7. Konsultacje społeczne – podsumowanie
7.2 Opinie na temat rekomendacji
7.2.2. Pozostałe rekomendacje
Jeśli chodzi o pozostałe rekomendacje, były one opiniowane rzadziej, warto jednak zaprezen-tować głosy, jakie pojawiały się na ich temat.
Rekomendacja nr 1: Wprowadzenie sankcji za zaniechanie realizacji prawa w kwestiach dotyczących sytuacji OzN lub nieprawidłowe jego stosowanie
Zgodzono się, że jest to istotna rekomendacja. Wyrażano opinię, że jeśli nie wprowadzi się odpo-wiednich sankcji, obowiązujące prawo nie będzie respektowane.
Prawo, które nie jest sankcjonowane nie działa. Wiele problemów czy też rekomendacji
nie zostanie skutecznie rozwiązanych/wdrożonych, jeśli prawo nie jest skuteczne.
Kluczowe – bez tego zawsze będą działania fasadowe, pozorowane.
Administracja publiczna musi zacząć działać odpowiedzialnie i rzeczywiście
realizować działania na rzecz ON a nie tylko stwarzać pozory. Przykładem
takich sankcji jest ostatnia zmiana prawa o ruchu drogowym i np. sankcje za
bezprawne parkowanie na kopertach.
Rekomendacja nr 2: Ograniczenie ubezwłasnowolniania OzN
Zgodzono się, że jest to istotna rekomendacja, zwłaszcza że zdarzają się sytuacje, gdy rodzina występuje o wydanie postanowienia (postępowanie o ubezwłasnowolnienie ma charakter nie-procesowy) o ubezwłasnowolnienie osoby z niepełnosprawnością, aby otrzymywać od państwa świadczenia, a nie bierze pod uwagę rzeczywistego stanu zdrowia i poziomu samodzielności da-nej osoby.
Często postanowienia o ubezwłasnowolnieniu wydawane są tylko po to, aby rodzina otrzymy-wała świadczenia od państwa, gdy rzeczywisty stan zdrowia OzN wcale nie uzasadnia ubezwła-snowolnienia.
Rekomendacja nr 9: Weryfikacja roli i sposobu finansowania poradni psychologiczno- -pedagogicznych
Rekomendacja została uznana za ważną. Powinno się wydzielić środki celowe w obrębie funkcjo-nujących aktualnie poradni na zadania pozaszkolne, co podniosłoby wagę tych placówek w lo-kalnym systemie wsparcia.
Dodano, że jednocześnie należy doprecyzować zadania, jaką obecnie realizują i powinny realizo-wać w przyszłości poradnie psychologiczno-pedagogiczne.
Uważam tę rekomendację za jedną z najistotniejszych. Zmiana sposobu
finansowania poradni psychologiczno-pedagogicznych polegająca na
wydzieleniu środków celowych w obrębie funkcjonujących aktualnie środków
na tzw. zadania pozaszkolne wpłynęłaby zdecydowanie pozytywnie na
rolę tego typu placówek w lokalnym systemie instytucji wspierających
osoby z niepełnosprawnością.
Do dziś nie wiadomo do końca, co na celu w zakresie rehabilitacji niosą
w/w poradnie. Jako publiczne ośrodki, powinny mieć jasno określone zadania,
być łatwiej dostępne.
Rekomendacja nr 10: Wzrost kompetencji orzeczników w celu poprawy jakości orzeczeń
W nawiązaniu do tej rekomendacji wyrażono opinię, że orzeczenia o poszczególnych schorze-niach wydają lekarze, których specjalizacja nie jest związana z dysfunkcją występującą u danej osoby, na przykład dermatolog orzeka o chorobie psychicznej.
Problem tyczy się problemu dot. specjalizacji lekarzy. Często dermatolog orzeka
w schorzeniach psychiatrycznych i odwrotnie.
Rekomendacja nr 11: Zmiana sposobu rozliczania środków subwencyjnych
Osoby biorące udział w konsultacjach społecznych zwracały uwagę na to, jak ważne jest, aby środki z subwencji oświatowej były przeznaczane na potrzeby ucznia z niepełnosprawnością, dla którego zostały wyasygnowane.
Doprowadzenie do tego, aby rzeczywiście środki subwencji szły za uczniem.
