Patent europejski

Patentów europejskich udziela się na podstawie Konwencji o Patencie Europejskim (European Patent Convention), sporządzonej 5 października 1973 r. w Monachium (dalej: „EPC” lub „konwencja monachijska”). Konwencja została zmieniona aktem rewidującym z 17 grudnia 1991 r. oraz decyzjami Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z 21 grudnia 1978 r., 13 grudnia 1994 r., 20 października 1995 r., 5 grudnia 1996 r. i 10 grudnia 1998 r., a takŜe aktem rewidującym z 29 listopada 2000 r.¹²⁸ Konwencja nie jest aktem unijnym, lecz umową międzynarodową, co oznacza, Ŝe jej stronami nie

127 Kondrat M., Dreszer-Lichańska H., Własność przemysłowa w Unii Europejskiej, Gdańsk 2004, s. 119.

128 Akt rewidujący został przyjęty na konferencji dyplomatycznej odbywającej się w dniach od 20 do 29 listopada 2000 r. w Monachium. Był otwarty do podpisu do 1 września 2001 r. i w tym okresie został podpisany przez siedemnaście państw członkowskich. Podpisu nie złoŜyły Finlandia, Irlandia i Cypr.

86

są tylko państwa członkowskie Unii Europejskiej, ale takŜe i nienaleŜące do Wspólnoty.

Na podstawie tej Konwencji państwa¹²⁹ utworzyły autonomiczną Europejską Organizację Patentową z siedzibą w Monachium. Organami jej są: Europejski Urząd Patentowy (European Patent Office) z siedzibą w Monachium i oddziałem w Hadze oraz nadzorująca Europejski Urząd Patentowy Rada Administracyjna.

Konwencja monachijska oraz jej przepisy wykonawcze ujęte w Regulaminie wykonawczym do Konwencji o udzielaniu patentów europejskich z 5 października 1973 r.¹³⁰ stanowią podstawę prawną uzyskiwania ochrony patentowej, bez potrzeby wszczynania postępowania przed krajowymi urzędami patentowymi.

Patent europejski wywiera ten sam skutek prawny i przyznaje uprawnionemu takie same prawa, jakie wynikają z patentu krajowego. Jest narzędziem wyłącznie proceduralnym. Pozwala w jednym postępowaniu uzyskać “wiązkę” patentów w poszczególnych krajach wyznaczonych. Nie jest to zatem patent jednolity, rozciągający swoją moc prawną na obszar wszystkich państw członkowskich Konwencji.

Prawo konwencyjne, poza procedurą postępowania (w tym odwoławczą) przed Europejskim Urzędem Patentowym, reguluje:

- czas trwania patentu,

- zakres ochrony wynikającej z patentu europejskiego brany pod uwagę przy orzekaniu o naruszeniu patentu,

- podstawy do złoŜenia sprzeciwu (sprzeciw taki moŜe wnieść kaŜda osoba w okresie dziewięciu miesięcy od udzielenia patentu europejskiego) w stosunku do udzielonej ochrony patentowej,

- zasadę, Ŝe uchylenie patentu europejskiego w wyniku sprzeciwu wywiera skutki na terytorium wszystkich wyznaczonych przez zgłaszającego państw oraz

- przesłanki, na podstawie których moŜe nastąpić orzeczenie o niewaŜności patentu europejskiego.

Patent europejski udzielany jest na lat dwadzieścia, licząc od dnia złoŜenia wniosku przez zainteresowaną osobę fizyczną lub prawną, pochodzącą zarówno z państw stron Konwencji, jak i pozostałych. Ochronę moŜna uzyskać na rozwiązania nowe, charakteryzujące się odpowiednim poziomem wynalazczym i nadające się do przemysłowego stosowania oraz niepodlegające wymienionym w Konwencji wyłączeniom spod ochrony.

129 Polska przystąpiła do konwencji monachijskiej w marcu 2004 r. Kwestie dotyczące omawianej problematyki reguluje ustawa z 14 marca 2003 r. o dokonywaniu europejskich zgłoszeń patentowych oraz o skutkach patentu europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz. U. nr 65, poz. 598.

130 Zmienione ostatnio decyzją Rady Administracyjnej Europejskiej Organizacji Patentowej z 13 października 1999 r.

87

Spod regulacji Konwencji wyłączono m.in. odkrycia matematyczne, programy komputerowe, metody chirurgiczne i diagnostyczne stosowane wobec ludzi i zwierząt, odmiany roślin i gatunki zwierząt, a takŜe wynalazki sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.

Kwalifikowane pojęcie stanu techniki, do którego odnosić naleŜy rozwiązanie dopuszczalnego wynalazku, obejmuje wszystko, co gdziekolwiek zostało udostępnione publicznie w jakiejkolwiek formie lub stanowi element wcześniejszych zgłoszeń patentowych. Wnioskodawca jest zobowiązany precyzyjnie, dokładnie, jednoznacznie, a zarazem zwięźle opisać swój wynalazek i określić jego cechy, od czego zaleŜy późniejszy zakres ochrony oraz uprawnienie do zwalczania rozwiązań ekwiwalentnych.

