Należy zgodzić się z Krystyną Kleszczową, że „semantyka większości leksemów, które służyły intensyfikacji […], mieści się w przestrzeni mierzonej kategoriami pojęciowymi: WIELKOŚĆ, ILOŚĆ, SIŁA” (Kleszczowa, 2007:
320). Autorka oparła swoje wnioski na historycznym materiale języka polskiego, znajdują one potwierdzenie w różnych językach, niekoniecznie słowiańskich.
Wymienione kategorie pojęciowe płynnie się łączą na płaszczyźnie seman-tycznej, toteż nie zawsze łatwo jest sprecyzować, o którą z trzech kategorii chodzi. W artykule przyjmuję, że decydująca będzie bezpośrednia motywacja semantyczna. Interesuje mnie więc znaczenie, które poprzedzało wprost zna-czenie intensyfikujące bardzo.
Najczęściej spotykamy się z podstawami w postaci przysłówków ilościo-wych. W językach słowiańskich ta kategoria nominacji jest reprezentowana przez kontynuanty psł. *velьmi, słowac. i czes. velmí, ros. i ukr. вeльмú, brus.
вeльмí, chorw. i serb. veoma. W języku staropolskim odnotowane jest wielmi obok wielice i wielko. Dziś już tylko funkcjonuje nieco archaiczne wielce.
O pierwotnie ilościowym charakterze przysłówka świadczą wyrazy współrdzen-ne kontynuujące psł. *velьje — dużo występujące w różnych językach słowiań-skich. Już ten pierwszy przykład potwierdza płynność wymienionych kategorii pojęciowych. Obok przysłówka wyrażającego wielką ilość mamy współrdzenne przymiotniki utworzone przez derywację sufiksalną, np. wielki — duży.
Motywacja ilościowa występuje też w języku bułgarskim, w którym pod-stawowym intensyfikatorem jest przysłówek много, np. много те обичам
— bardzo cię kocham, видях много добър филм — oglądałem bardzo dobry film. W języku bułgarskim mamy do czynienia z rozszerzeniem zakresu znacze-nia, ponieważ ten sam przysłówek znaczy ‘dużo’: имам много пари — mam dużo pieniędzy. Sytuacja jest tu odmienna niż w języku rosyjskim, w którym przysłówek много występuje tylko w znaczeniu ilościowym, por. У нас много денег — mamy dużo pieniędzy.
Nie inaczej wygląda motywacja w językach romańskich. Włoskie molto oraz port. muito i hiszp. muy są kontynuantami wyrazu łac. multum — wie
le. Przysłówek multum pełnił w łacinie funkcję intensyfikacyjną obok valde, o którym niżej.
Motywacja ilościowa jest wyraźnie obecna w językach skandynawskich.
Wyrazy skandynawskie o znaczeniu bardzo (duń. meget, szw. mycket) są for-malnie równe neutrum przymiotnika o znaczeniu duży6 (megen, mycken). Det är
6 Mam na myśli stan historyczny, aktualny jeszcze dla początku XX wieku (http://sv.wiktio nary.org/wiki/mycken#Svenska). Współcześnie podstawowym wyrazem szwedzkim o znaczeniu
‘duży’ jest stor.
en mycket vacker flicka — to jest bardzo ładna dziewczyna, duń. Han er meget smuk — on jest bardzo przystojny. Znaczenie ilościowe nie znikło całkiem, np.
szw. Han betalade mycket för bilen — Dużo zapłacił za samochód, jednak na ogół jest wyrażane innymi leksemami: szw. många, duń. mange (por. ang. many, niem. Menge), które, choć bliskie dźwiękowo, nie są związane genetycznie z omawianymi tu megen, mycken (Hellquist, 1922: 494; Левицкий 2010, t. 1:
372 i 388). Wyraz meget istnieje także w języku norweskim, jednak dziś inte-resującą nas treść znacznie częściej oddaje leksem veldig. Na przykład Jeg var veldig tørst — Byłem bardzo spragniony. Wcześniejszym (i wciąż notowanym w słownikach) znaczeniem veldig było ogromny, silny. Zmiany znaczenia słowa zostały odnotowane w dyskusji internetowej7. Wszystkie tu podane dane skan-dynawskie odnoszą się do kategorii pojęciowych WIELKOŚĆ, ILOŚĆ, SIŁA.
