Szkoła Rolnicza Żeńska w Krasieninie
I. Pole doświadczalne
A) Przedewszystkiem bardzo ważną sprawą dla rolnictwa fest to mianowicie — jakie odmiany zbóż tak ozimych, jak i ja
rych, a także roślin okopowych i pastewnych i t. p. mamy siać, by osiągnąć jaknajwyższą ilość zbioru z jednostki powierzchni, a przez to podnieść intratność naszych gospodarstw. Na polu doświadczalnem będą więc prowadzone doświadczenia porów
nawcze z odmianami: 1) żyta, 2) pszenicy ozimej, 3) owsów, 4) jęczmienia, 5) pszenicy jarej, 6) ziemniaków, 7) marchwi, 4$) brukwi, 9) buraków pastewnych, 10) grochów.
Dotychczas w Zemborzycach zajmowano się tylko żytem, pszenicą, owsem, jęczmieniem i ziemniakami.
Na tablicy pierwszej mamy zestawienie plonów odmian żyta w centnarach metrycznych według ilości plonów z hektara i z morga. Żyto przyszło w dobrym polu bo po mieszance ze
branej w połowie lipca. Na rok 1924 zasiano 9 oryginalnych
•odmian żyta.
T A B L I C A I .
Nazwa odmiany
P l o n
w cen tn ar, z h ek tara
P l o n
w cen tn ar, z m orga
M iejsce podług plonu z iarn o stom a z;arno słom a ziarno słonia
1 Gwiazda . . . . 28.50 73.60 15.96 41.21 l 2 2 Mikulickie . . • 27.60 62.00 15.45 34.72 II 7 3 Kazimierskie . . 27.40 52.60 15.34 29.45 III 11 4 Zelandzkie . 26.80 74.00 15.00 41.44 IV i1
5 Wierzbieńskie . 26.80 6&.0Ó 15.00 38.08 V 3 6 Piastowskie . • 25.20 58.00 14.67 32.48 VI 9 7 Ołtarzewskie . . 26.80 56.20 14.45 31.47 VII 10 8 Włościańskie
sele-kcyjne . . . 24.00 66.60 13.44 37.29 VIII 4 9 Łochowa . . . . 24.00 64.20 13.44 35.95 IX 5 10 Dańkowskie . 23.00 63.80 12.88 35.73 X 6 11 Petkus . . . . • 21.40 59.00 11.98 33.04 XI 8
W tem samem polu co i żyto zasiano 23 odmiany pszenic.
Rezultaty znajdują się na tablicy II. Na rok 1924 zasiano 20 odmian pszenic.
T A B L I C A II.
J^2 Nazwa odmiany
Plon w centnarach Miejsce podług plonu z hektara z morga
ziarno słoma ziarno słoma z ia rn o sto m a
1 Ostka Mikulicka . . 33.74 81.74 17.89 45.77 I 2 2 Konstancja z Kazi
mierzy . 31.50 63.50 17.64 35.56 II 16 3 Dickkopf
Hilde-brandta . . . . 31.40 68.44 17.58 38.33 III 12 4 Wysokolitewka z Oł-
tarzewa . . . . 30.50 59.50 17.08 33.32 IV 18 5 Jasne ziarno, ciem
na plewa Stie-
glera III Zeppelin 30.00 56.24 16.80 31.49 V 20 6 Zeppelin Stieglera 29.24 54.74 16.37 31.65 VI 22 7 Sobótka Stieglera . 29.00 74.00 16.24 41.44 VII 7 8 Dańkowska graniatka . 29.00 69.50 16.24 38.92 VIII 11 9 Suckerta II . . 28.50 48.50 15.96 27.16 IX 23 10 Książe Hatzfeld
Hildebrandta . 27.24 70.24 15.25 39.33 X 10 11 N2 22 Stieglera II. 27.00 81.50 15.12 45.64 XI 3 12 Wanda z Kazimierzy. 27.00 77.50 15.12 43.40 XII 5 13 Białka Mikulicka 26.20 65.80 14.62 36.85 XIII 14 14 Dańkowska sele
kcyjna . 26.00 80.64 14.56 45.16 XIV 4 15 Stieglera N° 22 . . 26.00 55.00 14.56 30.80 XV 21 16 Zeppelin Stieglera I . 25.24 82.84 14.13 46.33 XVI 1 17 Wysokolitewka S. 2 . 25.24 67.74 14.13 37.93 XVII 13 18 Konstancja S. 3 . . 25.00 71.40 14.00 39.98 XVIII 9
19 Wysokolitewka z So
