24 W ramach niniejszego modelu „Dobre praktyki w podniesieniu jakości staży zawodowych” zostały opracowane następujące narzędzia, których zadaniem jest pomoc w dopasowaniu profilu ucznia do potrzeb pracodawców i wzrost poziomu zadowolenia uczniów z odbytego stażu a tym samym podniesienie jakości kształcenia zawodowego.
Przy opracowywaniu narzędzia wykorzystano dokumentację stosowaną w duńskim systemie zarówno kształcenia jak i organizacji staży zawodowych o równoważnych nazwach. Dokumenty zostały dostosowane do polskiej rzeczywistości z możliwością modyfikacji i dostosowania do branż.
1.Karta potrzeb pracodawcy – zadaniem narzędzia jest zebranie informacji o potrzebach zatrudnieniowych danego pracodawcy, wymaganiach w zakresie kompetencji czy umiejętności stażysty pożądanych przez pracodawcę oraz identyfikację obszarów działania i czynności wykonywanych przez danego pracodawcę. Karta pozwoli na stworzenie bazy pracodawców i możliwość ich grupowania według branż i lepsze dopasowanie miejsc stażowych do potrzeb i oczekiwań stażystów i pracodawców.
2.Karta potrzeb stażysty – zadaniem narzędzia jest zebranie informacji o spełnieniu warunków formalnych w zakresie organizacji staży, o podjętych działaniach pracodawcy, o przebiegu opieki ze strony opiekuna stażystów i konsultanta zatrudnieniowego, poziomie wykonywania zadań zawodowych a także ich przydatności w przyszłej pracy czy kształceniu zawodowym.
Opracowane narzędzia mogą mieć zastosowanie w:
1. Identyfikacji potrzeb zatrudnieniowych lokalnego rynku pracy,
2. Segmentacji pracodawców na lokalnym rynku pracy przy opracowaniu bazy zatrudnieniowej,
3. Identyfikacji oczekiwań pracodawców w zakresie kwalifikacji, kompetencji i umiejętności przyszłych pracowników ,
4. Weryfikacji realizacji programów stażowych uwzględniających indywidualne predyspozycje ucznia i poziom nabytych umiejętności,
5. Identyfikacji luk kompetencyjnych stażystów,
6. Określeniu potrzeb i oczekiwań stażystów w zakresie realizacji staży zawodowych.
VI. Wdrożenie modelu - zalecenia dla pracodawców w
zakresie przyjęcia ucznia na
staż
26 Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy.
Zadania podmiotów prowadzących zatrudnienie oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: nowe techniki i technologie, rosnące oczekiwania pracodawców w zakresie wiedzy i umiejętności pracowników, mobilność zawodowa
W procesie kształcenia zawodowego ważne miejsce zajmują działania wspomagające rozwój umiejętności praktycznych, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych uczniów. Taką możliwość daje udział w stażach zawodowych, realizowanych we współpracy z lokalnymi przedstawicielami rynku pracy.
Osiągnięcie wysokich efektów realizacji stażu wymaga zastosowania nowego podejścia, zaadaptowanego z duńskiego systemu organizacji staży. Zalecenia w zakresie zmian skierowane do pracodawców przedstawiają się następująco:
1. Przedsiębiorstwo oraz opiekun stażu posiadają wstępny plan przebiegu stażu przed poznaniem stażysty,
2. Plan przebiegu pierwszego dnia jest szczegółowo zaplanowany przed przybyciem stażysty,
3. Pierwszego dnia stażu stażyście zostaje przedstawiony:
•
opiekun stażu,•
program stażu,•
indywidualny plan działań,•
warunki stażu,•
zasady funkcjonowania danej firmy, zasady bhp,•
oczekiwania stron.4.Opiekun stażu osobiście przedstawia stażyście stanowiska pracy oraz miejsca kolejnych etapów stażu,
27 5.Opiekun stażu jest w stałym kontakcie z uczniami przez cały okres stażu, na bieżąco monitoruje przebieg stażu, bada poziom satysfakcji stażysty, reaguje na zgłaszane problemy,
1. Opiekun stażu prowadzi ewaluację kompetencji zawodowych nabytych podczas stażu, dokonuje ich opisu i oceny ( w połowie, na zakończenie stażu),
2. Opiekun odnotowuje spostrzeżenia i wnioski opisujące postępy stażysty, uwagi związane z ich rozwojem,
3. Realizacja stażu odbywać się będzie w oparciu i zgodnie z narzędziami opracowanymi do zastosowania w niniejszym poradniku.
