Polityka konkurencji w Polsce

W latach 90. XX w. w Polsce do NOXF]RZ\FK G]LDáDĔ ZVSLHUDMąF\FK UR]ZyM

polityki NRQNXUHQFML QDOHĪDáD SU]HGH ZV]\VWNLP GHPRQRSROL]DFMD F]\OL UR]ELMDQLH antykonkuUHQF\MQ\FK VWUXNWXU SR]RVWDá\FK SR JRVSRGDUFH FHQWUDOQLH SODQRZDQHM.

3RQDGWRLVWRWQHE\áRWDNĪH XPRĪOLZLDQLHUR]ZRMX konkurencji na do tej pory zmo-nopolizowanych rynkach. .ROHMQ\P G]LDáDQLHP NX ZVSDUFLX G]LDáDĔ NRQNXUHQF\j-Q\FK E\áR tworzenie konkurencji w sektorach infrastrukturalnych FR E\áR V]F]e-gólnie widoczne w telekomunikacji, energetyce i transporcie lotniczym) oraz zwal-czanie praktyk ]]DNUHVXQDGXĪ\ZDQLDSR]\FMLGRPLQXMąFHMUyZQLHĪEDUG]RF]ĊVWR

w tych sektorach³. Pod koniec ostatniej dekady coraz ZLĊNV]ą XZDJĊ ]DF]ĊWR So-ĞZLĊFDü ]ZLĊNV]DQLX HIHNW\ZQRĞFL Z\NU\ZDQLD DQW\NRQNXUHQF\MQ\FK SRUR]XPLHĔ

oraz kwestii stosowania nowych technologii w gospodarce (Budziewicz--*XĨOHFNDV 105).

']LDáDQLD]ZLą]DQH]UHDOL]DFMąVNXWHF]QHMSROLW\NLNRQNXUHQFji w Polsce wy-QLNDMą ] ]DSLVyZ VWUDWHJLL Ä(XURSD ´⁴. 0DMąF ĞZLDGRPRĞü ĪH silna polityka konkurencji RGJU\ZDLVWRWQąUROĊprzycz\QLDMąFVLĊGR]DSHZQLHQLDVWDáHJRZ]URVWX

i rozwoju gospodarczego, 3ROVND RG ODW UHDOL]XMH WĊ SROLW\NĊ Z FRUD] ZLĊNV]\P

zakresie.

Jej gáyZQ\P L QDGU]ĊGQ\P FHOHP MHVW ]DSHZQLHQLH ZDUXQNyZ GR IXQNFMRQo-wania konkurencji w gospodarce tam JG]LH PRĪH RQD ZSá\ZDü QD ]ZLĊNV]HQLH

HIHNW\ZQRĞFL JRVSRGDURZDQLD L LQQRZDF\MQRĞFL D FR ]D W\P LG]LH – dobrobytu konsumentów. Realizacja celXJáyZQHJRZLąĪHVLĊ]UHDOL]DFMąWU]HFK FHOyZF]ąVt-NRZ\FKNWyU\PLVą (Polityka konkurencji…, s. 6):

1. Ochrona konkurencji na rynkach krajowych.

2. Tworzenie warunków do rozwoju konkurencji.

3. Wspieranie rozwoju konkurencji w gospodarce.

Ochrona konkurencji na rynkach krajowych

W Polsce, poprzez wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej, RNUHĞORQR wa-runki do rozwoju konkurencji. Podstawowym wawa-runkiem jest zapewnienie swobo- G\G]LDáDOQRĞFLJRVSRGDUF]HMUR]XPLDQHMMDNRPRĪOLZRĞüZFKRG]HQLDLZ\FKRG]e-nia z rynku oraz JZDUDQFMDĪHHZHQWXDOQHRJUDQLF]HQLDLZDUXQNLVWDQRZLąFHEDULe-UĊZHMĞFLDQDU\QHNPDMąQLHG\VNU\PLQDF\MQ\FKDUDNWHU']LDáDQLDWHVSRZRGRZDáy,

3 ']LDáDQLDWH]RVWDá\]LQWHQV\ILNRZDQHSRURNXRUD]SRZHMĞFLX3ROVNLGRVWUXNWXU

Unii Europejskiej w roku 2004.

4 „Europa 2020” to unijna strategia wzrostu na okres od 2010 do 2020 r. Obejmuje ona RZLHOHZLĊFHMQLĪVDPRZ\MĞFLH]NU\]\VX]NWyU\PQDGDOERU\NDVLĊZLHOHHXURSHMVNLFK krajów.

