EUROPEJSKI OBSZAR WIEDZY
1.2. Organizacyjnoprawne aspekty funkcjonowania systemu szkolnic twa wyższego w Polsce po 1990 roku
Całokształt problematyki szkolnictwa wyższego w Polsce, do 2005 roku, regulowa‐ ły cztery podstawowe ustawy:33 • Ustawa o szkolnictwie wyższym z 12 września 1990 roku34, • Ustawa o tytule naukowym i stopniach naukowych z 12 września 1990 roku35, • Ustawa o wyższych szkołach zawodowych z 26 czerwca 1997 roku36, • Ustawa o pożyczkach i kredytach studenckich z 17 lipca 1998 roku37. Ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 roku, regulująca funkcjo‐ nowanie szkół wyższych, znosiła monopol państwa na tworzenie i prowadzenie uczelni, stwarzając tym samym możliwość powstania i rozwoju wyższych szkół niepaństwo‐ wych.38 Nowe regulacje prawne określały ogólne wymogi, jakie muszą spełniać wnioski dotyczące zezwolenia na utworzenie uczelni oraz wskazywały niektóre uprawnienia osób tworzących szkoły wyższe, określając ich mianem założycieli, jednocześnie nie wskazując prawa własności wykonywanego na założonej uczelni.39
Ustawa o szkolnictwie wyższym, stwarzając możliwości powstawania i działania wyższych szkół niepaństwowych, obwarowała zarazem ich funkcjonowanie konieczno‐ ścią spełnienia szeregu wymogów, zarówno dotyczących prowadzonej działalności, jak i koniecznej do zagwarantowania jakości nauczania. Taki interwencjonizm państwa, w tym wypadku, nie jest elementem ograniczającym swobodę działania na rynku, lecz gwarancją ochrony interesów odbiorcy usług – studenta.40
Szereg regulacji prawnych okazało się niedoskonałych, powodując wątpliwości i trudności, zarówno w sprawowaniu nadzoru założycielskiego, jak i w kontrolowaniu funkcjonowania uczelni przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. Swoich uregulowań w ustawie nie znalazła problematyka potencjalnej upadłości nie‐
33 L. Pacholski, Założenia ustawy „Prawo o szkolnictwie wyższym”, http://www.ii.uni.wroc.pl, 10.08.2007. 34 Ustawa o szkolnictwie wyższym z 12 września 1990 roku, Dz. U. 1990 nr 65 poz. 385. 35 Ustawa o tytule naukowym i stopniach naukowych z 12 września 1990 roku, Dz. U. 1990 nr 65 poz. 386. 36 Ustawa o wyższych szkołach zawodowych z 26 czerwca 1997 roku, Dz. U. 1997 nr 96 poz. 590. 37 Ustawa o pożyczkach i kredytach studenckich z 17 lipca 1998 roku, Dz. U. 1998 nr 108 poz. 685.
38 R. Dawidziuk, Rynek usług edukacyjnych – aspekty prawne i sytuacja sektora szkół wyższych, w: Marketing szkół wyższych, red. G. Nowaczyk, M. Kolasiński, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Poznań 2004, s. 126.
39 R. Marciniak, Rozwój niepaństwowego szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 19902001,
http://www.pan‐ol.lublin.pl, 10.08.2007.
