Organizacja archiwum

W 1975 r. przeprowadzono reformę administra- cyjną kraju. Z dniem 1 czerwca tegoż roku zli-kwidowano 314 powiatów, a w miejsce 17 wo- jewództw i pięciu miast wydzielonych (Warsza-wa, Łódź, Kraków, Wrocław i Poznań) wpro- wadzono podział administracyjny na 49 woje-wództw. Poza województwami, jednostkami administracyjnymi stopnia wojewódzkiego były także miasto stołeczne Warszawa oraz miasta Kraków, Łódź i Wrocław, więc oficjalnie określano województwo warszawskie jako

sto-łeczne, a krakowskie i łódzkie jako miejskie

(wo-jewództwo wrocławskie i Wrocław posiadało wspólną radę narodową). Obok gmin, jako

jednostek stopnia podstawowego, w większych

miastach działały także dzielnice398. Charakte-rystyczne dla podziału terytorialnego powsta-łego w efekcie reformy było to, iż tylko nielicz-ne województwa miały więcej niż jeden milion mieszkańców oraz fakt, że stolicami nowych województw zostały w wielu przypadkach średnie bądź małe miasta, w których właśnie dzięki awansowi do rangi miasta wojewódz-kiego nastąpił rozwój gospodarczy. Pociągnęło to za sobą znaczne wydatki związane z budową m.in. nowych komitetów wojewódzkich PZPR, urzędów wojewódzkich, sądów, prokuratur i komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej.

398 Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale admi-nistracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91.

Oficjalnym celem reformy było dostosowanie podziału administracyjnego do potrzeb przy-spieszonego rozwoju społeczno-gospodar-czego Polski, lepsze zaspokajanie rosnących potrzeb społeczeństwa, a także usprawnienie zarządzania gospodarką narodową oraz funk-cjonowania organów władzy i administracji państwowej. Rzeczywistym powodem mogła jednak być obawa władz centralnych w War-szawie przed rosnącymi w siłę ekonomiczną i administracyjną stolicami dotychczasowych województw, co z kolei mogłoby mieć wpływ na ich usamodzielnianie się względem cen- trali. Nie ulega też wątpliwości, że podział na 49 nowych województw wzmocnił kon- trolę nad aparatem terenowym przez Komitet Centralny PZPR, pozwolił również zaspokoić rosnące aspiracje terenowych członków par-tii399. Wśród nowo utworzonych województw znalazło się województwo leszczyńskie ze sto-licą w Lesznie, obejmujące swym zasięgiem głównie ziemie należące wcześniej do woje-wództwa poznańskiego. Stosunkowo niewiel-kie miasto powiatowe, jakim było wówczas Leszno, stało się siedzibą województwa, wy-bijając się dzięki temu w dość krótkim czasie ponad inne miasta regionu, takie jak Kościan, Rawicz, Gostyń, Wschowa czy Góra. Zmiany administracyjne spowodowały, że większe kompetencje uzyskały także inne urzędy, jak choćby sądy czy prokuratury, które zostały podniesione do rangi wojewódzkich400.

399 W. Roszkowski, Najnowsza historia Polski, t. 2, Warszawa

1994, s. 985.

