Prezentacja i interpretacja wyników

Badanie rozpoczęto od zbadania poziomu zadowolenia z obecnych na rynku opakowań dla żywności. Uzyskane wyniki badań zaprezentowano na Rys. 36.

Rys. 36. Procentowy rozkład odpowiedzi na pytanie, czy występujące na rynku opakowania do żywności spełniają oczekiwania ankietowanych

Źródło: opracowanie własne.

Ponad połowa ankietowanych jedynie częściowo jest zadowolona z dostępnych na rynku opakowań, a 12% z nich uważa, iż nie spełniają one ich oczekiwań. 35%

respondentów wyraża zadowolenie z stosownych rozwiązań do pakowania żywności.

W kolejnym pytaniu zagadnienie „spełnienie oczekiwań” rozbito na 15 możliwych niedogodności, które mogą pojawić się w kontaktach z opakowaniami. Ankietowanych poproszono o wyrażenie swoich odczuć wobec istotności problemu zgodnie z 5 punktową skalą, gdzie 1 oznaczał „w ogóle nieistotna”, a 5 „bardzo istotna” niedogodność. Dla uzyskania możliwości skalowania, dla każdego zagadnienia opracowano wskaźnik mnożąc

80

wagę wartości (od 1 do 5), przez sumę wskazań respondentów dla danej wartości.

Otrzymany wynik każdorazowo dzielono przez liczbę respondentów (n=60).

Przekształcenie obiektywnych uczuć badanych, w wymierne wartości pozwoliło uszeregować je zgodnie z zasadą: od najbardziej istotnej niedogodności po najmniej.

Wyniki zaprezentowano na Rys. 37.

Niedogodności Wartość

Wskaźnika Trudności lub brak możliwości ponownego zamknięcia 4,08

Brak możliwości całkowitego opróżniania 4,05

Łatwo ulegają uszkodzeniom np. w czasie transportu do domu 3,96

Trudności z otwarciem opakowania 3,65

Trudności manipulacyjne podczas użytkowania 3,55

Trudności w postępowaniu z opakowaniem wielomateriałowym po jego Zużyciu

3,55

Zamieszczone informacje są mało czytelne 3,46

Wielkość/pojemność opakowania 3,3

Zamieszczone informacje są mało zrozumiałe 3,25

Ostre krawędzie 3,23

Brak możliwości przygotowania posiłku w opakowaniu 2,56 Warstwa wizualna ze zbyt dużą ilością elementów graficznych 2,56 Warstwa wizualna ze zbyt małą ilością elementów graficznych 2,32 Obfita kolorystyka warstwy wizualnej opakowania 2,5 Uboga kolorystyka warstwy wizualnej opakowania 2,2

Rys. 37. Poziom istotności występujących w opakowaniach niegodności według ankietowanych

Źródło: badania własne.

Zdecydowanie największą niedogodnością dla ankietowanych okazał się brak, bądź trudności z wielokrotnym otwarciem opakowania. Aż 48 ankietowanych uważa, iż jest to problem ważny/bardzo ważny. Co więcej jest to jedyna niewygoda, której nikt nie uznał za całkowicie nieistotną. Za istotny badani wskazali utrudniony dostęp do produktu, który

81

skutkuje niemożliwością jego opróżnienia. Jest to jednocześnie zagadnienie, któremu największa liczba respondentów (43%) przyznała 5 – punktową notę. Dość wysokie 5 miejsce zajęły ex aequo: niedogodności manipulacyjne wraz z trudnościami w postępowaniu z opakowaniem po zużyciu produktu. Jest to dość wyraźny sygnał, iż łączenie różnych materiałów opakowaniowych musi zostać wsparte odpowiednim komunikatem na temat ich utylizacji. Tym bardziej, iż problem nieczytelności zamieszczanych informacji, kończy pierwszą połowę najistotniejszych badanych niedogodności. Najmniej znaczące dla konsumentów zagadnienia oscylują wokół wyglądu opakowania. Listę zamyka uboga kolorystyka, co rzeczywiście w dobie wszechobecnych reklam może zostać poczytane raczej jako ukłon w stronę konsumenta, aniżeli niedogodność. Pytanie to pozwoliło w bardzo przekrojowy sposób ocenić faktyczny stosunek konsumentów wobec opakowań, poprzez wskazanie możliwych „błędów” w ich projektowaniu. Literatura metodologiczna często wspomina o zjawisku uciekania od skrajności i wybieraniu odpowiedzi neutralnych. Tymczasem problem taki pojawił się właściwie jedynie w przypadku zagadnienia „wielkość opakowań”. Rzeczywiście w tym przypadku większość ankietowanych (38%) nie miała wyklarowanej opinii na tej temat.

