, FW – fakultatywny wolny (do wyboru), niezwiązany z przed-miotem studiów.

Na uwagę zasługuje uwzględnienie modułu wprowadzającego do studiów geograficznych oraz modułu, którego przewodnią myśl stanowi poznanie relacji „człowiek–środowisko”, jak równieŜ modułu kształcącego w zakresie kompe-tencji geograficznych i kompekompe-tencji dodatkowych.

Wprowadzenie do studiów i faza orientacyjna obejmują zajęcia dydaktyczne, mające na celu zapoznanie studenta pierwszego semestru z tokiem i przed-miotem studiów (przegląd najwaŜniejszych treści studiów i ich dalszy przebieg). Zajęcia te powinny słuŜyć jako podstawa do osobistej oceny wyboru studiów. Moduł podstawowy obejmuje łącznie 32 pkt ECTS i składa się z części obliga-toryjnych (26 pkt ECTS) oraz fakultatywnych (w ramach przedmiotów fakul-tatywnych niezwiązanych z przedmiotem studiów, w wymiarze 6 pkt ECTS). Po zaliczeniu wszystkich części modułu bazowego moŜe zostać wystawiony certy-fikat. Części obligatoryjne modułu bazowego przedstawione zostały w tabeli 3.

Tabela 3. Moduły bazowy – zajęcia obowiązkowe Oznaczenie

modułu ^{Tytuł zajęć dydaktycznych Typ zajęć}

Punkty ECTS A.1 Zajęcia orientacyjne – geografia ^Zajęcia

orientacyjne ¹ A.2 Wprowadzenie do geografii fizycznej 1 Wykład 3 A.3 Wprowadzenie do geografii fizycznej 2 Wykład 3 A.4 Wprowadzenie do geografii społecznej 1 Wykład 3 A.5 Wprowadzenie do geografii społecznej 2 Wykład 3 A.6 Praca naukowa w geografii ^{Wykład +}

ćwiczenia ³ A.7 Wyjazdy terenowe (dwa jednodniowe) ^Zajęcia

terenowe ¹ B.1 ^{Wprowadzenie do technologii}

geograficznych ^{Wykład 3} C.1 Proseminarium – geografia fizyczna Proseminarium 3 D.1 Proseminarium – geografia społeczna Proseminarium 3

Źródło: opracowanie własne.

Przedmioty fakultatywne moŜna realizować na wszystkich kierunkach uni-wersytetu. Zalecane jest, aby zajęcia te odbyć na początku studiów, jako jedne z dowolnych przedmiotów do wyboru. Ogólnouniwersytecki moduł bazowy słuŜy jako faza wstępna i pomoc w zorientowaniu się w studiach oraz ma na celu uświadomienie studentom interdyscyplinarnego charakteru studiów uniwersy-teckich.

Koncepcja zintegrowanej geografii w programie uniwersyteckiego... 59

Podczas studiów licencjackich naleŜy, w ramach wybranych zajęć, przygoto-wać samodzielną pracę pisemną. Realizacja pracy licencjackiej zalecana jest w piątym semestrze, moŜe nastąpić w ramach modułów F, G, H, I lub H. Pozytywna ocena pracy licencjackiej została wyceniona na 10 pkt ECTS.

W ramach geograficznych studiów licencjackich naleŜy zrealizować praktykę obowiązkową zorientowaną na zawód, by zdobyć wiedzę i umiejętności pod kątem konkretnego przedmiotu. Praktyka ta odbywa się w wymiarze 6 pkt ECTS, co odpowiada ok. 150 godzinom pracy (w przypadku czterotygodnio-wego okresu pracy przy pełnym zatrudnieniu). Praktykę naleŜy zrealizować w jednej z pozauniwersyteckich instytucji (dowolny wybór placówki), które w swojej działalności odpowiadają profilowi kształcenia. W ramach studiów zalecane jest odbycie części programu studiów na uczelni zagranicznej, podczas czwartego i/lub piątego semestru.

MODUŁ A – WPROWADZENIE DO GEOGRAFII Efekty kształcenia:

− poznają uniwersytecką strukturę studiów (tok, przebieg), ideę „zintegro-wanej geografii w Grazu” oraz są w stanie zaplanować swoje studia, kierując się własnymi celami, zainteresowaniami;

− dysponują podstawowym zasobem pojęć oraz wiedzą bazową ze wszys-tkich dziedzin geografii;

− znają zestaw podstawowych geograficznych technik pracy oraz potrafią stosować je do rozwiązywania odpowiednich, prostych zadań;

− są w stanie identyfikować istotne dla geografii problemy oraz przypo-rządkowywać je odpowiednim dziedzinom geografii;

− rozpoznają zjawiska geograficzne w przestrzeni oraz potrafią je interpre-tować w sposób zintegrowany, powiązany ze wszystkimi elementami środo-wiska geograficznego.