400 S. Sierpowski, Leszno w latach 1945–1989, [w:] Historia

Reforma administracyjna wywołała rów-nież dyskusje nad reorganizacją struktury or-ganizacyjnej państwowej służby archiwalnej. 17 kwietnia 1975 r. podczas narady ówcześni dyrektorzy archiwów zostali zobowiązani do przedstawienia propozycji zmian. Dyrektor AP w Poznaniu dr Stanisław Kłys401 zapropo-nował w nowo powołanych województwach, gdzie działają archiwa powiatowe, czyli w Lesznie, Koninie, Pile i Kaliszu (tu dzia-łał OT), utworzenie oddziałów terenowych podległych bezpośrednio pod względem for-malnym, merytorycznym i naukowym Archi-wum Państwowemu Miasta Poznania i Woje-wództwa Poznańskiego402. Rozwiązanie to nie zostało przyjęte. Dyskusja nad reorganizacją sieci trwała dalej i została ponownie podję-ta na naradzie dyrektorów, która odbyła się w dniach 4–5 czerwca 1975 r. w Łodzi, a także 9 czerwca podczas zebrania aktywu dorad-czego w Archiwum Państwowym w Pozna-niu. W toku dyskusji kierownicy archiwów te-renowych, w tym dr A. Piwoń, opowiadali się za utrzymaniem dotychczasowego stanu, czy-li oddziałów terenowych, a nie archiwów wo-jewódzkich, ze względu na problemy lokalo-we i kadrolokalo-we. Dyrektor S. Kłys widział jednak możliwość utworzenia archiwów wojewódz-kich w Kaliszu i Lesznie oraz konieczność utworzenia na obecnym etapie po jednym eta-cie w oddziałach terenowych w nowych wo-jewództwach. Przeciwna tworzeniu nowych archiwów wojewódzkich była doc. dr Irena Radke, która twierdziła, że nowo powstałe ar-chiwa wojewódzkie powinny być samodziel-nymi jednostkami, a ich możliwości kadrowe i lokalowe to wykluczają. Ponadto sugerowa-ła, że zasób archiwalny wytworzony do 1945 r. powinien być przechowywany w Archiwum Państwowym w Poznaniu. Ostatecznie

jed-401 Kłys Stanisław (ur. 1934 r.), prawnik, archiwista. W latach

1974–1999 dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu; zob. http://nauka-polska.pl/dhtml/raporty/ludzieNauki?rty-pe=opis&objectId=30159&lang=pl (dostęp: 2.12.2015 r.).

402 Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych (dalej:

NDAP), Archiwum zakładowe, sygn. 113/3, Pismo dyrektora dr S. Kłysa do Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 24 maja 1975 r.

nak dyrektor Kłys poinformował naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych: […]

do-konałem ponownej analizy możliwości utworzenia WAP w Kaliszu, Koninie, Lesznie i Pile. Sprawa ta była również przedmiotem dyskusji na posiedzeniu zespołu doradczego. Po przeanalizowaniu powyż-szej sprawy doszedłem do wniosku, że już obecnie istnieje możliwość utworzenia WAP w Kaliszu, Lesznie i Pile, a w Koninie uzależnione to jest otrzymaniem odpowiednich pomieszczeń403. Do-datkowo dyrektor zaproponował także przy-dzielenie z Archiwum Państwowego w Po-znaniu po jednym etacie do Kalisza i Leszna oraz półtora etatu do Piły i Konina. Przyjęcie takiego rozwiązania spowodowało także wy-stąpienie do wojewody leszczyńskiego Eu-geniusza Paci z prośbą o rozpatrzenie możli-wości powołania Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Lesznie. Ponadto dyrektor wnioskował o zapewnienie właściwych wa-runków funkcjonowania, tj. przydzielenie odpowiednich pomieszczeń, gdyż archiwum wojewódzkie powinno dysponować odpo-wiednią powierzchnią magazynową w grani-cach 400–600 m² oraz powinno zapewniać od-powiednie warunki lokalowe pracownikom404. Władze nowego województwa zaakcepto-wały utworzenie archiwum wojewódzkiego w Lesznie. Wojewódzka Komisja Planowania ujęła w planie przydział pomieszczeń dla ar-chiwum w budynku przychodni lekarskiej we Wschowie, o powierzchni około 300 m², któ-re wymagały jednak któ-remontu. W Lesznie ar-chiwum miało pozostać w dotychczasowym obiekcie, z którego wykwaterowani mieli być pozostający tam jeszcze lokatorzy. Takie roz-wiązanie problemu lokalowego uwzględnio-no w wyniku petycji środowiska naukowego leszczyńskiego, które zabiegało o pozostawie-nie głównej siedziby archiwum w Leszpozostawie-nie405.