Niektóre z wymienionych powodów niezadowolenia z opakowań poróżniły znacząco ankietowanych. Ambiwalentne stanowiska respondentów można zauważyć w przypadku problemu ostrych krawędzi w opakowaniu. Tyleż samo ankietowanych (27%) uważa to za kłopotliwe, co za mało istotne. Taką samą dywersyfikację jednak z nieco niższą liczbą wskazań (17%) możemy zaobserwować w przypadku braku możliwości przygotowania posiłku bezpośrednio w opakowaniu.

W kolejnym pytaniu poproszono konsumentów, aby ocenili oni istotność rozwiązań, które można wdrożyć celem eliminacji wyżej wymienionych niedogodności. Uzyskane wyniki zaprezentowano na Rys. 38.

82

Propozycje rozwiązań w opakowaniach Wartość

wskaźnika

Systemy wielokrotnego zamykania 4,47

Materiałów o większej wytrzymałości 3,97

Opakowania możliwe do recyklingu bez konieczności rozdzielania ich na Warstwy

3,93

Ergonomiczne uchwyty, przewężenia 3,9

Transparentne okienka umożliwiające kontrolę stanu zużycia 3,87

Opakowania giętkie, które ułatwiają opróżnianie 3,85

Materiały odporne na wysoką temperaturę 3,72

Optyczne systemy informujące o zmianach jakości 3,7

Zaokrąglanie krawędzi w opakowaniach 3,33

Stosowanie na opakowaniach kodów 2d, które umożliwiają skanowanie i wygodne czytanie informacji na temat produktu w urządzeniu mobilnym

3,18

Rys. 38. Ocena istotności zaproponowanych rozwiązań mających na celu zniwelowanie wcześniej omówionych niedogodności

Źródło: badania własne.

Ankietowani okazali się bardzo konsekwentni. Wysoko notowany problem

„trudności lub braku możliwości ponownego zamknięcia”, doczekał się analogicznie przyznania wysokich wskazań dla możliwego rozwiązania. 90% uważa, iż wprowadzenie systemów wielokrotnego zamykania jest istotne/bardzo istotne dla podniesienia poziomu satysfakcji. Jedynie 5% badanych uważa to za mało potrzebne rozwiązanie. Taką samą korelację można zauważyć również w dalszej analizie. Skoro ankietowani, jako najczęstszą niedogodność wskazywali łatwe uszkadzanie opakowania nie dziwi zatem, iż wysoko cenią sobie pomysł stosowania mocniejszych materiałów. Ważna dla respondentów jest również łatwość utylizacji opakowań bez konieczności rozdzielania go na warstwy – 70%

ankietowanych popiera implikacje tego typu rozwiązań. Ważne są także modyfikacje w konstrukcji – aż 65% respondentów wysoko oceniło pomysł stosowania uchwytów oraz

83

przewężeń. Najbardziej obojętną zmianą dla 30% grupy ankietowanych, okazuje się być wprowadzanie opakowań odpornych na wysoką temperaturę.

W ocenie istotności proponowanych rozwiązań respondenci unikali wprowadzania niskich wartości. W przeciwieństwie do poprzedniego zagadnienia, znacznie częściej korzystali z prawej strony skali. Najmniejszym powodzeniem cieszył się pomysł stosowania na opakowaniach kodów 2d i rzeczywiście, 32% ankietowanych uznało to za mało potrzebne/w ogóle nieistotne rozwiązanie, a kolejne 26% pozostało neutralnym wobec zagadnienia. Warto jednak nadmienić, iż nawet w przypadku najmniej liczącego się rozwiązania, wciąż 42% ankietowanych wyrażało wobec niego aprobatę. Oznaczać to może, iż nawet jeśli dla ankietowanych dana niedogodność nie jest bardzo uporczywa, wcale nie wykluczają oni zainteresowania modyfikacjami. Można wnioskować, że zmiany w opakowaniach kojarzą się raczej pozytywnie, a ankietowani wcale nie chcą ich ograniczania.

