Opodatkowanie praw własności przemysłowej

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa zasady uzyskiwania przez te osoby przychodów z praw własności przemysłowej. Zgodnie z treścią art. 18 tej ustawy, przychodami z praw majątkowych są m.in. przychody z praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów przemysłowych, w tym równieŜ z odpłatnego zbycia tych praw.

Przedstawiony wyŜej zapis uzasadnia twierdzenie, Ŝe przychody z praw własności przemysłowej, zgodnie z obrotem umownym tymi prawami, podzielić moŜna na przychody licencyjne (z tytułu licencji na korzystanie z chronionych tymi prawami dóbr) oraz przychody z tytułu rozporządzeń powyŜszymi prawami (odpłatnego ich zbywania).

Przykładowo opodatkowanie przychodów ze sprzedaŜy znaków towarowych przedstawia się następująco:

- albo poprzez opodatkowanie samego przychodu, co stanowi wyjątek od reguły,

- albo przez przyjęcie za podstawę opodatkowania dochodu, co stanowi zasadę, przy czym dochód ten moŜe być w róŜny sposób ustalany – w zaleŜności od tego, czy osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą, czy teŜ działalności takiej nie prowadzi.

Przychód ze znaków towarowych nie jest łączony z przychodami z innych źródeł i opodatkowany jest zryczałtowanym podatkiem w wysokości 20 proc. jego wartości w jednym przypadku, mianowicie gdy podatnik nie ma na terytorium naszego kraju miejsca zamieszkania (por. art. 3 ust. 2a i art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Podkreślić naleŜy, Ŝe dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, podatek od przychodów ze sprzedaŜy znaków towarowych nie jest ustalany w sposób szczególny. Wpływy z tego tytułu łączone są z wpływami z innych źródeł i rozliczane z potrąceniem kosztów uzyskania przychodów prowadzonej działalności w okresach miesięcznych – poprzez system zaliczek

180

na podatek (art. 24 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 44 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Za datę powstania tego przychodu uznaje się dzień wystawienia faktury (rachunku), nie później jednak niŜ ostatni dzień miesiąca, w którym zbyto majątkowe prawa do znaku towarowego (art. 14 ust. 1c pkt 1 ustawy). Poza tym przychodem z działalności gospodarczej jest takŜe przychód z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą wartości niematerialnych i prawnych, którymi mogą być równieŜ prawa własności przemysłowej, czyli takŜe prawa do znaków towarowych (art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. C ustawy).

Odmiennie uregulowana jest kwestia opodatkowania wpływów, jakie ze znaków towarowych osiągają osoby fizyczne, nieprowadzące działalności gospodarczej. Płatnicy (osoby fizyczne, będące przedsiębiorcami oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej), dokonujący zakupu znaku towarowego lub nabywający licencję na uŜywanie go, zobowiązani są pobierać z kwot wypłacanych dysponentom znaków towarowych, będącym osobami fizycznymi, zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. naleŜności pomniejszonej o koszty uzyskania przychodów (art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Koszty uzyskania przychodów, zarówno w przypadku zapłaty za przeniesienie prawa własności znaku towarowego, jak i odnośnie do przychodu uzyskanego z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania znaku towarowego, wynoszą po 50 proc. Z tym, Ŝe ustawodawca przewidział tu pewne ograniczenie, gdyŜ powyŜsza 50-procentowa stawka kosztów uzyskania przychodów odnosi się tylko do odpłatnego zbycia znaku towarowego przez jego pierwszego właściciela oraz jedynie do opłaty licencyjnej, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną (art. 22 ust. 9 pkt 1 i 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Warto zaznaczyć, Ŝe do własności przemysłowej odniesione zostało wyłączenie z art. 22 ust. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym powyŜszej 50-procentowej stawki kosztów uzyskania przychodów nie stosuje się wówczas, gdy przychody ze znaku towarowego uzyskiwane są przez daną osobę fizyczną w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej (w przepisie tym powołany został art. 22 ust. 9 powyŜszej ustawy w całości). Mało precyzyjnie uregulowane są kwestie opodatkowania podatkiem VAT dóbr naleŜących do własności przemysłowej (por. art. 27 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku VAT). Jak słusznie zauwaŜa R. Golat²¹⁸, powtórzono w tym przypadku drugorzędną w wymiarze praktycznym konwencję z art. 4 pkt 2 lit d) poprzedniej ustawy, dotyczącą oddawania do uŜywania wspólnych znaków towarowych. Natomiast brak jest w obowiązujących przepisach precyzyjnego

218 Golat R., Dobra niematerialne. Kompendium prawne, Oficyna Wydawnicza Branta Bydgoszcz 2005, s. 252.

181

określenia zasad dotyczących obrotu w zakresie praw własności przemysłowej w ogólności. W nowej formule wskazano wprost patenty, czyli prawa do opatentowanych wynalazków oraz niemające swoich odpowiedników na gruncie prawa polskiego znaki fabryczne i handlowe. Niestety nie wymieniono wprost wyłącznych praw ochronnych, dotyczących pozostałych dóbr z zakresu własności przemysłowej, czyli wzorów uŜytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych oraz topografii układów scalonych. Natomiast zaproponowano kategorię – „inne prawa pokrewne”, która pomieszcza, jak wolno sądzić, niewymienione wprost w przepisach dobra naleŜące do własności przemysłowej (art. 27 ust. 4 pkt 1 ustawy o podatku VAT).