W języku greckim podstawowym przysłówkiem intensyfikującym jest obec-nie πολύ, występujące także w znaczeniu ilościowym. W języku starogreckim znaczenie ilościowe przysłówka πολύ (formalnie równego neutrum przymiotnika πολύς) było dominujące, trudno natomiast wyraźnie wskazać jeden intensyfi-kator odpowiadający polskiemu bardzo. W tej roli występują np. przysłówki λίαν, σφόδρα, jednak obydwa mają wydźwięk silniejszy od ich polskiego odpowiednika, często występując też w znaczeniu zbyt, nadmiernie. Taki stan rzeczy należy zapewne tłumaczyć literackim charakterem zachowanych tekstów.
Stwierdzenie, który z wymienionych tu przysłówków (πολύ, λίαν, σφόδρα, a może jeszcze inny?) był w codziennym użyciu, wymaga przejrzenia większej ilości materiału niż to możliwe przy okazji przygotowywania artykułu. Dlatego zadowalam się konkluzją o niewątpliwie ilościowej motywacji nowogreckiego intensyfikatora πολύ.
W grupie słów o motywacji ilościowej warto wyróżnić te, dla których pod-stawą motywacji nie jest ILOŚĆ, lecz WIELKOŚĆ oraz SIŁA. Jak wykazałam, znaczenia te przy blisko spokrewnionych, czy wręcz tych samych leksemach występują naprzemiennie, jeśli jednak za wyznacznik przyjmiemy motywację bezpośrednią, możemy wydzielić również dużą grupę, której podstawą jest SIŁA.
Do podstaw z semantyką mocno, silnie należą choćby przysłówki zaświad-czone w historii polszczyzny: XV-wieczne silno — rzewnie, silnie — nadobny i XVI-wieczne duże — usieczony (Kleszczowa, 2007: 320). W XVI wieku przymiotnik duży miał jeszcze dawne znaczenie silny (SXVI 6: 215—217)8. Dlatego zaliczam wymieniony przymiotnik do omawianej w tej chwili grupy i interpretuję jego znaczenie jako silnie usieczony. W języku ukraińskim znacze-nie to zachowane jest do dziś, a podstawowym intensyfikatorem jest przysłówek
7 http://forum.wordreference.com/showthread.php?.
8 Szczegółowo omawiam tę problematykę w swoim artykule pt. o rekonstrukcji pewnego przymiotnika psł. *dužь czy *do˛žь? (JaKubowicz, 2008a).
Mariola Jakubowicz: Czym mogą być motywowane wykładniki intensywności?... 73 дуже. Kolejny przysłówek o takiej samej motywacji to słe. zelo — bardzo, kontynuant wyrazu prasłowiańskiego w formach zělo : dzělo obecnego w języku staro-cerkiewno-słowiańskim (bezlaJ, 2005, t. 4: 405).
W języku serbskim i chorwackim podstawowym wykładnikiem intensyw-ności jest vrlo. W tym samym znaczeniu przymiotnik ten jest zaświadczony też w słoweńskim w wieku XVIII. Jego podstawą jest czasownik vrъlъ w csł.
vrъlъ zapisane jako silny. Jeśli jego podstawą jest, jak się zwykle przyjmuje, psł. *vrěti — wrzeć (sKoK, 1973, t. 3: 623; bezlaJ, 2005, t. 4: 361), wydaje się jasne, że pierwotne znaczenie jest związane z intensywnością. Forma przy-miotnikowa uległa dalszemu rozwojowi semantycznemu, stąd chorw. vrl obok silny, zdrowy znaczy też dobry, a w dialektach także ładny.
Kolejne wyrazy, których motywacją semantyczną zapewne jest podstawa silnie, to górno- i dolnołużyckie jara jare jaro związane z psł. *jarъ. Same poświadczenia z języków łużyckich nie są tu wystarczające — zaświadczone jest tylko dawne jar’ej adv. comp. w znaczeniu wcześniej i adi. dawne jary
— pożądliwy, lubieżny, jurny. Jednak przyjrzenie się semantyce całej rodziny słowiańskiej pokazuje, że jej znaczenia są związane z siłą witalną, jurnością, gwałtownością. Szczególnie wyraźne jest to przy przyjęciu tradycyjnej etymo-logii, wedle której pożądliwy, lubieżny, jurny ma związek z wyrazem greckim odnoszącym się do silnego, niezmieszanego z wodą wina, ale również przyjęcie pierwotnego znaczenia ‘związany z wiosną’ dopuszcza zaznaczanie się w ro-dzinie wyrazowej *jarъ semu siły. Szczegółowo o tej roro-dzinie pisze F. Sławski (sławsKi, 1952, t. 1: 505). Warto także zwrócić uwagę na charakterystyczną dla języka polskiego frazę: Stary, ale jary, odnoszącą się do człowieka silnego, żywotnego mimo podeszłego wieku.
