art. 162
§ 1. Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Nie popełnia przestępstwa, kto nie udziela pomocy, do której jest konieczne poddanie się zabiegowi lekarskiemu albo w warunkach, w których możliwa jest niezwłoczna pomoc ze strony instytucji lub osoby do tego powołanej.
OCENA STANU ZAGROŻENIA
Do nagłego zagrożenia życia dochodzi w następstwie ciężkiego urazu, ostrego, ciężkiego zachorowania lub zatrucia. Niepodjęcie natychmiastowych działań ratunkowych może prowadzić do znacznego pogorszenia zdrowia lub do śmierci.
Działaj rozważnie!
Pytanie: O jakiego rodzaju zagrożenie chodzi?
• Wypadek komunikacyjny/inny ciężki uraz?
• Nagłe ciężkie zachorowanie?
• Zatrucie?
• Nagłe zatrzymanie krążenia?
CZYNNOŚCI WSTĘPNE Zabezpieczenie (przez osobę pomagającą)
• W wypadku komunikacyjnym natychmiast zabezpieczyć miejsce zdarzenia trójkątem ostrzegawczym (bez takiego ostrzeżenia zagrożenie może się
rozszerzać).
Telefon alarmowy
Dokładne podanie informacji:
• powiadomienie lekarza ratownika;
• opisanie miejsca zdarzenia (ulica, numer domu, piętro, nazwisko lokatora, ew.
szczegóły lokalne);
• rodzaj zdarzenia, liczba poszkodowanych;
• określenie stanu pacjentów (m.in. stanu świadomości, możliwości nagłego zatrzymania krążenia; stwierdzenie ew. zatrucia);
• dane personalne zgłaszającego.
RATOWANIE ŻYCIA Wydobycie ofiary
Poszkodowanego należy w sposób najdelikatniejszy ułożyć tak, aby umożliwić czynności ratunkowe.
Wydobycie poszkodowanego za pomocą chwytu Rautka.
Ułożenie
Przy układaniu poszkodowanego należy uwzględnić jego stan i mozliwości powikłań. W związku z tym należy wziąć pod uwagę:
• zaburzenia świadomości u poszkodowanego z własnym oddechem własnym? (nawet przy braku widocznych obrażeń)
• wstrząs?
• duszność?
• możliwość uszkodzenia kręgosłupa?
• krwawienie z dużych naczyń?
• nagłe zatrzymanie krążenia?
• zatrucie?
Utrata świadomości (przy zachowanym oddechu własnym i braku widocznych obrażeń).
U nieprzytomnego pacjenta usunąć ciała obce przeszkadzające w oddychaniu; również protezy zębowe.
Ułożenie boczne bezpieczne - kolejne kroki:
Ułożenie boczne bezpieczne uzyskujemy przez obrócenie pacjenta na bok.
Kobietom w ciąży podkładamy pod prawą stronę, np. poduszkę
RESUSCYTACJA KRĄŻENIOWO – ODDECHOWA Ocena miejsca zdarzenia pod kątem bezpieczeństwa
1. Potrząśnij poszkodowanego za obydwa ramiona i zapytaj się: "Czy pan/pani mnie słyszy?"
2. Krzyknij po pomoc
3. Udrożnij drogi oddechowe odchylając głowę trzymając jedną ręką za czoło a drugą za żuchwę.
4. Sprawdź przez 10 s. oddech próbując usłyszeć go, wyczuć na policzku i obserwując ruchy klatki piersiowej poszkodowanego. Powinieneś wyczuć co najmniej 2 oddechy.
Jeśli poszkodowany nie oddycha:
- zadzwoń na pogotowie
- wykonaj 30 uciśnięć na środku klatki piersiowej - wykonaj 2 wdechy + 30 uciśnięć
U dzieci, niemowląt, topielców oraz wisielców po sprawdzeniu oddechu należy wykonać 5 "wdechów życia" , należy również pamiętać o intensywności ucisku - u dzieci wykonujemy je jedną dłonią, u niemowląt dwoma palcami.
Uwagi:
1. RKO przerywamy jeżeli:
- ratownik opadnie z sił, - wrócą funkcje życiowe,
- przybędzie profesjonalna pomoc;
2. nie wykonujemy RKO na miękkiej powierzchni (łóżko, materac);
3. rezygnujemy z kontroli tętna;
4. rezygnujemy z wyszukiwania miejsca ucisku.
WSTRZĄS
Oznaki wstrząsu: bladość, poty, zanikające przyspieszone tętno. Przyczyna: rzeczywista lub względna hipowolemia (zmniejszenie objętości krwi krążącej).
Chorego we wstrząsie należy ułożyć w pozycji przeciwwstrząsowej (z obniżoną górną częścią ciała i uniesionymi nogami). Utrzymujące się w tej pozycji krwawienie należy zatamować i zaopatrzyć!