Zaproponowane narzędzia będą miały zastosowanie podczas:
1. Badania potrzeb stażystów w zakresie nabywania kompetencji, 2. Identyfikacji zapotrzebowania pracodawców na pracowników,
3. Zgłaszania potrzeb przez pracodawców w zakresie obsady stanowisk, 4. Wyznaczaniu kierunków szkolenia dla instytucji szkoleniowych i szkół
Właściwa identyfikacja potrzeb na początkowym etapie „wprowadzania” młodego człowieka na rynek pracy (określona za pomocą Karty potrzeb stażysty w połączeniu z Kartą Potrzeb Pracodawcy) zapewni odpowiedni dobór kandydatów do określonych stanowisk pracy i wymaganych na nich kwalifikacji i kompetencji i tym samym zaspokoi potrzeby i oczekiwania pracodawców.
Opracowane w niniejszym modelu narzędzie uzupełnia schemat organizacji staży zawodowych osób młodych a jednocześnie daje szansę pracodawcom na przyjęcie na staż ucznia „szytego na miarę” Miejmy nadzieję że wartością dodaną w nowym kształcie organizacji staży będzie długotrwała współpraca z pracodawcami oraz wzrost poziomu zatrudnienia uczniów po odbytym stażu.
VII. Dokumenty opracowane podczas ścieżki zawodowej -
narzędzia
29 W ramach opracowanego modelu „Dobre praktyki w podniesieniu jakosci staży zawodowych” powstały następujące narzędzia:
1. Karta potrzeb pracodawcy – służy identyfikacji danych pracodawców w zakresie:
branż/stanowisk w których poszukiwani są pracownicy na staż, kompetencji pożądanych przez kandydatów, dodatkowych kwalifikacjach tj. znajomość języków obcych, ukończone kursy/szkolenia zawodowe, znajomość pakietu MS Office.
Zadaniem karty jest uzyskanie informacji od pracodawcy o planowanym zatrudnieniu w przedsiębiorstwie oraz o kompetencjach i kwalifikacjach przyszłego kandydata na stażystę/przyszłego pracownika.
2. Karta potrzeb stażysty - służy identyfikacji danych stażysty (klasa, profil kształcenia), określeniu ich oczekiwań i potrzeb oraz poziomu zadowolenia po odbytym stażu, odkryciu luk kompetencyjnych i samoocenie umiejętności zawodowych,
3. Porozumienie o współpracy – służy nawiązywaniu partnerstw w obszarze kształcenia zawodowego osób młodych, jest deklaracją współpracy i działania na rzecz rozwoju kompetencji i umiejętności zawodwych, dopasowania potrzeb stażysty do oczekiwań pracodawców.
4. Umowa o staż, zawierająca rekomendacje duńskie - zawiera jasno określone zasady realizacji stażu, zakres obowiązków szkoły, pracodawcy i stażysty, zawiera plan realizacji ścieżki stażowej i sprecyzowane zobowiązania opiekuna stażu. Uzupełniona umowa o rekomendacje duńskie wpłynie na poprawę kontaktów w relacji stażysta - opiekun a tym samym przyczyni się do wiekszej efektywności realizacji stażu i osobistego zadowolenia stron.
30 KARTA POTRZEB PRACODAWCÓW
1. Dane pracodawcy...
………...
..
(nazwa zakładu pracy, pracy miejsce, telefon kontaktowy, adres e-mail)
2. Dane osoby
odpowiedzialnej ………...
(imię i nazwisko, zajmowane stanowisko)
3. Rodzaj
branży...
4. Stanowiska na które poszukiwani są kandydaci do pracy:
1...
2………
3 ………...
5. Kompetencje pożądane u kandydata:
umiejętność pracy
31 analityczne
komunikatywnoś ć
TAK NIE kreatywność TAK NIE
Organizacja pracy TAK NIE zaangażowanie TAK NIE
konsekwencja w działaniu
TAK NIE asertywność TAK NIE
6. Kompetencje dodatkowe:
- Znajomości językowe: TAK NIE - znajomości programów MS Office TAK NIE - szkolenia/kursy: TAK NIE
Jeśli zaznaczyłeś Tak wpisz rodzaj
szkoleń/kursów...