Przy okazji omawiania opakowań aktywnych oraz inteligentnych zostało wspomniane, iż wiedza konsumentów na ich temat jest znikoma. W przygotowanym badaniu nie weryfikowano znajomości pojęć, lecz jedynie poziom zadowolenia. W celu ułatwienia odpowiedzi podano ich definicję przed przystąpieniem do pytania. 37%

ankietowanych zdecydowało, iż opakowania aktywne raczej spełniają ich oczekiwania.

Analogicznie odpowiedziało 31% respondentów w pytaniu o systemy inteligentne. W obu pytaniach często wybierano odpowiedź „nie mam zdania”, co niestety może wynikać z niemożności przypomnienia sobie konkretnych przykładów z życia codziennego.

W badaniach starano się przełożyć deklaracje konsumentów na szanse podjęcia realnych decyzji zakupowych. Ankietowanych poproszono, aby dla każdego podanego typu innowacyjnego opakowania określili, czy kupiliby tak opakowaną żywność przy uwzględnieniu, że wzrośnie jego cena. Procentowy udział odpowiedzi z grupy

„zapłaciłbym/zapłaciłabym więcej”, posłużył do stworzenia pewnego rodzaju koszyka zakupowego. Poniższa wariacja (Rys. 39.) na temat tradycyjnej piramidy Maslowa pokazuje towary, które otrzymały największą procentową akceptację dla wzrostu ceny.

84

Rys. 39. Najczęściej wybierane kategorie innowacji w pytaniu o gotowość zapłaty większej ceny za produkt

Źródło: opracowanie własne.

Weryfikacja hipotezy dotyczącej wpływu wielkości gospodarstwa domowego na wybór produktów potwierdziła, iż aż 60% spośród 45 ankietowanych, którzy wyrazili chęć zakupu opakowań inteligentnych jest stanu wolnego. W poprzednich rozdziałach pracy wspominano o niedopasowaniu rynku do zmian demograficznych, w tym wzrostu liczby gospodarstw jednoosobowych. Faktycznie spośród 63% ankietowanych zainteresowanych kupnem produktu, który zawiera w sobie kilka pojedynczo opakowanych porcji, aż 60% to osoby o statusie panna/kawaler. Co więcej taką samą zależność widać w przypadku wyboru opakowania, które można bezpiecznie podgrzać, gdzie ponad połowa ankietowanych deklaruje stan wolny. Większa akceptacja dla wzrostu cen może wynikać z częstszego korzystania z oferty produktów żywności wygodnej.

Niestety kwestie wizualne, w całym badaniu konsekwentnie są odsuwane na boczny plan. 73% respondentów nie wyraziło chęci wydania większej ilości gotówki ze względu na wygląd opakowania. W grupie tej nieco wrażliwsze na estetykę okazały się kobiety – 75% z grupy zaledwie 16 osób (27%) przychylnych wzrostowi cen opakowań atrakcyjnych wizualnie – to właśnie one.

Ostatnie pytanie postawiono dla konsumentów otwarte. Było ono podsumowaniem badań, w którym poproszono ankietowanych o określenie, które ze znanych i stosowanych na rynku opakowań innowacji spełnia ich oczekiwania. Pytanie ustawiono jako nieobligatoryjne. Smutną konstatacją na temat stanu rynku opakowań jest to, że spośród 34

52%

63%

65%

70%

75%

Odsetek osób, które wyraziły chęć zakupu opakowania

85

otrzymanych odpowiedzi, aż 14 z nich mówi o tym, że takiego pakownia jeszcze nie ma. 9 respondentów wspomina o opakowaniach aktywnych oraz inteligentnych. Pozostała grupa dotyka problemu ekologiczności, a wśród odpowiedzi znajdziemy: „opakowania celulozowe”, „tetrapak”, „opakowania wielokrotnego użytku”, czy po prostu „kartonowe”.

Kilku z respondentów nawet wprost proponuje gotowe rozwiązania takie jak: „dołączanie plastikowych łyżeczek do dań gotowych”, „stosowanie nacięć ułatwiających otwarcie”, a także obawy związane ze sztucznym mnożeniem ilości opakowań: „po co syrop w butelce pakować dodatkowo do kartonowego pudełka?”