staży zawodowych
19 Organizacja staży i jej prawidłowy przebieg to obszar w którym lokowane są interesy różnych kategorii, stażyści widzą głównie aspekt finansowy (stypendium stażowe), pracodawcy wielozadaniowość stażysty, zastępowanie/uzupełnianie pracowników etatowych, a szkoła musi zrealizować wytyczne zapisane we wniosku by wydatki związane z realizacją stażu były kwalifikowalne i sfinansowane. Z opisywanej perspektywy widać, że współpraca na płaszczyźnie pracodawca-szkoła-stażysta nie przedstawia się korzystnie, są to nieefektywnie lokowane zasoby finansowe i ludzkie.
W opinii pracodawców system organizacji staży przez szkołę odstaje od ich zapotrzebowania na „pracowników szytych na miarę”. Stażysta nie posiada kwalifikacji i kompetencji w zakresie umiejętności, pożądanych na danym stanowisku pracy i w połączeniu z brakiem doświadczenia zawodowego staje się nieatrakcyjny dla pracodawcy dlatego otrzymuje zakres prac porządkowych, pomocniczych, zastępczych, bo staż trzeba zaliczyć. Przeciwdziałanie takiemu zjawisku/traktowaniu stażysty jest priorytetowym wyzwaniem obecnego systemu organizacji staży zawodowych. Aby te działania mogły być zrealizowane konieczne są zmiany w świadomości zarówno pracodawców jak i szkoły, stażysty i dostosowanie organizacji kształcenia praktycznego u pracodacy do jego potrzeb z poszanowaniem potrzeb ucznia.
Wspólnym celem dla wszystkich powinno być przygotowanie stażysty do płynnego wejścia na rynek pracy, zdobycie umiejętności i wiedzy odpowiadających potrzebom pracodawców na danym stanowisku pracy i w danej branży, wykształcenie i dopasowanie pracownika „szytego na miarę potrzeb i oczekiwań pracodawców”.
Rozwiązaniem powyższego problemu jest zawiązanie sieci współpracy na linii szkoła - pracodawcy, czyli zgrupowanie zainteresowanych w jednym wspólnym otoczeniu.
Zapewnienie adekwatności realizacji stażu do potrzeb pracodawców i stażysty nie jest możliwe bez współpracy szkoły z pracodawcami, bez zawarcie konkretnego porozumienia stron, bez organizacji spotkań, bez udziału w opracowywanie programów staży, wytyczenie indywidualnej ścieżki dla stażysty, uwzględniającej jego predyspozycje i potrzeby a z drugiej strony pozwalającej na wzmacnianie jego słabych stron/umiejętności/luk kompetencyjnych potrzebnych na rynku pracy.
Nawiązywanie partnerstw jest szczególnie istotne w kwestiach związanych z prawidłową realizacją staży zawodowych, wdrażaniem ucznia do pracy zawodowej, a w przyszłości do przeciwdziałania bezrobociu czy bierności zawodowej.
20 Wspólne działanie na rzecz osób młodych i inwestowanie w nich to główny czynnik sukcesu zawodowego w podniesieniu jakości organizacji staży zawodowych uczniów a w przyszłości ich zatrudnienia. Dobra organizacja staży zawodowych wymaga zaangażowania i ścisłej współpracy instytucji rynku pracy, szkoły i stażystów. Działania w powyższych obszarach powinny w sposób szczególny skupiać i łączyć wszystkie instytucje, w których kompetencjach leżą zadania z zakresu kształcenia czy zatrudnienia, tak by wyeliminować działanie w pojedynkę, które prowadzą do nieefektywnego wykorzystania zasobów i środków.
Rysunek 1. Schemat nawiązywania partnerstw
PLAN ZAWIĄZANIA PARTNERSTWA, ZAWARCIE POROZUMIENIA O WSPÓŁPRACY
1. Określenie wspólnego celu działań,
2. Identyfikacja partnerów zainteresowanych współpracą, 3. Kontakt z partnerem, wybór partnera,
4. Zawiązanie partnerstwa - zawarcie porozumienia o współpracy, określenie zakresu porozumienia, czasu obowiązywania, celi szczegółowych, zasad i planu działań, 5. Nawiązanie stałej i stabilnej współpracy na rzecz realizacji/osiągnięcia wspólnego cel.
