I PODATKÓW DO DZIA- DZIA-àALNOĝCI
2. Instrumenty polityki rolnej ukierunkowane na zmianĊ wydajnoĞci czynnika pracy i jej skáadowych
2.2. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020
W analizie SWOT, przeprowadzonej na potrzeby Programu Rozwoju Ob-szarów Wiejskich na lata 2014-2020, jako sáabe strony polskiego rolnictwa wskazano m.in. niekorzystną strukturĊ agrarną, nadwyĪki siáy roboczej, niedo-stateczne wyposaĪenie techniczne oraz niską wydajnoĞü pracy. W dalszym ciągu istnieje wiĊc koniecznoĞü restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw, które wymagają wsparcia z zewnątrz [por. PROW 2014-2020…, 2017].
W swojej strukturze PROW 2014-2020 stanowi kontynuacjĊ wielu dzia-áaĔ z poprzedniego PROW 2007-2013, przy czym dokonano modyfikacji
na-zewnictwa oraz warunków koniecznych do speánienia przez potencjalnych bene-ficjentów. Od samego początku wdraĪania Programu wprowadzono równieĪ kryteria wyboru operacji, na podstawie których projekty kwalifikowane są do przyznania pomocy.
Analogicznie jak w przypadku poprzedniego okresu planowania, za dzia-áania wpáywające na zwiĊkszenie wartoĞci dodanej brutto i wydajnoĞci pracy uznano: „ModernizacjĊ gospodarstw rolnych”, „Premie dla máodych rolników”,
„Pomoc na rozpoczĊcie pozarolniczej dziaáalnoĞci gospodarczej” oraz „Wspar-cie dla nowych uczestników systemów jakoĞci”. Dodatkowo ujĊto równieĪ pod-dziaáanie „Pomoc na rozpoczĊcie dziaáalnoĞci gospodarczej na rzecz rozwoju maáych gospodarstw”, które nie miaáo odpowiednika w PROW 2007-2013.
2.2.1. Dziaáania bezpoĞrednio ukierunkowane na zmianĊ wydajnoĞci pracy w gospodarstwach rolnych
„Modernizacja gospodarstw rolnych” jest wydzielonym typem operacji z poddziaáania pt. „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”. Dodatko-wo, w ramach tego poddziaáania, realizowane są nastĊpujące typy operacji:
x „Inwestycje w gospodarstwach poáoĪonych na obszarach Natura 2000”;
x „Inwestycje w gospodarstwach poáoĪonych na obszarach OSN”.
Poprawa wyników ekonomicznych gospodarstwa zaáoĪona jest jedynie w typie „Modernizacja gospodarstw rolnych”. Dwie pozostaáe ukierunkowane są na kwestie Ğrodowiskowe.
NajwaĪniejszym kryterium dostĊpu jest wielkoĞü ekonomiczna gospodar-stwa, która powinna wynosiü nie mniej niĪ 10 tys. euro i nie wiĊcej niĪ 200 tys.
euro (lub 250 tys. euro w przypadku obszaru dotyczącego rozwoju produkcji prosiąt) Standardowej Produkcji19. Kryterium to jest záagodzone dla osób wspólnie wnioskujących, w przypadku gdy wielkoĞü pojedynczego gospodar-stwa moĪe byü mniejsza niĪ 10 tys. euro, pod warunkiem Īe suma wielkoĞci ekonomicznej wszystkich gospodarstw objĊtych wnioskiem wynosi co najmniej 15 tys. euro i w wyniku realizacji operacji gospodarstwo kaĪdej z tych osób osiągnie wielkoĞü ekonomiczną wynoszącą co najmniej 10 tys. euro najpóĨniej w roku záoĪenia wniosku o páatnoĞü koĔcową.
