Siedzibę Okręgowego Związku Kółek Rolniczych jest miasto Luków. Biuro mieści się przy ulicy Siedleckiej Nr. 12.
W roku obecnym skłtd Zarządu O.Z. K. R. był następujący:
Prezes - Józef Górczyński, z kol. Ciężkie gm. Wojcieszków, czło
nek Sejmiku Powiatowego, vice - prezes - Mateusz Osiecki, miesz
kaniec wsi Sieńczaszka gm. Luków, członek Rady Nadzorczej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Łukowie, skarbnik-Antoni Woź
niak z kol. Bystrzyckiej gm. Wojcieszków, prezes Sekcji Ogrodn.
Pszczelarskiej O. Z. K. R. sekretarz - Stanisław Górski z Malcano- wa gm. Ulan, członkowie Zarządu: Sylwester Celiński z Celin gm. Celiny, członek Sejmiku, Jan Szczygieł z Krynki gm. Dąbie, Kacper Biaduń z Hardzieżki gm. Gułów, czł. Sejmiku, Józef Ko
cioł z Jeleńca gm. Stanin, czł. Sejmiku i Wydziału Powiat., Fran
ciszek Sokołowski z Zamku gm. Tuchowicz, Baltazar Zalewski z Gołąbek gm. Gołąbki—wszyscy małorolni.
Zastępcy członków Zarządu: pp. Jan Swieczak z Ciechomi- na grn. Mysłów, Stanisław Kruczek kierownik szkoły powszechnej w Łukowie. Jan Górski z Malcanowa gm. Ulan.
Komisja Rewizyjna: pp. Szymon Lemieszka z Podlodówka gm. Łyscbyki, czł. Sejmiku, Piotr Nurzyński z Aleksadrowa gm.
Gołąbki i Juljan Mich, kierownik szkoły powszechnej w Dąbiu gm. Dąbie, oraz 2-ch delegatów Sekcji Ogrodniczo - Pszczelar
skiej w Łukowie.
Okr. Zw. Kół. Roln. dzeli się na Sekcje: 1) Ogrodniczo- Pszczelarską, która liczy 360 członków, 2) Hodowlaną licz. 140 czł., 3) Komisję Organizacji Gospodarstw Wzorowych organizują
cą dwa gospodarstwa, 4) samodzielny Okr. Związek Młodzieży Wiejskiej czł. 450.
Okręgowy Związek Kół. Roln. zrzesza 53 Kółek—ogólna ilość członków 2.394.
L.p. Miejscowość Gmina Nazwisko Prezesa
llosc człon
ków
1 Łuków m. Łuków Mikonowicz 127
2 Łuków Łuków J. Krupiński 55
3 Adamów Gilów K. Nowakowski 16
4 Koc Białobrzegi P. Jałowiak 60
5 Zofibór Ulan St. Szyndler 20
6 Tuchowicz Tuchowicz J. Ostrowski 26
7 Poizdów Białobrzegi F. Mitura 34
8 Radoryż Radoryż J. Stoga 38
9 Trzebieszów Trzebieszów Ł. Ładny 40
10 Serokomla Serokomla P. Sułkowski 40
L.p. Miejscowość Gmina Nazwisko Prezesa
Ilość czło n
ków
11 Stanin Stanin A. Pytlak 55
12 Ulan Ulan Br. Wysokiński 53
13 Dminin Gołąbki A. Domański 30
14 .Nurzyna Celiny
i
Z. Goławski 11015 Stoczek Prawda ! J. Luty 35
16 Zakępie Serokomla
I
S. Gryglicki 3017 Ruda Serokorrtl. Białobrzegi Z.' Pietrzak 18
18 Turzercgi Celiny J. Jankowski 52
19 Ciężkie Wojcieszków J. Górczyński 12
20 Jeleniec Stanin J. Kozioł 32
21 Wilczyska Mysłów J. Swieczak 60
22 Gołołazy Jarczew F. Skwarek 34
23 Wola Osowińsk. Wojcieszków W. Skowron 46
24 kol. Bystrzycka ff A. Woźniak 24