Rekomendacja nr 12: Dostosowanie infrastruktury szkół z zastosowaniem zasad projektowania uniwersalnego
W kontekście dostosowywania infrastruktury szkół z zastosowaniem zasad projektowania uni-wersalnego zwrócono uwagę na potrzebę prowadzenia audytu przez eksperta, który oceniałby poszczególne szkoły pod kątem dostępności dla UzN.
klas specjalnych do szkół ogólnodostępnych – wskazywano, że takie rozwiązanie jest pożądane zwłaszcza w małych miejscowościach, bo to umożliwi OzN kształcenie się w miejscu zamiesz-kania, blisko rodziny. Mogłoby to chronić dziecko z niepełnosprawnością przed koniecznością przenoszenia się do innego miasta i mieszkania w internacie, z dala od rodziców.
Zwłaszcza w małych miejscowościach klasa specjalna w szkole ogólnodostępnej
to ogromne ułatwienie dla rodziców, a dla dzieci możliwość mieszkania w domu
rodzinnym, a nie w internacie w odległej szkole.
Przy czym pojawiła się także opinia, że choć uczniowie z niepełnosprawnością w stopniu umiar-kowanym mogliby być obejmowani edukacją włączającą, lepszym rozwiązaniem są dla nich szkoły specjalne, zwłaszcza jeśli się weźmie pod uwagę dyskryminację, z jaką mogą się spotkać ze strony dzieci pełnosprawnych.
Uczniowie o umiarkowanym OzN mogą być włączani, ale wygodniejsze dla nich
samych byłyby szkoły specjalne.
Rekomendacja nr 15: Kształcenie nauczycieli ze szkół ogólnodostępnych w kierunku odpowiedniego wspierania UzN w procesie edukacji
Tę rekomendację uznano za ważną. Zaproponowano, aby warunkiem koniecznym przy rekruta-cji nauczycieli było ukończenie kursu lub studiów podyplomowych związanych z pracą z UzN. Wyrażano opinię, że obecnie wielu nauczycieli nie ma odpowiedniej wiedzy i przygotowania do prowadzenia ucznia z niepełnosprawnością – kadra pedagogiczna zazwyczaj nie potrafi się pra-widłowo porozumiewać z takim uczniem, określać jego możliwości i ograniczeń.
Wiedza nauczycieli o osobach niepełnosprawnych jest marna, nie potrafią
rozmawiać z nimi, pomagać i nie wiedzą, czego mogą oczekiwać od ucznia
OzN, a czego nie powinni wymagać.
Konieczny warunek pracy – kurs lub studia podyplomowe o specjalności UzN.
Rekomendacja nr 17: Tworzenie centrów doradztwa dla nauczycieli
Osoba, która wypowiedziała się na temat tej rekomendacji, była przeciwna jej wdrażaniu. Opinia ta wy-nikała z przekonania, że kursy przygotowujące dla nauczycieli mogą się okazać niewystarczające, a do pracy z uczniami z niepełnosprawnością powinni być wybierani specjaliści – praktycy w tej dziedzinie.
Żadne centra nie załatwią sprawy! Do pracy z takimi dziećmi są potrzebni
specjaliści z odpowiednim przygotowaniem i doświadczeniem. Kilkugodzinne
Rekomendacja nr 18: Zwiększenie dostępności i podniesienie jakości doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkołach
Zgodzono się z przedstawioną rekomendacją. Zwiększenie dostępności i podniesienie jakości doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkołach ułatwi osobom z niepełnosprawnością wybór ścieżki kształcenia, a to zwiększy ich szanse na rynku pracy. Podkreślano przy tym, jak istotne jest uwzględnienie w ramach doradztwa specyfiki poszczególnych niepełnosprawności i indywidual-ne podejście do każdego ucznia.
Tak, jak najbardziej, pozytywnie. Ukończyłam szkołę, jaka
w praktyce i w dalszym zawodzie nie miała szansy bytu. Wiele szkół
dla OzN są to szkoły tylko dlatego, by mieć jakąś szkołę zawodową,
nie patrząc na dalsze jej losy.
Zróżnicowanie ze względu na rodzaj niepełnosprawności. Dla
ONI bezsensem jest uczenie ich pisania listu motywacyjnego i CV.
Bezsensem jest aplikowanie przez nich o pracę. Kolejność powinna
być odwrotna: zgłasza się pracodawca, który chce zatrudnić
akurat ONI.
Rekomendacja nr 19: Dostosowanie oferty szkolnictwa zawodowego do potrzeb OzN
Zgodzono się z uzasadnieniem dla powyższej rekomendacji, czyli z koniecznością weryfikowania zapotrzebowania rynku pracy na poszczególne zawody i dopiero na tej podstawie kształtowania oferty edukacji dla osób z niepełnosprawnością.
