Siedzibą Powiatowego Związku Kółek Rolniczych są Puła
wy. Biuro Związku mieści się przy Sejmiku ul. Kościelna 2.
Zarząd stanowią: poseł Tytus Jemielewski — przewodni
czący i skarbnik, Tomasz Koter — zastępca przewodniczącego, Jan Szyszko — zastępca przewodniczącego, Zofja Czarnocka — sekretarka, oraz członkowie Zarządu: Ignacy Chabros z kol. Lu
dwinów, Andrzej Czopek z Franciszkowa, Szymon Polak z Ku
rowa, Józef Stasiak z Puław, Dr. Antoni Sempołowski i prof.
Józef Sypniewski z Puławskiego Instytutu Naukowego, Aleksan
der Metelski z Puław.
Komisję Rewizyjną stanowią: Roman Grochowski, Zygmunt Śliwiński, Antoni Chabros, Jan Nowakowski, Stanisław Bartnik.
Powiatowy Związek Kółek Rolniczych w Puławach zrzesza 25 Kółek a mianowicie: (patrz tablica, strona 102)
Walny Doroczny Zjazd Delegatów i członków Kółek Rolni
czych odbył sie dnia 7 stycznia. Zebranie Prezesów było jedno 14/X. Zebrań Zarządu odbyło się 8: 7/1, 11/11, 2S/III, 22/iV, 17/VI, 2C/IX, *I4/X i 2/XII.
Praca Okr. Zw. Kół. Roln. w pierwszej połowie roku pro
wadzona była przez 2 instruktorów: starszą instruktorkę rolnicz- kę p. Czarnocką (5 rok pracy w Związku Puławskim) i instruk
tora Kół Młodzieży p. Gajewskiego (od 1/III do 1/VIII); p. Gajew- ki ustąpił z pov<odu braku środków na jego utrzymanie od 1/VIIŁ P. Czarnocka częśćiowo^dla tychże powodów przeszła od 1/X do Szkoły Rolniczo - Hodowlanej Związku Kółek Rolniczych w Dęb
linie, dojeżdżając tylko raz na tydzień do Puław, dla załatwie
nia najpilniejszych spraw organizacji (bezpłatnie). Stale pracuje biuro Związku i sekretarjat w osobie p. Iżykiewiczówny (2-g’i rok pracy w Zwnązku). Wyjazdów Instruktorów na powiat było 11ó.
Lp. Miejscowość Gmina Nazwisko Prezesa
Ilość człon
ków
1 | Bobrowniki 1 Irena Kawrecki Jan [ 10
2 Bogucin Garbów7 Rozw7adowfski Wład. 28
3 Braciejowice Kamień Nowakowski Jan 37
4 Brzozowskie Kurów Ochal Aleksander 10
5 Buchałowice Nałęczów Chabros Kazimierz 21
6 Chrząchów Kurów Kęsik Józef 38
7 Franciszków Godów Czopek Andrzej 27
8 Godów Ciężczyk Roman 30
a Gołąb Gołąb ks. prób. Furmanik 22
10 Góry Markuszów Kamiński Antoni 12
11 Kurów Kurów7 Koziejowki Frań. 30
12 Kłoda-Zastawie Markuszów Dura Franciszek 34
13 Klementowice Celejów Lis Adam 31
14 Kraczewnce Karczmiska Jarski Michał 26
15 Markuszów7 Markuszów Żaba Wojciech 18
16 Opole Opole Bartnik Stanisław7 30
17 Osiny Żyrzyn Stasiak Ignacy 22
18 Pożóg Puław7y Sykut Józef 32
19 Pogonów' Wola C zolnowska Koksa Stanisław 22
20 Rudy Pulaw7y Wójcik Stefan 12
21 Sielce Kurów Polak Szymon 24
22 Skowieszyn Puław7y Soleniec Tomasz 27
23 Śniado wka Wola C zolnowska Janisz Stanisław 22
24 Wandal i n Rybitw7y Pietrcń Józef 35
25 Wólka Szczekarków Madej Maciej 15
Dla ułatwienia pracy Instruktorów i Zarządu otworzona zos
tała bibljoteka podręczna Związku, złożona z 323 tomów, dzieł przeważnie rolniczych, hodowlanych, ogrodniczych i treści spo
łecznej. Pozatem służy bibljoteka dla inteligentniejszych działaczy Kółkowych przy organizowaniu przez nich czytań niedzielnych i. odczytów, częściowo dla personelu Szkoły Hodowlano - Rolni
czej w Dęblinie i pracowników7 Sejmiku. O.Z.K.R. pośiada znacz
ną ilość pomocy naukowych w tablicach, modelach, przezroczach i zbiorach przyrodniczo - rolniczych; przy pogadankach korzysta z latarni projekcyjnej Uniw. Lud. w Puławach.