25 Talczyn Białobrzegi J. Sikora 35
26 Białobrzegi F. Gomola 26
27 Kownatki Gołąbki F. Szmulik 25
28 Tchórzew Białobrzegi A. Grzejdak 27
29 Okrzeja Gułów A. Czechowski 39
39 Suchocin Gołąbki Pawłowski 16
31 Strzvżew » J. Śledź 59
32 Gołowierzchy Celiny J. Wolski 78
33 Łysobyki Łysobyki Ks. A. Zaremba 38
34 Charlejów Serokomla J. Socha 11
35 Cienie o J. Chojenka 25
36 Sobiska o A. Studziński 47
37 Gąska Stanin J. Skowron 30
38 Zębry Krasusy W. Krasuski 51
39 Aleksandrów Gołąbki P. Nurzyński 52
40 Ruda Stanińska Stanin J. Leszko 38
41 Jagodne Mysłów J. Owsiak 19
42 Malcanów Ulan A. Sawicki 53
43 SzaniawyPoniaty Trzebieszów S. Krasuski 21
44 Ostrów Mysłów L. Kopa 46
45 Radoryż Smolany Radoryż F. Warowny 129
46 Wójtostwo Łuków J. Wazak 19
47 Dennik Stanin P. Mazur 60
48 Deliny Celiny J. Goławski 44
49 Gołąbki Gołąbki B. Zalewski 10
50 SzaniawyMatysy Trzebieszów J. Głowa 79
51 Popławy Celiny J. Antoniak 47
52 Wólka Konopka Krasusy A. Kazurowski 52
POKAZ OGRODNICZO-PSZCZELARSKI W ŁUKOWIE,
L.p. Miejscowość Gmina Nazwisko Prezesa
Ilość c z ło n
ków
53 Budziska Serokomla J. Zalak 46
54 Dąbie Dąbie S. Rosa 65
55 Krynka Dąbie St. Szczygieł 100
56 Józefów Serokomla A. Kagner 10
57 Annopol Białobrzegi W. Pietrzala 10
58 Sieńciaszka Łuków M. Osiecki 11
W roku sprawozdawczym daje się odczuwać naogół pewne osłabienie w pracy Kółek Rolniczych, wynikłe w pierwszym rzędzie naskutek ogólnych warunków' ekonomicznych, panujących w kra
ju, a układających się niepomyślnie dla rolnictwa, z drugiej stro
ny dewaluacja marki polskiej spowodowała, iż uzyskane na po
czątku roku fundusze, które powinny były wystarczyć na utrzy
manie 2-ch instruktorów i cały szereg prac realnych, już w po
łowie roku zostały niemal zupełnie wyczerpane. To też O.Z.K.R.
zmuszony był zlikwidować instruktorjat rolny.
Równocześnie na zmniejszenie wydajności pracy Związku Kółek Rolniczych wpłynęła agitacja zwolenników Towarzystwa Rolniczego, które starali się założyć stronnicy pewnych ugrupo
wań politycznych. Należy zaznaczyć, iż T-wo Rolnicze poza roz
bijaniem pracy Kółek Rolniczych i wnoszeniem w nie rozłamu, żadnej realnej działalności fachowej na terenie powiatu nie prze
jawiało.
W roku sprawozdawczym pracowali w O. Z. K. R.: Instruk
tor ogrodniczo-pszczelniczy p. Marjan Białkowski - cały rok, instr.
rolniczy p. Józef Oborski od 11 stycznia do 1 kwietnia, oraz instr. roln. p. Marjan Topczewski od 1 kwietnia do 1 czerwca, sekretarz p. Zofja Białkowska od 1 stycznia do 1 maja, p. Zofja Łaska od 1 maja do 1 października, p. Janina Twarowska od 1 października do końca roku; pozatym na etacie Związku był woź
ny oraz praktykant ogrodniczy.
