W celu oceny podejmowanych działań edukacyjnych opartych na idei neo-olimpizmu przedstawiono elementy najbardziej wartościowe w realizacji projektu z perspektywy: 1) udziału szkół w imprezach masowych zorganizowanych przez koordynatorów i 2) zrealizowanych w ramach projektu działań konkursowych.
Wszystkie założenia w projekcie oparto na pięciu zasadach olimpizmu Pierre’a de Coubertina. Mimo że autorka podjęła próbę wskazania, jakie wartości idei neo-olimpizmu w podjętych działaniach były szczególnie podkreślane i realizowane (tabela 4), to zdaje sobie sprawę, iż wydzielić je jest bardzo trudno.
Ocena najbardziej wartościowych działań edukacyjnych projektu w ra-mach części ogólnodostępnej
Najbardziej wartościowe w tej części projektu były spotkania młodzie-ży z autorytetami, przede wszystkim olimpijczykami w różnych dyscyplinach i z różnych klubów, podczas których omawiano zachowania fair wobec siebie na boisku i w życiu codziennym. Podkreślano ogromną wartość uczciwych czy-nów w sporcie i poza nim (przyjaźnie między piłkarzami „wrogich” drużyn, brak akceptacji dla wulgarnych zachowań czy napisów na murach).
Bardzo cenna w ramach drugiej edycji była możliwość zobaczenia, dotknięcia pucharu EURO 2012 i zrobienia sobie z nim zdjęcia, zwłaszcza że w Łodzi nie było rozgrywek w ramach mistrzostw Europy. Wspólne przejście uczniów ze wszyst-kich zgłoszonych gimnazjów ulicą Piotrkowską z Urzędu Miasta Łodzi z pucha-rem EURO 2012 połączyło młodzież bez względu na przywiązanie do klubu pił-karskiego.
W ramach trzeciej edycji projektu gimnazjaliści wzięli udział w spotkaniu z siat-karzami Skry Bełchatów i trenerem przyszłych mistrzów świata – Stéphane’em Antigą oraz z siatkarkami Organiki Łódź. Goście najpierw mówili o zachowaniach fair play na boisku i poza nim, a następnie rozmawiali bezpośrednio z uczestnika-mi spotkania. Wszyscy uczniowie i nauczyciele otrzymali z klubów bezpłatne bile-ty na mecze siatkarskie. Tym samym postulabile-ty nauczycieli (przedstawione w pod-rozdziale 3.3), aby umożliwić uczniom kontakt z zawodnikami i oglądanie meczów siatkówki, zostały spełnione.
Jak ważne dla uczniów i nauczycieli były spotkania ze sportowcami świadczą liczne wizyty piłkarzy, którzy – zgodnie z regulaminem części konkursowej drugiej edycji projektu – zostali zaproszeni do szkół. Niestety, nie uczestniczyli w nich wspólnie: sportowcy ŁKS Łódź przyjeżdżali do szkół na terenie dzielnicy Polesie, a RTS Widzew do gimnazjów znajdujących się na terenie dzielnicy Widzew (wy-jątkiem była wizyta w gimnazjum przy szpitalu w Łagiewnikach).
Ocena najbardziej wartościowych działań edukacyjnych projektu Jestem fair 173 Ocena najbardziej wartościowych działań edukacyjnych w części kon-kursowej projektu zrealizowanych przez szkoły
Najwięcej gimnazjów brało udział w części konkursowej pierwszej i drugiej edycji, wypełniając większość kryteriów tej części programu. Nagrodą było utwo-rzenie w obu edycjach z reprezentantów nagrodzonych szkół tak zwanej łódzkiej drużyny, która uczestniczyła w międzynarodowym turnieju sportowym połączonym z zajęciami integracyjnymi: w pierwszej edycji w Łodzi, a w drugiej edycji w Anglii.