państwowych szkół wyższych z powodów finansowych oraz kwestia wydziałów zamiej‐ scowych uczelni, co spowodowało utratę kontroli nad tymi działaniami, a dokumenty wydawane studentom tych jednostek niczym nie różniły się od dokumentów studentów z ich macierzystej lokalizacji, przez co nie pozwalały na ich weryfikację.41
Kolejną ustawą regulującą funkcjonowanie szkół wyższych w Polsce była Ustawa o szkołach wyższych zawodowych z dnia 26 czerwca 1997 roku, której przepisy stoso‐ wane były do państwowych42 oraz niepaństwowych43 szkół wyższych zawodowych. Zadaniem nowych uregulowań prawnych było utworzenie grupy szkół wyższych kształ‐ cących pod kątem zawodowych umiejętności potrzebnych na rynku pracy44. Przepisy tej ustawy wprowadzały liczne restrykcje, wśród których najważniejszą było ustawowe narzucenie liczby godzin zajęć koniecznych do zrealizowania w takich uczelniach w try‐ bach studiów zaocznych lub wieczorowych oraz utworzenie Komisji Akredytacji Wyż‐ szego Szkolnictwa Zawodowego45, która opiniowała wnioski dotyczące powołania uczelni zawodowych. Wielość koniecznych opinii powodowała zamieszanie i niejasność podziału kompetencji. Opinie Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego (RGSW) oraz Komisji Akredytacji Wyższego Szkolnictwa Zawodowego (KAWSZ) w wielu przypadkach różniły się od siebie w sposób istotny, przez co wnioskodawcy mieli wątpliwości, według któ‐ rych zaleceń formułować wnioski. Koncepcja wspierana przez KAWSZ zakładała po‐ wstawanie w szkołach zawodowych specjalności, a nie jak sugerowała RGSW kierun‐ ków. Ostatecznie zwyciężył pogląd KAWSZ, jednak obecnie, po utworzeniu Państwowej Komisji Akredytacyjnej wrócono do koncepcji kierunków.46
Państwowa Komisja Akredytacyjna (PKA) została powołana w 2002 roku w celu zapewnienia odpowiedniej jakości i efektywności kształcenia w szkołach wyższych47.
41 R. Marciniak, Rozwój …, op. cit.
42 Ustawa o wyższych szkołach zawodowych z dnia 26 czerwca 1997 roku, op. cit., art. 1 ust. 1.
43 Ibidem, art. 1 ust. 2.
44 Ibidem, art. 3.
45 Komisja Akredytacyjna Wyższego Szkolnictwa Zawodowego (KAWSZ) powołana została w oparciu o przepisy Ustawy o wyższych szkołach zawodowych z dnia 26 czerwca 1997 roku. W skład Komisji wchodziło 15 członków, z czego: 4 było przedstawicielami uczelni państwowych działających na pod‐ stawie przepisów ustawy z dnia 12 września 1990 roku, 4 było przedstawicielami państwowych szkół wyższych zawodowych, 2 było przedstawicielami niepaństwowych szkół wyższych zawodowych oraz 5 było przedstawicielami organizacji i instytucji pozauczelnianych [C. Królikowski, Ponaduczelniane cia ła kolegialne, „Forum Akademickie” 1999, nr 5]. 46 R. Marciniak, Rozwój …, op. cit. 47 Państwowa Komisja Akredytacyjna (PKA) utworzona została 1 stycznia 2002 roku na podstawie art. 38 ust. 1 Ustawy o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 roku (znowelizowanej 20 lipca 2001 ro‐ ku) [Działalność Państwowej Komisji Akredytacyjnej w latach 20022004. I kadencja, Państwowa Komisja Akredytacyjna, Warszawa 2005, s. 11].
Komisja jest jedynym, obejmującym cały obszar szkolnictwa wyższego, ustawowym or‐ ganem działającym na rzecz oceny jakości kształcenia, którego opinie i uchwały mają moc prawną. W latach 2002‐2007 Komisja dokonała oceny jakości kształcenia w 351 uczelniach. W odniesieniu do uczelni publicznych Komisja sformułowała 44 oceny wy‐ różniające, 1360 ocen pozytywnych, 213 ocen warunkowych i 32 oceny negatywne, na‐ tomiast w odniesieniu do uczelni niepublicznych – 2 oceny wyróżniające, 471 ocen pozy‐ tywnych, 145 ocen warunkowych oraz 54 oceny negatywne48.
Ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 roku rozszerzyła auto‐ nomię uczelni i stworzyła prawne przesłanki do tworzenia uczelni niepaństwowych, a Ustawa o szkołach wyższych zawodowych z dnia 26 czerwca 1997 roku umożliwiła kształcenie na poziomie licencjackim i inżynierskim. Ustawy te wraz z polityką finanso‐ wą uczelni, tworzeniem wydziałów zamiejscowych oraz możliwością pobierania opłat za studia zaoczne, wieczorowe i eksternistyczne w uczelniach państwowych, znacząco przyczyniły się do powiększenia oferty edukacyjnej szkół wyższych.49 Sektor wyższego szkolnictwa zawodowego miał w zamierzeniach wyraźnie różnić się od sektora akade‐ mickiego, zarówno celami kształcenia jak i strukturą uczelni, przy czym należy podkre‐ ślić, iż odrębność wyższego szkolnictwa zawodowego nie oznaczała jego deprecjacji.50
Mechanizmy nieuczciwej konkurencji między sektorami – szkół powołanych na podstawie ustawy z 1990 roku i wyższych szkół zawodowych powołanych na mocy ustawy z 1997 roku, wyraźna asymetria podchodzenia do tego samego obowiązku przez szkoły pod rządami różnych ustaw, przy różnych sankcjach (lub wręcz ich braku), pro‐ wadziło do pojawienia się niezdrowej konkurencji na tym samym rynku. Słuszne wyma‐ ganie od szkół zawodowych (ustawa z 1997 roku) limitu co najmniej 2200 godzin zajęć 48 Komisja oceniła kształcenie na 95 kierunkach studiów. W odniesieniu do 38 kierunków (40%) sformu‐ łowano wyłącznie oceny wyróżniające i pozytywne. W grupie tej wyróżniają się kierunki medyczne, ar‐ tystyczne i techniczne. Kształcenie na tych kierunkach studiów prowadzone jest w większości w uczel‐ niach publicznych, o długich tradycjach w kształceniu określonych specjalistów, dysponujących kadrą wybitnych uczonych i dydaktyków oraz odpowiednią bazą materialną co jest ważne, bowiem w więk‐ szości są to kierunki o dużej kosztochłonności, wymagające bardzo dobrego wyposażenia laboratoryjne‐ go bądź warsztatowego. Natomiast relatywnie najwięcej ocen warunkowych i negatywnych Komisja sformułowała w wyniku oceny jakości kształcenia na takich kierunkach, jak: ochrona środowiska (ok. 37% łącznej liczby ocen na tym kierunku), ekonomia (ok. 31%), administracja (ok. 27%), zarządzanie (ok. 27%) oraz informatyka (ok. 20%) [Szkoły wyższe i ich finanse w 2007 roku, Główny Urząd Staty‐ styczny, Warszawa 2008, s. 35].
49 Strategia …, op. cit. oraz por. Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce. Wyzwania w świetle transfor
macji ustrojowej, red. B. Misztal, Universitas, Kraków 2000.
50 M. Witkowski, Idea wyższego szkolnictwa zawodowego i jej realizacja, w: Edukacja dla rozwoju innowa
cyjnego w Polsce, red. J. Szabłowski, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania
dydaktycznych w trybie studiów dziennych i co najmniej 1760 godzin na studiach za‐ ocznych oraz 15 tygodni praktyki zawodowej, wobec braku podobnych wymagań w szkołach akademickich i „licencjackich” utworzonych przed 1997 rokiem.