O. Z. K. R. prenumerował 30 egz. „Poradnika”, 1 eg%. „Ga
zety Rolniczej” i 1 egz. „Przewodnika” Małop. Tow. Roln. Po
zatym posiada własną bibljotekę, składającą się z 228 tomów, z różnych działów, wchodzących w zakres gospodarstwa rolnego.
Bibljoteczka Zw. Młodzieży Wiejskiej liczy 42 tomy. Książki z bibljoteki Związku są wypożyczane członkom Kółek Rolniczych, jednakże ilość czytelników w roku bieżącym była niewielka, gdyż zaledwie 25 członków.
W roku sprawozdawczym rozsprzedano książek 250, w tym z rolnictwa i hodowli 80, z ogrodnictwa, warzywnictwa i pszczel- nictwa 130 i z działu młodzieży wiejskiej 50.
5piawozdan!e. rararararararararara 97 rarararararararararorararara 7
Okręgowy Związek w okresie sprawozdawczym zorganizował szereg kursów lotnych. Kursy te dwudniowe rolniczo - hodowlano- ogrodnicze odbyły się w: 1) Kółku Rolniczym Zofibór, dla gminy Ulan i Gołąbki , 2) w Kółku Rolniczym Ciężkie dla gminy Woj
cieszków; prelegentami na kursach byli p. Józef Oborski, p. Mar- jan Białkowski i p. Żebrowski instruktor C. Z. K. R. Ogólna ilość słuchaczy przekroczyła 239 osób.
Na skutek propagandy O. Z. K. R. wyjeżdżało do Dęblina na mięsięczny kurs 3-ch kólkowiczów, oraz skierowano 2-ch chłop
ców do Szkoły Rolniczej w Dęblinie.
W zakresie stosowania nawozów sztucznych była prowadzo
na propaganda przez organizowanie poletek doświadczalnych, szczególniej z azotniakiem, oraz udzielanie wskazówek co do sposobów stosowania nawozów. Akcję dostarczania nawozów sztucznych wzięła na siebie miejscowa Spółdzielnia Rolniczo-Han
dlowa, która dostarczała również nasion i narzędzi rolniczych.
Podczas lustracji gospodarstw rolnych zostało sporządzone 17 opisów tychże, z których osiem zgłoszono do konkursu gos
podarstw małorolnych, organizowanego przez C. Z. K. R.
Co się tyczy hodowli, to w powiecie Łukowskim przeważa bydło holenderskie. Rasowe bydło jednak posiadają niemal wy
łącznie obory większej własności, gdyż drobni gospodarze w okre
sie powojennym nie mogą jeszcze zdobyć się na sprowadzenie rasowego inwentarza.
Celem zorjentowania się w pogłowiu końskim na terenie powuatu, została przeprowadzona przy pomocy Wojewódzkiego Związku licencja koni, na którą doprowadzono 246 sztuk, zali- cencjonowano 72 klacze i 2 ogiery.
Pozatym w dziale hodowli drobiu sprowadzono na specjal
ne zamówienia członków Kółek Rolniczych 40 sztuk jaj wylęgo
wych kur „Zielononóżek”.
Sekcja Ogrodniczo-Pszczelarska rozwijała się najbardziej pomyślnie z powodu ciągłości pracy, prowadzonej już 5-y rok przez instruktora p. Marjana Białkowskiego.
Skład Zarządu Sekcji w roku bieżącym był następujący:
Prezes p. Antoni Woźniak z kol. Bystrzyca, vice-prezes p. Jó
zef Gorczyński z Ciężkiego, członkowie Zarządu: p. Jakób Lesz- ko z Rudy, gm. Stanin, p. Jan Górski z Malcanowa, p. Juljan Mich z Dąbia.