Omówione wcześniej wyrazy słowiańskie tylko poszlakowo wskazują na motywację silny. Wróćmy do przykładów, gdzie motywacja ta nie budzi wąt-pliwości. Takim wypadkiem jest wspomniane już norw. veldig, żywe w znacze-niach ogromny, silny (motywacja kategoriami WIELKOŚĆ i SIŁA). Podstawę motywacyjną związaną z siłą miało też z pewnością łac. valde — bardzo, powstałe z valide — formy przysłówkowej od przymiotnika validus — silny.
Ciekawa jest obserwacja stosunku obu form przysłówkowych. Przysłówek valide znaczy silnie, mocno, rzadziej występuje w znaczeniu bardzo. Forma synkopowana valde może również znaczyć silnie, mocno, jednak jej podsta-wowym znaczeniem jest bardzo. Zanik samogłoski nieakcentowanej i jest więc wyraźnym przykładem zmiany fonetycznej spowodowanej frekwencją. Zmiana formy była związana ze zmianą semantyki i, co za tym idzie, częstości użycia9. Z kolei rum. foarte — bardzo kontynuuje inny leksem łaciński o znaczeniu sil
nie, mocno, mianowicie forte. Jasna jest także motywacja intensyfikatora w
ję-9 Zjawisko nieregularnego rozwoju fonetycznego spowodowanego frekwencją jest omawiane w licznych pracach W. Mańczaka (por. np. MańczaK, 2008; MańczaK, 2009).
zyku estońskim. Estońskie väga — bardzo jest wyraźnie osadzone w rodzinie wyrazowej wyrażającej kategorię SIŁY. Potwierdzają to leksemy: vägi — moc, siła, vägev — silny, mocny, vägivald — przemoc, oraz kilkanaście innych.
Bezpośrednia motywacja kategorią wielkości nie jest reprezentowana w przejrzanym materiale indoeuropejskim, wydaje się natomiast, że można uznać jej obecność w węgierskim należącym do grupy języków ugrofińskich.
Przysłówki nagy, nagyon mają znaczenie bardzo, podczas gdy nagy w użyciu przymiotnikowym znaczy duży, wielki, dorosły.
Ryzykowne byłoby doszukiwanie się motywacji kategorią wielkości w al-bańskim shumë — bardzo, które jest starą pożyczką z łac. summus o znaczeniu wysoki (Meyer, 1891: 419). Dawność pożyczki (wskazuje na to przejście s w sh) powoduje, że nie możemy dokładnie określić, jakie ogniwa znaczeniowe pośred-niczyły w przejściu od wysoki (czyli duży) do bardzo i co było bezpośrednią motywacją interesującego nas znaczenia. Jednak szerokie spektrum znaczenio-we summus już w łacinie klasycznej (obok najwyższy nie tylko w znaczeniu przestrzennym, lecz także w ogólniejszym: największy — por. choćby pol.
suma z łac. summa ‘główna msza św. niedzielna’) każe zachować ostrożność przy ustalaniu bezpośredniej motywacji semantycznej, choć zarazem pozwala na zaliczenie wyrazu albańskiego do grupy wyrazów o motywacji ilościowej.
Oparcie nominacji intensyfikatorów na podstawach związanych z trzema wymienionymi kategoriami nie budzi zastrzeżeń. Związek siły oraz dużej ilości z intensywnością wydaje się oczywisty. Nie dziwi więc, że właśnie te podstawy dominują w przejrzanym materiale.