W opinii środowisk akademickich Ustawa o szkolnictwie wyższym, uchwalona na progu przemian ustrojowych, gospodarczych i społecznych oraz Ustawa o szkołach wyż‐ szych zawodowych wymagały szeregu zmian i dostosowania do procesów zachodzących w tym obszarze, jak również uwzględniających członkowstwo Polski w Unii Europej‐ skiej. Podstawowym założeniem reformy szkolnictwa wyższego była jego integracja i konsolidacja, a także stworzenie mechanizmów oceny jakości kształcenia, w sytuacji gwałtownego rozwoju ofert edukacyjnych, zarówno publicznych jak i niepublicznych szkół wyższych.51 Aktualny stan prawny systemu szkolnictwa wyższego w Polsce opiera się na arty‐ kule 70. Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku52 oraz usta‐ wie Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku 53. Należy zwrócić uwagę, iż system oświaty w Polsce obejmuje przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne, policealne, artystyczne i inne. Do systemu nie zalicza się szkolnictwa wyższego, które stanowi odrębny dział administracji rządowej i ma zagwarantowaną konstytucyjnie autonomię54. W myśl zapisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej każ‐
51 L. Pacholski, Założenia …, op. cit. oraz por. Systemy zapewniania jakości w szkolnictwie wyższym – aspekty
praktyczne, red. D. Wosik, Wydawnictwo AE w Poznaniu, Poznań 2007. 52 Art. 70 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku:
1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obo‐ wiązku szkolnego określa ustawa. 2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością. 3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół inne niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowaw‐ czych. Warunki zakładania i działania szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich fi‐ nansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa. 5. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie. [Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483]. 53 Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku, Dz. U. 2005 nr 164 poz. 1365. 54 Ustawa o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 roku oraz Ustawa o wyższych szkołach zawo‐ dowych z dnia 26 czerwca 1997 roku w odniesieniu do szkół wyższych stosowały wyłącznie określenia „państwowa” lub „niepaństwowa” szkoła wyższa. Jednak art. 70 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol‐ skiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku zawiera określenie „szkoła publiczna”, co powodowało niejednoznacz‐ ność używanych terminów. Określenie „publiczna” w odniesieniu do szkół, czy też placówek oświatowo‐ wychowawczych stosowane jest w Ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku (Dz. U. 1991 nr 95 poz. 425), która to w art. 2 ust. 2 nie włącza szkół wyższych do systemu oświaty. Ponadto w języku codziennym często używane określenia „wyższa szkoła prywatna”, czy też szkoła „posiadająca upraw‐
dy ma prawo do nauki, przy czym nauka jest obowiązkowa do osiemnastego roku życia. Status instytucji obowiązkowych mają jedynie szkoły podstawowe i gimnazja, w któ‐ rych, jeżeli są szkołami publicznymi, nauka jest bezpłatna.55
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym56 obejmuje swym zakresem i porządkuje wszystkie sfery działalności uczelni w Polsce. Sprzyja ona dostosowaniu polskiego sys‐ temu szkolnictwa wyższego do standardów europejskich, a także stanowi krok w kierunku jego uporządkowania, poprzez połączenie zagadnień zawartych w Ustawie o szkolnictwie wyższym z dnia 12 września 1990 roku oraz Ustawie o szkołach wyż‐ szych zawodowych z dnia 26 czerwca 1997 roku.57
Uczelnie stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki58. Są or‐ ganizowane i działają w poszanowaniu zasad wolności nauczania, wolności badań na‐ ukowych oraz wolności twórczości artystycznej59. Ich zadania definiowane są w ustawie jako:60
1. kształcenie studentów w celu ich przygotowania do pracy zawodowej,
2. wychowanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka,
3. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług ba‐ dawczych,
4. kształcenie i promowanie kadr naukowych,
5. upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych, 6. kształcenie w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy, 7. stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów, 8. działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych. Zasady zapisane w ustawie z 2005 roku powodują, iż polskie szkoły wyższe speł‐ niają wymagania, jakie przed uczelniami stawia Deklaracja Bolońska, zakładająca stwo‐ nienia szkoły publicznej”, które to sformułowania nie mają swych źródeł w ustawodawstwie o szkolnic‐ twie wyższym [R. Dawidziuk, Rynek …, w: Marketing …, red. G. Nowaczyk, M. Kolasiński, op. cit., s. 126]. 55 System oświaty w Polsce, WIKIPEDIA. Wolna Encyklopedia, http://pl.wikipedia.org, 10.08.2007. 56 Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku, op. cit. 57 Szkoły wyższe i ich finanse w 2005 roku, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2006, s. 17. 58 Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 roku, op. cit., art. 4 ust. 3. 59 Ibidem, art. 4 ust. 2. 60 Uczelnia zawodowa prowadząca wyłącznie studia pierwszego stopnia nie jest zobowiązana do wyko‐ nywania zadań określonych w punktach 3 i 4 [Ibidem, 13].