W porównaniu do PROW 2007-2013, w kryteriach „Modernizacji gospo-darstw rolnych” wprowadzono istotną zmianĊ, polegającą na wymogu osiągniĊ-cia wzrostu GVA o co najmniej 10% w odniesieniu do roku bazowego w
przy-
19 Standardowa Produkcja to Ğrednia wartoĞü produkcji okreĞlonej dziaáalnoĞci roĞlinnej lub zwierzĊcej z 5 lat uzyskiwana z 1 ha lub od 1 zwierzĊcia w ciągu 1 roku, w przeciĊtnych dla danego regionu warunkach [Bocian, Cholewa, Tarasiuk, 2014].
padku kaĪdego wniosku o przyznanie pomocy. OsiągniĊcie tego wzrostu powin-no zostaü zrealizowane w przeciągu 5 lat od dnia przyznania pomocy poprzez:
x racjonalizacjĊ technologii produkcji, x wprowadzenie innowacji,
x zmianĊ profilu lub skali produkcji, x poprawĊ jakoĞci produkcji lub
x zwiĊkszenie wartoĞci dodanej produktu.
Operacje objĊte wsparciem związane mogą byü z produkcją zarówno ĪywnoĞciowych, jak i nieĪywnoĞciowych produktów rolnych, a takĪe z przygo-towaniem do sprzedaĪy produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie.
OkreĞlono 4 obszary, dla których udzielana jest pomoc:
x rozwój produkcji prosiąt;
x rozwój produkcji mleka krowiego;
x rozwój produkcji bydáa miĊsnego;
x obszar związany z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiĊkszeniem skali produkcji, po-prawą jakoĞci produkcji lub zwiĊkszeniem wartoĞci dodanej produktu.
Ze wsparcia wyáączone są operacje dotyczące chowu drobiu, z wyjątkiem chowu ekologicznego lub operacji polegających na zmianie sposobu chowu na ekologiczny w rozumieniu unijnych przepisów o rolnictwie ekologicznym [Roz-porządzenie…, 2007b].
W przypadku „Modernizacji gospodarstw rolnych”, w ramach PROW 2014-2020 od początku wdraĪania zostaáy okreĞlone kryteria wyboru operacji.
W kaĪdym z obszarów preferencje byáy ustanowione dla:
x podmiotów uczestniczących w unijnym systemie jakoĞci lub krajowym systemie jakoĞci w ramach dziaáania „Systemy jakoĞci produktów rolnych i Ğrodków spoĪywczych”, ze szczególnym uwzglĊdnieniem uczestnictwa w systemie rolnictwa ekologicznego;
x rolników, którzy w dniu záoĪenia wniosku o przyznanie pomocy mają nie wiĊcej niĪ 40 lat;
x inwestycji sáuĪących ochronie Ğrodowiska lub zapobieganiu zmianie kli-matu.
Poza opisanymi wspólnymi dla wszystkich obszarów preferencjami, ustalono równieĪ specyficzne dla kaĪdego z nich warunki, które podlegaáy dodatkowej punktacji:
x w obszarze rozwoju produkcji prosiąt – wzrost liczby loch i liczebnoĞci stada w wyniku realizacji operacji;
x w obszarze rozwoju produkcji mleka krowiego – wzrost liczby krów mlecznych i liczebnoĞci stada w wyniku realizacji operacji;
x w obszarze rozwoju produkcji bydáa miĊsnego – wzrost liczby krów nie-przeznaczonych do produkcji i liczebnoĞci stada w wyniku realizacji ope-racji;
x w obszarze związanym z racjonalizacją technologii produkcji, wprowa-dzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiĊkszeniem skali pro-dukcji, poprawą jakoĞci produkcji lub zwiĊkszeniem wartoĞci dodanej produktu – udziaá kosztów budowy lub modernizacji budynków inwentar-skich lub magazynu paszowego w ogólnych kosztach operacji, zwiĊksze-nie skali produkcji, zmiana profilu produkcji.
Dodatkowe kryteria okreĞlone są równieĪ w zaleĪnoĞci od województwa, uwzglĊdniając regionalne potrzeby i uwarunkowania rolnictwa.
Podstawowy poziom dofinansowania wynosi 50% kosztów kwalifikowal-nych. O podwyĪszony poziom pomocy (refundacjĊ do 60% kosztów kwalifiko-walnych) mogą ubiegaü siĊ osoby wspólnie wnioskujące oraz máodzi rolnicy.