Podstawy motywacyjne nie ograniczają się jednak do nich. Jedną z dalszych podstaw są przysłówki o nacechowaniu wartościującym, przede wszystkim te, których podstawowym semem jest właśnie ocena. W procesie motywacji sama ocena schodzi jednak na plan dalszy, a w końcu zanika, czego dowodem jest po-wstawanie przysłówków intensyfikujących od podstaw tak biegunowo różnych, jak dobrze i źle. Bardzo wyraźnym przykładem rozwoju semantycznego od dobrze do bardzo jest litewskie lãbas. Przymiotnik lãbas do dziś znaczy dobry, nawet jeśli częściowo wyparty został przez inne litewskie adi. gẽras. Najlepiej lãbas utrzymuje się w zwrotach skostniałych: lãbą dieną, lãbas vãkaras, labõs naktiẽs — dzień dobry, dobry wieczór, dobranoc. Natomiast przysłówek ma dziś wyłącznie znaczenie intensyfikujące: bardzo. Charakterystyczne jest typowe zestawienie labaĩ geraĩ — bardzo dobrze, które nie pozostawia wątpliwości, że nie chodzi o podwójne bardzo. W języku łotewskim natomiast adv. labi — odpowiednik litewskiego labaĩ — utrzymuje znaczenie dobrze. Na pierwotność znaczenia dobrze wskazuje też derywat semantyczny: subst. lãbas — dobro, mienie, majątek. Być może, choć hipoteza ta wymaga sprawdzenia, zmiana znaczenia w języku litewskim ma coś wspólnego z rozwojem semantycznym w języku fińskim, gdzie przysłówek hyvin znaczy zarówno dobrze, jak i bardzo, natomiast przymiotnikowy korelat hyvä znaczy dobry.
Mariola Jakubowicz: Czym mogą być motywowane wykładniki intensywności?... 75 Porównywalny jest rozwój czeskiego hodně, które jednak na razie zatrzy-mało się na stadium wiele. Czeskie hodný, kontynuant psł. *godьnъ, w języku czeskim w znacznym stopniu wyparło ogólnosłowiańskie *dobrъ, zwłaszcza w języku potocznym. W opozycji do wartościującej semantyki przymiotnika — przysłówek hodně ma znaczenie ilościowe. Przejście od znaczenia jakościowego można znaleźć zresztą również przy przymiotnikach: duży > dobry, np. zjeść dobry kawał chleba, kiełbasy.
Odwrotny kierunek — nie deprecjację, lecz meliorację — obserwujemy w wypadku łot. ļoti, dla którego podstawą miałby być przymiotnik *ļots o zna-czeniu zły, straszny (Karulis, 1992, t. 1: 554). Jeśli ten przykład można uznać za wiarygodny (nie jest dla mnie jasne, na jakiej podstawie autor etymologicznego słownika języka łotewskiego rekonstruuje przymiotnik, przy którym umieszcza gwiazdkę), byłby najbardziej wyrazistym przykładem rozwoju semantycznego od źle do bardzo. Sama desemantyzacja wyrazów silnie nacechowanych nega-tywnie nie jest wcale czymś niezwykłym, o czym świadczą przykłady rozwoju semantycznego wyrazów takich jak pol. strasznie czy serb. grozan. Wyrazy te, jak nieraz już pisano (np. Mitrenga, 2014), tracą swoje pejoratywne nace-chowanie, pozostawiając jedynie sem intensywności. Skutkuje to używaniem ich zarówno w kontekstach nacechowanych negatywnie, jak i pozytywnie.
Szczególnie wyraziste są przykłady wtórnego nacechowania pozytywnego wyrazów z pierwotną konotacją negatywną, np. serb. pot. grozna w znaczeniu piękna (por. JaKubowicz, 2008b).
Kolejnym przykładem neutralizacji pejoratywnego znaczenia jest niem.
sehr i hol. zeer. Wyrazy są spokrewnione z ang. sore — ból, rana. Pierwotne znaczenie przymiotnika to bolesny. W obu językach znaczenie intensyfikujące przysłówka jest już od dawna zaświadczone (śr.-wys.niem. i śr.niderl.). Do dziś ślad pierwotnego znaczenia zachował się tylko w niem. versehren — zranić (Kluge, 1995: 754).
Angielskie very wywodzi się, jak wiele wyrazów w tym języku, z języka starofrancuskiego. Forma very (pierwotnie verray < stfr. verrai) pochodzi osta-tecznie od łac. verus — prawdziwy. W charakterze wykładnika intensywności występowało już w okresie średnioangielskim. Już w XV wieku obok znaczeń pozostających w kręgu pierwotnego naprawdę, rzeczywiście wyraz pojawia się w kontekstach, w których oznacza w najwyższym stopniu (onions, 1966:
977). Rozwój przebiegał tu więc od merytorycznego prawdziwie do wyraź-nie emfatycznego na pewno, zdecydowawyraź-nie tak. Podobwyraź-nie emfatyczny rozwój
— z naciskiem, z chęcią przekonania o swojej racji — możemy dostrzec w polskim zaprawdę. W wypadku leksemu angielskiego mamy więc praw-dopodobnie rozwój szczególny: leksem niosący w sobie konkretną semantykę ulega w pewnym stopniu desemantyzacji, pozostając czystym intensyfikatorem.