rzenie wspólnej europejskiej przestrzeni edukacyjnej. Najważniejsze zapisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym prezentuje tabela 3. Tabela 3. Najważniejsze zapisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym 1 Trójstopniowy podział studiów: • studia pierwszego stopnia – studia licencjackie lub inżynierskie, • studia drugiego stopnia – studia magisterskie, • studia trzeciego stopnia – studia doktoranckie. 2 Podstawą przyjęcia na uczelnie jest matura, dodatkowe egzaminy uczelnie mogą przeprowadzać tylko za zgodą ministra właściwego do szkolnictwa wyższego. 3 Minister właściwy do szkolnictwa wyższego zobowiązany jest do publikacji na resortowych stro‐nach internetowych wykazu uczelni publicznych i niepublicznych oraz informacji o szkołach,
którym na przykład cofnięto uprawnienia do prowadzenia danego kierunku. 4
Zachowany zostaje tradycyjny model kariery akademickiej – najpierw stopień doktora, potem doktora habilitowanego, a następnie tytuł profesora, który jest zarezerwowany dla osób z habilitacją. W indywidualnych przypadkach doktor bez habilitacji będzie mógł uzyskać tytuł profesora, pod warunkiem posiadania wybitnych osiągnięć naukowych. 5 Pracownik naukowo‐dydaktyczny zatrudniony na wyższej uczelni ma prawo do podjęcia dodat‐kowej pracy na jednym etacie (lub prowadzenia działalności gospodarczej). Podjęcie dodatkowej pracy w więcej niż jednym miejscu może stać się podstawą do zwolnienia z macierzystej uczelni. 6 Rektorem uczelni niepublicznej może być osoba legitymująca się stopniem naukowym doktora, w szkole publicznej kandydat na rektora musi posiadać tytuł profesora lub doktora habilitowa‐ nego. 7 Minister będzie mógł odwołać rektora po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Akredytacyjnej oraz Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich lub Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich. 8 Ustawa dostosowuje funkcjonowanie szkolnictwa wyższego w Polsce do ustaleń Procesu Boloń‐skiego, między innymi poprzez wprowadzenie europejskiego systemu transferu punktów (ECTS). 9 W przypadku podejrzenia o plagiat w pracach dyplomowych, rektor będzie natychmiast wszczy‐nał postępowanie wyjaśniające, a gdy podejrzenie okaże się prawdziwe, wstrzymywał nadanie
tytułu czy stopnia naukowego.
10 Postępowanie dyscyplinarne z mocy prawa będzie wszczynane także wobec pracowników na‐ukowych podejrzewanych o plagiat, korupcję, płatną protekcję czy inne oszustwa naukowe. Źródło: Prawo o szkolnictwie wyższym wchodzi w życie, http://pap.com.pl, 23.08.2005.
Nowa ustawa wprowadza wiele rozwiązań korzystnych z punktu widzenia studen‐ tów uczelni. Najważniejsze z nich prezentuje tabela 4.
Tabela 4. Najważniejsze zapisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym korzystne z punktu widzenia studentów
1 20% udział studentów w organach kolegialnych uczelni (do 1 września 2005 roku – 10% udział). 2 Wprowadzenie wymogu „zaspokojenia lub zabezpieczenia studentów w przypadku likwidacji uczelni niepublicznej” (art. 27) – co postulowała Rada Główna Szkolnictwa Wyższego już w paź‐
Tabela 4. (cd.) Najważniejsze zapisy ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym korzystne z punktu widzenia studentów
3 Udział studentów w komisjach dyscyplinarnych dla nauczycieli akademickich – co najmniej jeden student musi orzekać w uczelnianej komisji dyscyplinarnej oraz co najmniej jeden student w komisji odwoławczej przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego.
4 Obligatoryjna ocena nauczycieli akademickich przez studentów.
5 Obowiązek regulowania warunków odpłatności w drodze pisemnej umowy studenta z uczelnią (art. 160 ust. 3 i art. 269 ust. 2). 6 Przywrócenie odrębnych świadczeń pomocy materialnej (stypendium mieszkaniowe oraz sty‐pendium na wyżywienie). 7 Ograniczenie możliwości pobierania tzw. kosztów narzutu na Fundusz Pomocy Materialnej do 0,2% rocznej dotacji budżetowej na pomoc materialną dla studentów.