W celu ograniczenia ryzyka wystĊpowania efektu deadweight, ustalono mini-malny poziom dofinansowania na poziomie co najmniej 30% kosztów kwalifi-kowalnych20. W okresie realizacji PROW 2014-2020, jeden beneficjent i jedno gospodarstwo moĪe otrzymaü maksymalnie:
x 200 tys. zá w przypadku operacji niezwiązanych bezpoĞrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich, adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie lub budową czy modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których jest prowadzona produkcja zwierzĊca, w tym ich wyposaĪaniem;
x 500 tys. zá w przypadku operacji związanych bezpoĞrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich, adaptacją innych istniejących w gospodarstwie budynków na budynki inwentarskie lub budową czy modernizacją magazynów paszowych w gospodarstwach, w których jest prowadzona produkcja zwierzĊca, w tym ich wyposaĪaniem;
x 900 tys. w przypadku operacji realizowanych w obszarze rozwoju pro-dukcji prosiąt.
Gospodarstwo wnioskujące o pomoc powinno prowadziü dziaáalnoĞü rol-niczą w celach zarobkowych. DziaáalnoĞü rolnicza w gospodarstwie osoby fi-zycznej uznana jest za prowadzoną w celach zarobkowych, jeĞli w okresie 12 miesiĊcy przed záoĪeniem wniosku o przyznanie pomocy przychód z tej
dzia-
20 Efekt deadweight wystĊpuje w sytuacji realizacji operacji dofinansowanych ze Ğrodków Unii Europejskiej, które mogáyby zostaü zrealizowane ze Ğrodków wáasnych, a wiĊc bez wsparcia z zewnątrz [Europejski Trybunaá Obrachunkowy, 2013].
áalnoĞci wynosiá co najmniej 5 tys. zá i dziaáalnoĞü ta nie jest prowadzona w ce-lach naukowo-badawczych.
Podobnie jak w PROW 2007-2013, w obecnym okresie programowania przyrost GVA wynikaü powinien wyáącznie z realizowania operacji w ramach wniosku o przyznanie pomocy. Przy szacowaniu GVA, w odróĪnieniu od po-przedniego PROW, nie jest ujmowane zuĪycie produktów wáasnych w gospo-darstwie, np. wáasny materiaá siewny bądĨ pasze wyprodukowane we wáasnym gospodarstwie rolnym. Pozycje te nie są ujmowane ani po stronie produkcyjnej, ani po stronie kosztowej, pozostaje to wiĊc bez wpáywu na wynik GVA.
Pomoc udzielana jest na operacje poprawiające wyniki ekonomiczne go-spodarstwa. Rozporządzenie wykonawcze okreĞla katalog kosztów kwalifiko-walnych, do których zalicza siĊ [Rozporządzenie…, 2015b]:
x budowĊ, przebudowĊ, remont poáączony z modernizacją budynków lub budowli wykorzystywanych do produkcji rolnej, w tym przygotowania do sprzedaĪy produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;
x zakup lub koszty związane z umową leasingu, zakoĔczonego przeniesie-niem prawa wáasnoĞci, nowych maszyn oraz urządzeĔ, wyposaĪenie do produkcji rolnej, w tym przygotowania do sprzedaĪy produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie;
x zakáadanie sadów lub plantacji krzewów owocowych gatunków owocują-cych efektywnie dáuĪej niĪ 5 lat;
x budowĊ albo zakup elementów infrastruktury technicznej wpáywających bezpoĞrednio na warunki prowadzenia dziaáalnoĞci rolniczej;
x koszty ogólne związane z wydatkami, o których mowa powyĪej, np. przygotowanie dokumentacji technicznej, opáaty za konsultacje, opáa-ty za doradztwo w zakresie zrównowaĪenia Ğrodowiskowego i gospodar-czego, w tym studia wykonalnoĞci21.
Beneficjenci korzystający ze wsparcia zobowiązani są do prowadzenia od dnia przyznania pomocy uproszczonej rachunkowoĞci obejmującej zdarzenia finan-sowe w gospodarstwie rolnym.
W ramach dziaáania „Rozwój gospodarstw i dziaáalnoĞci gospodarczej”
realizowane są m.in. operacje „Premie dla máodych rolników”, „Premie na roz-poczĊcie dziaáalnoĞci pozarolniczej” oraz „Restrukturyzacja maáych gospo-darstw”.
