Opakowania aktywne do obróbki mikrofalowej

Producent, aby zagwarantować wysoką jakość produktu finalnego, dokonuje wyboru opakowania uwzględniając wiele cech samej żywności. Są to przede wszystkim:

właściwości termiczne żywności, szybkość absorpcji promieniowania, przewodność, ilość składników, grubość, masa, kształt produktu, oraz jego wyjściowa temperatura (produkt chłodzony, mrożony, o temperaturze pokojowej). Opakowanie dla żywności wygodnej powinno mieć regularny kształt, najlepiej owalny, co ułatwi równomierne rozkładanie się temperatury. Zastosowanie opakowań wąskich, czy też cylindrycznych może skutkować oparzeniami, a nawet eksplozjami. Pojemniki o szerokości nie większej niż 15 – 20 cm oraz wysokości 5 – 7 cm, powinny pomieścić do 0,5 kg produktu⁸⁶.

Opakowania stosowane do obróbki cieplnej dzielimy według następujących kryteriów:

1. Podział ze względu na możliwość ich zastosowania:

 opakowania do podgrzewania konwencjonalnego oraz mikrofalowego.

Najczęściej stosowane materiały to: tektura, aluminium;

 opakowania do podgrzewania wyłącznie mikrofalowego. Popularne materiały:

szkło, PP (polipropylen).

2. Podział ze względu na reakcję (przepuszczanie promieniowania, absorpcja, odbijanie) produktu z materiałem opakowaniowym: opakowania pasywne oraz aktywne.

Współcześnie, coraz częściej w pakowaniu żywności wygodnej zastępuje się opakowania pasywne materiałami aktywnymi (tzw. receptory/suspectory). Absorbują oraz przetwarzają one promieniowanie kuchni mikrofalowych, przekształcając je w energię cieplną⁸⁷. Rynek wrażliwy na potrzeby oraz bezpieczeństwo konsumenta eliminuje pasywne materiały, upowszechniając opakowania aktywne, które pozwalają na kontrolowane ogrzewanie zewnętrznej powłoki żywności, lokalizacje ogrzewanej żywności, równomierne rozprowadzanie temperatury, ochronę przed przegrzaniem⁸⁸.

86Lisińska – Kuśnierz M., Ucherek M., Postęp techniczny w opakowalnictwie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków 2003, s. 117 – 118.

87Korzeniowski A., Ankiel – Homa M., Czaja – Jagielska N., Innowacje w opakowalnictwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań 2011, s. 111.

88Melski K., Suspectory – aktywne materiały opakowaniowe do kuchenek mikrofalowych, Packing, 2000, nr. 5, s. 9.

40 Rodzaje suspectorów to przede wszystkim⁸⁹:

1. Powłoki metaliczne nakładane na tradycyjne opakowania pasywne.

Technologia, która pozwala na precyzyjne nagrzanie produktu, wiążąca się jednak z wysokimi kosztami produkcji. Powłoki można nakładać w wybranych miejscach, co pozwala stosować nadruki graficzne na opakowaniu, bez niebezpieczeństwa dostania się tuszu do żywności.

2. Sproszkowane lub płatkowe substancje metaliczne.

Opakowania, których zasadą działania jest absorpcja promieniowania mikrofalowego.

Stwarzają możliwość wielokrotnego odgrzewania dania.

3. Chemoceptory.

Są to uwodnione sole niektórych metali. W miarę wzrostu temperatury, z chemoceptora paruje woda, zmniejszając również ilość cząsteczek soli. Jeżeli ilość chemoceptora dojdzie do punktu granicznego, wzrost temperatury zostanie zahamowany. Zmiana proporcji zawartości soli pozwala dopasować właściwą temperaturę do ogrzewanej żywności.

Metoda bezpieczna dla konsumenta, która w krótkim czasie pozwala osiągnąć zamierzony efekt końcowy.

4. Dual modalne.

Opakowania dual modalne można ogrzewać zarówno w kuchenkach mikrofalowych, jak i tradycyjnych. Pozwalają ogrzać produkt efektywnie i równomiernie.