6WUDWHJLDWDPDSRPyFVNRU\JRZDüQLHGRFLąJQLĊFLDHXURSHMVNLHJRPRGHOXZ]URVWXJRVSRGDUF]HJR

LVWZRU]\üZDUXQNLG]LĊNLNWyU\PEĊG]LHRQEDUG]LHMLQWHOLJHQWQ\]UyZQRZDĪRQ\LVSU]\MDMąF\

ZáąF]HQLXVSRáHF]QHPX

ĪHZFLąJXNLONXODWQDZLĊNV]RĞFLU\QNyZ]DF]ąá mniej lub bardziej sprawnie funk-FMRQRZDüSURFHVNRQNXUHQFML-HJRUR]ZyMZVSRPDJDQ\E\á]MHGQHMVWURQ\SU]H]

SROLW\NĊGHPRQRSROL]DFMLSRZDG]RQąSU]H]NROHMQHU]ąG\D]GUXJLHMSU]H]RWZDr-FLHVLĊJRVSRGDUNLQDLQZHVW\FMH]DJUDQLF]QH

Mimo ĪHSURFHVNRQNXUHQFMLZJRVSRGDUFHU\QNRZHMNV]WDáWXMHVLĊQDWXUDOQLH

to naOHĪ\ ZVND]Dü QD szereg ]DJURĪHĔ NWyUH RJUDQLF]DMą MHJR swobodne funkcjo-nowanie i rozwój. 1DMF]ĊĞFLHMZ\QLNDMąRQH]G]LDáDĔSU]HGVLĊELRUFyZNWyU]\SUa-JQąRJUDQLF]\üNRQNXUHQFMĊZFHOX]ZLĊNV]HQLDVZRLFK]\VNyZ'UXJLPistotnym ]DJURĪHQLHPMHVWDQW\NRQNXUHQF\MQDLQWHUZHQFMDZáDG]SXEOLF]Q\FKNWyUHGąĪąFGR

UHDOL]DFMLLQQ\FKFHOyZF]\WRVSRáHF]Q\FKF]\JRVSRGDUF]\FK, PRJąZSURZDG]Dü

DQW\NRQNXUHQF\MQHUR]ZLą]DQLDSUDZQHOXERUJDQL]DF\MQHDWDNĪH]DNáyFDüSURFHV

konkurencji, uG]LHODMąF SRPRF\ SXEOLF]QHM 6WąG WHĪ SRWU]HED SUDZQHM RFKURQ\

konkurenFML NWyUą UHDOL]XMH Z SROVNLFK ZDUXQNDFK RUJDQ DQW\PRQRSRORZ\ Do G]LDáDĔW\FKPRĪQD]DOLF]\ü (Polityka konkurencji…, s. 7):

– zwalczanie praktyk antykonkurencyjnych – QDGXĪ\ZDQLDSR]\FMi dominu-MąFHM RUD] ]DZLHUDQLD DQW\NRQNXUHQF\MQ\FK SRUR]XPLHĔ F]\OL ]DFKRZDĔ

SU]HGVLĊELRUFyZ]DNáyFDMąF\FKRJUDQLF]DMąF\FKOXEHOLPLQXMąF\FKNRQNu-UHQFMĊQDU\QNX

– kontrolĊ koncentracji, czyli weryfikacjĊ ZSá\ZX QD NRQNXUHQFMĊ SRáąF]HĔ

SU]HGVLĊELRUFyZRUD] QLHGRSXV]F]DQLHGRWDNLFKNWyUHSURZDG]ąGRLVWRt-nego ograniczenia konkurencji;

– monitorowanie pomoF\ SXEOLF]QHM F]\OL ZHU\ILNDFMĊ GRSXV]F]DOQRĞFL

XG]LHODQHM QD WHUHQLH 3ROVNL SRPRF\ SXEOLF]QHM Z NRQWHNĞFLH MHM ZSá\ZX

QDSURFHVNRQNXUHQFMLSRPLĊG]\SRGPiotami.

=DGDQLHP RUJDQX DQW\PRQRSRORZHJR MHVW UyZQLHĪ DNW\ZQH XF]HVWQLFWZR

Z SURFHVLH NRQVXOWDFML PLĊG]\UHVRUWRZ\FK JG]LH Z\UDĪD RQ RSLQLH GRW\F]ąFH

HZHQWXDOQ\FK DQW\NRQNXUHQF\MQ\FK VNXWNyZ SURSRQRZDQ\FK QRZ\FK UR]ZLą]DĔ

legislacyjnych.