Operacja „Premie dla máodych rolników” wspiera rozwój dziaáalnoĞci rolniczej w gospodarstwie oraz przygotowanie do sprzedaĪy produktów wytwa-rzanych w gospodarstwie. Pomoc, w ogólnej wysokoĞci 100 tys. zá, wypáacana
21 WysokoĞü kosztów ogólnych nie moĪe przekroczyü 10% pozostaáych kosztów kwalifiko-walnych.
jest w dwóch transzach: pierwsza w wysokoĞci 80% i druga w wysokoĞci 20%
kwoty pomocy.
Beneficjentem moĪe zostaü osoba fizyczna, która ma nie wiĊcej niĪ 40 lat, posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe potwierdzone dyplomem, Ğwia-dectwem lub staĪem w rolnictwie oraz po raz pierwszy rozpoczyna kierowanie gospodarstwem rolnym.
Dla operacji nie okreĞlono kosztów kwalifikowalnych, niemniej 70%
premii musi zostaü wykorzystane na inwestycje w gospodarstwie, dotyczące dziaáalnoĞci rolniczej lub przygotowania do sprzedaĪy produktów rolnych wy-tworzonych w gospodarstwie, natomiast pozostaáą kwotą finansowana moĪe byü bieĪąca (operacyjna) dziaáalnoĞü gospodarstwa.
Ze wsparcia wykluczono:
x chów drobiu metodami innymi niĪ ekologiczne;
x prowadzenie plantacji roĞlin wieloletnich na cele energetyczne;
x prowadzenie niektórych dziaáów specjalnych produkcji rolnej, w szcze-gólnoĞci: hodowli zwierząt laboratoryjnych, hodowli ryb akwariowych, hodowli psów rasowych, hodowli kotów rasowych.
Powierzchnia tworzonego gospodarstwa powinna byü równa co najmniej Ğredniej krajowej (lub wojewódzkiej, jeĪeli gospodarstwo poáoĪone jest w wo-jewództwie o Ğredniej niĪszej niĪ krajowa) i nie wiĊksza niĪ 300 ha. Co najmniej 70% powierzchni musi stanowiü wáasnoĞü beneficjenta lub byü przedmiotem uĪytkowania wieczystego lub dzierĪawy z zasobu wáasnoĞci rolnej Skarbu PaĔ-stwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Wymagania dotyczą równieĪ wielkoĞci ekonomicznej gospodarstwa, która musi wynosiü nie mniej niĪ 13 tys.
euro, ale nie wiĊcej niĪ 150 tys. euro. WielkoĞü ekonomiczna obliczana jest we-dáug wspóáczynników Standardowej Produkcji. Beneficjent zobowiązany jest sporządziü biznesplan gospodarstwa, w którym okreĞlony zostanie sposób i kierunek rozwoju gospodarstwa oraz sposób osiągniĊcia wzrostu wielkoĞci ekonomicznej o co najmniej 10% w stosunku do okresu wyjĞciowego.
KolejnoĞü przyznawania pomocy ustalana jest na podstawie liczby punk-tów okreĞlonych na podstawie informacji zawartych w dokumentach aplikacyj-nych. Jako kryteria podlegające punktacji przyjĊto [Rozporządzenie…, 2015a]:
x powierzchniĊ uĪytków rolnych;
x kwalifikacje wnioskodawcy;
x uczestnictwo w unijnym systemie jakoĞci;
x produkcjĊ roĞlin wysokobiaákowych;
x kompleksowoĞü biznesplanu;
x realizacje celów w zakresie ochrony Ğrodowiska i klimatu oraz w zakresie innowacji;
x róĪnice wieku pomiĊdzy przekazującym gospodarstwo a máodym rolni-kiem.
Máody rolnik od dnia rozpoczĊcia realizacji biznesplanu zobowiązany jest do prowadzenia uproszczonej rachunkowoĞci w gospodarstwie, co jest nowym wymogiem w porównaniu do analogicznego dziaáania funkcjonującego w PROW 2007-2013.