182

BIBLIOGRAFIA

1. Barta J., Umowa o dzieło w zakresie działalności twórczej, Zeszyty Naukowe UJ, PzWiOWI nr 47/1988.

2. J. Barta i R. Markiewicz, Główne problemy prawa komputerowego, Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa 1993.

3. Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Przepisy, orzecznictwo, umowy międzynarodowe, Warszawa 1997.

4. M. Czajkowska-Dąbrowska, Cywilnoprawna ochrona praw na dobrach niematerialnych, Biblioteka Przeglądu Prawa Handlowego, Warszawa 2002.

5. A. M. Dereń, Prawo wynalazcze. Poradnik dla twórców wynalazków, Bydgoszcz 1997.

6. A. M. Dereń, Prawo własności przemysłowej. Komentarz i omówienie przepisów ustawy do ustawy, Bydgoszcz 2000.

7. A. M. Dereń, L. Gajek, J. Zygadło, Własność intelektualna

i przemysłowa w prawie międzynarodowym, europejskim i krajowym, Wrocław 1998.

8. A. M. Dereń i A. Kudłaszyk, Podstawy prawne ochrony własności intelektualnej w Polsce. Przegląd ustawodawstwa, Wrocław 1993. 9. A. M. Dereń, A. Kudłaszyk, J. Zygadło, Własność intelektualna jako

przedmiot obrotu gospodarczego, Wrocław 1997.

10. T. Drozdowska, Umowy w prawie autorskim, Jurysta nr 10-11/1996. 11. K. Golat i R. Golat, Prawo autorskie w praktyce. Objaśnienia – tekst

ustawy – wzór, Wyd. Infor, Warszawa 2002.

12. R. Golat, Prawo autorskie. Poradnik dla twórców, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2004.

13. Golat R., Prawo autorskie i prawa pokrewne, Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2005.

14. S. Gronowski, Prawo własności przemysłowej. Zagadnienia ogólne i proceduralne, Warszawa 2002.

15. A. Karpowicz, Autor – wydawca. Poradnik prawa autorskiego, Warszawa 1994.

16. M. Kępiński, Oznaczenia geograficzne w prawie własności

183

17. W. Kotarba, Ochrona własności przemysłowej w gospodarce polskiej w dostosowaniu do wymogów Unii Europejskiej i Światowej Organizacji Handlu, Warszawa 2000.

18. W. Kotarba, Ochrona wiedzy w Polsce, Wyd. Orgmasz, Warszawa 2005. 19. W. Kubala, Autorskie prawa majątkowe jako przedmiot obrotu

gospodarczego, Przegląd Prawa Handlowego nr 5/1995.

20. A. Matalak, Prawo autorskie w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2004.

21. A. Nowicka, Prawnoautorska i patentowa ochrona programów

komputerowych, Warszawa 1995.

22. A. Nowicka, Ograniczenia patentu. Księga pamiątkowa z okazji 80-lecia rzecznictwa patentowego w Polsce, Warszawa 2001.

23. A. Nowicka, Wyłączenia patentowania, Biblioteka Przeglądu Prawa Handlowego, Warszawa 2002.

24. E. Nowińska, Ochrona oznaczeń geograficznych, Rzecznik Patentowy 2000, nr 3.

25. J. Piotrkowska, Ochrona renomowanych znaków towarowych w systemie prawnym Unii Europejskiej, Studia Prawnicze 2000, z. 4, Renomowane znaki towarowe i ich ochrona, C. H. Beck, Warszawa 2001.

26. P. Podrecki, Wyczerpanie prawa własności przemysłowej na przykładzie obrotu produktami farmaceutycznymi, Biblioteka Przeglądu Prawa Handlowego, Warszawa 2002.

27. Prawo autorskie a postęp techniczny, praca zbior. pod red. J. Barty i R. Markiewicza, Kraków 1999.

28. Prawo własności przemysłowej, praca zbior. pod red. U. Promińskiej, Wyd. Difin, Warszawa 2004.

29. M. Poźniak-Niedzielska, Ewolucja prawa własności intelektualnej w dobie współczesnej, Państwo i Prawo 2002, nr 10.

30. M. Poźniak-Niedzielska, Wniosek o uniewaŜnienie prawa wyłącznego w zakresie własności przemysłowej, Księga pamiątkowa z okazji 85-lecia ochrony własności przemysłowej w Polsce, Warszawa 2003.