403 NDAP, Archiwum zakładowe..., sygn. 113/3, Pismo

dy-rektora dr S. Kłysa do Naczelnego Dydy-rektora Archiwów Pań-stwowych z dnia 16 czerwca 1975 r.

404 Tamże, Pismo dyrektora dr S. Kłysa do Wojewody

Lesz-czyńskiego Eugeniusza Paci z dnia 17 czerwca 1975 r.

405 Początkowo władze wojewódzkie proponowały na

sie-dzibę Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Lesznie budynek po byłym Sądzie Powiatowym we Wschowie, który

Dzięki działaniom naczelnego dyrektora

Archiwów Państwowych dr. Leona Chajna406

i dr. S. Kłysa, Powiatowe Archiwum Państwo-we w Lesznie mogło przekształcić się w samo-dzielną jednostkę – Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Lesznie.

13 czerwca 1975 r. naczelny dyrektor Ar-chiwów Państwowych powołał zespół w celu przeprowadzenia reorganizacji sieci archiwal-nej celem dostosowania jej do nowego podzia-łu administracyjnego kraju. Zespół powstał w związku z Rozporządzeniem Rady Ministrów

z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie dostosowania or-ganizacji i zakresu działania terenowych jednostek organizacyjnych do nowego podziału administra-cyjnego Państwa, oraz planami naczelnego

dy-rektora Archiwów Państwowych i miał nastę-pujący skład: przewodniczący dr Leon Chajn oraz dr Kazimierz Krzos, mgr Tadeusz Niziel-ski, Urszula Laudańska, mgr Maria Lewan-dowska, mgr Elżbieta Kobierska-Motasowa, Irena Karlicka, mgr inż. Władysław Lewan-dowski, mgr Józef Śląski. Celem zespołu było podjęcie prac przygotowawczych do przepro-wadzenia reorganizacji sieci archiwalnej407. W wyniku prac zespołu i propozycji dyrekto-rów wojewódzkich archiwów państwowych, 21 stycznia 1976 r. minister nauki, szkolnic-twa wyższego i techniki wydał zarządzenie w sprawie utworzenia wojewódzkich archi-wów państwowych. Na mocy zarządzenia utworzono 16 dodatkowych wojewódzkich mieściłby i biura, i magazyny, NDAP, Archiwum zakładowe..., sygn. 113/3, Pismo dyrektora dr S. Kłysa do Naczelnego Dyrek-tora Archiwów Państwowych z dnia 17 czerwca 1975 r.

406 Chajn Leon (1910–1983), historyk prawa, działacz

poli-tyczny. Od 1965 naczelny dyrektor Archiwów Państwowych. Stanowisko piastował do 1976 r., kiedy to przeszedł na eme-ryturę. Rozpoczął pracę nad przygotowaniem tekstu nowej ustawy o archiwach. Powołał przy NDAP Ośrodek Informacji Archiwalnej, zob. M. Motas, Chajn Leon, [w:] Słownik biograficz-ny archiwistów..., t. 1, s. 44–45.

407 Decyzja nr 8 Naczelnego Dyrektora Archiwów

Państwo-wych z dnia 13 czerwca 1975 r. w sprawie powołania zespołu dla przeprowadzenia reorganizacji sieci archiwalnej archiwów pań-stwowych celem dostosowania jej do nowego podziału admini-stracyjnego Państwa, APL, Archiwum Państwowe…, sygn. 5, s. 194; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie dostosowania organizacji i zakresu działania terenowych jednostek organizacyjnych do nowego podziału administracyjnego Państwa, Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 95.

archiwów państwowych: w Częstochowie, Elblągu z siedzibą w Malborku, Jeleniej Gó-rze, Kaliszu, Lesznie, Nowym Sączu z siedzi-bą w Nowym Targu, Piotrkowie Trybunal-skim, Płocku, Przemyślu, Radomiu, Siedlcach, Skierniewicach z siedzibą w Rawie Mazo-wieckiej, Suwałkach, Tarnobrzegu z siedzibą w Sandomierzu, Toruniu i Zamościu. Jedno-cześnie określono, że skutki finansowe utwo-rzenia nowych archiwów nie mogą spowo-dować przekroczenia środków określonych w planach finansowych na lata 1976–1980408.