O. Z. K. R. prenumeruje 16 pism: „Poradnik C. Z. K. R.”,
„Przewodnik M. T. R.”, „Rolnik Śląski”, „Poradnik Gospodarski”,
„Kłosy”, „Przewodnik C. T. R.”, „Siew”, „Teatr Ludowy”, „Rol
nik”, „Ogrodnik”, „Czasopismo Spółdzielni Rolniczych”, „Spól- nota”, „Rzeczpospolita Spółdzielcza”, "Samorząd”, „Przewodnik Ubezpieczeń”, "Żołnierz Polski”.
Wobec znacznego podniesienia się ceny książek i braku środków, Związek w roku bieżącym znacznie mniej rozsprzeda- wał książek. Mianowicie: „Kalendarzy Rolniczych" C. Z. K. R.
na rok 1923-ci — 87 egz., na rok 1924-ty — 15 egz., innych książek ogółem 211 egz., przeważnie w Kołach Młodzieży Wiej
skiej.
Kursów zorganizowano 4, a mianowicie: 1) w marcu miesięczny kurs hodowlano-mleczarsko-wyterynaryjny w Dęblinie (16 uczni), 2) w kwietniu: hodowlano-weterynaryjno-ogrodniczy miesięczny dla żołnierzy garnizonu Dęblin (30 słuchaczy), 3) w czerwcu 10-dniowy kurs sanitarno-gospodarczy dla dziewcząt w Puławach (słuchaczek 22), 4) kurs 3-miesięczny (2 dni w tygodniu) do 1/II. 1923 r. dla żołnierzy garn. Puławy, hodowlano - rolniczo- gospodarczy (300 uczni).
Pozatem współdziałano przy organizowaniu następujących kursów, odbywających się w Dęblinie: majowym — oświatowe- rolniczym, organiz. przez C. Z. K. R., czerwcowym i sierpnio
wym, organiz. przez Warszawskie Kursy dla dorosłych i T. (J. R., sierpniowo-wrześniowym przetworów owocowych, organiz. przez C. Z. K. R. i strażackim 2 tygodn. w czasie kursów majowych C. Z. K. R.
Pogadanek w Kółkach Rolniczych i Kolach Młodzieży wy
głoszono około 69, przy ogólnej liczbie słuchaczy 2459. YV wy
głaszanych pogadankach, poza instruktorami brali udział profeso
rowie Instytutu Naukowego Gospodarstwa Wiejskiego w Puła
wach oraz Kierownik Szkoły Rolnićzo-łiodowlenej w Dęblinie.
Tematem pogadanek były: 1) znaczenie Związków Hodowlanych 2) wychów młodzieży w 1 roku życia, 3) znaczenie i korzyści Związków gospodarczych i Zw. Plantatorów Buraków Cukrowych.
4) znaczenie i wykonanie doświadczeń pclowych z nawozami sztucznemi, 5) plodozmian i korzyści jego wprowadzenia z uw
zględnieniem warunków (scalanie gruntów), 6) udział i wpływ Kółek Rolniczych przy wyborach do Samorządu. Tematem po
gadanek w Kolach Młodzieży Wiejskiej były przeważnie: Nauka o Polsce Współczesnej i obowiązkach obywateli oraz zagadnienia przyrodnicze.
Wycieczek zorganizowano 4: dwie wycieczki uczni kursów marcowych w Dęblinie — do maj. Borowizna, w pow. Puław
skim, gdzie się zapoznano z wzorowo prowadzonemi książkami hodowlanemi i prowadzeniem obory, narzędziami rolniczemi i kul- turalnem urządzeniem większego warsztatu rolnego, oraz do In
stytutu Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, gdzie poza zazna
jomieniem się z gospodarstwem folwarcznem Instytutu, zwie
dzono dział weterynaryjny, wyrób szczepionek i niektóre pra
cownie: hodowli roślin, gleboznawczą, rolniczą i ochrony roślin,
BUDYNEK SZKOŁY MĘSKIEJ HODOWLANO-ROLNICZEJ W DĘBLINIE
POKAZ HODOWLANY W PUŁAWACH.
następnie wycieczkę kursów sanitarno - gospodarczych do Insty- tuiu Naukowego w Puław ach, oraz zw iedzenie pól i pracowni Instytutu w czasie Zjazdu N asiennego w Puław ach z członkam i i delegatami Kółek Rolniczych i innych organizacji rolniczych.
