Ocena krajowego systemu wsparcia

Krajowy system wsparcia w zakresie promocji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych mimo wielu zalet posiada pewne wady i ograniczenia któ-re należy wyeliminować. Obejmują one m.in. brak mechanizmu modyfikowania obowiązków i celów w obszarze odnawialnych źródeł energii. Do tej pory jedy-nym przewidziajedy-nym mechanizmem modyfikowania jest okresowa zmiana ak-tów prawnych określających zobowiązania przedsiębiorstw energetycznych w odniesieniu do udziału energii produkowanej z odnawialnych źródeł energii na kolejne lata oraz coroczna waloryzacja opłaty zastępczej [12].

Stosowany obecnie w kraju system wsparcia skierowany jest do wszystkich technologii wykorzystywanych w ramach odnawialnych źródeł do produkcji energii elektrycznej i nie różnicuje ich. Zarówno system świadectw pochodze-nia, jak i system obowiązku zakupu energii nie różni się w zależności od po-szczególnych technologii.

Ponadto obecny system wsparcia nie określa ceny minimalnej na świadec-twa pochodzenia. Obrót prawami majątkowymi wynikającymi z uzyskanych

świadectw pochodzenia odbywa się na zasadach rynkowych na Towarowej Giełdzie Energii.

Konieczna jest modyfikacja obecnie obowiązującego systemu wsparcia rozwoju odnawialnych źródeł energii tak, aby wsparcie było uzależnione od technologii odnawialnych źródeł energii. Zmodyfikowany system powinien uwzględniać takie elementy jak: stopień zwrotu inwestycji, koszty stosowania technologii i trendy ich zmian, postęp techniczny, zainstalowaną moc urządzeń generujących energię, datę budowy lub modernizacji instalacji – odnawialnego źródła energii, efektywny okres pracy instalacji, itd.

Ponadto w ramach modyfikacji konieczne jest przyjęcie rozwiązań ukierun-kowanych na budowę nowych jednostek wytwórczych na bazie odnawialnych źródeł energii. Dlatego ważne jest, aby wielkość wsparcia oraz czas jego trwa-nia były zależne od stosowanej technologii oraz daty budowy instalacji - odna-wialnego źródła energii. Modyfikacja powinna również dotyczyć uproszczenia sposobu naliczania opłaty zastępczej i likwidacji zagrożenia corocznego, nie-kontrolowanego wzrostu tej opłaty. Obecnie bowiem takie zagrożenie istnieje i prowadzi do wzrostu cen energii elektrycznej [12].

Zwiększenie zainteresowania technologiami odnawialnych źródeł energii wymaga wprowadzenia rozwiązań umożliwiających efektywne wykorzystanie środków finansowych oraz zlikwidowanie bariery polegającej na ryzyku inwe-stycyjnym. Wymaga to wprowadzenia do systemu wsparcia minimalnego gwa-rantowanego poziomu przychodu.

Ponadto zapewnienie bezpieczeństwa inwestycyjnego dla podmiotów zain-teresowanych budową jednostek wytwórczych wymaga zapewnienia stabilności oraz długofalowego, wieloletniego systemu wsparcia. Obecnie wytwórcy ener-gii w odnawialnych źródłach enerener-gii mają zapewniony popyt na prawa mająt-kowe wynikające z uzyskanych świadectw pochodzenia do 2017 r. Wynika to z rozporządzenia [5].

Ustawa PE zawiera obecnie uregulowania prawne dla obszaru: gazownic-twa, elektroenergetyki, ciepłownictwa i odnawialnych źródeł energii. W odnie-sieniu do odnawialnych źródeł energii z racji ich specyfiki konieczne jest wyłą-czenie z niej przepisów dotyczących odnawialnych źródeł energii i zawarcie ich w nowej ustawie o odnawialnych źródłach energii [14]. Umożliwi to stworzenie spójnych ram prawnych dla obszaru odnawialnych źródeł energii uporządkowa-nie i uproszczeuporządkowa-nie obowiązujących przepisów. Ponadto umożliwi to wprowa-dzenie jednolitego, zmodyfikowanego systemu wsparcia dla energii pochodzą-cej z odnawialnych źródeł, zależnego od nośnika energii odnawialnej i innych wspomnianych wcześniej parametrów. Rozwiązania zawarte w tej ustawie po-winny określać warunki zachowania praw już nabytych dla inwestycji zrealizo-wanych lub rozpoczętych i czas ich obowiązywania.