32 KARTA POTRZEB STAŻYSTY
1. Dane identyfikacyjne stażysty:
Nazwa szkoły i adres Profil kształcenia Klasa (rok nauki)
Branża w którym odbyto staż 2. Jak Pani/Pan ocenia:
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza bardzo źle, a 5 - bardzo dobrze.
1 2 3 4 5
ogólny stopień satysfakcji z odbytej stażu zawodowego organizację czasu pracy w trakcie stażu
efektywność wykorzystywania czasu podczas stażu zgodność realizacji zadań zawodowych realizowanych podczas stażu z programem stażu
3. Czy przed rozpoczęciem stażu? Proszę zaznaczyć jedną właściwą odpowiedź
TAK NIE
została podpisana z Panią/Panem umowa
zapoznano Panią/Pana z zakładowym opiekunem stażu
zapoznano Panią / Pana z programem i harmonogramem staży zapoznano Panią / Pana z przepisami BHP
zapoznano Panią / Pana z przepisami przeciwpożarowymi zapoznano Panią / Pana z regulaminem stanowiska pracy zostało Pani/Panu wskazane stanowisko pracy
33 4. Czy na początku (lub w trakcie) odbywania stażu? Proszę zaznaczyć jedną
właściwą odpowiedź
TAK NIE
zapoznano Panią / Pana z zakresem obowiązków na poszczególnych stanowiskach pracy
przedstawiono Pani/Panu, jakie kompetencje i umiejętności będą realizowane w trakcie stażu
przedstawiono Pani/Panu, jakie kompetencje i umiejętności zostaną osiągnięte po odbyciu stażu
przydzielono Pani/Panu opiekuna stażu ze strony pracodawcy
przydzielono Pani/Panu opiekuna stażu ze strony szkoły
5. W jakim stopniu Pani/Pana zdaniem zadania wykonywane w czasie praktyk/stażu były zgodne z przedstawionym programem?
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo małym, a 5 w bardzo dużym.
1 2 3 4 5
6. W jakim stopniu Pani/Pana zdaniem odbyte praktyki / staże przyczyniły się do podniesienia posiadanych umiejętności i wiedzy?
1 2 3 4 5
7. 1. W jakim stopniu wiedza zdobyta w szkole przydała się podczas stażu ?
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo małym, a 5 w bardzo dużym.
1 2 3 4 5
7.2. W jakim stopniu wiedza zdobyta podczas stażu przydałaby się w szkole ?
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo małym, a 5 w bardzo dużym.
1 2 3 4 5
34
8. Jak ocenia Pani/Pan kontakt z opiekunem stażu podczas jego realizacji?
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo mały, a 5 w bardzo duży
1 2 3 4 5
9.W jakim stopniu opiekun przyczynił się do zdobywania przez Panią / Pana nowych umiejętności?
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo małym, a 5 w bardzo dużym.
1 2 3 4 5
10. Które zagadnienia w realizacji staży zawodowych rekomendowałby Pan/ Pan do wdrożenia w celu poprawy ich jakości
Proszę o ocenę w skali od 1 do 5, gdzie 1 oznacza w bardzo małym, a 5 w bardzo dużym.
1 2 3 4 5
wyznaczenie szkolnego opiekuna stażu
monitoring organizacji staży i ich przebiegu przez szkolnego opiekuna
kontrola realizacji zapisów programów staży
przydział konkretnych zadań zawodowych zgodnych z indywidualnymi kompetencjami stażysty
większy poziom ksztacenia umiejętności i nabywanie wiedzy praktycznej
poznanie zakresu obowiązków i wymagań na różnych stanowiskach pracy
stały kontakt z zakładowym opiekunem stażu zapewnienie samodzielności wykonywanych zadań zawodowych
wystawianie adekwantej do zdobytych umiejętności oceny/opinii w arkuszu kompetencji zawodowych po zakończeniu stażu
przygotowanie stażystów do podjęcia pracy zawodowej u danego pracodawcy po zakończeniu stażu
35 włączanie stażysty do pracy zespołowej i wzajemna
integracja z pracownikami
utworzenie bazy pracodawców, przyjmujących uczniów na staż
organizacja spotkań z pracodawcą, szkołą i stażystą przed rozpoczęciem stażu i po zakończeniu
ewaluacja umiejętności i wiadomości nabytych po stażu - przeprowadzenie egzaminów sprawdzających
36 POROZUMIENIE O WSPÓŁPRACY
Zawarte w dniu...
pomiędzy
Zespołem Szkół Zawodowych im. Stanisława Staszica w Wysokiem Mazowieckiem, ul.