S. O. P. ściśle pracuje z Polskim Związkiem Zawodowym Ogrodników Ziemi Łukowskiej, w porozumieniu z którym prowa
dzi cały szereg fachowych prac. S. O. P. prenumeruje pisma:
.„Ogrodnik", „Bartnik Postępowy", „Miesięcznik Ogrodniczy"
i „Bartnik Wielkopolski".
S. O. P. posiada komplet narzędzi pokazowych pszczel- niczych, ul, lampkę do fosfatyny (przy tępieniu zgnilca), walce
do wyrobu sztucznej węzy, 6 narzędzi pokazowych ogrodniczych oraz szereg tablic.
W roku bieżącym została ukończona statystyka sadów, wa
rzywników i pasiek powiatu Łukowskiego; statystyka ta ilustruje ilości terenu zajętego pod sady i warzywniki. Zapoczątkowana w roku bieżącym akcja zbioru ziół lekarskich dała bardzo do
bre wyniki, szczególniej w Kółku Rolniczym Ruda Serekomlań- ska, w -którym zebrano zioła kilkunastu gatunków w ilościach po
kilka i kilkanaście pudów.
Wspólnie ze Związkiem Zawodowym Ogrodników zorgani
zowano kursy ogrodniczo-pszczelarskie 4-dniowe w Łukowie.
Kurs ten cieszył się dobrem powodzeniem, ilość słuchaczy wy
nosiła około 69 osób, prelegentami na kursie byli: p. M. Biał
kowski, p. St. Brzozowski i p. Dzierzbicka. Pozatym na Zebra
niach Kółek Rolniczych p. M. Białkowski wygłosił około 70 po
gadanek z dziedziny ogrodnictwa, warzywnictwa i pszczelnictwa.
Sekcja Ogrodn.-Pszczelarska zorganizowała powiatowy Zjazd Ogrodników i Pszczelarzy, w którym udział wzięło przeszło 100 gospodarzy. Na Zjeździe wygłoszone były fachowe referaty oraz po przeprowadzonej dyskusji uchwalono szereg wniosków, mię
dzy innymi:
1) w sprawie wałki z chorobą zgnilca u pszczół, 2) w spra
wie zadrzewienia wsi i zakładania planowego sadów owocowych, 3) w sprawie obsadzania dróg drzewami owocowymi i miododaj- nymi, 4) w sprawie wzbronienia sprzedaży drzewek owocowych na rynkach i t. p.
Dnia 6 i 7 października odbył się zorganizowany przez Sekcję pokaz ogrodniczo-pszczelarski w Łukowie. W skład Ko
mitetu Organizacyjnego Pokazu wchodzili zaproszeni przez Sek
cję: B. Przedpełski— Dyrektor Państwowego Gimnazjum w Łuko
wie, M. Lewoncewicz—sędzia pokoju w Łukowie. St. Biernawski
—ziemianin z Wólki Domaszewskiej, H. Kaczorkicwicz— leśni
czy z Łukowa, li. Mazur — profesor Gimnazjum w Łukowie, J. Krupiński ' — przedstawiciel Wydziału Powiatowego w Łu
kowie i M. Białkowski. Na wniosek Komitetu Pokazu Wydział Powiatowy wyasygnował 5.039.099 marek oraz Ministerstwo Rol
nictwa i Dóbr Państwowych — 3.939.939 marek, reszte kosztów, związanych z organizacją Pokazu pokryła kasa Sekcji Ogrodni- czo-Pszczelarskiej.
Otwarcia Pokazu dokonał Przewodniczący Komitetu p. B.
Przedpełski, poczem przemawiał przedstawiciel Wojewódzkiego Związku Kółek Rolniczych p. W. Czermiński, który dziękował przedstawicielom instytucji, gościom i członkom Komitetu za współpracę przy organizowaniu Pokazu, a następnie starosta p.