2.2.2. Dziaáania poĞrednio ukierunkowane na zmianĊ wydajnoĞci pracy w gospodarstwach rolnych
Poddziaáanie „Pomoc na rozpoczĊcie pozarolniczej dziaáalnoĞci gospo-darczej na obszarach wiejskich” ma charakter wsparcia premiowego, mającego na celu zróĪnicowanie dziaáalnoĞci na obszarach wiejskich. Realizowane jest w dwóch obszarach:
x obszar A – operacje związane z rozpoczynaniem pozarolniczej dziaáalno-Ğci gospodarczej w gospodarstwach, które prowadzą produkcjĊ trzody chlewnej, na obszarach wyznaczonych w związku ze zwalczaniem choro-by afrykaĔskiego pomoru ĞwiĔ (ASF);
x obszar B – pozostaáe operacje związane z rozpoczynaniem pozarolniczej dziaáalnoĞci gospodarczej na obszarach wiejskich.
O pomoc moĪe ubiegaü siĊ rolnik, maáĪonek rolnika lub domownik rolni-ka. Warunkiem jest m.in. podleganie ubezpieczeniu spoáecznemu rolników w peánym zakresie z mocy ustawy, nieprzerwanie przez okres co najmniej 24 miesiĊcy poprzedzających dzieĔ záoĪenia wniosku o przyznanie pomocy.
W przeciągu 24 miesiĊcy przed záoĪeniem wniosku beneficjent nie moĪe byü wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o DziaáalnoĞci Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego albo ewidencji prowadzonej przez jednostkĊ sa-morządu terytorialnego zobowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu szkóá i placówek publicznych.
WielkoĞü ekonomiczna gospodarstwa rolnego, w którym pracuje benefi-cjent – liczona wedáug wspóáczynników Standardowej Produkcji – nie moĪe wynosiü wiĊcej niĪ 15 tys. euro. Znaczenie ma równieĪ poáoĪenie gospodarstwa.
Zlokalizowane ono powinno byü na terenie:
x gminy wiejskiej,
x gminy miejsko-wiejskiej (z wyáączeniem miejscowoĞci liczących powyĪej 5 tys. mieszkaĔców),
x lub gminy miejskiej (z wyáączeniem miast liczących powyĪej 5 tys.
mieszkaĔców).
Dodatkowym warunkiem jest, aby w roku záoĪenia wniosku o przyznanie pomocy (lub co najmniej w roku poprzedzającym) przyznano rolnikowi, jego maáĪonkowi lub wspóáposiadaczowi gospodarstwa jednolitą páatnoĞü obszarową do uĪytków rolnych wchodzących w skáad gospodarstwa bĊdącego miejscem pracy wnioskodawcy.
O pomoc wnioskowaü mogą równieĪ beneficjenci poddziaáania „PáatnoĞci na rzecz rolników kwalifikujących siĊ do systemu dla maáych gospodarstw, któ-rzy trwale przekazali swoje gospodarstwo innemu rolnikowi” objĊtego PROW 2014-2020. W przypadku tej grupy wnioskodawców nie jest wymagane speánie-nie warunków dotyczących wielkoĞci ekonomicznej gospodarstwa, jego lokali-zacji oraz otrzymanej páatnoĞci jednolitej.
Planowane inwestycje przedstawiane są w biznesplanie. W ramach pod-dziaáania musi zostaü utworzone co najmniej jedno stanowisko pracy. Wsparcie – w wysokoĞci 100 tys. zá – ma charakter premii, która w caáoĞci ma zostaü przeznaczona na finansowanie operacji, co naleĪy odzwierciedliü w biznespla-nie. Co najmniej 70% tej kwoty wydatkowane powinno byü na inwestycje w Ğrodki trwaáe. Beneficjent zobowiązuje siĊ do realizacji zaáoĪeĔ biznesplanu, rejestracji podjĊtej dziaáalnoĞci, a takĪe do podlegania ubezpieczeniu spoáecz-nemu na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeĔ spoáecznych i niepodle-gania ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na podstawie przepisów o ubezpie-czeniu spoáecznym rolników.
Do gospodarstw o mniejszym potencjale ekonomicznym skierowane jest poddziaáanie „Pomoc na rozpoczĊcie dziaáalnoĞci gospodarczej na rzecz rozwo-ju maáych gospodarstw”. Pomoc moĪliwa do uzyskania w ramach tej operacji ma za zadanie zwiĊkszenie rentownoĞci i konkurencyjnoĞci gospodarstw. Gáów-ny nacisk poáoĪoGáów-ny jest na zwiĊkszenie wielkoĞci ekonomicznej gospodarstwa i zmianĊ profilu prowadzonej produkcji rolnej. Operacja realizowana jest w dwóch obszarach:
x obszar A – operacje realizowane w gospodarstwach prowadzących pro-dukcjĊ trzody chlewnej, na obszarach wyznaczonych w związku ze zwal-czaniem afrykaĔskiego pomoru ĞwiĔ (ASF),
x obszar B – pozostaáe operacje.