Dokładne prześledzenie rozwoju semantycznego angielskiego słowa mogłoby być obiektem odrębnych studiów z semantyki historycznej. Tu poprzestanę na
zakwalifikowaniu go do grupy słów, które początkowo łączyły w sobie sem intensywności z semem oceny.
Zagadkowy jest francuski leksem très, który powstał z łac. trans — przez, na drugą stronę; poza. W historii języka francuskiego przyimek trans w swojej pierwotnej funkcji semantycznej występuje przede wszystkim jako przedimek w formie kultyzmu trans-, np. transmettre — przekazać, transcender — znaleźć się poza czymś10. W pojedynczych czasownikach spotyka się formy przedim-ka o regularnym rozwoju fonetycznym tré : trés, por. trébucher — upaść, trépasser — umrzeć, skonać (dosł. przejść), tressauter — drgać, podskakiwać, tressaillir — zadrżeć czy stfr. trescorre, tresbattre, trestorner, trestrembler.
Z punktu widzenia motywacji semantycznej zajmującego nas w tym artykule très — bardzo ciekawsze wydaje się porównanie z językiem włoskim, gdzie kontynuant łac. trans mógł być środkiem intensyfikacji znaczenia przymiotnika, np. trafreddo — bardzo zimny11. Podobne przykłady nie zachowały się w języku francuskim, można jednak przypuszczać, że rozwój semantyczny przebiegał paralelnie. Przysłówek trans odnosił się do obiektów przekraczających w jakiś sposób normę, a więc miał znaczenie intensyfikujące. Jako intensyfikator fr. très poświadczone jest od XVI wieku(blocH, wartburg, 1960: 240).
Nie dla wszystkich intensyfikatorów występujących w językach europej-skich można znaleźć uzasadnienie dzisiejszego znaczenia. Rosyjskie óчень (w XVII wieku popularna też forma óчyнь) nie ma ogólnie uznanego objaś-nienia etymologicznego. Próbę połączenia go z formami zależnymi słowa oкo i uznanie za zniekształcenie słowa очевúдно można by uzasadnić semantycznie paralelą z dopiero co omówionym rozwojem ang. very, nie ma jednak żadnych śladów przechodzenia очевúдно w óчень12.
Przegląd motywacji semantycznych przysłówkowego neutralnego wykład-nika intensywności ograniczyłam do najważniejszych odpowiedników przekła-dowych przysłówka bardzo w różnych językach Europy. Już sam ten przegląd daje dość wyraźny obraz tendencji motywacyjnych. Porównanie z wynikami przeglądu historycznego polszczyzny dokonanym przez Krystynę Kleszczową w cytowanym artykule pokazuje zgodność motywacji również na osi diachro-nicznej. Wartościowe byłoby rozszerzenie badań na języki pozaeuropejskie.
Prawdopodobnie wszechobecna okaże się tendencja do motywacji wykład-nika intensywności przede wszystkim motywantami z kategorii pojęciowych WIELKOŚĆ, ILOŚĆ, SIŁA, jednak tezę tę należy potwierdzić odpowiednim materiałem.
10 Mianem kultyzmu w językoznawstwie romańskim oznacza się formy zapożyczone z łaciny, w odróżnieniu od form odziedziczonych.
11 Por. analogiczne role polskiego przedrostka prze, np. przepiękny obok przełożyć, przeżyć i in.
12 Inne próby objaśnienia wyrazu podaje M. Фaсмeр (t. 3, s. 177—178).
Mariola Jakubowicz: Czym mogą być motywowane wykładniki intensywności?... 77
Słowniki
Bezlaj F., 2005: Etimološki slovar slovenskega jezika. Oprac. M. Snoj, M. Furlan. T. 4. Ljubljana.
Bloch o., WartBurg W., 1960: Dictionnaire étymologique de la langue française. Paris.