Tworzenie warunków do rozwoju konkurencji

Kolejnym istotnym celem SROLW\NL SDĔVWZD Z ]DNUHVLH rozwoju konkurencji MHVW WZRU]HQLH NRU]\VWQ\FK ZDUXQNyZ GR MHM UR]ZRMX -DN ZVND]DQR SRZ\ĪHM QD

ZLĊNV]RĞFLU\QNyZNRQNXUHQFMDMHVW]MDZLVNLHPUR]ZLMDMąF\PVLĊQDWXUDOQLHLQDj-EDUG]LHM SRĪąGDQ\P G]LDáDQLHP ]H VWURQ\ SDĔVWZD MHVW HOLPLQDFMD MHM ]DNáyFHĔ

Jednak PRĪQD ZVND]Dü QD REV]DU\ JRVSRGDUNL JG]LH ]H Z]JOĊGyZ VWUXNWXUDOQ\FK

EąGĨXZDUXQNRZDĔKLVWRU\F]Q\FKSRZVWDQLHNRQNXUHQFMLMHVWQLHPRĪOLZHOXE]Qa-F]ąFR XWUXGQLRQH EH] G]LDáDĔ UHJXODF\MQ\FK ]H VWURQ\ RUJDQyZ SXEOLF]Q\FK

'RREV]DUyZW\FKPRĪQD]DOLF]\üVektory infrastrukturalne: telekomunikacjĊ, ener-getykĊ WUDQVSRUW NROHMRZ\ L ORWQLF]\ RUD] XVáXJL SRF]WRZH NWyUH Z ;; Z E\á\

ZZLĊNV]RĞFLNUDMyZREMĊWHPRQRSROHPSDĔVWZRZym.

:RVWDWQLFKGHNDGDFKZ3ROVFHSRGREQLHMDNZFDáHM Unii Europejskiej, reali-]RZDQ\MHVWSURFHVLFKVWRSQLRZHJRRWZLHUDQLDQDNRQNXUHQFMĊNWyU\ZSURZDG]DMą

Z Ī\FLH ZáDĞFLZL PLQLVWURZLH RUD] SRZRáDQH VSHFMDOQLH GR WHJR ]DGDQLD RUJDQ\

UHJXODF\MQHW]ZUHJXODWRU]\EUDQĪRZL

– 3UH]HV8U]ĊGX.RPXQLNDFML(OHNWURQLF]QHM8.(– regulator telekomuni-NDFML L SRF]W\ RUD] ZVSyOQLH ] .UDMRZą 5DGą 5DGLRIRQLL L 7HOHZL]ML

(KRRiT) mediów elektronicznych,

– 3UH]HV8U]ĊGX5HJXODFML(QHUJHW\NL85(– regulator rynków energii, – 3UH]HV 8U]ĊGX 7UDQVSRUWX .ROHMRZHJR 87. – UHJXODWRU U\QNyZ XVáXJ

kolejowych,

– 3UH]HV 8U]ĊGX /RWQLFWZD &\ZLOQHJR 8/& – regulator transportu lotni-czego.

PoGVXPRZXMąFWĊF]ĊĞüUR]ZDĪDĔ, QDOHĪ\ZVND]DüLĪtworzenie warunków do UR]ZRMX NRQNXUHQFML Z NDĪG\P ] Z\PLHQLRQ\FK VHNWRUyZ Z\PDJD RGUĊEQ\FK G]LDáDĔ RUD] VWRVRZDQLD LQG\ZLGXDOQ\FK UR]ZLą]DĔ =H Z]JOĊGX QD V]F]HJyOQą LVWRWQRĞüVHNWRUyZLQIUDVWUXNWXUDOQ\FKGODFDáHMJRspodarki otwieranie ich na kon-NXUHQFMĊWUDG\F\MQLH]DMPXMHRVREQHPLHMVFHZSROLW\FHNRQNXUHQFML

Wspieranie rozwoju konkurencji w gospodarce

3URFHV NRQNXUHQFML PRĪH E\ü LQWHQV\ILNRZDQ\ SRSU]H] proces budowania RGSRZLHGQLHM ĞZLDGRPRĞFL ZV]\VWNLFK ]DLQWHUHVRZDQ\FK SRGPLRWyZ F]\OL QLH