Jagiellońska 4, 18-200 Wysokie Mazowieckie
reprezentowanym przez Dyrektora ZSZ - Pana Andrzeja Jamiołkowskiego a
...
...
..
(dane pracodawcy - nazwa, adres, branża, NIP)
w sprawie zasad organizacji i przebiegu staży zawodowych dla uczniów
§1. Celem porozumienia jest nawiązanie współpracy z przedsiębirostwami przyjmującymi uczniów do staż zawodowy i utworzenie stałej bazy pracodawców
§2. Przedmiotem niniejszego porozumienia jest działanie dla wspólnego dobra i na rzecz osób skierowanych na staż. Partnerzy podejmują kroki by wspierać inicjatywy obejmujące wspólne formy współpracy wyszczególnione w niniejszej umowie.
§3. Strony zobowiązały się do przestrzegania następujących uzgodnień:
1. Pracodawcy i szkoła spotykają się 2-4 razy do roku i ustalają zapotrzebowanie na kierunki ksztłacenia w szkole, pożądane umiejętności kandydata do pracy,
1. Pracodawcy i szkoła wspólnie przygotowują program stażu zawodowego, 2. Ze strony szkoły zostaje wyznaczony asystent zatrudnieniowy ds stażu, który pozostaje w stałym kontakcie ze stażystą i pracodawcą,
3. Pracodawca przydziela stażyście opiekuna stażu, który opiekuje się uczniem i jest obecny na każdym etapie realizacji stażu,
4. Stażysta odbywa staż przez 5 dni w tygodniu, nie więcej niż 7,5godziny/dzień, w przypadku realizacji nadgodzin otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie,
37 5. Stażysta zostaje zapoznany w pierwszym dniu stażu z polityką firmy, zasadami bhp, ścieżką przebiegu stażu i oczekiwaniami stron,
6. Opiekun stażysty jest odpowiedzialny za realizację zapisów określonych w programie stażu i indywidualnym planie,
7. Stażysta ma zapewnioną możliwość pracy na wszystkich stanowiskach związanych z danym zawodem i kwalifikacjami wyodrębnionymi dla zawodu,
8. Opiekun stażu przeprowadza ewaluację osiągnięć stażysty dwa razy ( w połowie i na zakończenie stażu), wskazuje dobre i słabe strony ucznia z wpisem do dziennika stażu, 9. Opiekun stażu jest zobowiązany do wypełnienia dokumentacji stażowej tj. opisu nabytych kompetencji zawodowych, ewentualnych luk kompetencyjnych w celu do-edukowania w szkole.
10. Szkoła zobowiązuje się do kontrolowania postępów stażysty, obowiązku uczęszczania
młodocianych pracowników na staż,
11. Szkoła przeprowadza egzaminy końcowe po zakończeniu stażu, powiadamia pracodawcę pisemnie o ich terminach,
12. Strony zobowiązują się do wzajemnej promocji i wspierania dobrego wizerunku firmy i szkoły.
§4 Niniejsze Porozumienie jest jedynie deklaracją współdziałania na rzecz podniesienia jakości organizacji staży zawodowych dla uczniów. Niniejsza umowa nie powoduje skutków materialno-prawnych stron.
§ 5 Postanowienia końcowe
1. Porozumienie wchodzi w życie z dniem podpisania.
2. Porozumienie sporządzono w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dl każdej ze stron.
Podpisy partnerów:
……….. ………
38 UMOWA O STAŻ ZAWODOWY
(opracowana na podstawie duńskiego wzoru) 1. DANE PRACODAWCY
Nazwa i adres firmy (pieczątka) REGON/NIP:
Tel. Fax.
Data rozpoczęcia umowy: Data zakończenia umowy:
Cele dla okresu szkolenia praktycznego (patrz załączony plan kształcenia)
Załączniki
Obszar kształcenia:
4. INFORMACJA O UMOWACH NA STAŻ
Wcześniejsze umowy dotyczące odbytego stażu (podać nazwę projektu)
Imię i nazwisko ostatniego pracodawcy, Nazwa pracodawcy, adres firmy 5. GODZINY PRACY I WYNAGRODZENIE
Poniższa umowa obejmuje zatrudnienie na podstawie warunków opisanych w „Porozumieni o współpracy szkół z pracodawcami”
39 6. ZAKRES OBOWIĄZKÓW I WARUNKI UMOWY
Pracodawca
Stażysta
Opiekun
Pracodawca i uczeń mogą rozwiązać umowę bez wypowiedzenia przez każdą ze stron, jeżeli druga strona poważnie naruszy warunki umowy lub w przypadku niepowodzenia podstawowego założenia umowy. Wszelkie zmiany lub rozwiązanie niniejszej umowy podlega zatwierdzeniu przez podmiot organizujący.