W związku z zarządzeniem ministra, na-czelny dyrektor wydał pismo okólne dotyczą-ce reorganizacji sieci archiwalnej. Wojewódz-kie archiwa państwowe, które działały do wejścia w życie zarządzenia w sprawie utwo-rzenia archiwów wojewódzkich, miały udzie-lić nowo powstającym archiwom wojewódz-kim najdalej idącej pomocy. Wszystkie ar-chiwa wojewódzkie zostały zobowiązane do sporządzenia wykazu zbędnego sprzętu. Każ-de wojewódzkie archiwum państwowe miało być poinformowane o ustalonym dla niego limicie zatrudnienia, ponieważ reorganizacja archiwów nie mogła pociągnąć za sobą zwięk-szenia liczby zatrudnionych ani zwiękzwięk-szenia osobowego funduszu płac. Naczelna Dyrekcja zmuszona była do przesunięcia etatów oraz podziału osobowego funduszu płac między poszczególne archiwa wojewódzkie. Załączni-kiem do pisma okólnego był także projekt sta-tutu, który należało dostosować do wielkości nowo powstałych archiwów wojewódzkich409. Archiwum wojewódzkim, które udzielało pomocy nowo powstałemu WAP w Lesznie, było archiwum poznańskie. W wytycznych do planów pracy na rok 1976 przesłanych do archiwów w grudniu 1975 r. informowano, że dyrektorzy dotychczasowych archiwów

408 Zarządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa, Wyższego i

Techni-ki z dnia 21 stycznia 1976 r. w sprawie utworzenia wojewódzTechni-kich archiwów państwowych, [w:] S. Sierpowski, D. Matelski, Dzieje archiwistyki..., 1988, s. 200–201.

409 Pismo okólne nr 1 Naczelnego Dyrektora Archiwów

Pań-stwowych z dnia 31 stycznia 1976 r. w sprawie realizacji zarzą-dzeń dotyczących reorganizacji sieci archiwalnej, APL, Archi-wum Państwowe…, sygn. 90, s. 21–26.

wojewódzkich udzielą niezbędnej pomocy organizacyjnej i metodycznej w opracowaniu planów pracy na rok 1976 nowo powołanym archiwom wojewódzkim. Dotychczasowe ar-chiwa wojewódzkie w swoich planach pracy uwzględnić miały określone przedsięwzięcia w zakresie nadzoru metodycznego i

szkole-nia młodej kadry nowo powoływanych archi-wów wojewódzkich. Informowano także, że nie należy dokonywać żadnych zmian w do-tychczasowym rozmieszczeniu państwowego zasobu archiwalnego410.

410 APL, Powiatowe Archiwum..., sygn. 18, s. 244–245.

44. Akt powołania dr. Aleksandra Piwonia na dyrektora Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Lesznie, 14 lipca 1976 r.

W wyniku przeprowadzonej kwerendy archiwalnej nie odnaleziono żadnych do-kumentów, które wskazywałyby przyczyny powołania archiwów wojewódzkich w wy-mienionych wyżej miastach. Możliwe, że na poszczególne wybory mieli wpływ, tak jak to było w przypadku Leszna i Kalisza, dyrekto-rzy dotychczasowych archiwów wojewódz-kich. Dokumenty nie zawierają informacji, dlaczego dr S. Kłys na siedziby archiwów wojewódzkich wybrał tylko Leszno i Kalisz, pomijając Konin i Piłę. Sam dyrektor dr A. Pi-woń stwierdził, że nie są mu znane okolicz-ności, które spowodowały, że Powiatowe Ar-chiwum Państwowe w Lesznie zostało pod-niesione do rangi archiwum wojewódzkiego, bowiem nikt nigdy nie udzielał mu takich informacji411. Natomiast dyrektor dr S. Kłys stwierdził, że przy wyborze jednostek, które miały zostać samodzielne, brał pod uwagę kilka kryteriów. Po pierwsze o wyborze Ka-lisza i Leszna decydowała wielkość zasobu archiwalnego, po drugie kadra archiwum, po trzecie baza lokalowa. Nie bez znaczenia były także ambicje lokalnych władz administra-cyjnych i partyjnych, które chciały stworzyć na terenie nowo powstałego województwa najbardziej adekwatną liczbę instytucji o cha-rakterze wojewódzkim. Ponadto stwierdził, że Leszno miało bogate tradycje archiwalne w postaci archiwum braci czeskich i to także miało wpływ na jego decyzję412.