Konwencja nie przewidziała nadmiernie rozbudowanych formalności zgłoszeniowych, zobowiązując Europejski Urząd Patentowy do zarejestrowania wniosku z określoną datą. Natomiast przepisy krajowe mogą dopuszczać jego składanie w urzędach krajowych, a czasem ich pośrednictwo, a nawet zgoda są obligatoryjne. Zgłoszenia o patent europejski mogą być dokonywane w języku angielskim, francuskim lub niemieckim.

O europejskim zgłoszeniu patentowym mowa jest wówczas, gdy przyznana mu zostanie tzw. data dokonania zgłoszenia. Data ta zostaje przyznana w dniu, w którym europejskie zgłoszenie patentowe będzie zawierało:

- wniosek o udzielenie patentu europejskiego,

- wyznaczenie co najmniej jednego umawiającego się państwa

Konwencji,

- informacje dotyczące toŜsamości zgłaszającego,

- opis wynalazku i co najmniej jedno zastrzeŜenie patentowe.

JeŜeli przyznana została data zgłoszenia, a zgłoszenie nie zostało wycofane, jest ono poddawane badaniu formalnemu. Europejski Urząd Patentowy bada m.in., czy zgłoszenie odpowiada wymogom formalnym, tj. czy został dołączony skrót, rysunki, czy został wskazany twórca, czy jest wyznaczony pełnomocnik, który jest uprawniony do występowania przed Europejskim Urzędem Patentowym.

Równocześnie z badaniem formalnym zgłoszenia przeprowadzane jest poszukiwanie w stanie techniki dla danego zgłoszenia. W ciągu osiemnastu miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa, jeśli zgłaszający je zastrzegł, otrzymuje on sprawozdanie z poszukiwania europejskiego. W sprawozdaniu tym są wymienione dokumenty, które mogą być brane pod uwagę przez Europejski Urząd Patentowy przy ocenie, czy dany wynalazek jest nowy oraz czy posiada poziom wynalazczy. Sprawozdanie z poszukiwania nie zawiera ani uzasadnienia, ani opinii o zdolności patentowej zgłoszonego wynalazku.

W przypadku gdy wynik sprawozdania z poszukiwania ujawnia dokumenty i zgłoszenia, które stanowią wyraźną przeszkodę do uzyskania patentu na to rozwiązanie, zgłaszający moŜe zrezygnować z ubiegania się o ochronę

88

i wycofać swoje zgłoszenie, nie ponosząc juŜ Ŝadnych dodatkowych kosztów. Jeśli natomiast zgłaszający jest zainteresowany dalszym postępowaniem, ma moŜliwość dokonania zmian w zgłoszeniu (w opisie, zastrzeŜeniach patentowych i rysunkach), uwzględniających wynik sprawozdania.

W terminie osiemnastu miesięcy od daty zgłoszenia lub daty pierwszeństwa Europejski Urząd Patentowy publikuje w Europejskim Biuletynie Patentowym europejskie zgłoszenie patentowe wraz ze skrótem ze sprawozdania

z poszukiwania europejskiego. JeŜeli zgłaszający dokonał zmian

w zastrzeŜeniach patentowych i zostały one złoŜone jeszcze przed zakończeniem przygotowań do publikacji zgłoszenia, są one publikowane wraz z pierwotną wersją zastrzeŜeń patentowych.

Od momentu publikacji zgłaszającemu przysługuje równieŜ ochrona tymczasowa na jego wynalazek. KaŜde państwo – strona Konwencji, w którym język postępowania nie jest językiem urzędowym, moŜe postanowić, iŜ ochrona tymczasowa rozpoczyna się dopiero z dniem, w którym tłumaczenie zastrzeŜeń patentowych danego wynalazku zostanie udostępnione opinii publicznej (np. poprzez ich publikację w krajowym biuletynie) lub poprzez ich przekazanie temu, kto wykorzystuje rozwiązanie według danego wynalazku.

Patentu europejskiego nie moŜna uniewaŜnić centralnie przed Europejskim Urzędem Patentowym. Decyduje o tym procedura europejska, która przewiduje, Ŝe po udzieleniu na dany wynalazek patentu europejskiego przekształca się on w patenty krajowe, które przyznają ochronę tylko w tych państwach, które zgłaszający wyznaczył we wniosku o udzielenie patentu i następnie złoŜył w tych urzędach patentowych tłumaczenie dokumentu patentowego na ich języki urzędowe. W pozostałych państwach uprawniony z patentu nie posiada ochrony na to rozwiązanie. Innymi słowy, jeŜeli osoba trzecia uniewaŜnia patent w Niemczech, a uprawniony z tego patentu wyznaczył we wniosku o udzielenie patentu jeszcze dziesięć innych państw i dokonał pozostałych czynności, aby przyznana mu została ochrona w tych państwach, utrzymuje patent w mocy na ten wynalazek w pozostałych państwach. UniewaŜnienie dotyczy tylko terytorium Niemiec.

To samo dotyczy naruszenia patentu. Postępowanie o naruszenie toczy się przed krajowymi sądami cywilnymi.