Beneficjentem moĪe zostaü rolnik ubezpieczony na podstawie przepisów o ubezpieczeniu spoáecznym rolników z mocy ustawy i w peánym zakresie jako rolnik, który prowadzi wyáącznie dziaáalnoĞü rolniczą. Dodatkowo, w ramach obszaru A, rolnik musi prowadziü produkcjĊ trzody chlewnej na obszarach wy-znaczonych w związku ze zwalczaniem afrykaĔskiego pomoru ĞwiĔ i zobowią-zaü siĊ do zaprzestania tej produkcji.
WielkoĞü ekonomiczna gospodarstwa podlegającego wsparciu – mierzona wspóáczynnikami Standardowej Produkcji – musi byü mniejsza niĪ 10 tys. euro, przy czym w wyniku realizacji operacji musi ona ulec zwiĊkszeniu co najmniej do poziomu 10 tys. euro, ale nie mniej niĪ o 20% w stosunku do okresu wyj-Ğciowego. W przypadku wniosków skáadanych w ramach obszaru A, w oblicze-niu wielkoĞci ekonomicznej nie jest uwzglĊdniane stado trzody chlewnej.
WysokoĞü pomocy, mającej charakter premii, wynosi 60 tys. zá i podlega wypáacie w dwóch transzach: 80% i 20% wartoĞci premii. Premia musi zostaü w peáni przeznaczona na dziaáalnoĞü rolniczą lub przygotowanie do sprzedaĪy produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, przy czym warunkiem ko-niecznym jest przeznaczenie co najmniej 80% kwoty na inwestycje w Ğrodki trwaáe.
Ze wsparcia w ramach dziaáania wyáączone są:
x plantacje roĞlin wieloletnich na cele energetyczne;
x czĊĞü dziaáów specjalnych produkcji rolnej (hodowla zwierząt laborato-ryjnych, hodowla ryb akwariowych, hodowla psów rasowych oraz ho-dowla kotów rasowych).
Koncepcja restrukturyzacji gospodarstwa oraz sposób zwiĊkszenia wiel-koĞci ekonomicznej przedstawiane są w biznesplanie sporządzanym przez bene-ficjenta, bĊdącym zaáącznikiem do wniosku o przyznanie pomocy. Wybór pro-jektów do realizacji nastĊpuje na podstawie okreĞlonych kryteriów wyboru, ta-kich jak [Rozporządzenie…, 2015c]:
x kwalifikacje zawodowe;
x rodzaj planowanej produkcji (uczestnictwo w unijnym lub krajowym sys-temie jakoĞci, produkcja okreĞlonych roĞlin wysokobiaákowych);
x kompleksowoĞü biznesplanu (np. przygotowanie do sprzedaĪy produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie lub ich przetwarzanie);
x dziaáania na rzecz ochrony Ğrodowiska i klimatu;
x dziaáania na rzecz innowacyjnoĞci;
x docelowa wielkoĞü ekonomiczna;
x wiek rolnika w dniu skáadania wniosku o przyznanie pomocy.
Pierwszy nabór wniosków na omawiane operacje rozpocząá siĊ w pierw-szym kwartale 2017 r., stąd teĪ jakiekolwiek efekty wynikające z realizacji nie znajdują odzwierciedlenia w wynikach prezentowanych w niniejszej pracy.
Poddziaáanie „Wsparcie dla nowych uczestników systemów jakoĞci” ma za zadanie zachĊcenie rolników do produkcji wyrobów wysokiej jakoĞci, a tym samym do zwiĊkszenia konkurencyjnoĞci swoich gospodarstw i powiĊkszania dochodów. Beneficjentem poddziaáania jest rolnik aktywny zawodowo, który zdecyduje siĊ na uczestnictwo w unijnym lub krajowym systemie jakoĞci.