Niezależnie od motywacji stwierdzić trze-ba, że archiwum leszczyńskie pod koniec 1975 roku miało zgromadzone 60491 j.a., po-siadało niezłą bazę lokalową z szansą na jej powiększenie, co zresztą zostało

zrealizowa-411 Wywiad z dr. A. Piwoniem przeprowadzony 25 marca 2016 r.

Dyrektor stwierdził jedynie, że najprawdopodobniej przyczy-ną usamodzielnienia archiwum kaliskiego było to, iż wówczas było już podniesione do rangi oddziału terenowego.

412 Wywiad z dr S. Kłysem przeprowadzony 7 kwietnia 2016 r.

Dyrektor stwierdził ponadto, że o podniesieniu archiwów do rangi wojewódzkiej decydowali zasadniczo dyrektorzy funk-cjonujących wówczas archiwów wojewódzkich. Ich podejście do sprawy było zróżnicowane, gdyż nie wszyscy uważali, że istnieje potrzeba podniesienia do rangi wojewódzkiej dotych-czasowych oddziałów terenowych czy archiwów powiato-wych.

ne w kolejnych latach. Dodatkowym atutem leszczyńskiego archiwum była osoba kierow-nika dr. A. Piwonia. Był on zaangażowany w działalność regionalną, publikował wiele artykułów, posiadał stopień naukowy dokto-ra, był członkiem zespołu naukowo-badaw-czego działającego przy NDAP. Ponadto już na początku 1975 r. miał propozycję objęcia funkcji dyrektora Archiwum Państwowego w Zielonej Górze413. Ponadto należy zauwa-żyć, że leszczyńskie archiwum prowadziło badania naukowe oraz szeroko działało na polu popularyzacji. PAP w Koninie i Pile nie prowadziły badań naukowych, a OT w Kali-szu prowadził skromniejszą działalność po-pularyzatorską niż PAP w Lesznie414.

Obowiązki dyrektora nowo powstałego WAP w Lesznie powierzono dotychczasowe-mu kierownikowi PAP dr. A. Piwoniowi. Po uzyskaniu pozytywnej opinii dyrektora WAP w Poznaniu dr. S. Kłysa, naczelny dyrektor Archiwów Państwowych doc. dr hab. Tade-usz Walichnowski415 powołał z dniem 15 lipca 1976 r. Aleksandra Piwonia na dyrektora WAP w Lesznie. Dyrektor pozostawał także na sta-nowisku służbowym adiunkta naukowo-ba-dawczego416.

W WAP w Lesznie, zgodnie z pismem okólnym, przystąpiono do przygotowania sta-tutu. Projekt statutu przesłano do Naczelnej Dyrekcji w marcu. Wraz z projektem pełniący obowiązki dyrektora dr Piwoń przesłał propo-zycje związane z zatrudnieniem. W oddziale materiałów archiwalnych chciał zatrudnić jed-nego adiunkta naukowo-badawczego, dwóch

413 APL, Dr Aleksander Piwoń…, sygn. 1, s. 15. A. Piwoń

od-rzucił propozycję naczelnego dyrektora Archiwów Państwo-wych z uwagi na sytuację rodzinną i mieszkaniową. Na koniec 1975 r. OT w Kaliszu posiadał 789,52 m.b., 49603 j.a., 321 zespo-łów, magazyn o powierzchni 214 m²; PAP w Koninie – 329 m.b., 38026 j.a., 262 zespoły, magazyn – 71 m²; PAP w Pile – 448,5 m.b., 26445 j.a., 213 zespołów, magazyn – 117 m², APP, Archiwum..., sygn. 219, s. 72–73, 105–106, 127–128.