Na uwagę zasługuje wprowadzenie w toku pierwszego semestru studiów zajęć poświęconych podstawowym zasadom pracy naukowej w geografii.

MODUŁB–PODSTAWOWEKOMPETENCJEWGEOGRAFII

Efekty kształcenia:

− posiadają wiedzę na temat aktualnego stanu technologii geograficznych; − znają teoretycznepodstawy metod ilościowych stosowanych w badaniach geograficznychoraz potrafią określić i uzasadnić ich przydatność;

− dysponują szeroką wiedzą dotyczącą najwaŜniejszych metod analizy przestrzenno-statystycznej oraz są w stanie wykorzystywać je do konkretnej problematyki;

− znają waŜne techniki wizualizacji oraz potrafią je wykorzystywać w okre-ślonych sytuacjach, celach;

− rozpoznają geograficzne zjawiska w przestrzeni oraz potrafią je interpre-tować, wiąŜąc ze wszystkimi elementami środowiska geograficznego.

MODUŁC/D–MODUŁYPOGŁĘBIAJĄCE:GEOGRAFIAFIZYCZNA(C)/ GEOGRAFIASPOŁECZNA(D)

Efekty kształcenia:

− znają metody stosowane w geografii fizycznej/społecznej oraz w naukach przyrodniczych/naukach społecznych oraz są w stanie wykorzystywać je do odpowiednich celów;

− dysponują pogłębionym spojrzeniem na wybrane obszary geografii fi-zycznej/społecznej oraz potrafią wiązać je w zintegrowany system;

− potrafią samodzielnie rozwiązywać postawione problemy oraz prezento-wać wyniki prac w odpowiedniej formie.

MODUŁE–MODUŁPOGŁĘBIAJĄCY–TECHNOLOGIEGEOGRAFICZNE

Efekty kształcenia:

− dysponują pogłębionymi umiejętnościami i wiedzą związanymi z podsta-wami geograficznej teledetekcji, geograficznych systemów informacyjnych i kartografii;

− znają metody i techniki charakterystyczne dla technologii geograficznych oraz są w stanie wykorzystywać je do odpowiednich celów;

− potrafią samodzielnie rozwiązywać postawione problemy dotyczące geo-graficznych technologii oraz prezentować wyniki prac w odpowiedniej formie.

MODUŁ F/G – MODUŁY PRZEWODNIE: GEOGRAFIA FIZYCZNA (F)/ GEOGRAFIASPOŁECZNA(G)

Efekty kształcenia:

− dysponują gruntowną, pogłębioną wiedzą w wymienionych obszarach geografii fizycznej/społecznej oraz potrafią ją wykorzystać w kontekście koncepcji zintegrowanej geografii;

− potrafią zastosować samodzielnie odpowiednią metodę do rozwiązywania kompleksowych/złoŜonych problemów badawczych oraz prezentować wyniki pracy w odpowiedniej formie;

− są w stanie poddać wyniki własnej pracy dyskusji przedmiotowej.

MODUŁ H – MODUŁ PRZEWODNI – TECHNOLOGIE GEOGRAFICZNE (DOWYBORUMODUŁH.1LUBH.2LUBH.3)

Efekty kształcenia:

− dysponują gruntowną, pogłębioną wiedzą w zakresie technologii geogra-ficznych;

Koncepcja zintegrowanej geografii w programie uniwersyteckiego... 61

− potrafią pozyskiwać dane geograficzne do odpowiednich celów, opraco-wywać oraz krytycznie oceniać ich wartość;

− potrafią stosować narzędzia analizy i prezentacji jako główne elementy składowe technologii geograficznych, w celu samodzielnego opracowania kom-pleksowych problemów badawczych.

MODUŁ I – ZINTEGROWANA GEOGRAFIA 1 – GEOGRAFIA REGIO-NALNA

Efekty kształcenia:

− znają metody charakterystyczne dla geografii regionalnej;

− wykorzystując studia przypadku, potrafią w zintegrowany sposób przed-stawić zagadnienia typowe dla geografii regionalnej;

− rozpoznają kompleksowe geograficzne struktury w przestrzeni oraz po-trafią je w sposób zintegrowany interpretować.