Фaсмeр M., 1987: Этимологический словарь русского языка. T. 3. Москва.
hellquiSt e., 1922: Svensk etymologisk ordbok. Stockholm.
KaruliS K., 1992: Latviešu etimologijas vārdnīca. T. 1. Riga.
Kluge F., 1995: Etymologisches Wörterbuch der deutschen Sprache. Oprac. e. SeeBold. Wyd. 23. Berlin—New York.
Левицкий B.B., 2010: Этимологический словарь германских языков. T. 1. Винница.
MayenoWa M.r., red., 1967, 1972: Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 1, t. 6. Wrocław—
Warszawa—Kraków — SXVI.
Meyer g., 1891: Etymologisches Wörterbuch der Albanesischen Sprache. Strassburg.
onionS c.t., 1966: The Oxford Dictionary of English Etymology. Oxford.
SKoK P., 1973: Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika. T. 3. Zagreb.
SłaWSKi F., 1952—1982: Słownik etymologiczny języka polskiego. T. 1—5. Kraków.
trotz M.A., 1764: Nowy dykcjonarz to jest Mownik polsko-francusko-niemiecki. Lipsk.
Трубачев o.h., ред., 1974: Этимологический словарь славянских языков. T. 3.
Москва — ЭССЯ.
Literatura
jaKuBoWicz M., 2008a: O rekonstrukcji pewnego przymiotnika psł. „*dužь” czy
„*do˛žь”?. W: Studia etymologica Brunensia. T. 6. Red. H. KarlíKoWá, I. janyšKo
vá. Praha, s. 143—146.
jaKuBoWicz M., 2008b: Zjawisko enancjosemii na przykładzie słownictwa wartościują-cego estetycznie w językach słowiańskich. W: Językoznawstwo historyczne i typolo-giczne. Red. L. BednarczuK, W. SMoczyńSKi, M. WojtyłaŚWierzoWSKa. Kraków, s. 517—523.
KleSzczoWa K., 2007: „Bardzo” podobne, a jednak inne. Z historii polskich wykładni-ków intensywności cechy. „Prace Filologiczne”, z. 53, s. 317—323.
MańczaK W., 2008: Linguistique générale et linguistique indo-européenne. Kraków.
MańczaK W., 2009: 50-lecie nieregularnego rozwoju fonetycznego spowodowanego fre-kwencją. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. 65, s. 237—246.
Mitrenga B. 2014: Wykładniki intensywności typu „strasznie”, „potwornie”, „prze-raźliwie”. Próba opisu diachronicznego. W: Wyrażenia funkcyjne w perspektywie diachronicznej, synchronicznej i porównawczej. Red. K. KleSzczoWa. Katowice.
Internet
http://sv.wiktionary.org/wiki/mycken#Svenska http://forum.wordreference.com/showthread.php?
Mariola Jakubowicz
What can intensity determinants be motivated by?
On the example of multi-linguistic counterparts of Polish bardzo Summary
The subject of the article is nomination basis of the notion bardzo in different European languages. They can be divided into several groups. The most evident is the group of nomination bases connected with the notions of quantity, quality and power.
What dominates in this group is qualitative adverbs (dużo, wiele). An evaluative mark-ing durmark-ing a semantic development disappears. Nomination bases of the notion bardzo are regular in nature. Only a few of the lexemes examined did not qualify to the moti-vational groups in question. The every situation is characteristic of different European languages, irrespective of their genetic affiliation.
Марьола Якубович
Чем могут быть мотивированы показатели интенсивности?
На примере соответствий польского слова bardzo в разных языках Ре зюме
Темой статьи являются номинативные основания слова bardzo (очень) в раз-ных европейских языках. Они могут быть распределены по нескольким группам.
Самой яркой является группа номинативных оснований, связанных с понятиями величины, количества и силы. К доминирующему в этой группе основанию при-надлежат количественные наречия (dużo, wiele — много, множество). Значительно реже основанием являются оценивающие наречия dobrze (хорошо) и źle (плохо).
В ходе семантического развития оценивающая окраска исчезает. Номинативные основания понятия bardzo носят регулярный характер. Только несколько исследуе-мых слов не удалось разместить в перечисленных мотивационных группах. Эта ситуация характерна для разных европейских языков, независимо от их генетиче-ской принадлежности.
79
Dagmara Bałabaniak: Wykładniki intensywności związane z pojęciami...
Dagmara Bałabaniak
Uniwersytet Opolski