5. Włókniste.

Ich ograniczona zdolność do przepuszczania np. pary wodnej skutkuje wąskim spektrum możliwości zastosowań.

6. Aluminium naniesione na materiał PET (suspector + modyfikator pola elektromagnetycznego).

Opakowania idealnie nadające się do produktów mrożonych. Modyfikując stopień odbicia promieniowania, można zachować pełną kontrolę nagrzewania różnych części dania, co pozwala w mikrofalówce uzyskać efekt analogiczny do pieczenia w piekarniku (np. kruchą, apetycznie zarumienioną na bokach pizzę)⁹⁰.

Suspectory, jako część bardzo dochodowego rynku żywności wygodnej stale są pod bacznym okiem technologów. Innowacje dotyczyć mają przede wszystkim: możliwości gotowania na parze, jako odpowiedź na popularyzację świadomego, zdrowego żywienia;

89Lisińska – Kuśnierz M., Ucherek M., Postęp techniczny w opakowalnictwie,Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Kraków 2003, s. 125.

90Korzeniowski A., Ankiel – Homa M., Czaja – Jagielska N., Innowacje w opakowalnictwie, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego, Poznań 2011, s. 112 – 115.

Opracowanie własne na podstawie źródła: http://www.chemiaibiznes.com.pl/aktualnosc/swiat–coraz–

chetniej–kupuje–opakowania–z–polski

41

ulepszania wartości sensorycznych dań; wprowadzania opakowań samo napowietrzających, a także rozwiązań ekologicznych⁹¹.

Podczas paryskiej konferencji, poświęconej daniom gotowych z 2010 r.

udowodniono, iż dla konsumenta w Europie, innowacyjne opakowanie jest tak samo ważne jak sam produkt. Dowodem niech będzie wyjątkowo entuzjastyczne przyjęcia innowacyjnego opakowania Cryovac® Simple Steps®, które łączy w sobie funkcję pakowania próżniowego (ocenianego przez konsumentów jako gwarant bezpieczeństwa żywności) z efektem skin, czyli folii z spienionego materiału PET, która podczas ogrzewania samoistnie uwalnia parę wodną. Hermetycznie zapakowany produkt może być dodatkowo sterylizowany, co jest czynnikiem decydującym chociażby w przypadkach dostarczania gotowych dań do szpitali, szkół, czy przedszkoli. Podczas ogrzewania produktu folia rośnie na oczach konsumenta tworząc balon, a następnie sama się wentyluje i opada na jedzenie. Opakowanie po 2 minutach od wyjęcia ze źródła ciepła, można otworzyć bez ryzyka poparzenia gorącą parą⁹². Poniżej zdjęcia prezentujące stan w trakcie gotowania oraz podczas otwierania (Rys. 12.).

Rys. 12. Cryovac® Simple Steps® – innowacyjne opakowanie dla dania gotowego Źródło: film przedstawiający działanie produktu:

https://sealedair.com/food-care/food-care-products/cryovac-simple-steps, data odczytu: 09.01.2016 r.

Przeprowadzono badanie, którego celem było zbadanie reakcji konsumenta na ww.

opakowanie. 15 sekundowa ekspozycja dania umieszczonego w Cryovac® Simple Steps®

wystarczyła, aby aż 23% badanych konsumentów spontanicznie wyraziło chęć jego zakupu.

W kolejnej turze, kiedy klienci dostali szansę bliższego zapoznania się z produktem ich

91Ibidem, s. 111.

92Andrzejewska O., Białasiewicz M., Czas na innowacje, http://docplayer.pl/1397255-Czas-na- innowacje-rynek-dan-gotowych-w-polsce-w-porownaniu-z-takim-rynkiem-r-a-p-o-r-t.html, data odczytu: 20.01.2016 r.