W sprawach nieuregulowanych niniejszą Umową zastosowanie mają odpowiednie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.), ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks Pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) oraz odpowiednie przepisy dotyczące EFS.
7. KOMENTARZE, jeśli istnieją (podlega zatwierdzeniu przez podmiot organizujący)
8. PODPISY STRON
Firma jest świadoma o możliwości zawarcia umowy szkoleniowej zgodnie z Rozporz. MEN w sprawie stażu uczniowskiego
9. ZAREZERWOWANE DLA ORGANIZATORA/ORGANU PROWADZĄCEGO Niniejsza umowa dotycząca stażu
zawodowego stanowi część planu edukacyjnego uzgodnionego między uczniem Data i podpis konsultanta zatrudnieniowego
40
VIII. Wnioski z testowania
rozwiązania
41 1. Istotne dla właściwej organizacji staży jest wyznaczenie mentora/zakładowego opiekuna stażu, jego zaangażowanie i pomoc w realizacji zadań zawodowych na stażu warunkuje prawidłowy ich przebieg
2. Rola opiekuna stażu jest niezastąpiona. To on wyjaśnia, wskazuje, pomaga i uczy.
Wszystko powinno być nazwane i określone. Zapoznanie z programem stażu, indywidualnym planem działań i harmonogramem pomoże postawić wymagania i zaważy na przyszłej ewaluacji podjętych zadań.
3. Na czas stażu pracodawca (opiekun stażu) staje się wychowawcą i mentorem prowadzonego ucznia. Jeśli pracodawca to zadanie wypełni zgodnie z przyjętym programem możemy przewidzieć z dużym prawdopodobieństwem, że przyszły pracownik będzie jego solidnym i cennym wsparciem.
4. Stażysta ma prawo do niewiedzy. Nowe miejsce, osoby, zadania i zasady, czasem nawet te podstawowe, rodzą stres i trudności w komunikacji. Dlatego jasne i konkretne przedstawienie warunków realizacji stażu oraz zasad funkcjonowania firmy czy zasad bhp jest niezwykle istotne w prawidłowym przebiegu stażu, co potwierdza 100% uczniów, biorących udział w testowaniu rozwiązania.
5. Podpisanie porozumienia o współpracy pracodawców ze szkołą pozwoli na lepszy dobór miejsc staży, poznanie potrzeb i oczekiwań stażysty i pracodawcy, kształcenie pożądanych umiejętności i wymianę wiedzy.(źródło: ankieta z testowania 10 stażystów, 08.2021r.)
6. Uczniowie – stażyści oczekują podmiotowego podejścia ze strony pracodawcy, tworzenia relacji otwartości i dialogu.
7. 90% uczniów wskazuje na znaczącą rolę asystenta zatrudnieniowego ze strony szkoły oraz potrzebę powołania zespołu ds stażu ze strony szkoły (asystent, nauczyciel zawodu, nauczyciel wychowawca) w celu lepszego ich przygotowania do odbycia stażu, zbadania ich potrzeb zawodowych i osobistych. (źródło: ankieta z testowania 10 stażystów, 08.2021r.)
8. W opinii eksperta metodycznego istotne znaczenie w prawidłowej organizacji staży mają rekomendacje uczniów oraz informacja o tym w jaki sposób wiedza zdobyta
42 na stażu przydała się w szkole i odwrotnie. Badanie i weryfikacja tych zagadnień to kluczowe elementy w systemie organizacji staży w Danii.
W ankiecie potrzeb stażysty w pkt 10 do opisanych rekomendacji wprowadzono zmianę, uwzględniającą ich poziom i znaczenie w skali od 1 – 5 (było TAK – NIE – NIE WIEM).
Ankietę uzupełniono o pytanie dotyczące przydatności wiedzy i umiejętności zdobytej podczas stażu w procesie lekcyjnym w szkole.(pkt 7.2. ankiety)
• Link do filmu instruktażowego:
https://youtu.be/e2a64mRT-s4