M. Siemiński jako gospodarz powiatu przeciął wstęgę w bremie tryumfalnej, zamykającej wejście na Wystawę.
Na Pokazie pomieszczone były następujące działy: 1) drze
wka owocowe, 2) owocowe i warzywa, 3) nasiona warzyw i kwia
tów, 4) kwiaciarstwo cieplarniane i gruntowe, 5) narzędzia i przy- bory ogrodnicze, 6) pszczelnictwo i przybory pszczelarskie, 7) dział naukowo-dydaktyczny, 8) narzędzia i nasiona rolne, 9) na
wozy pomocnicze, 10) szkodniki i choroby roślin, 11) tablice i plany.
Ogólna ilość osób, które odwiedziły Pokaz, wynosi około półtora
tysiąca. »
Komitet Sędziów przyznał 31 wystawcom nagrody za wysta
wione eksponaty, w tym między innymi: Sekcji Ogrodniczo- Pszczeler.kiej O. Z. K. R. w Łukowie za gorliwą i -pożyteczną pracę społeczną list pochwalny M. R. i D . P., zaś instruktorowi p. M. Białkowskiemu za owocną pracę organizatorską dyplom uznania od Komitetu Sędziów oraz list pochwalny Towarzystwa Ogrodniczego w Warszawie za statystykę ogrodniczą.
Na dzierżawionym przez O. Z. K. R. gruncie zostało w roku bieżącym obsiane 8 mg. warzyw, przyczem niektóre kwatery były dosyć ładne. Zaszczepiono wiosną szkółki 10.000 sztuk drze
wek owocowych, wskutek suszy jednak nie wszystkie się przy
jęły. W dalszym ciągu powiększając szkółki wyprodukowano 40.000 drzewek z siewu, z których została założona kwatera szkolna oraz zaokulizowano 100 sztuk róż, które się dobrze przy
jęły. Z istniejących szkółek rozsprzedano 254 sztuk drzewek owocowych i ozdobnych, założono z nich 20 sadków mniejszych i jeden większy.
Instruktor p. M. Białkowski zlustrował 32 sady, co wpły
nęło bezwzględnie na polepszenie gospodarki; podczas lustracji były przeprowadzane cięcia, przeszczepianie i oczyszczanie drzew.
Przecięto przez instruktora 80 sztuk drzew, przeszczepiono 15 sztuk.
W celu walki ze szkodnikami S. O. P. posiada rozpylacz do spryskiwania drzew, który wypożycza; w roku obecnym wypożyczali spryskiwacz członkowie: p. J. Górczyński i p. A.
Fedorek. Pod opieką instruktora prowadzony jest sad wzorowy u p. F. Sokołowskiego i wielu innych.
Sprowadzone były i dostarczone członkom nasiona warzywne i nawozy sztuczne, zlustrowano 22 gospodarstwa z warzywnikami, w niektórych siane były warzywa planetem S. O. P. wypożyczo
nym dla członków. Prowadzony przez S. O. P., warzywnik od
wiedziło 69 osób w celu przypatrzenia się hodowli warzyw.
. Pszczelnictwo rozwija się w Łukowskim bardzo pomyślnie.
W roku obecnym założono cały szereg nowych pasiek (u p. K.
Micha, p. J. Rychlika, Ganiowskiego i innych).
Pszczelarze wprowadzają postęp w swych pasiekach, prze
chodząc do uli ramowych i stosując nadstawki; postęp w pszcze
larstwie uwydatnia się również przez wielki popyt na węzę
100 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 0 4 2 4 3 4 3 4 3 4 3 4 0 4 2 4
sztuczną, której w’ roku obecnym wyrobiono 218 kg. 905 gr. dla 80-ciu pszczelarzy, rozsprzedano własnej 26 kg. czyli razem 244
kg. 905 gr.
W roku bieżącym rozwijał się coraz to bardziej zgnilec u pszczół, to też Sekcja Ogr. Pszczel. położyła wiele starań w kierunku walki ze zgnilcem.
Sprowadzone drzewo na ule, przydzielone przez M.