Na terenie powiatu istnieje Szkoła G ospodarstw a K obiece
go w Nałęczowie, kursa 5 mieś, zimowe rolnicze męskie w Na
łęczow ie oraz Szkoła Rolniczo - Hodowlana w Dęblinie, zorgani
zowana i prowadzona przez O. Z. K. R. na gruncie wydzierżawio
nego na ten cel ośrodka maj. Dęblin, uruchom iona od 5/XI. 1923r.
W odczytach i pogadankach oraz na Z ebraniach Kółek Rol
niczych i Kół Młodzieży Wiejskiej usilnie podkreśla się ogrom ne znaczenie dokształcania dorosłych i wykształcenia zawodowego w szkołach, jednak ruch wśród młodzieży w powiecie w tym kierun
ku dotąd jeszcze niewielki. Wyjątek stanowi Szkoła kroju i szycia w Puław ach o kursie 10 mieś. (bniw . Lud.), która jest przepełniona i z roku na rok ma zam ówione m iejsca przez dziew
częta z powiatu.
Z założonych w roku ubiegłym dośw iadczeń z nawozami sztucznem i pod oziminy i na łące wyników nie udało się otrzy
mać. Jesienią 1923 r. założone zostały 4 dośw iadczenia połowę z nawozami sztucznem i pod oziminy i 1 z odm ianam i żyta (porów naw cze).
O. Z. K. R. posiada punkt czyszczenia zboża w Dęblinie, gdzie ni,a wszystkie niezbędne maszyny. Pozatem w 2-ch Kółkach istnieją tryjery, które mają stałą kiijentelę sezonową.
Dział handlowy prowadzi Spółdzielnia Rolniczo - Handlowa w Puław ach, która sprow adziła i rozsprzedala w roku ubieg
łym 3 wagony tom asówki i superfosfatu.
Zlustrowano 14 gospodarstw, zestawiono opisy szczegółow e 11 (jedenastu). W 4-ch gospodarstw ach, dążących do wzorowoś- ct dopom agano do prow adzenia rachunkow ości rolniczej, plano
waniu reorganizacji i wprowadzaniu jej w życie.
Dokonano opisów i wyceniania inwentarza w tychże gos
podarstw ach.
Pod opieką O. Z. K. R. znajduje się jeden knur rasy białej wielkiej angielskiej, zakupiony za fundusze gminne gm. Marku
szów, udzielone jako pożyczka zwrotna za 2 lata, bezprocento
wa p. Janowu Szyszce w Kłodzie. Zwrot gminie takim że repro
duktorem . Pozatem w projekcie jest założenie przy Kółku Kłodz
ko Zastawskiem Związku Hodowli trzody chlewnej.
Zarodow e obory w powiecie mają przew ażnie bydło holen
derskie, które nie cieszy się pow adzeniem u drobnych gospoda
rzy. Próby dw ukrotne dostania m aterjału zarodowego w cielętach spełzły na niczem (C zesław ice i Kurów). Przy Szkole Hodow
lano - Rolniczej w Dęblinie, była um ieszczona w .okresie kopula
mi ‘ćwomof-oforamomomomum-opomomomo 105
cyjnym 1923 r. stacja ogierów państwowych, a mianowicie 2 ogie
ry: anglik i arab.
Na terenie powiatu , istnieje zainicjowana i zorganizowana przez O. Z. K. R. Spółdzielnia Rolniczo - Handlowa. Stanowi ona dział handlowy Związku. Związana ściśle z ogranizacją macie
rzystą szeregiem uchwał i łącznością osobistą, pozostaje w ścis- łem zespoleniu ze Związkiem.
W skład Zarządu Spółdzielni wchodzi 2 członków Zarządu O. Z. K. R. i 1 czł. Okr. Zw. Młodz. Wiejskiej, a z 12 osób Ra
dy Nadzorczej tylko 2 nie należą do Kółek Rolniczych, instruk
tor O. Z. K. R. jest z urzędu członkiem tejże Rady i obowiązany w niej pilnować czystości interesów rolniczych spółki. Spół
dzielnia rozwija się b. dobrze, projektowane jest utworzenie 2 filji w powiecie i kupno własnego budynku. Posiada własne skła
dy i dobrze prowadzoną hurtową i detaliczną sprzedaż niektó
rych produktów. Związek jest subsydjowany wydatnie przez Spół
dzielnię (1 wagon węgla i t. p.) Zorganizowana w roku 1922-im, mieści się w Puławach przy ulicy Piłsudskiego Nr. 6. Spółdziel
nia Spożywcza,, Pomoc” w Puławach założona w latach wojny nie koliduje interesami swemi z interesami Spółdzielni Rolniczej. Stosu
nek Spółdzielni obu poprawny. „Pomoc” posiada 3 filje w po
wiecie, mieści się w Puławach przy ul. Lubelskiej róg Czarto
ryskich, rozwija się b. dobrze. O. Z. K. R. jest udziałowcem „Po
mocy”. Kilku członków Zarządu O. Z. K. R. wchodzi do Zarządu
„Pomocy”.