bieszyna 23.00 57.34 12.88 32.11 XIX 19 20 0 ciemnem ziarnie
brunatnej ple
wie Stieglera . 22.74 71.74 12.73 40.17 XX 8 21 Zwycięzca Stieglera . 20.74 75.24 11.61 42.13 XXI 6 22 Dickkopf Stieglera . 18.00 64.50 10.08 36.12 XXII 15 23 Suckerta N2 I . 15.24 60.74 8.53 34.01 XXIII 17
T A B L I C A III. doświadczenia rozwiązujące aktualne pytania w kwestji nawozo
wej. Celem pokazania działania wpływu różnych składników po
karmowych będą założone doświadczenia na stałych parcelkach (małych) z tern, by módz demonstrować tą działalność na kilku
nastu roślinach, a więc projektują się doświadczenia z żytem,, pszenicą, jęczmieniem ozimym, owsem, jęczmieniem jarym, ziemniakami, burakami cukrowemi i pastewnemi, marchwią, wyką, grochem, kapustą, fasolą, cebulą, pomidorami i tytoniem.
W roku sprawozdawczym wybrano i zbadano pole pod te doświadczenia, a założone będą dopiero w roku 1924.
Z drugiej kategorji doświadczeń w programie jest rozwią
zywanie pytań jak działają nowo wprowadzone nawozy sztuczne, kiedy je można stosować, w jakich ilościach i przy jakich wa
runkach uprawy.
Z żytem na 1923 rok były założone doświadczenia z cza
sem siewu azotniaku (jeszcze nieomłócone), wartość nawozów
LUBELSKI ZAKŁAD DOŚWIADCZALNO-ROLNICZY W ZEMBORZYCACH
azotowych (nieomłócone), pogłówne stosowanie superfostatu i tomasówki (nieomłócone), wartość nawozów fosforowych, wartość nawozów potasowych.
Z pszenicą — czas stosowania azotniaku (nieomłócone) Pod owies, ziemniaki i buraki założono wiosną doświadcze
nia z czasem stosowania azotniaku. Pod ziemniaki — wartość na
wozów potasowych.
Na tablicy IY znajdujemy zestawienie plonów z czasem stosowania superfosfatu. Doświadczenie to, aczkolwiek jednorocz
ne i nie można się na nim opierać dopóki w latach następnych nie da identycznych rezultatów, wskazywałoby—że superfosfat można stosować po zasianiu żyta, a nawet i w czasie jego wzrostu. Doświadczenie założono w polu po mieszance zebranej na zielono w połowie lipca. Jako nawożenie podstawowe dano siarczan amonu i sól potasową; superfosfat 17% stosowano w ilości 3 q na hektar.
T A B L I C A IV.
Zbiory w cent, metryczn. Nadwyżka w cent, z morga z hektara z morga
ziarna słomy ziarna słomy ziarno słoma
Bez nawozów sztucznych 25.7 56.5 14.3 31.6 — — ć Superfosfat
pod siewem 16.IX 28.2 62.2 15.7 34.8 1.4 3.2 E s
n o
<u !2
Superfosfat
po wzejściu 21.X 33.8 67.3 18.9 37.6 4.6 6.0
.Z (0
c(Q © J
N ©■ Superfosfat 18.XII
żyto lekko pokr. śnieg. 30.5 63.2 17.0 35.3 2.7 3.7
rtJ O
w " Superfosfat 21 .III
przed ruszeniem żyta 28.5 55.2 15.9 30.9 1.6 -0.7
<0
Z Superfośfat 21 .IV
po ruszeniu żyta 26.7 55.9 14.9 31.1 0.6 -0.5
Tablica V zawiera w sobie rezultaty wartości różnych nawo
zów fosforowych. Doświadczenie założono na tern samem polu gdzie i poprzednie i jako podstawowy nawóz dano siarczan amonu i sól potasową. Ilość kwasu fosforowego w różnych nawo
zach dano w stosunku 50 kg. na hektar. Nawozy stosowano przed siewem.