414 APP, Archiwum..., sygn. 219, s. 74–78, 107–120, 129–134.

415 Walichnowski Tadeusz (1928–2005), prawnik, historyk,

po-litolog, w latach 1976–1980 pełnił funkcję naczelnego dyrektora Archiwów Państwowych, zob. http://nauka-polska.pl/dht- ml/raporty/ludzieNauki?rtype=opis&objectId=64776&lan-g=pl (dostęp: 2.12.2015 r.).

archiwistów oraz jednego starszego pomocni-ka archiwalnego. Obsługą pracowni miał zaj-mować się jeden z archiwistów i starszy po-mocnik archiwalny. Sprawy administracyjne miały być powierzone referentowi do spraw administracyjno-gospodarczych. W dziale tym zamierzano zatrudnić także maszynistkę w niepełnym wymiarze godzin. Do obsługi archiwum – palenia w piecach i sprzątania – miały być zatrudnione dwie osoby na stano-wiskach robotników gospodarczych. Z braku etatów nie było możliwości zatrudnienia oso-by na stanowisku do spraw reprografii i kon-serwacji417. Ostatecznie Statut Wojewódzkie-go Archiwum PaństwoweWojewódzkie-go w Lesznie zo-stał nadany Zarządzeniem nr 10 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 17 sierpnia 1976 r. Według statutu WAP w Lesznie obejmowało swym zasięgiem teren województwa leszczyńskiego. Siedzibą

archi-417 Tamże, sygn. 1, s. 14.

wum było miasto Leszno. Zasób archiwum tworzyły materiały archiwalne zgromadzone do 31 stycznia 1976 w byłym PAP w Lesznie oraz powstające na terenie działania WAP i przez nie przejmowane po 31 stycznia 1976 r. Do zakresu działania WAP należało zabez-pieczenie, gromadzenie, przechowywanie i opracowywanie materiałów archiwalnych, prowadzenie ich konserwacji, udostępnianie oraz wydawanie uwierzytelnionych odpisów, wypisów, wyciągów i reprodukcji. Ponadto archiwum miało prowadzić działalność infor-macyjną w ramach ogólnokrajowego systemu informacji oraz działalność popularyzatorską. Do głównych zadań archiwum miało nale-żeć prowadzenie prac naukowo-badawczych z dziedziny archiwistyki i archiwoznawstwa oraz dziejów regionu. Archiwum sprawowa-ło również nadzór nad materiałami archiwal-nymi wchodzącymi w skład państwowego zasobu archiwalnego wytwarzanego i gro-madzonego przez instytucje mające swoją siedzibę na terenie podległym WAP w Lesz-nie. W skład leszczyńskiego archiwum wo-jewódzkiego wchodzić miały: oddział ma-teriałów archiwalnych, pracownia naukowa z biblioteką i filmoteką, stanowisko do spraw reprografii i konserwacji oraz do spraw ad-ministracyjnych i gospodarczych. Dodatko-wo w ramach archiwum miał działać zespół doradczy przy dyrektorze, zespół do wania i zakupu archiwaliów, komisja opinio-dawczo-doradcza w sprawie udostępniania zasobu. Oddziałem materiałów archiwalnych i pracownią mieli kierować kierownicy418. Ar-chiwum leszczyńskie nie było w stanie spełnić założeń statutu. We wrześniu 1976 r. oddział materiałów archiwalnych składał się z jednej osoby – archiwistki Bogny Pamin, w pracow-ni naukowej, bibliotece i filmotece pracowała także jedna archiwistka – mgr Joanna Klechta, która zajmowała się również nadzorem nad

418 Statut Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w

Lesz-nie stanowiący załącznik nr 13 do Zarządzenia nr 10 Naczel-nego Dyrektora Archiwów Państwowych z dnia 17 sierpnia 1976 r. w sprawie nadania statutów wojewódzkim archiwom państwowym, APL, Archiwum Państwowe..., sygn. 1, s. 6–10.