Za wartościowe należy uznać spełnienie kryteriów przez nadesłane prezen-tacje multimedialne (obejmujące działania edukacyjne oparte na pięciu zasadach Pierre’a de Coubertina), będące sprawozdaniem z przeprowadzonych zadań w ramach części konkursowej projektu w każdej z czterech edycji. Regulamin dotyczący prezentacji multimedialnych obejmował osiem punktów:
1) atrakcyjność przedstawienia zagadnień poruszanych podczas przedsta-wień teatralnych, muzycznych lub konkursów literackich/warsztatów;
2) przebieg i udział w spotkaniach z uczniami specjalnych gości (sportow-ców oraz na przykład dziennikarzy) podczas debat;
3) regulaminy i przebieg rozgrywek sportowych i konkursów towarzyszących; 4) elementy konkursu kibicowania, to jest transparent, hasło, jednolity ele-ment stroju;
5) ceremoniał wyboru sportowca fair play i wręczenia nagrody; 6) ceremoniał otwarcia i zamknięcia rozgrywek;
7) estetyka wystawy i jej zawartość merytoryczna (zgodność z celami projektu); 8) zaangażowanie społeczności szkolnej w poszczególne elementy projek-tu (konieczność zaangażowania przez zespół uczniów klas pierwszych).
Niezmiernie istotną wartością poznawczą było współzawodnictwo spor-towe dostarczające radości z wysiłku – jak powiedział jeden z uczestników tur-nieju sportowego w Londynie: Wyjazd pokazał mi, jak powinien wyglądać sport.
Przede wszystkim ma on nam dawać zabawę i dostarczać pozytywnych emocji. Uczciwość jest bardzo ważna, a umiejętności przyjdą z czasem. Równie ważnym
aspektem poznawczym było poszanowanie reguł gry: Na boisku wola
zwycię-stwa i walka do końca, lecz po skończonych zawodach każdy potrafił podać so-bie rękę i podzię kować za wspólną sportową rywalizację – napisał jeden z uczniów.
Znaczące dla tej części realizacji projektu było połączenie sztuki ze sportem, uzmysłowienie sobie przez uczniów roli doznań estetycznych w uwrażliwianiu na inne dziedziny życia. Bardzo dobrze przez uczniów i nauczycieli zostało ode-brane zadanie w ramach trzeciej edycji – nakręcenie filmu na temat zachowań fair play w sporcie i życiu, w co zaangażowanych było wiele osób. Widać było współpracę uczniów i radość z działania.
Największą korzyścią części konkursowej wszystkich edycji projektu była wy-miana młodzieży angielskiej z młodzieżą łódzką – wówczas podjęte działania na-bierały znaczenia w wielu obszarach edukacji. Poznanie się nawzajem pozwoliło zmienić postawy względem osób innej narodowości.
Po pierwszej edycji projektu z każdego zwycięskiego gimnazjum zostało wy-branych trzech reprezentantów, którzy utworzyli łódzką drużynę piłkarską repre-zentującą miasto Łódź w Międzynarodowym Turnieju Jestem fair zorganizowanym w Łodzi oraz na wspólnej wraz z uczniami z Londynu wycieczce do Warszawy
i na spotkaniu integracyjnym w Lesie Łagiewnickim. Młodzież różnej narodowości, pochodząca z różnych kultur mogła zdobyć nowe doświadczenia, dowiedzieć się więcej o sobie i przekonać się, że wszyscy nastolatkowie mają wspólne zainte-resowania, ale i te same problemy: […] fajne było to, że poprzez sport można
zawierać nowe przyjaźnie i znajomości – powiedział uczestnik turnieju.
Po zakończeniu pierwszej edycji projektu łódzcy uczniowie tak się o nim wy-powiadali:
Uczeń III: Projekt „Jestem fair”, który jest wyśmienitą inicjatywą, pokazuje
ludziom, że warto tolerować ludzi, nie patrząc na to, jacy są. Pokazuje, że uczci-wość jest jedną z rzeczy, która w życiu jest bardzo ważna.
Uczeń IV: Wszyscy, którzy brali udział w projekcie, myślę, że w jakiś
spo-sób się zmienili, znają wartość słowa fair play i próbują stosować się do tych za-sad w życiu, jak i sporcie.
