15 W Danii większość młodych osób kształci się w szkołach zawodowych, duński system kształcenia zawodowego trwa 4 lata i jest skonstruowany w następujących po sobie etapach:
I etap edukacji - 20 tygodni nauki w szkole – uczniowie otrzymują stypendium ok.
6 tys. Koron duńskich,
II etap edukacji - 1 rok – praktyk u pracodawcy – uczniowie pobierają stypendium płacone przez pracodawców w wysokości ok. 11 tys. Koron duńskich,
III etap edukacji - 8-12 tygodni nauki w szkole – uczniowie pobierają nadal stypendium w wysokości ok. 11 tys. Koron duńskich wypłacane przez pracodawców ( ok.
95% wartości stypendium pracodawcom refundują związki zawodowe),
IV etap edukacji - 1 rok – praktyk u pracodawcy – uczniowie pobierają stypendium płacone przez pracodawców w wysokości ok. 11 tys. Koron duńskich.
Uczeń po każdym szkolnym etapie zdaje egzaminy zawodowe. Dobór pracodawców przyjmujących na staż i kontrolowanie procesu kształcenia w miejscu pracy uczniów należy w szkole do konsultanta zatrudnieniowego.
Konsultant zatrudnieniowy zna doskonale branżę, w której kształci szkoła, posiada bazę pracodawców z lokalnego rynku pracy, którzy funkcjonują w branży, doskonale orientuje się, który pracodawca, w której specjalizacji w danej branży prowadzi zatrudnienie.
Rolą konsultanta jest dobranie pracodawców dla uczniów na staż w taki sposób, aby uczeń uzyskał jak najwięcej wiedzy praktycznej oraz zdobył zatrudnienie po zakończeniu procesu kształcenia. W Duńskim systemie kształcenia sporadycznie zdarza się sytuacja, że po odbytych praktykach/ stażu podczas szkoły uczeń nie dostaje propozycji pracy w przedsiębiorstwie, w którym odbywał praktyki. Podczas kształcenia praktycznego u pracodawców konsultant zatrudnieniowy na bieżąco kontroluje zobowiązanie pracodawców do określonych efektów kształcenia jakie uczeń podczas praktyk musi zdobyć. Zarówno szkole jak i pracodawcom w takim samym stopniu zależy na rozwoju zawodowym ucznia, wspólnym celem jest stabilne i stałe zatrudnienie po zakończeniu edukacji szkolnej.
Od 2 do 4 razy w ciągu roku odbywają się spotkania przedstawicieli szkół, pracodawców, związków zawodowych (75% pracowników w Danii zrzeszonych jest w
16 związkach zawodowych), pracowników danej branży, nauczycieli i uczniów w celu wyznaczenia kierunków edukacji, kierunków rozwoju i planowania współpracy. Rozwój i wyznaczanie kierunków nigdy nie jest scentralizowane, a skupia się na danej branży na danym obszarze, państwo w znikomym stopniu ingeruje w kierunki rozwoju, zakres kształcenia czy politykę zatrudnienie i wynagradzanie pracowników w określonych branżach. Dania jest krajem w którym płaca minimalna nie funkcjonuje w ujęciu państwa.
Związki zawodowe danej branży na danym obszarze negocjują i ustalają z pracodawcami i pracownikami płacę minimalną dla danej branży na określonym obszarze, podpisując porozumienie między stronami. Jednocześnie zadaniem związków jest również ustalenie zakresu wzrostu wynagrodzenia wraz ze wzrostem okresu zatrudnienia. Niniejsze warunki tj. płaca minimalna czy tempo wzrostu wynagrodzenia u danego pracodawcy czy grupy pracodawców na określonym obszarze są co jakiś czas renegocjowane tak, aby wypracować kompromis pomiędzy obiema stronami tj. pracownikami i pracodawcami.
Duński system zatrudnienia zapewnia sytuację, że każdy pracownik ma zwykle jedną pracę, pracodawcy szanują wolny czas swoich pracowników, nie ma wielozadaniowości, ważne jest, aby być dobrym w danej dziedzinie, nie istotne jest bycie wszechstronnym.