W ustawie o odnawialnych źródłach energii należy określić m.in.: definicje, cele ogólne w obszarze odnawialnych źródeł energii, niezbędne środki do

osią-XVII. Analiza i ocena polityki krajowej… 171

gnięcia tych celów, zasady obliczania udziału energii pochodzącej z odnawial-nych źródeł, gwarancję pochodzenia energii elektrycznej z odnawialnego źró-dła, procedury administracyjne, przepisy i kodeksy, sprawozdawczość [12].

Opracowanie i przyjęcie ustawy o odnawialnych źródłach energii będzie stanowiło kluczowe działanie zmierzające do zwiększania udziału energii po-chodzącej ze źródeł odnawialnych w krajowym bilansie energetycznym w przy-szłości [14]. Ustawa ta określi bowiem nowe zasady wsparcia rozwoju rozpro-szonych źródeł energii odnawialnej.

6. Wnioski

Intensywny rozwój odnawialnych źródeł energii wymaga zastosowania spójnej, elastycznej, efektywnej i wielopłaszczyznowej krajowej polityki w zakresie promocji wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.

Stosowany w kraju obecnie system wsparcia w obszarze wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w elektroenergetyce jest niewystarczający i powinien zostać zmodyfikowany. Zmodyfikowany system wsparcia powinien opierać się, tak jak obecnie, na mechanizmie świadectw pochodzenia i być uza-leżniony z jednej strony od technologii odnawialnych źródeł energii a z drugiej od takich elementów jak: stopień zwrotu inwestycji, koszty stosowania techno-logii i trendy ich zmian, postęp techniczny, zainstalowana moc urządzeń gene-rujących energię, data budowy lub modernizacji instalacji – odnawialnego źró-dła energii, efektywny okres pracy instalacji, itd.

Kluczowe znaczenie dla krajowej polityki w obszarze odnawialnych źródeł energii ma obecnie opracowanie i przyjęcie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Umożliwi to właściwą koordynację działań na rzecz rozwoju odnawial-nych źródeł energii i wdrożenie jednolitego i czytelnego systemu wsparcia.

LITERATURA

[1] Dyrektywa 2001/77/WE z dnia 27 września 2001 w sprawie wspierania produkcji na rynku we-wnętrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze źródeł odnawialnych (Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001).

[2] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.).

[3] Ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11, z późn. zm.).

[4] Ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz.U. z 2010 r. Nr 48, poz 284, z późn. zm.).

[5] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii

oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii wytworzonych w odnawialnym źródle energii (Dz. U. z 2008 r. Nr 156, poz. 969, z późn. zm.).

[6] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. z 2007 r. Nr 93, poz. 623, z późn. zm.). [7] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad

kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz.U. z 2011 r. Nr 189, poz. 1126).

[8] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 3 lutego 2009 r. w sprawie udzielania pomocy pu-blicznej w zakresie budowy lub rozbudowy jednostek wytwarzających energię elektryczną lub ciepło z odnawialnych źródeł energii. (Dz.U. z 2009 r. Nr 21, poz. 112).

[9] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 2 lutego 1999 r. w sprawie obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła ze źródeł niekonwencjonalnych oraz zakresu tego obowiązku (Dz.U. z 1999 r. Nr 13, poz. 119) /utraciło ważność/.

[10] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z 30 maja 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (Dz.U. z 2003 r. Nr 104, poz. 971) /utraciło ważność/.

[11] Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 r. w sprawie polityki energetycznej państwa do 2030 r. (M.P. z 2010 r., Nr 2, poz. 11).

[12] Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Minister Gospodarki. War-szawa 2010.

[13] DOŁĘGA W., Analysis and assessment of support mechanisms for the promotion of renewable energy sources – case study Poland. 6-th International Workshop on Deregulated Electricity Mar-ket Issues in South-Eastern Europe DEMSEE 2011, Bled, 20-21 september 2011. Zalozba FE in FRI, paper 087, 15.

[14] DOŁĘGA W., Ocena krajowych regulacji prawnych w kontekście realizacji celów strategicznych polityki energetycznej w sektorze elektroenergetycznym. Rynek Energii, Zeszyt nr I maj 2012, 108-113.

[15] DOŁĘGA W., Prawno-ekonomiczne aspekty wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bu-downictwie. Polityka Energetyczna, tom 15, zeszyt 1, 2012, 77-86.

[16] www.ure.gov.pl [17] www.psew.pl

XVIII. WYKORZYSTANIE ODNAWIALNYCH