Ułóżenie chorego we wstrząsie:
KRWOTOKI
Silne krwawienie, szczególnie pod ciśnieniem (tętnicze), jest zawsze zagrożeniem dla życia i musi być natychmiast zatamowane przez uciśnięcie. Przy każdym krwawieniu obowiązuje ułożenie jak we wstrząsie!
Chorego nieprzytomnego z zachowanym oddechem własnym należy ułożyć w pozycji zbliżonej do ułożenia bocznego bezpiecznego z jednocześnie obniżoną górną częścią ciała (np. przez podłożenie koców pod części dolne).
Nie należy usuwać ciał obcych z rany, jedynie dążyć do ich stabilizacji
Kończyny nie należy zaciskać opaską uciskową, należy je zatamować opatrunkiem uciskowym.
URAZ KRĘGOSŁUPA
Podejrzenie uszkodzenia kręgosłupa zachodzi w szczególnych rodzajach urazów, to jest: przy upadkach z wysokości, wypadkach komunikacyjnych, skokach do wody, porażeniach prądem, u poszkodowanych znalezionych w okolicach jezdni lub w okolicach budynków, drzew
Objawy: pacjent z zachowaną świadomością zgłasza ból w okolicy kręgosłupa oraz ew. utratę czucia w kończynach.
WAŻNE!!!
Nie ruszamy poszkodowanego, chyba że jest potrzeba ewakuacji z miejsca zdarzenia lub dochodzi do zatrzymania krążenia.
Ułożenie chorego z urazem kręgosłupa (w czasie transportu obowiązuje ułożenie poziome):
DUSZNOŚĆ
Oznaki duszności: zasinione wargi i policzki, zaciągający, szarpiący oddech, znaczny niepokój przy zachowanej świadomości.
Przyczyny: niedrożność dróg oddechowych, napad astmy oskrzelowej, uraz klatki piersiowej, zawał serca itp.
W napadzie duszności należy usunąć ewentualne przeszkody z dróg oddechowych, ułożyć wyżej górną część ciała.
Ułożenie w napadzie duszności:
ZATRUCIA Podejrzenie zatrucia zachodzi w razie:
• obecności resztek trucizny lub podobnych oznak (np. pustych opakowań po lekach, woni gazu itp.)
• uzyskania określonych informacji od pacjenta lub jego otoczenia (np. list pożegnalny)
• obrazu ciężkiego, nagłego zachorowania z zaburzeniami lub utratą przytomności, szczególnie u ludzi młodych, bez uchwytnej przyczyny lub przeszłości chorobowej.
Natychmiastowe wstępne czynności ratownicze:
1. Podtrzymanie funkcji życiowych. Przy podejrzeniu lub pewności nagłego zatrzymania krążenia - natychmiast podjąć resuscytację.
Należy zachować ostrożność, gdy zachodni niebezpieczeństwo dalszych zatruć (np. trujące gazy, trucizny skórne).
2. Odtruwanie Przewód pokarmowy
Podać do picia dużo płynów (z wyjątkiem mleka i alkoholu). Wywołać wymioty drażniąc tylną ścianę gardła.
Wyjątki:
Nie wywoływać wymiotów przy zatruciu kwasami lub ługami, środkami piorącymi, rozpuszczalnikami, u chorych nieprzytomnych lub z drgawkami.
Po spożyciu kwasów, ługów, metali ciężkich lub fenoli podawać do picia dużo wody (celem rozcieńczenia trucizny). Dalsze postępowanie pod nadzorem lekarza.
Śluzówki
Płukać bieżącą wodą! Nie stosować żadnych rozpuszczalników ani benzyny!
Oczy
Płukać bieżącą wodą. Cząstki stałe (np. wapna) usuwać chusteczką lub wacikiem w kierunku odśrodkowym.
Drogi oddechowe i płuca
Dużo świeżego powietrza lub tlenu.
!!! Już w czasie wstępnych czynności ratowniczych należy zabezpieczyć resztki trucizny i powiadomić lekarza-ratownika. Należy poinformować, możliwie dokładnie, o rodzaju zatrucia i stanie
pacjenta.
ZŁAMANIA
Złamania kości wymagają specjalistycznego leczenia. Ratownik pierwszej pomocy powinien zawsze powiadomić pogotowie
Objawy złamania:
- obrzęk, deformacja kończyny, - ból,
- niestabilność.
Złamania dzielimy na otwarte, czyli z raną w okolicy złamania, i zamknięte, czyli bez przerwania ciągłości tkanki skóry.
Działania w ramach pierwszej pomocy:
• ułożenie z podparciem w celu złagodzenia bólu,
• unikanie poruszania uszkodzonej części ciała,
• nie zdejmować obuwia,
• nigdy nie próbować samodzielnego ustawiania złamanej kości!
• przy złamaniach otwartych istnieje niebezpieczeństwo zakażenia, dlatego należy przykryć ranę jałowym materiałem
• wezwać pogotowie
• zaopiekować się rannym do czasu przybycia lekarza