R. i D. P. w ilości 50 uli, podzielone zostało między pszczelarzy:
pp. A. Kłembowskiego, Ant. Szczygielskiego, Antoniego Woźnia
ka, Mateusza Osieckiego, Hipolita Pióro, Łukasza Ładnego, Sta
nisława Górskiego, Jana Górskiego, Benedykta Górskiego, Jana Szczygła, Franciszka Szczygła, Stanisława Szczygła, Jana Durka i Franciszka Sokołowskiego.
Na terenie powiatu istnieje szereg instytucji o charakterze spółdzielczym, które organizowane były przez O. Z. K. R. lub też przy jego współudziale; z nich wymienić należy: Spółdziel
nię Rolniczo-Handlową w Łukowie oraz szereg Stów. Spożyw
czych i Mleczarskich (obecnie prawie wszystkie mleczarnie nieczynne). Kasy Pożyczkowo-Oszczędnościowe są w każdej gminie.
Niektóre Stowarzyszenia n. p. Spółdz. Roln. Handl., Stów.
Mleczarsk. utrzymują ścisły kontakt z O. Z. K. R., korzystają z poparcia tegoż, oraz usług instruktora.
Co do rozwoju tych Stowarzyszeń—to za wyjątkiem Spółdz.
Roln. Handl., która rozwija się dobrze, pozostałe Stowarzysze
nia nie rozwijają się tak jak by należało, niektóre z nich upadają, szczególnie Stów. Spoż., powód tego jest ten, że brak ludzi światłych, którzyby tę robotę prowadzili, dlatego też utrzymanie instr. dla Stów. Spółdz. jest bardzo pożądane.
Koła Młodzieży Wiejskiej pomimo, że naogół się rozwijają, jednakże działalność ich nie jest pod każdym względem zada- walniająca; w tej pracy również brak jest stałego instruktora, któryby ujął je i planowo poprowadził.
W roku sprawozdawczym skład Kół Młodz. powiększył się, gdyż przybyły nowe Koła, zorganizowane przez instruktora p.
M. Białkowskiego w Sętkach gmina Ulan, w Blizocinie gm.
Łysobyki i Ciężkim gm. Wojcieszków. Wszystkich Kól Młodz.
posiadamy 18, a to w miejscowościach: Radoryż-Kość, gm. Ra- doryż, w Blizocicie gm. Łysobyki, w Rudzie-Serokomlańskiej gm.
Serokomla, w Jadwisinie, w Szaniawach-Poniatach gm. Trzebie
szów, w Aleksandrowie gm. Gołąbki, w Wójtostwie gm. Łuków, w Wilczyskach gm. Myslów, w Turzerogach gm. Celiny, w Stocz
ku gm. Prawda, w Nurzynie gm. Celiny, w Trzebieszowie gm.
Trzebieszów, w Poizdowie gm. Białobrzegi, w Zofiborze gm.
Ulan, w Tucnowiczu gm. Tuchowicz, w Wojcieszkowie gm.
Woj-Cieszków, w Łazach-Gołych gm. Jarczew, w’ Rozwadowie gm.
Ulan. Ogólna liczba członków 450.
Zarząd Okr. Zw. Młodzieży Wiejskiej w Łukowie składa s:ęr prezes—p. Antoni Kachniarz z Żarnowa, p. Janina Benendowa z Łukowa, p. St. Szyndler z Domaszownicy, p. Feliks Kryński z Trzebieszowa, p. Benedykt Górski z Malcanowa, p. Józef Go
lec z Trzebieszowa i p. Jan Grajek z Radoryża.
Zebrania w Kołach odbywają się dosyć normalnie, wszyst
kie Koła posiadają bibljoteczki, składające się w niektórych jak:
Zofibór i Ciężkie z kilkunastu tomów. Koło w Blizocinie posia
da Sekcję sportową piłki nożnej.
Zarząd Okr. w roku obecnym działał mniej sprężyście i od
był zebrań 5, zebrań Prezesów 2.