W\ONR SU]HGVLĊELRUFyZ DOH UyZQLHĪ NRQVXPHQWyZ ZáDG] SXEOLF]Q\FK RUJDQL]DFML

SR]DU]ąGRZ\FK LWS Kluczowa jest zQDMRPRĞü ]DVDG IXQNFMRQRZDQLD JRVSRGDUNL

rynkowej i prawa konkurencji, co daje PRĪOLZRĞü Z\ZLHUDQLD SUHVML QD SU]HGVLĊ

ELRUFyZLVNáDQLDQLDLFKGRVSRáHF]QLHSRĪąGDQ\FK]DFKRZDĔĝZLDGRPRĞüWĊEXGu- MąRGSRZLHGQLRSURZDG]RQHDNFMHLQIRUPDF\MQHLHGXNDF\MQHRUD]FDá\REV]DUko-PXQLNDFMLVSRáHF]QHM (Polityka konkurencji…, s. 7).

1LH EH] ]QDF]HQLD MHVW SRVWDZD ZáDG] SXEOLF]Q\FK ,VWRWQH MHVW GąĪHQLH GR

ZSURZDG]DQLD UR]ZLą]DĔ NWyUH PRJą ]LQWHQV\ILNRZDü SURFHV NRQNXUHQFML WDP

gdzie on MXĪLVWQLHMH:V]HONLHXVSUDZQLHQLDGODSU]HGVLĊELRUFyZEąGĨXVXZDQLH

nieuzasadnionych przeszkód GOD LFK HIHNW\ZQHJR G]LDáDQLD SRZRGXMąFH Z]URVW

LFKNRQNXUHQF\MQRĞFLLLQQRZDF\MQRĞFL]SR]\W\ZQ\PVNXWNLHPGODU\QNXLNRn-VXPHQWyZ PRĪQD X]QDü ]D LVWRWQH G]LDáDQLD ZVSLHUDMąFH UR]ZyM NRQNXUHQFML

w gospodarce.

:]ZLą]NX]szerokim zakresem celów pROLW\NLNRQNXUHQFMLZLFKUHDOL]DFMĊ

PRĪH E\ü DQJDĪRZDQ\FK ZLHOH RUJDQyZ DGPLQLVWUDFML SDĔVWZRZHM -HGQDNĪH GR

QDMZDĪQLHMV]\FK]DOLF]DVLĊZVND]DQHZF]HĞQLHM wyspecjalizowane organy regula-cyjne, czyli Prezesa UOKiK oraz regulatorów sektorowych, D WDNĪH PLQistrów, ZNWyU\FKVIHU]HRGG]LDá\ZDQLD]QDMGXMąVLĊNZHVWLHGRW\F]ąFHJRVSRGDUNL (Polity-ka konkurencji…, s. 7).

1DOHĪ\ ]D]QDF]\ü LĪ UHJXODFMH VSU]\MDMąFH Z]URVWRZL NRQNXUHQFML SU]yspie-V]DMąZ]URVWJRVSRGDUF]\V]F]HJyOQLH w krajach (w tym w Polsce), w których ist-nieje znaczna luka technologiczna w porównaniu do gospodarek krajów wysoko UR]ZLQLĊW\FK 3RQDGWRWU]HEDSRGNUHĞOLüLĪ rozwój konkurencji pozwala na

umac-QLDQLHLRFKURQĊUHJXáXF]FLZHMNRQNXUHQFji w gospodarce, a co za tym idzie prze-FLZG]LDáDQLH QDGXĪ\ZDQLX SR]\FML GRPLQXMąFHM NRQWUROĊ i zapobieganie fuzjom LSU]HMĊFLRPSU]HGVLĊELRUVWZPRJąF\FKPLHüQHJDW\ZQ\ZSá\ZQDNRQNXUHQFMĊ.

Podsumowanie

.RQNXUHQFMĊQDU\QNDFKNUDMRZ\FKQDOHĪ\SRVWU]HJDüMDNRMHGQą]H]GRE\F]\

transformacji ustrojowej L LPPDQHQWQą F]ĊĞü JRVSRGDUNL QDURGRZHM =DGDQLHP

organów publicznych jest tworzenie warunków do jej rozwoju, jej ochrona oraz ZVSLHUDQLH 1D NROHMQ\FK HWDSDFK UR]ZRMX SDĔVWZD L MHJR JRVSRGDUNL RUD] Ī\FLD

VSRáHF]QHJR RE\ZDWHOL LQQH NZHVWLH GRW\F]ąFH NRQNXUHQFML Z\VXZDMą VLĊ QD SODQ

pierwszy jako priorytetowe, czyli takie, którym powinno SRĞZLĊFDüVLĊV]F]HJyOQą

XZDJĊLNWyU\FKUHDOL]DFMDPDZSá\ZQDUR]ZyMJRVSRGDUNLZSU]\V]áRĞFL

Literatura

%DG]LĔVND( (2011), Konkurowanie SU]HGVLĊELRUVWZZVHJPHQFLHPáRG\FKNRQVXPHn-tów, PWE, Warszawa.