Sprawozdanie. 49 rararararararararaksrarara 4*
T A B L I C A V.
ogólna)... 25.7 68.0 14.4 38.0 0.7 8.0 Najlepiej działał superfosfat i mąka kostna.
Na tablicy VI zamieszczone jest zestawienie porównawcze działania azotniaku i saletry chilijskiej dawanych w różnych czasach. Buraki cukrowe na oborniku, nawóz podstawowy 3 q superfosfatu i 3 q soli potasowej na hektar. Azot dawano
Jak widzimy z powyższego zestawienia, najlepszy plon dała cała dawka azotniaku przed siewem, natomiast cała dawka saletry przed siewem dała nadwyżkę niewielką. Azotniak stoso
wany w połowie przed siewem, a w połowie po przerywce wywołał nawot obniżkę plonów.
Na rok 1924 założono doświadczenie pod pszenicę z cza
sem stosowania azo‘tniaku i saletry i z ilością azotniaku i saletry
— przygotowano również parcele pod identyczne doświadczenia wiosenne z burakami cukrowemi.
Ze względu na częstsze nawożenie obornikiem u małorol
nych, badany będzie wpływ dawek w różnych płodozmianach 2, 3, 4 i 5-eio letniem, a także i czasu wywożenia i przyorania obornika.
C) Następną grupą zagadnień rozwiązywanych na stacji będą zagadnienia tyczące uprawy roli i roślin, a więc:
1) wpływ pogłębiania roli pod okopowe pogłębiaczem o stałej łapie,
2) sposoby wiosennej uprawy np. orka wiosenna a jesien
na i różne sposoby spulchniania roli wiosną, kultywator, pług, sprężynówka, pług z odjęciem odkładnicy).
3) działanie walców różnych systemów (Campbel, kolczatka, pierścieniowy))
4) wpływ bronowania na żyto,
5) wpływ głębokiej i płytkiej uprawy pod tytuń,
6) wpływ stosowania różnej ilości obredleń na ziemniaki,
7) wpływ wałowania ziemniaków,
8) wpływ wielkości sadzeniaków na plon ziemniaków, 9) ilość wysiewu żyta, pszenicy i owsa,
10) wpływ czasu siewu na plon żyta, pszenicy, owsa i jęczmienia.
11) wpływ czasu sadzenia na plon ziemniaków i kapusty.
Tablica VII ilustruje nam założone na 1923 r. doświadcze
nie z czasem siewu pszenicy. W zestawieniu widocznem jest, że najwyższe plony otrzymano przy siewie około połowy września, zaś siew w drugiej połowie października dał nader niskie plony.
Pszenica siana jeszcze w późniejszym terminie zupełnie zginęła
— tak, że poletka zostały zaorane. Przedplon koniczyna biała, pastwisko do końca lipca.
T A B L I C A VII.
Zbiory w c en tn a ra c h m etrycznych
CZAS SIEWU z h e k t a r a z m 0 r g a
ziarna słom y ziarna słomy
12/IX 17.5 41.3 9.7 23.1
26/IX 16.5 35.5 9.2 19.8
10/X 11.7 22.7 6.5 12.7
24/X 5.1 11.7 2.8 6.5
Doświadczenia przeprowadzone z żytem dały podobne rezultaty, tylko różnice w plonach poszczególnych terminów siewu były mniejsze.
Patrz tablica VIII.
T A B L I C A VIII.
CZAS SIEWU
Zbiór w centnarach metrycznych z h e k t a r a z m o r g a
ziarno stoma ziarno słoma
12/IX 24.1 57.6 13.4 32.2
26/IX 24.0 57.8 13.4 32.3
W/X 23.2 53.7 12.4 30.07
24/X 18.0 47.7 10.0 25.6
Założone doświadczenia na 1923 rok z ilością wysiewu pszenicy i żyta, jak również i ze sposobami uprawy pielęgnacyjnej, rezultatów nie dały.
Na rok 1924 założono doświadczenia z wykazaniem wpływu użycia walca Campbella na osiadanie roli pod pszenicę na przyoranym koniczysku, z następującemi ilościami wysiewu pszeni
cy i żyta na hektar: 180, 150, 120 i 90 kg. z czasem siewu żyta i pszenicy w terminach: 10/IX, 20/IX, 29/IX i 11/X.