Po-moc ma zapewniü pokrycie kosztów certyfikacji, skáadek na rzecz grupy produ-centów, zakupu specjalistycznych publikacji oraz puáapek feromonowych oraz lepowych. Celem wsparcia jest pomoc rolnikom w początkowej fazie, dopóki nie zaczną oni uzyskiwaü wyĪszych cen za produkty o podwyĪszonej jakoĞci.
Wsparcie nie moĪe byü udzielone rolnikowi, który otrzymywaá tego rodzaju pomoc dla tego samego systemu jakoĞci w ramach dziaáania „Uczestnictwo rol-ników w systemach jakoĞci ĪywnoĞci” objĊtego PROW 2007-2013.
WysokoĞü pomocy, podobnie jak w PROW 2007-2013, uzaleĪniona jest od wybranego systemu jakoĞci i wynosi:
x 3200 zá w przypadku produktów, których nazwy zostaáy wpisane do reje-stru gwarantowanych tradycyjnych specjalnoĞci oraz produktów o chro-nionych nazwach pochodzenia i oznaczeniach geograficznych wyrobów winiarskich;
x 3000 zá w przypadku produktów objĊtych systemem rolnictwa ekologicz-nego;
x 2750 zá w przypadku produktów wytwarzanych w ramach integrowanej produkcji roĞlin;
x 1470 zá w przypadku produktów wytwarzanych zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „JakoĞü Tradycja”;
x 2386 zá w przypadku produktów wytwarzanych zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Meat Program”;
x 1700 zá w przypadku produktów wytwarzanych zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Pork Quality System”;
x 2000 zá w przypadku produktów wytwarzanych zgodnie ze specyfikacją i standardami systemu „Quality Assurance for Food Products” – „Tuszki, elementy i miĊso z kurczaka, indyka i máodej polskiej gĊsi owsianej”,
„Kulinarne miĊso wieprzowe” oraz „WĊdliny”.
Kryteria wyboru dotyczyáy powierzchni objĊtej produkcją roĞlinną, liczby zwierząt oraz gatunków, dobrowolnego ubezpieczenia roĞlin lub zwierząt oraz przynaleĪnoĞci do grupy producenckiej.
Podsumowując, celem opisanych powyĪej dziaáaĔ, realizowanych w ra-mach II filara WPR, jest poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw poprzez wspóáfinansowanie inwestycji wspomagających poprawĊ wyposaĪenia tech-nicznego oraz – w przypadku wsparcia na przystĊpowanie do systemów jakoĞci – umoĪliwiających uzyskiwanie wyĪszych cen z jednostki produktu.
Jak wskazują w swoich pracach Czubak, Sadowski i Wigier [2010] oraz Czubak i Mikoáajczak [2012], zdefiniowane przez ustawodawcĊ procedury ubiegania siĊ o pomoc mogą zniechĊcaü beneficjentów do inwestowania zgod-nie z faktycznymi potrzebami wystĊpującymi w gospodarstwie, a powodowaü
zwrócenie siĊ w kierunku zakupów, dla których warunki uzyskania wsparcia są áatwiejsze do speánienia. Szczególne znaczenie ma to w obecnym okresie pla-nowania, gdzie dla dziaáaĔ w ramach PROW 2014-2020 od początku wdraĪania programu ustalono kryteria wyboru operacji i poprzez system punktowania usta-lana jest kolejnoĞü przyznawania pomocy, a takĪe sama dostĊpnoĞü danego wsparcia (przyznanie pomocy zdeterminowane jest uzyskaniem minimalnej liczby punktów). Prowadziü to moĪe do podejmowania nie zawsze uzasadnio-nych z punktu widzenia realuzasadnio-nych potrzeb gospodarstwa decyzji na etapie spo-rządzania biznesplanu, gdzie zaáoĪenia bĊdą deklarowane z uwzglĊdnieniem przysáugujących punktów.
Problem moĪe stanowiü równieĪ piĊcioletni okres związania z celem operacji, w trakcie realizacji którego w gospodarstwie naleĪy prowadziü dzia-áalnoĞü, na którą otrzymano pomoc. Wymóg ten, przy nie do koĔca przemyĞla-nych decyzjach inwestycyjprzemyĞla-nych, prowadziü moĪe do niedopasowania do sytua-cji rynkowej.