Propozycje opcji strategicznych wspólnego kształtowania i rozwoju gruntów pod zabudową przemysłową

Interkomunalne parcele pod zabudowę przemysłową są dla gmin celowe wówczas, kiedy korzyści wynikające z ich tworzenia znacznie przewyższają moż­

liwe koszty z nimi związane. Ocena korzyści i strat powinna być przeprowadzana każdorazowo z uwzględnieniem konkretnych warunków i ustaleń ramowych.

Na podstawie przeprowadzonych badań można sformułować szereg zaleceń i założeń ogólnych. Typową konstelacją jest podejmowanie współpracy pomię­

dzy miastem i obszarami przyległymi. Ze względu na stale zmieniające się wy­

magania przedsiębiorstw wobec obszarów przeznaczonych pod zabudowę prze­

mysłową, jedynie w pojedynczych przypadkach możliwe jest samodzielne przy­

gotowanie wystarczającej liczby parceli. Nie każde przedsiębiorstwo, mające określone potrzeby (infrastruktura komunikacyjna, bliskość do nabywców), może zlokalizować się na dowolnym terenie. Celem stworzenia adekwatnej do bardzo zróżnicowanej struktury popytu oferty, konieczne jest, z reguły, wyko­

rzystanie pewnej kompozycji instrumentów i środków. Przy czym niezbędną podstawą jest dysponowanie szczegółową strategią powierzchni przeznaczo­

nych pod zabudowę przemysłową, w której zawarte są zarówno endogeniczne warianty postępowania, jak i planowane kooperacje egzogeniczne. Strategia taka powinna definiować podstawowe kryteria postępowania w przypadku nie­

wystarczających zasobów ziemi (wykaz gruntów zastępczych, utrzymanie doty­

chczasowych i kształtowanie nowych miejsc pracy poprzez zasiedlenie i prze­

siedlenie itp.). Kiedy wykorzystanie wszystkich potencjałów endogenicznych nie zapewni wyeliminowania deficytów terenowych, konieczne jest przeanali­

zowanie możliwości przeniesienia lokalizacji przedsiębiorstwa na obszary przy­

ległe. W ramach parceli interkomunalnych możliwa jest dalsza partycypacja w pozytywnych efektach zastosowanego rozwiązania (wpływy z podatków, miejsca pracy, zyski ze sprzedaży itp.).

W aspekcie zagospodarowania wspólnych obszarów przeznaczonych pod zabudowę przemysłową wszystkie współuczestniczące gminy powinny odpo­

wiednio wcześnie zidentyfikować potencjalnych odbiorców terenu, co zagwa­

rantować powinno zetknięcie dodatkowej podaży z popytem. W tym celu nie­

zbędne jest przeprowadzenie szczegółowej i zróżnicowanej analizy prze­

strzennej.

Istnieje wiele argumentów i determinant przemawiających za podejmowa­

niem współpracy interkomunalnej w ramach jednego regionu, której celem jest rozwój terenów przeznaczonych pod zabudowę przemysłową. W szczególności w związkach pomiędzy miastem i obszarami przyległymi można osiągnąć wiele korzyści:

Kooperacja interkomunalna jako podstawa tworzenia wspólnych gruntów przemysłowych 135

- Bardzo często istnieją silne związki pomiędzy miastem podstawowym a obszarami przyległymi. Dotyczy to nie tylko rynku pracy, ale również rynku produktów, usług i wypoczynku.

- Ograniczoność obszarów poszukiwania przy kształtowaniu nowych parcel w przeszłości prowadziła często do tego, że wykazywania suboptymalnych miejsc lokalizacji dla przemysłu. Kooperacja stwarza zatem możliwości kory­

gowania błędów rozwojowych poprzez prowadzenie odpowiednio dostosowa­

nej polityki osadniczej.

Do podstawowych korzyści wynikających dla miasta podstawowego z zawie­

ranych kooperacji zaliczyć należy:

- możliwość relatywnie taniego pozyskiwania pilnie potrzebnych gruntów przemysłowych przez miasto;

- możliwość przewartościowania wewnątrzmiejskich potencjałów prze­

strzennych;

- wpływ podatków od prowadzenia działalności gospodarczej (podział wpływów podatkowych). Równocześnie poprzez wysiedlenie przedsiębiorstw pojawią się możliwości przekształcenia użyteczności areałów wewnątrzmiej­

skich.

Obszary przyległe natomiast bardzo często potrzebują silnych partnerów, którzy przyczyniliby się do realizacji ich własnych celów rozwojowych. W tym zakresie miasto może być pomocne, np. dzięki:

- fachowej administracji;

- Know-how przy akwizycji inwestorów;

- doświadczeniu w zarządzaniu projektami;

- dobrym kontaktom z rodzimymi i potencjalnymi przedsiębiorstwami w re­

gionie i poza nim;

- zdolnościom finansowym (wynikającym już z samej wielkości), jak rów­

nież

- większej sile politycznej w planowaniu regionalnym.

Zakończenie

Współpraca interkomunalna otwiera gminom nowe możliwości w aspekcie niedoboru zasobów i decyzji przestrzennych. Dotyczy to, w szczególności, mo­

bilizacji powierzchni przeznaczonych pod zabudowę przemysłową, co wynika z faktu dużego znaczenia korzyści skali. Jednakże i ta sfera wymaga podejmo­

wania wielu decyzji i działań, zmierzających do sprawdzenia, czy oczekiwane korzyści planowanego przedsięwzięcia rekompensują nakłady pracy związane z prowadzeniem pertraktacji, koordynacji działań i realizacji przedsięwzięcia.