MODUŁJ –ZINTEGROWANAGEOGRAFIA2 –RELACJE„CZŁOWIEK–

ŚRODOWISKO”

Efekty kształcenia:

− znają teoretyczne podstawy relacji „człowiek–środowisko” oraz potrafią krytycznie porównywać róŜnorodne modele;

− dysponują wiedzą w zakresie problematyki globalizacji i globalnych prze-mian oraz potrafią w sposób całościowy oceniać ich składniki, przyczyny oraz skutki;

− samodzielnie stosują zaawansowane metody w rozwiązywaniu złoŜonych problemów badawczych oraz są w stanie poddawać wyniki własnej pracy dyskusji przedmiotowej.

MODUŁK–KOMPETENCJEDODATKOWE

Efekty kształcenia:

− są zdolni do samodzielnej organizacji przebiegu pracy oraz do współpracy w grupach przedmiotowych;

− są w stanie organizować i koordynować przebieg projektu oraz wnosić wkład w pracę grupową, zaleŜnie od własnych mocnych stron (osobistych uzdolnień);

− mają zdolność komunikowania się w języku angielskim w mowie i piś-mie, w zagadnieniach dotyczących treści geograficznych;

− dysponują wiedzą z zakresu prawodawstwa istotnego dla zagadnień związanych z problematyką przestrzeni i środowiska.

PRZEDMIOTYINNENIśMODUŁOWE

Podczas studiów licencjackich obowiązkowe jest zaliczenie dowolnych, nie- związanych z kierunkiem studiów, przedmiotów w wymiarze 24 pkt ECTS. Przedmioty te mogą być wybierane dowolnie z całej oferty wszystkich uni-wersytetów w kraju i zagranicą, a takŜe z oferty wszystkich krajowych wyŜ-szych szkół zawodowych (Fachhochschule) i wyŜwyŜ-szych szkół pedagogicznych. Przedmioty te mają słuŜyć zdobyciu wiedzy i umiejętności zarówno z własnego kierunku studiów, jak i z zakresu innych kierunków, będących przedmiotem osobistych zainteresowań studiującego. Ponadto w ramach tych przedmiotów fakultatywnych istnieje moŜliwość realizacji praktyki zorientowanej na zawód, w wymiarze maksymalnie 8 tygodni w formie pełnego zatrudnienia, co wiada 12 pkt ECTS. Praktyka musi spełniać konkretne kryteria, określone odpo-wiednimi przepisami, stanowić uzupełnienie studiów, co powinno być potwier-dzone przez odpowiedni organ uczelniany. Zalecane jest, aby przedmioty do dowolnego wyboru, realizowane były z następujących zakresów tematycznych: ogólnouniwersytecki moduł bazowy, języki obce, techniki komunikacyjne, teorie naukowe, badania dotyczące środowiska i zrównowaŜonego rozwoju oraz problematyki kobiet i równouprawnienia płci.

Studia magisterskie – zrównoważony rozwój miast i regionów

Charakterystyka wybranego kierunku studiów geograficznych magisterskich została opracowana na podstawie dokumentu źródłowego Curriculum für das

Masterstudium Nachhaltige Stadt- und Regionalentwicklung an der Franzens-Universität, Graz, 2011 wydanego jako Mitteilungsblatt der Karl-Franzens-Universität Graz, 81. Sondernummer, 2010/2011 z 15 czerwca 2011 r.

1. Przedmiot studiów. Studia magisterskie na kierunku zrównowaŜony roz-wój miast i regionów realizowane są zgodnie z koncepcją studiów magisterskich z zakresu geografii społecznej, która opiera się na idei „Zintegrowanej geografii w Grazu”. Przedmiotem tego kierunku studiów jest: pogłębienie i uzupełnienie wiedzy oraz umiejętności zdobytych podczas studiów licencjackich, poszerzenie wiedzy i umiejętności w obszarze wybranej specjalizacji – w zakresie rozwoju miast i regionów oraz turystyki, rozwijanie warsztatu badawczego przygoto-wującego do samodzielnej pracy naukowej – potwierdzone przygotowaniem pracy magisterskiej.