Bork R.H. (1978), The Antitrust Paradox, Free Press, New York.

Budziewicz-*XĨOHFND $  Informacja i wiedza czynnikiem rozwoju przedsiĊ

biorstw =HV]\W\ 1DXNRZH QU  (NRQRPLF]QH 3UREOHP\ 8VáXJ QU  Euro-pejska SU]HVWU]HĔNRPXnikacji elektronicznej, t. I, Wyd. Naukowe US, Szczecin.

Chorób R. (2013), Instytucjonalne determinanty rozwRMX LQQRZDF\MQ\FK SRZLą]DĔ

integracyjnych=HV]\W\1DXNRZH QU(NRQRPLF]QH3UREOHP\8VáXJ QU

(XURSHMVNDSU]HVWU]HĔNRPXnikacji elektronicznej, t. I, Wyd. Naukowe US, Szcze-cin.

Czaplewski M. (2013), 3RGVWDZRZH XZDUXQNRZDQLD ORJLVW\F]QHJR NV]WDáWRZDQLD SUo-FHVyZ Z WUDQVSRUFLH PLĊG]\QDURGRZ\P, w: 6\VWHP\ ]DU]ąG]DQLD ORJLVW\F]QHJR

w transporcie morskim, red. Henryk Salmonowicz, Wydawnictwo Zapol, Szcze-cin.

Jong H.W. (1985), Dynamische Markttheorie, H.E. Stenfert Kroese B.V., Leiden–

Antwerpen.

Knieps G. (2001), Wettbewerbsökonomie. Regulierungstheorie, Industrieökonomie, Wettbewerbspolitik, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg.

Kosikowski C., àDZLFNL 7  Ochrona prawna konkurencji i zwalczanie praktyk monopolistycznych, PWN, Warszawa.

Kotylak S. (2013), 3U]HP\VáNUHDW\ZQ\MDNRHOHPHQWJRVSRGDUNLHOHNWURQLF]QHM, Zeszyty 1DXNRZH QU  (NRQRPLF]QH 3UREOHP\ 8VáXJ QU  EuropejVND SU]HVWU]HĔ

komunikacji elektronicznej, t. II, Wyd. Naukowe US, Szczecin.

Maniak G. (2005), .RQNXUHQFMDLNRQNXUHQF\MQRĞüZEDGDQLDFKZVSyáF]HVQHMHNRQRPLL, w: Teoretyczne aspekty gospodarowaniaUHG'.RS\FLĔVND:\GDZQLFWZR.a-tedra Mikroekonomii US, Szczecin.

Michalski B., 3ROLW\ND NRQNXUHQFML MDNR F]\QQLN QDSá\ZX EH]SRĞUHGQLFK LQZHVW\FML

zagranicznychZZZLVPXQLZURFSO>GRVWĊS@.

Mykosik S. (1993), Teoria rozwoju gospodarczego Josepha A. Schumpetera, PWN, Warszawa.

Polityka konkurencji na lata 2011-2013, UOKIK, Warszawa 2011, www.uokik.gov.pl

>GRVWĊS5.01.2014].

6SUDZR]GDQLH.RPLVMLGRW\F]ąFHSROLW\NLNRQNXUHQFML]DURN, 5.07.2013 Bruksela, www.ec.europa.eu[GRVWĊS].

Stigler G.J. (1957), Perfect competition, Historically contemplated, „The Journal of Political Economy”, 65(1).

ĝOLZLĔVND02FKURQDNRQNXUHQFMLZHZVSyáF]HVQHMJRVSRGDUFHZ\]ZDQLHPGOD

teorii konkurencji, „Ekonomia i Prawo”, t. XII, nr 2.

Wrzosek W. (1998), Funkcjonowanie rynku, PWE, Warszawa.

COMPETITION POLICY IN THE POLISH ECONOMY –