WSPÓLNE CELE RÓWNOŚĆ WSZYSTKICH
PARTNERÓW
PARTNERSTWO CHĘĆ
WSPÓŁDZIAŁANIA
21 WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE DO NAWIĄZANIA PARTNERSTWA 1. Inicjatorem nawiązania partnerstwa jest szkoła/instytucja kierująca na staż
zawodowy,
2. Szkoła/instytucja posiada bazę pracodawców z podziałem na branże, zna zapotrzebowanie przedsiębiorców na konkretne stanowiska i liczbę osób, (zadanie to należy do konsultanta zatrudnieniowego w szkole/instytucji),
3. Szkoła/instytucja dobiera przedsiębiorców zgodnie z profilem działalności, uwzględniając przede wszystkim rynek lokalny, wielkość przedsiębiorst i publiczne opinie klientów,
4. Przedsiębiorca na stałe współpracujący ze szkoła i w ramach tej współpracy przyjmujący na staż ucznia ma mozliwość:
⚫ bezpłatnego wynajmu pomieszczeń szkolnych (sal dydaktycznych z dostepem do infrastruktury ICT podczas organizacji szkoleń),
⚫ współdecydowania o ofercie szkoły w kształceniu w zawodzie, w którym na rynku pracy brakuje pracowników i opracowywania programów nauczania,
⚫ wyboru najzdolniejszych uczniów jako przyszłych pracowników,
⚫ pokrycia wydatków związanych z wynagrodzeniem opiekuna ucznia na stażu, zakupem odzieży i środków ochrony indywidualnej ze środków szkoły/instytucji.
Kolejnym krokiem, który należy wykonać w celu podniesienia jakości organizacji staży zawodowych jest podjęcie działań zmierzających do wyznaczenie konsultanta zatrudnieniowego ze strony szkoły. Zadaniem konsultanta będzie segmentacja/klasyfikacja branż na lokalnych rynkach pracy – stworzenie baz w podziale na branże i zawody. Osoba ta będzie odpowiedzialna za badanie profilu stażysty, określenie jego predyspozycji zawodowych i luk kompetencyjnych. Ponadto do jego zadań należeć będzie monitorowanie przebiegu stażu u pracodawcy, kontrola ustaleń zawartych w porozumieniu o współpracy, udział w ewaluacji umiejętności nabytych w trakcie stażu oraz organizacja egzaminów końcowych.
Niezwykle istotne znaczenie w wysokiej organizacji jakości staży zawodowych ma opiekun zakładowy stażysty. To on ma być mentorem ucznia, który opiekuje się swoim stażystą, dba o prawidłowy proces nabywania wiadomości i kształcenia potrzebnych
22 umiejętności. Rolą opiekuna jest również realizacja stażu zgodnie z zapisanym, indywidualnym planem działań, zapoznanie stażysty z obowiązkami i pracą na wszystkich stanowiskach pracy, związanych z przyszłym zawodem. Do jego obowiązków należy również ewaluacja osiągnięć stażysty (co najmniej dwa razy w trakcie realizacji stażu, w połowie, na zakończenie),wskazywanie dobrych i złych zachowań, badanie poziomu satysfakcji z przebiegu stażu oraz ścisła współpraca ze szkołą (przekazywanie informacji zwrotnej o każdym stażyście) oraz zgłaszanie ewentualnych niedociągnięć w danej tematyce.
Proponowana ścieżka realizacji staży zawodowych w polskim systemie realizowanym we wsparciu finansowanym z EFS na podstawie rekomendacji duńskich:
1. Opracowanie zakresu i treści porozumienia o współpracy,
2. Podpisanie porozumienia o współpracy szkoły z potencjalnymi pracodawcami, 3. Stworzenie bazy pracodawców na lokalnym rynku pracy w podziale na branże, 4. Powołanie konsultanta zatrudnieniowego ze strony szkoły,
5. Identyfikacja potrzeb, predyspozycji i kwalifikacji ucznia -karty potrzeb stażysty, 6. Identyfikacja potrzeb i oczekiwań pracodawcy - karty potrzeb pracodawcy,
7. Dopasowanie stażystów i pracodawców na podstawie wyników z Karty potrzeb pracodawcy i Karty potrzeb stażysty
8. Realizacja stażu zawodowego u pracodawcy.
9. Zdobycie/uzupełnienie zgodnie z Indywidualnym Planem Działania kwalifikacji lub umiejętności zawodowych,
10. Ewaluacja osiągnięć stażysty w połowie realizacji stażu, 11. Zdobycie doświadczenia zawodowego poprzez staże,
12. Organizacja egzaminów końcowych po stażu (ewaluacja końcowa).