8
3% limit środków z Funduszu Pomocy Materialnej dla doktorantów oraz wejście w życie przepi‐ sów o pomocy materialnej dla doktorantów od 1 października 2006 roku (na wniosek Parlamen‐ tu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej wobec konsekwentnej odmowy podziału Funduszu na „studencki” i „doktorancki”),
9 Zmiana sposobu naliczania dochodu dla osób pochodzących z rodzin rolniczych (powrót do ustawy o podatku rolnym – co zmniejsza dochód z 1 ha przeliczeniowego o około 2/3). 10 Wprowadzenie do ustawy możliwości przyznawania stypendiów za wyniki w nauce na rok lub semestr. 11 Wykreślenie konieczności udokumentowania kosztów niepełnosprawności przez studenta ubie‐gającego się o stypendium dla niepełnosprawnych. 12 Zachowanie możliwości zaskarżania decyzji organów uczelni do sądu administracyjnego.
13 Wzrost liczby przedstawicieli studentów w Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego z trzech do czterech. 14 Udział przedstawicieli studentów w pracach prezydium Państwowej Komisji Akredytacyjnej. 15 Nadanie Parlamentowi Studentów Rzeczypospolitej Polskiej możliwości podejmowania akcji protestacyjnej. 16 Obniżenie progu (z jednomyślności do 3/4) wymaganego do zgłoszenia studenckiego wniosku o odwołanie prorektora ds. studenckich. 17 Wprowadzenie przesłanek skreślenia z listy studentów do ustawy (dotychczas w regulaminie studiów), wyróżnienie obligatoryjnych i fakultatywnych. 18 Finansowa i organizacyjna odrębność samorządu doktorantów.
19 Zwolnienie uczelni z podatku dochodowego, podatku od towarów i usług, podatku od nierucho‐mości a także od czynności cywilnoprawnych domów i stołówek studenckich. 20 Przywrócenie pełni praw autorskich studenta do pracy dyplomowej.
21 Wnioskowanie przez PSRP o nadanie pierwszego regulaminu samorządu studentów w nowo utworzonej uczelni (art. 202 ust. 4). Źródło: A. Doczyk, Nowa ustawa na nowy rok akademicki, Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, http://www.psrp.org.pl, 22.08.2005. Uchwalenie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym uregulowało oraz scaliło pod‐ stawy prawne funkcjonowania wszystkich szkół wyższych w Polsce. Jej zapisy gwaran‐ tują harmonizację prawa polskiego z wymogami Unii Europejskiej oraz stwarzają pod‐
stawy do porównywalności wszystkich aspektów funkcjonowania podmiotów systemu szkolnictwa wyższego w Polsce.
1.3. Podmioty systemu szkolnictwa wyższego w Polsce
System szkolnictwa wyższego w Polsce, który obejmuje uczelnie publiczne i niepu‐ bliczne, instytucje przedstawicielskie i nadzorujące, charakteryzuje się zróżnicowaniem instytucjonalnym. Potwierdzeniem tego jest struktura systemu szkolnictwa wyższego rozpatrywana według typów szkół, form studiów oraz charakteru własności. Syntetycz‐ ny obraz systemu szkolnictwa wyższego w Polsce prezentuje rysunek 5. Rysunek 5. System szkolnictwa wyższego w Polsce w 2009 roku Źródło: Opracowanie własne.Charakterystykę podstawowych instytucji tworzących system szkolnictwa wyż‐ szego w Polsce oraz pełnione przez nie funkcje prezentuje tabela 5. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Uczelnie publiczne niepubliczne Państwowa Komisja Akredytacyjna (PKA) Rada Główna Szkolnictwa Wyższego (RGSW) Parlament Studentów Rzeczypospolitej Polskiej Konferencje Rektorów Szkół Wyż‐ szych w Polsce, m.in.: • Konferencja Rektorów Akademic‐ kich Szkół Polskich (KRASP) • Konferencja Rektorów Zawodo‐ wych Szkół Polskich (KRZaSP) • Konferencja Rektorów Uczelni Ekonomicznych (KRUE)