W roku ubiegłym powstała wznowiona mleczarnia spółdziel
cza w Klementowicach, jednak po paru miesiącach działalności została zamknięta z powodu trudności finansowych i rozliczań się z dostawcami wobec dewaluacji marki.
Związek Młodzieży Wiejskiej istnieje od 19/iI. 1922 roku.
W okresie sprawozdawczym powstało nowych Kół 6. Zostały roz
wiązane 2 Koła i obecnie czynnych Kół jest 22, a mianowicie:
w Bochotnicy. Braciejowicach, Buchalowicach, Cynkowie, Czes- ławicach, Drzewcach, Garbowie, Godowie, Karmanowicach, Ka
zimierzu, Osinach, Płowiznach, Pogonowie, Poniatowej, Pożogu, Sielcach, Łubkach. Koła te zrzeszają 367 członków, w tym chłop
ców 241, dziewcząt 126.
Sztuczek teatralnych w Kołach odegranych było ogółem 24.
Pogadanek w różnych Kołach wygłoszono 25. Tematy pogadanek następujące: Nasze granice i nasi sąsiedzi, Dzieje Polski poroz- biorowej, Bogactwa naturalne Polski, Polacy w walce o niepod
ległość, Świetność Polski i jej bohaterstwie, Powstanie Państwa Polskiego, Bałtyk, Nasi praojcowie, O ustroju państwa Polskiego, Nasze bogactwa kopalne, Czasy przedhistoryczne, Polska za Pias
tów, Powstanie Kościuszkowkie, Nasze góry, Książe Józef Ponia
towski, Nasze morze, Polska za czasów Jagiellonów. Pogadanki
te wygłaszane były z przezroczam i lub obrazami. P rzesłu c h ało tych pogadanek ogółem 1544 młodzieży, w tern chłopców 812"
dziew cząt 532.
O bjeżdżał Koła Instruktor Związku Młodzieży Wiejskiej p.
L. Gajewski, który pracował od m arca do lipca 1923 r. Pozatem było 8 wyjazdów sekretarki Zw. Kół. Roln. p. M. Iżykiewiczówny..
Odbyły się dwie zabawy, organizowane przez Okr. Zw. Młod.
Wiejsk. Jed n a w Nałęczowie dnia 20 maja, dała dochodu 580.620 mk. druga w Paulinowie dnia 16 września dała dochodu 719.000.
marek. D ochód z pierwszej zabawy przeznaczony został na pok- krycie wyjazdów instruktora do Kół, z drugiej zaś na zakupienie książek do bibljoteki wędrownej, co też zostało uskutecznione.
Zjazdów Kół Młodzieży odbyło się 2: w Nałęczowie 8/lV i w Puław ach 18/XI. Na tym ostatnim został wybrany nowy Z a
rząd, w skład którego wchodzą: St. Wróbel - przewodniczący, St. Sykui - zastępca, St. Kusek - skarbnik, W. Lis -• członek Za
rządu i sekretarka M. łżykiewiczówna.
Związek Młodzieży Wiejskiej w spółpracuje zawsze z p raca
mi poszczególnych Kół. Tak, naprzykład, ułatwia prowadzenie kur
sów- wieczorowych, dostarczając książek, tablic, map i t. p, w kwietniu pom agał Kołom Młodzieży w' Buchałowucach, Drzewcach i Pożogu obsadzić drogi drzewami. Koła obsadziły własnym kosztem drogi publiczne drzewami owocowemi na przes
trzeni 3 klrn. i m iododajnem i na przestrzeni 2 kim. Sadzenie drzew odbyło się przy udziale technika sejmikowego p. GąsoW-
skiego. »
P raca w Kołach idzie bardzo raźno, ale jednak nie będzie mogła nadal tak pomyślnie się rozwijać, wobec braku instruktora.
O. Z. K. R. bierze udział przez swoich delegatów w pracach Sejmiku, a mianowicie: Komisji drogowej (p. J. Szyszko i zastęp
ca D-r Stanisław Goliński), Komisji Ziemskiej i szacunkowej w gmi
nach, (każdorazow o wybierani z najbliższej okolicy szacow anego
gruntu.) _____