2. Profil kwalifikacji i kompetencje. Zgodnie z koncepcją studiów magis-terskich uzupełniających, bazują one na podstawach i kwalifikacjach,

przekaza-Koncepcja zintegrowanej geografii w programie uniwersyteckiego... 63

nych podczas studiów licencjackich i mają za zadanie pogłębić specjalizację w zakresie odpowiednich tematów przewodnich. Absolwenci geograficznych studiów magisterskich powinni potrafić:

− wypowiadać się w merytoryczny sposób, na zaawansowanym poziomie, w zakresie rozwoju miast, regionów i turystyki,

− samodzielnie i nawiązując do wiedzy teoretycznej prezentować zjawiska i procesy zachodzące w przestrzeni geograficznej,

− w poczuciu własnej odpowiedzialności rozwiązywać istotne zagadnienia i problemy badawcze, związane z wiedzą o regionie;

− wykazywać umiejętność świadomego kierowanie projektami związanymi z planowaniem przestrzennym, z zachowaniem zasady zrównowaŜonego roz-woju;

− stosować technologie geograficzne do analizy i rozwiązywania proble-mów badawczych;

− pielęgnować kompetencje osobiste i społeczne w relacjach z róŜnymi grupami społecznymi/ grupami zainteresowań.

Celem tego kierunku studiów jest zdobycie umiejętności rozwiązywania istotnych problemów naukowych na odpowiednim poziomie, dlatego teŜ za najwaŜniejsze umiejętności przyjęto: umiejętność prowadzenia samodzielnych badań naukowych na podstawie wiedzy teoretycznej, umiejętność formułowania hipotez, rozwiązywania problemów badawczych, z zastosowaniem odpowied-nich metod ilościowych i jakościowych oraz umiejętność pozyskiwania danych, ich opracowywania i prezentacji. Kolejnym waŜnym celem kształcenia na poziomie studiów magisterskich jest wspomaganie i rozwijanie u studentów kreatywności i innowacyjności. Studia geograficzne mają za zadanie rozwijać umiejętności analizy, wyjaśniania i oceniania zachodzących w przestrzeni zja-wisk geograficznych z uwzględnieniem ich przyczyn, przebiegu oraz przewidy-waniem ich następstw. Absolwenci tego kierunku studiów magisterskich zdo-bywają konieczną wiedzę oraz umiejętności posługiwania się narzędziami do zarządzania procesami zachodzącymi w przestrzeni geograficznej. Szczególne kwalifikacje w tym zakresie wynikają z interdyscyplinarnego sposobu kształ-cenia z nastawieniem na kompetencje obejmujące przedmiot studiów i meto-dologię, przy jednoczesnej moŜliwości specjalizacji oraz wspomagania oso-bistych i społecznych kompetencji.

Absolwenci studiów magisterskich powinni cechować się kompetencjami w następujących dziedzinach:

1. Środowisko kształtowane przez człowieka – mają wiedzę i umiejętności z poszczególnych dziedzin geografii społecznej (planowanie przestrzenne, roz-wój regionalny w skali lokalnej, krajowej i międzynarodowej, geografia

tury-zmu) oraz potrafią w sposób odpowiedzialny kierować pracami mającymi na celu rozwiązywanie problemów planistycznych związanych z obszarami wiej-skimi i miejwiej-skimi.

2. Powiązania „człowiek–środowisko” – rozumieją wzajemne oddziaływania między procesami i zasobami przestrzeni przyrodniczej z jednej strony, a spo-sobem Ŝycia i gospodarowania człowieka z drugiej strony. Absolwenci są w sta-nie identyfikować globalne przemiany oraz wynikające z nich problemy jako wyzwania dla geografii, a takŜe w sposób zintegrowany opracowywać inter-dyscyplinarne problemy badawcze.

3. Specjalistyczne metody i techniki geograficzne – posiadają ugruntowaną wiedzę w zakresie geograficznych systemów informacyjnych, geograficznej teledetekcji, kartografii i sposobów przedstawiania danych za pomocą map, geostatystyki, a takŜe umiejętności zastosowania tej wiedzy w szerokim, inter-dyscyplinarnym kontekście.

4. Inne niŜ wymienione, słuŜące rozwojowi kwalifikacji kluczowych, takich jak: umiejętności swobodnego zastosowania metod naukowych w dziedzinie nauk społecznych, umiejętności komunikacyjne, umiejętności zastosowania technik prezentacji, umiejętności organizacji i zarządzania projektami, umie-jętności pracy grupowej, umieumie-jętności związane z obsługą i wykorzystaniem źródeł informacji oraz umiejętności planowania i kierowania procesami party-cypacji społecznej.

3. Modułowa struktura studiów i ich przebieg. Studia magisterskie trwają