Po drugiej edycji projektu z każdego zwycięskiego gimnazjum zostało wybra-nych trzech reprezentantów, którzy utworzyli łódzką drużynę piłkarską, tym razem reprezentującą miasto Łódź w Międzynarodowym Turnieju Jestem fair podczas pobytu w Anglii w dniach od 28 października do 3 listopada 2012 roku. Jedna z nauczycielek po powrocie z Londynu tak się wypowiadała o doborze grupy:
Skład naszego teamu dowodzi, że zgrany zespół mogą tworzyć ludzie z różnych środowisk (szkół) i doskonale się przy tym bawić, i współpracować.
Znaczące w tej omawianej części projektu było zjednoczenie się uczniów i nauczycieli z różnych szkół i dzielnic jako jedna łódzka drużyna, poznanie mło-dzieży pochodzącej z innej kultury, odmiennej rasy, nawiązanie pomiędzy sobą pozytywnych relacji.
Uczniowie podkreślali walory poznawcze wyjazdu. Szczególnie interesujące były nowo poznane miejsca, ale również kultura młodzieży innej narodowości. Tak wypowiadali się na ten temat uczniowie i nauczyciele:
Uczeń I: Wyjazd do Londynu w ramach projektu „Jestem fair” był
znakomi-tym pomysłem, ponieważ nie tylko zwiedziliśmy jedno z najpiękniejszych miast na świecie, ale i została przelana w nas wiedza na temat rasizmu i zachowań godnych prawdziwego sportowca.
Uczeń II: W wyjeździe do Londynu najbardziej podobała mi się organizacja
projektu, rywalizacja z zawodnikami innej rasy, narodowości.
Nauczycielka I: Integracja i przełamywanie barier, podziałów wśród młodzieży
polskiej i angielskiej. Młodzież miała stworzone świetne warunki, aby poszerzać swo-je horyzonty, światopogląd, poznać obce obyczaswo-je i kulturę, oswoić się z innością i nauczyć się ją tolerować i akceptować.
Nauczycielka II: Uczniowie i opiekunowie mieli okazję do spotkań z osobami
różnej narodowości, rasy, religii. Uczyli się zasad fair play nie tylko w sporcie, ale i życiu codziennym, zrozumienia dla odmienności.
Jednocześnie badani wskazywali na bariery językowe, ale też i pokonywanie własnych słabości.
Nauczycielka III: Główny cel projektu został zrealizowany, ponieważ
inte-gracja między młodzieżą była bardzo duża. Bariera języka nie pozwalała jednak na pełną i głęboką integrację wszystkim dzieciom. Jedynie z dziećmi polskimi z Londynu wszyscy mogli nawiązać pełny kontakt.
Ograniczenia i problemy w realizacji założeń projektu Jestem fair 175 Nauczycielka IV: W szkole angielskiej nie ma problemu z akceptacją dzieci
różnych wyznań, kultur i koloru skóry. Doszłam do wniosku, że warto wierzyć w siebie i w innych. Wyjazd ten to potwierdził. Myślę, że po przyjeździe będę bar-dziej wierzyła w swoje możliwości.
Zdecydowaną korzyścią zarówno dla uczniów, nauczycieli, jak i studentów było prowadzenie w ramach części konkursowej projektu warsztatów przez tych ostatnich w szkołach. We wszystkich sprawozdaniach studentów widoczna jest pozytywna ocena zorganizowanych przez nich zajęć z uczniami. Badani wskazy-wali również na poprawę relacji między nimi a uczniami, a także zdecydowaną poprawę ich warsztatu pracy jako przyszłych nauczycieli. Co interesujące, poło-wa z nich, po zakończeniu realizacji projektu, pracuje w szkołach na stanowisku nauczyciela wychowania fizycznego. Dwie osoby zostały zauważone przez dy-rektorów już podczas prowadzenia zajęć warsztatowych w gimnazjach. Część z nich, wspominając zaangażowanie w realizację projektu, podkreśla jego wpływ na uzyskane umiejętności i kontakty ze środowiskiem szkolnym. Tym samym zdo-byte doświadczenie ma dla nich dużą wartość kształcącą, a dla wielu okazało się pomocne w karierze zawodowej.