31. U. Promińska, Kilka refleksji nad zaleŜnością znaku towarowego od przedsiębiorstwa, Rzecznik Patentowy 1999, nr 4.

32. U. Promińska, Kilka uwag o znaku mylącym, Rzecznik Patentowy 2000, nr 2.

33. R. Skubisz, Zakres wyczerpania praw własności przemysłowej w prawie polskim, Przegląd Prawa Handlowego 2002, nr 2.

184

34. R. Skubisz, Oznaczenia geograficzne jako indywidualny znak towarowy. Księga pamiątkowa z okazji 85-lecia ochrony własności przemysłowej w Polsce, Warszawa 2003.

35. A. Szewc, G. JyŜ, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2003. 36. J. Szwaja, A. Szajkowski (red.), System prawa własności intelektualnej,

t. III. Prawo wynalazcze, Ossolineum 1990.

37. J. Szwaja, Prawa osobiste wynalazców w nowej ustawie – prawo

własności przemysłowej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu

Jagiellońskiego, PWiOWI 2002, z. 80.

38. T. Szymanek, Postępowanie cywilne w sprawach własności

przemysłowej i intelektualnej, Warszawa 2001.

39. T. Szymanek, Transfer własności intelektualnej i przemysłowej, Zrzeszenie Prawników Polskich, Warszawa 1998.

40. W. Tabor i M. Du Vall, Wzory umów w zakresie komercjalizacji myśli technicznej, Ośrodek Przetwarzania Informacji, Warszawa 1995.

41. I. Wiszniewska, Znaki towarowe w prawie własności przemysłowej, Przegląd Prawa Handlowego 2001, nr 12.

42. W. Włodarczyk, Zdolność odróŜniająca znaku towarowego, Lublin 2001. 43. J. Włodek, Co nieco o wzorach przemysłowych, Rzecznik Patentowy

2001, nr 3 (30).

44. A. Wojciechowska, Wzornictwo przemysłowe – zagadnienia przedmiotu ochrony prawnej, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 1992, z. 59.

45. T. śyznowski, Niektóre aspekty drogi sądowej w sprawach z zakresu własności przemysłowej, Przegląd Sądowy 2002, nr 9.

185 WYKAZ WAśNIEJSZYCH AKTÓW PRAWNYCH

1. Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, [w:] Dz. U. z 200 r. nr 80, poz. 94; z 2001 r. nr 128, poz. 1402; z 2002 r. nr 126, poz. 1068, nr 197, poz. 1662; z 2004 r. nr 91, poz. 869; z 2004 r. nr 96, poz. 959.

2. Ustawa z 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej, [w:] Dz. U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117 oraz z 2004 r. Dz. U. nr 33, poz. 286.

3. Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, [w:] Dz. U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503; z 2004 r. nr 96, poz. 959; z 2004 r. nr 162, poz. 1693.

4. Ustawa z 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych i skutkach tego patentu w RP, [w:] Dz. U. z 2003 r. nr 65, poz. 598.

5. Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej z 20 marca 1883 r., [w:] Dz. U. z 1975 r. nr 9, poz. 51.

6. Konwencja o udzielaniu patentów europejskich z 5 października 1973 r., [w:] Dz. U. z 2004 r. nr 79, poz. 737.

7. Konwencja Berneńska z 9 września 1886 r. Załącznik do Dz. U. nr 82 z 1990 r., poz. 474, Dz. U. nr 104 z 1994 r., poz. 506 i 507.

8. Konwencja z 22 listopada 1928 r. o wystawach międzynarodowych, [w:] Dz. U. z 1961 r. nr 14, poz. 76 oraz z 1968 r. nr 42, poz. 293.

9. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego 98/71 WE z 13 października 1998 r. w sprawie prawnej ochrony wzorów i modeli, [w:] Dz. Urz. z 1998 r. L 289/28.

10. Rozporządzenie Rady WE nr 40/94 z 20 grudnia 1993 r. w sprawie znaku towarowego Wspólnoty, [w:] Dz. Urz. WE z 1994 r. L 011/1 z późn. zm. 11. Rozporządzenie Rady WE nr 6/2002 z 12 grudnia 2001 r. w sprawie

wzoru Wspólnoty, [w:] Dz. Urz. WE z 2002 r. L 3/1.

12. Rozporządzenie Rady nr 2081/92 z 14 lipca 1992 r. o ochronie oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i artykułów spoŜywczych, [w:] Dz. Urz. z 1992 r. L 208/1.