Kooperacja taka dostarcza również innych niezaprzeczalnych korzyści, które

136 Klaus Gloede

w aspekcie istniejącej konkurencji nie mogłyby zostać osiągnięte. Wymienić tu­

taj należy wszelkie potencjały, które związane są z innymi motywami, takimi jak np. ochrona przyrody.

Przeprowadzone badania wykazały, że najsilniejsze sytuacje konfliktowe po­

wstają na etapie przygotowywania współpracy. Do fazy tej zaliczamy przede wszystkim nakłady na koordynację.

Niezaprzeczalnym jest jednak, że współpraca interkomunalna, w zakresie przygotowania obszarów pod zabudowę przemysłowa, jest odpowiednim środ­

kiem zapobiegawczym rujnującej konkurencji lokalizacyjnej prowadzonej przez gminy sąsiadujące. Kooperacja taka może przyczyniać się również do lepszego pozycjonowania obszarów w aspekcie konkurencyjności regionów.

Literatura

Interkom m um le und regionale Kooperation. Yariablen ihrer Funktionsfahigkeit, Akademie filr Raumfor- schung und Landesplanung (ARL), ARL-Arbeitsmaterial Nr. 244, Hannover 1998.

Bundesforschungsanstalt fu r Landeskunde und Raumordnung, Strategien zur Mobilisierung und Aktivierung von Gewerbegebieten, Materiał ien zur Raumentwicklung, Heft 61, Bonn 1994.

FURST D., Regionen in Europa. Herausforderungen fu r die kommunale Zusammenarbeit, [w:] B. Kohler- Koch (Hg.), Staat und Demokralie in Europa, Opladen 1992, s. 313-323.

GLOEDE K., Regionale Wirtschaftspolitik in der ókonomischen Transformation, [w:] P. Welfens, K. Gloede, H.-G. Strohe, D. Wagner (Hg.), Systemtransformation in Deulschland und Rufiland, Heidelberg 1999, s. 235-250.

GREIN M., Gemeinsame Gewerbegebiete. Interkommunale Zusammenarbeit in der Gewerbeflachenentwick- lung, Diplomarbeit an der Technischen Universitat Berlin 1999.

GRUBER R., Anlafi, Gegenstand und Formeh interkommunaler Kooperation bei Gewerbegebieten, [w:] R. Er- tel R. Hg., Interkommunale Kooperation bei der Planung und Entwicklung von Gewerbegebieten (Vor- tragsreihe des Niedersachsischen Instituts fu r Wirtschaftsforschung e. V., Band 11, Hannover 1996, s. 45-62.

HARTMANN P., Beziehungen zwischen Staat und Wirtschaft unter besonderer Beriicksichtigung neuartiger Kooperationsformen im Bereich der regionalen und kommunalen Wirtschaftspolitik, Baden-Baden 1994.

HaTZFELD U., KaHNERT R., Kooperation ist schwieriger ais Konkurrenz, „Raumplanung” 63, 1993, s. 257-262.

HAUSER w., Die Wahl der Organisationsform kommunaler Einrichtungen. Kriterien fu r die Wahlprivatrecht- licher und óffentlich-rechtlicher Organisationsformen, KOln 1987.

KAHNERT R., Interkommunale Zusammenarbeit bei der Gewerbeentwicklung, „Stadt und Gemeinde”, 7/1993, s. 245-250.

KIEPE F., Die Stadte und ihre Regionen. Zur Notwendigkeit einer verbesserten kommunalen Zusammenarbeit a u f regionaler Ebene, „Der Stadtetag”, 1/1996.

KRIEGER F., Strukturimpulse durch Kooperation. Interkommunale Gewerbegebiete in Nordrhein-Westfalen, herausgegeben von der GfW, Gesellschaft filr Wirtschaftsfbrderung Nordrhein-Westfalen mbH, 3. ttberar- beitete Auflage, Dusseldorf 2000.

RICHTER M., Regionalisierung und interkommunale Zusammenarbeit. Wirtschaftsregionen ais Instrumente kommunaler Wirtschaftsfórderung, Wiesbaden 1997.

STEMBER ]., Kommunale Wirtschaftsfbrderung. lnnovation zwischen Regionalisierung, Globalisierung und Verwaltungsreform, Vieselbach/Erfurt 1997.

ZlELKE B., Zwischengemeindliche Zusammenarbeit, Berlin 1993.

Kooperacja interkomunalna jako podstawa tworzenia wspólnych gruntów przemysłowych 137

THE 1NTER-COMMUNAL COOPERATION AS THE BASIS OF FORMING COMMON INDUSTRIAL GROUNDS

S u m m a r y

The article discusses problems connected with cooperation o f communes within the area o f management o f grounds. The need for this action results from the fact that in cities, in the areas o f high density, there is ob- served a shortage o f possibilities to localize investments. In the first part, instruments which serve the so- called mobilization o f grounds, that is adjustment o f grounds to investment needs as well as their development were presented. Then, taking Potsdam as an example, the need for segmentation o f the market o f investment area was pointed to due to the fact that potential purchasers display a differential tendency to payment, in de- pendence on the particular branch. This allowed constructing an empirical broken demand curve for the dis- cussed market. In the following part, the article presents the administrative-legal conditionings and also expe- rience to date concerning this sphere. Barriers which interfere with the coordination o f tasks in the sphere o f industrial grounds management were discussed, especially the dissimilarity o f preferences and political views o f decision makers. The concluding part o f the article presents arguments advocating purposefulness o f extending inter-communal cooperation.

OPOLE 2002

ZARZĄDZANIE GOSPODARKĄ MIEJSKĄ I PRAWNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA MIASTA

Joost PLATJE Uniwersytet Opolski

ZINTEGROW ANE CENTRUM LOGISTYCZNE JAKO