Tak jak było to napisane w raporcie, konieczność realnej oceny potrzeby na rynku
pracy i w tym kierunku kształcenia OzN.
Zaproponowano także, aby wyodrębniać poszczególne zawody dla OzN. Wskazano, że jest już jeden taki zawód – pracownik pomocniczy obsługi hotelowej.
Oprócz jednego zawodu – pracownik pomocniczy obsługi hotelowej powinny
być wyodrębnione zawody dla osób z niepełnosprawnością.
Rekomendacja nr 20: Objęcie OzN ofertą kursów w ramach kształcenia ustawicznego
Pozytywnie oceniono pomysł zwiększania dostępności kursów w ramach kształcenia ustawicz-nego dla osób z niepełnosprawnością. Wyrażono opinię, że dla tej grupy osób kursy mogą być okazją do podjęcia aktywności, wyjścia z domu, zdobycia nowych kwalifikacji, co może zwiększyć szanse na podjęcie zatrudnienia.
Tak, jak najbardziej. Przynajmniej wyjdziemy z domu, dowiemy się nowości
i innej wiedzy, a być może uda nam się popracować chociażby na stażu.
Uznano, że warsztaty terapii zajęciowej odgrywają ważną rolę w rehabilitacji zawodowej osób z niepełnosprawnością. WTZ przygotowują osoby długotrwale bezrobotne do podjęcia zatrud-nienia, chociażby poprzez naukę obowiązkowości, rozwijanie kompetencji społecznych.
Tak, warsztaty terapii zajęciowej jak najbardziej przystosowują człowieka
bezrobotnego w długim stanie do pewnych czynności. Wstawania, obowiązków
związanych z WTZ i pracy z innymi w grupie.
Rekomendacja nr 23: Tworzenie punktów informacyjnych dla pracodawców
Zwrócono uwagę na pilną potrzebę tworzenia punktów informacyjnych dla pracodawców. Nie-wiedza pracodawców, jeśli chodzi o przepisy związane z zatrudnianiem osób z niepełnosprawno-ścią, powoduje, że zatrudniający niechętnie przyjmują do pracy przedstawicieli tej grupy, zwłasz-cza że nieznajomość tych przepisów lub ich niewłaściwa interpretacja nie zwalnia pracodawcy od odpowiedzialności w sytuacji popełnienia błędu. A to stanowi dodatkowy czynnik hamujący.
Takie punkty powinny być utworzone jak najszybciej, dlatego że większość
pracodawców boi się zatrudniać OzN. Nie znają przepisów, przepisy są różnie
interpretowane, a nieznajomość bądź zła interpretacja nie zwalnia od kary,
więc wolą nie ryzykować.
Rekomendacja nr 24: Zatrudnianie OzN w administracji publicznej jako dobry przykład dla sektora prywatnego
Rekomendacja została uznana za istotną, pojawiła się wręcz opinia, że ta propozycja nie wyma-ga dodatkowego uzasadnienia, bo konieczność jej wprowadzenia jest oczywista. Podkreślono, że państwo, które nakazuje przedsiębiorstwom prywatnym zatrudnianie osób z niepełnosprawnością, samo nie powinno być zwolnione z takiego obowiązku. Ponadto pojawienie się tej grupy osób w urzędach jako pracowników da okazję pełnosprawnej części społeczeństwa do obcowania i lep-szego poznania OzN, a także uznanie tych osób za pełnoprawnych uczestników życia społecznego.
Większość rekomendacji nie wymaga uzasadnienia, bo jest oczywista.
Tak, jak najbardziej, krótko mówiąc żądamy od innych zatrudnienia osób
niepełnosprawnych, a Państwo sami nie zatrudniają. To by dawało przykład innym
i by przystosowało społeczeństwo do obcowania z niepełnosprawnymi w urzędach.
W przypadku kilku rekomendacji, uwagi na ich temat wyraziły tylko pojedyncze osoby lub też żadna z osób biorących udział w konsultacjach ich nie zaopiniowała. Dotyczy to:
tera-■ rekomendacji nr 25: promowanie stosowania klauzul społecznych,
■ rekomendacji nr 26: wprowadzenie zmian w zakresie zasad udzielania wsparcia finansowego OzN w celu osłabienia efektu pułapki rentowej i wzrostu jej motywacji do podejmowania za-trudnienia,
■ rekomendacji nr 27: zwiększenie dostępności usług trenera pracy,
■ rekomendacji nr 28: wprowadzenie pakietu/ bonu aktywizacyjnego.