45. Joanna Klechta, archiwistka Wojewódzkiego Archi-wum Państwowego w Lesznie, grudzień 1977 r.

narastającym zasobem archiwalnym i jego opracowywaniem. Funkcję kierownika w obu przypadkach pełnił, jak to wówczas napisa-no „czasowo”, dyrektor archiwum. Na sta-nowisku do spraw reprografii i konserwacji był wakat. Obsadzone zostało stanowisko do spraw administracyjno-gospodarczych. Zatrudnieni zostali pomocnik archiwalny i dwóch robotników gospodarczych. Powo- łany został także zespół do opiniowania i za-kupów archiwaliów, zespół doradczy przy dyrektorze oraz komisja opiniodawczo-do-radcza do spraw udostępniania zasobu419. Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Le- sznie nie było w stanie utrzymać struktury organizacyjnej, jaką zakładał statut. Odpo-wiadając na pismo naczelnego dyrektora Ar-chiwów Państwowych z października 1978 r. w sprawie m.in. zmian w zakresie organizacji pracy, dyrektor A. Piwoń napisał, że zamie-rza wystąpić o zmianę statutu, która polegać

419 APL, Archiwum Państwowe..., sygn. 119, s. 7–10.

będzie na likwidacji oddziałów, których nie można było utworzyć z uwagi na trudności kadrowe, i powołanie w ich miejsce samo-dzielnych stanowisk pracy420. Statut został zmieniony dopiero w 1987 r.

W WAP w Lesznie zostały powołane statu-towo organy kolegialne o charakterze opinio-dawczym i doradczym, takie jak ww. zespół doradczy czy zespół do opiniowania i zakupu archiwaliów i komisja opiniodawczo-dorad-cza. Nie powołano w leszczyńskim archiwum dwu najważniejszych merytorycznie komisji: komisji metodycznej i komisji oceny materia-łów archiwalnych, chociaż taka propozycja została ujęta przez dyrektora Piwonia w pro-jekcie statutu421. Obie komisje działały przy WAP w Poznaniu i miały również zajmować się sprawami nowo powstałych archiwów wojewódzkich w Lesznie i Kaliszu. W piśmie z 9 kwietnia 1976 r. naczelny dyrektor pisał:

420 Tamże, sygn. 3, s. 14–16.

421 Tamże, sygn. 1, s. 18.

46. Dyrektor Archiwum Państwowego w Lesznie dr Aleksander Piwoń w bibliotece, czerwiec 1996 r.

[…] w pozostałych nowo tworzonych archiwach

komisje metodyczne będą tworzone w miarę roz-woju i stabilizacji kadrowej archiwów. […] Na-czelna Dyrekcja powoła KOMA (Komisja Oceny Materiałów Archiwalnych) w nowo utworzonych wojewódzkich archiwach, które dysponować będą odpowiednią kadrą422. Podobnie została ukształ-towana struktura organizacyjna większości nowo powołanych archiwów wojewódzkich. Jak już wspomniano, komisja metodyczna i komisja oceny materiałów archiwalnych nie zostały powołane w leszczyńskim archiwum z uwagi na szczupłość obsady kadrowej. Ar-chiwum leszczyńskie było więc uzależnione przez cały omawiany okres od ww. komisji funkcjonujących w Poznaniu, tak samo jak pod względem obsługi finansowo-księgo-wej. Wspólna księgowość utrudniała wła-ściwe gospodarowanie przyznanymi przez NDAP środkami. Archiwum leszczyńskie nie prowadziło jej samodzielnie ze względu na trudności kadrowe i finansowe, które były konsekwencją nieprzyznawania środków na dodatkowy etat księgowej przez Naczelną Dyrekcję Archiwów Państwowych. Uważano wówczas ten stan za przejściowy. Dyrektor Pi-woń wskazywał jednak, że brak własnej