D) Doświadczenia łąkowe projektowane są na łąkach Za- ładu na rok 1924 z działaniem i wpływem różnych skład
ników pokarmowych na ilość plonu, jak również i wpływem na zmianę roślinności przy podsianiu i bez podsiewu. W roku sprawozdawczym zbadano łąki pod względem florystycznym j zebrano zielnik.
E) Osobny dział na polu doświadczalnym stanowią tytonie, które jako roślina u nas nowo wprowadzona i zyskowna dla ka
żdego gospodarstwa, posiadają również duże znaczenie w gospo
darce finansowej państwa. W roku sprawozdawczym były pro
wadzone doświadczenia nad 29-tu odmianami tytoni; w obserwacji zaś było 44 odmiany. Prócz tego były doświadczenia ze sposo
bami przyśpieszania dojrzewania.
II. Stacja m eteorologiczn o-roln icza.
Zakład posiada obecnie kompletną stację meteorolo
giczną Ii-go rzędu — brakujące przyrządy dopełnione zostały w roku 1923. Prowadzone były spostrzeżenia, odnoszące się do stanu ciepłoty powietrza, ilości opadów, ciśnienia powietrza, zachmurzenia i t. p. Przygotowano przyrządy do określania wilgotności gleby, którą wiosną 1924 r. zacznie się określać.
I l o ś ć o p a d ó w xa 1923 r.
Styczeń . 34.2
Luty . 17.5
Marzec . —
Kwiecień . . 41.7 Maj . . . . 71.7 Czerwiec . . 97.0
Lipiec . . 25.8
Sierpień . 88.7
Wrzesień . . 23.3 Październik . 100.9 Listopad . . 37.2 Grudzień . . . . . 25.2 563.2 III. O gródek botaniczny.
Nagromadzenie w jednym miejscu na niewielkich parcel- kach dużej ilości różnych odmian zbóż, okopowych, traw, motyl
kowych i t. p. ma wielkie znaczenie tak dla personelu zakładu, który może równocześnie prowadzić obserwacje nad wzrostem i rozwojem pewnej grupy roślin, jak i dla zwiedzających, dając im pojęcie o roślinach rzadziej uprawianych, a pożytecznych.
W roku sprawozdawczym przygotowano teren pod ogródek,
a z wiosną roku przyszłego będzie on założony.
IV. Pracow nie chemiczna i botaniczna.
Pracownie chemiczna i botaniczna jako pomocnicze przy pracach polowych są tak wielkiego znaczenia, że już w 1923 roku zaznaczyła się potrzeba ich organizowania.
Pracownia botaniczna została urządzona w bieżącym roku i dokonano kilkudziesięciu określeń zbóż ozimych, użytych do siewu. Prócz tego w sezonie wiosennem będzie można przyjmować nasiona do oceny.
Dzięki subsydjum Monopolu Tytoniowego, który dał pewne sumy na urządzenie pracowni chemicznej dla celów tytoniowych, Zakład posiada prawie kompletną pracownię chemiczną i rozpocznie pracę już od wiosny.
V. Doświadczenia wazonowe.
Dział doświadczeń wazonowych, mający charakter więcej naukowy, aczkolwiek pozwala oświetlić z pewnej strony doświad
czenia przeprowadzane na polu, z powodu zbyt wielkich kosztów urządzenia pozostaje tymczasem w programie.
VI D ośw iadczenia zbiorow e.
Doświadczenie zbiorowe są i będą prowadzone na przyszłość na dużą skalę, jako mające wielkie znaczenie dla poszczególnych gospodarstw szczególnie w sprawach użycia nawozów sztucznych.
Nie dosyć jest wiedzieć, że takiej, a takiej glebie brak składni
ków pokarmowych, ale trzeba wiedzieć ile tych składników potrzeba.
Zakład Doświadczalny na swoim polu może sprawę ilości stosowania nawozów sztucznych rozstrzygać, ale wynik będzie ważnym tylko dla Zakładu i gospodarstwa, posiadające ten sam typ gleby tylko w bardzo ogólnych zarysach będą mogły dawki te stosować^—dopiero wypróbowanie dawek nawozów, które miano
wicie się opłacają na miejscu w gospodarstwie, dać może odpo
wiedź i stąd też każdy powinien dążyć, by doświadczenia nad opłacalnością nawozów sztucznych były u niego przeprowadzane.
Na jesieni Zakład założył tego rodzaju doświadczenia w 20 gospodarstwach.