Duński uczeń odbywa swój staż zawodowy w okresie od 10 do 26 tygodni, w zależności od profesji, której się uczy. Przechodzi przez wszystkie stanowiska, podejmuje wszelkie prace związane ze swoim przyszłym zawodem. Pierwszego dnia stażu określane są warunki stażu, obie strony przedstawiają swoje oczekiwania. W połowie realizacji stażu uczeń oraz pracodawca są ewaluowani. Taki system powoduje, że starają się obie strony, pracodawca wręcz zabiega o to, aby zadowolony i wykwalifikowany stażysta pozostał częścią zespołu firmy, w której odbywa praktykę. Mentor, czyli opiekun stażu wskazuje ewentualne błędy stażysty, traktując go jednak z należytym szacunkiem. Często mentorzy podkreślają ten element jako kluczowy w owocnej współpracy z uczniem. Ten pracuje 7,5 godziny dziennie 5 dni w tygodniu. Każdy opiekun stażu może jednocześnie opiekować się kilkoma stażystami, otrzymując za nich niewielki dodatek.
Każdy uczeń ma swojego mentora (pracownika firmy), który jest specjalnie przeszkolony.
Firmy przyjmujące uczniów na staż ściśle współpracują ze szkołą, w której odbywają naukę jej stażyści. Szkoła otrzymuje informację zwrotną o każdym uczniu.
17 Z każdym stażystą podpisywana jest umowa na czas trwania stażu. W sytuacji, kiedy pomimo faktu, że uczeń pracując bardzo dobrze, nie odczuwa zadowolenia z wykonywanego zajęcia, firma poszukuje mu pracy w innym przedsiębiorstwie. Jeśli w kolejnej firmie nie odnajdzie się, zawsze może do nich wrócić. Każdy uczeń dostaje comiesięczne wynagrodzenie za swoją pracę. Firmy dbają o swoich stażystów, ci często pracują dla nich 25-30 lat. Jeśli dany uczeń potrzebuje do-edukowania w danej tematyce, fakt ten zgłaszany jest szkole. Szkoła wówczas, po powrocie ucznia w swoje mury niweluje jego słabe strony.
Stażysta pracuje 37 godzin w tygodniu, przysługuje mu również 5 tygodni wakacji.
W razie potrzeby uczniowie mogą mieć nadgodziny, za które są dodatkowo wynagradzani.
Każdy uczeń może podjąć edukację zawodową na każdym etapie swojego życia i jego zarobki na stażu będą zależne od wieku. Uczniowie powyżej 25 roku życia otrzymują 145 koron za godzinę pracy, młodsi zaś 111 koron.
Przed przyjęciem ucznia na staż, już 2 tygodnie wcześniej firma za 800 euro zakupuje dla niego roboczy strój, dostaje również telefon komórkowy, który służy mu do rejestracji godzin swojej pracy. Specjalne aplikacje w telefonie pomagają mu radzić sobie w trudnych sytuacjach (np. jak postępować gdy coś wpadnie do oka).
Opinia o stażyście powstaje jedynie na jego życzenie. W trakcie trwania stażu kilkakrotnie ewaluowana jest praca ucznia i wpisywana w dzienniczek stażu. Mentorzy otaczają swoją opieką tak gruntownie, że niektórych nawet budzą do pracy. Rozmawiają ze stażystami stonowanym głosem, nie rozkazują, nie krzyczą, są bardzo mili.
Zastanawiają się ciągle jak jeszcze bardziej ulepszyć współpracę ze stażystą.
Reasumując można stwierdzić, iż narzucanie reguł i zasad działania nie zawsze jest właściwą drogą, zainteresowane strony działające w jednym obszarze znajdą zawsze kompromis i tym samym stworzą dla siebie najlepsze warunki do pracy czy rozwoju bo każda ze stron jest zainteresowana i zna doskonale obszar prowadzonych negocjacji nie z ustalonych programów czy zasad, a praktycznego codziennego życia i pracy.