42

zainteresowanie miarodajnie rosło. Przed podgrzaniem, jako zalety opakowania wskazywali oni: bezpieczeństwo, praktyczność, trwałość, kompaktowy format. Po podgrzaniu dania, innowacyjność opakowania nadal ich zaskakiwała, a to za sprawą tego, iż opakowanie pozostawało chłodne, a folie łatwo można było usunąć. Podsumowując uważali oni produkt za znacznie bardziej konkurencyjny na rynku dań opakowań, tylko ze względu na jego opakowanie⁹³.

Choć producent Cryovac® wskazywał jako główną ułomność pozostałych opakowań parowanie wewnątrz, które wiążę się z ryzykiem oparzenia, nie oznacza to, iż nie ma na rynku konkurencyjnych rozwiązań tego problemu. Firma Mondi wprowadziła zamknięcia oraz torebki z wbudowanym systemem anty – fog, dedykowane zarówno produktom mrożonym, jak i przeznaczonym do obróbki termicznej w piekarnikach, bądź kuchenkach mikrofalowych (działają w temperaturze do 110°C). Co więcej, samo opakowanie wraz z wieczkiem może być myte w zmywarce, dzięki czemu można używać go wielokrotnie. Zastosowanie w produkcji minerałów pozwoliło, aż w 40% zredukować liczbę substancji pochodnych ropy naftowej, co czyni go produktem bardziej przyjaznym środowisku⁹⁴.

Jak do tej pory opakowania traktowane były jako odpady, z którymi świat nie potrafi sobie poradzić. Dziś ewoluowały one do rangi tanich ekologicznych naczyń, które dostajemy niejako w gratisie kupując obiad. Czy można wyobrazić sobie lepszą egzemplifikację zmian, jakie właśnie dokonują się na rynku opakowań?

Będąc przy temacie opakowań ekologicznych, nie można nie wspomnieć o próbach zastosowania materiałów całkowicie naturalnych i biodegradowalnych w technologii suspectorów. Wynikiem takich badań są opakowania jednorazowe wykonane z włókien bambusa, cukru trzcinowego, skrobi oraz wody, w 100% kompostowane⁹⁵. Potrawy zapakowane w ten sposób, mogą być przygotowane zaledwie w 5 minut w kuchni mikrofalowej o mocy 750 W, lub w pół godziny w piekarniku w 200^oC. Dodatkową cechą szczególnie przydatną w łańcuchu logistycznym, jest odporność na wysoką amplitudę

93Dania gotowe wysokiej jakości rewolucjonizują branżę spożywczą,

http://gieldaspozywcza.pl/Wiadomo%C5%9Bci/Dania-gotowe-wysokiej-jako%C5%9Bci-

%20rewolucjonizuj%C4%85-bran%C5%BC%C4%99-spo%C5%BCywcz%C4%85-43873.html, data odczytu: 01.02.2016 r.

94Wave of the Future in Packaging, http://www.anchorpackaging.com/wave-of-the-future-in- packaging/, data odczytu: 25.01.2016 r.

95Eatware Compostable Food Containers, http://inhabitat.com/compostable-containers-by-eatware/, data odczytu: 25.01.2016 r.

43

temperatur (od – 20 do +60^oC)⁹⁶. Opakowania dla rynku żywności wygodnej, można nawet nasycać substancjami aromatycznymi włączanymi w strukturę polimeru. W miarę podgrzewania mikrofalowego, będzie dochodziło do stopniowego uwalniania aromatów, co skutecznie pobudzi apetyt konsumenta⁹⁷.

Sądząc po tendencji intensyfikacji życia społecznego, rynek żywności będzie sukcesywnie wzrastał, efektem czego będzie m.in. coraz większe urozmaicanie oferowanych dań. Po ofertę egzotycznej kuchni, sięgnęła chociażby sieć sklepów Biedronka, planując w tym roku nową linię azjatyckich gotowych dań⁹⁸. Pozostaje przypuszczać, iż w ślad za ofertą kulinarną, podążą większe wymagania stawiane opakowaniom w zakresie wprowadzanych innowacji.