Dane zebrane przy pomocy ankiety pozwoliły określić, jakie zmiany proponują wprowadzić respondenci w opiece nad chorymi.
Tabela 1. Zmiany, jakie należy wprowadzić w opiece nad chorymi nieule-czalnie
Kategorie Liczba odpowiedzi
1. Profesjonalna opieka 15
2. Więcej czasu poświęcać chorym 14
3. Brak odpowiedzi 6
4. Zwiększenie liczby personelu 6
5. Zwiększenie środków fi nansowych 5
6. Zapewnienie godnych warunków umierania 4
7. Zakup nowoczesnego sprzętu 3
8. Więcej serdeczności 3
Prawie 27% ankietowanych wskazało na braki profesjonalnej opieki, a 25% uznało, iż należy poświęcać chorym więcej czasu, przebywa-jąc i rozmawiaprzebywa-jąc z nimi. Na pytanie nie odpowiedziało 6 osób (10,7%). Zwiększenie liczby personelu medycznego i środków fi nansowych zosta-ło wpisane na 4 i 5 miejscu, zaraz po braku odpowiedzi.
Jedyne 7% odpowiedzi dotyczyło godnego umierania, a 5,35% suge-rowało zwiększenie lub położenie większego nacisku na okazywanie ser-deczności i życzliwości chorym nieuleczalnie. Ponad 5 % badanych uwa-ża, że należy zakupić nowoczesny sprzęt.
Uzyskane informacje w toku rozmowy wykazały, że urzędnicy ro-zumieją problemy pacjentów hospicjum, ale nie dostrzegają swojej roli w rozwoju opieki paliatywnej jako osób sprawujących władzę, marginali-zując swój wpływ na organizację opieki paliatywnej w ogóle.
Tabela 2. Zmiany, jakie należy wprowadzić w brzeskim Oddziale Chorób Przewlekłych
Odpowiedzi Liczba odpowiedzi
1. Brak zdania na ten temat 19
2. Brak odpowiedzi 13
3. Więcej personelu 10
4. Nie wie, bo nie był 8
5. Zmiany dotyczące funkcjonowania oddziału 2
6. Remont pomieszczeń 2
7. Zapewnienie wystroju i domowej atmosfery 2
Badani uznali, że decyzję w sprawie zmian w brzeskim Oddziale Cho-rób Przewlekłych powinni podjąć przełożeni, a nie oni, lub, że nie czu-ją się kompetentni, by wypowiadać się w tej sprawie. Na temat wprowa-dzenia zmian w brzeskim Oddziale Chorób Przewlekłych nie ma zdania 34% ankietowanych, a 23% w ogóle nie odpowiedziało na pytanie. Prawie 11% odpowiedzi dotyczyło wprowadzenia zmian z zakresu funkcjono-wania Oddziału oraz remontu i zmian wystroju wewnątrz budynku, tak, aby panująca w nim atmosfera przypominała rodzinny dom. Niespełna 18%, czyli 10 udzielonych odpowiedzi, wskazało na potrzebę zwiększe-nia liczby personelu medycznego. Pozostałe 14% nie wie, jakiej można udzielić pomocy, gdyż nie mieli okazji być w brzeskim Oddziale Chorób Przewlekłych.
Warto przytoczyć kilka wypowiedzi badanych:
„zajmować się nimi powinny osoby, które potrafi ą słuchać, wesprzeć ich w tych trudnych zapewne dla nich chwilach, osoby pracujące w Od-dziale Chorób Wewnętrznych powinny być wcześniej „sprawdzane” czy nadają się do takiej pracy” (kobieta, 45 lat),
„rozszerzyć sieć domowych hospicjów – hospicja dla dzieci” (mężczy-zna, 37 lat),
„państwo powinno przeznaczać większe środki na opiekę nad chory-mi w hospicjach” (kobieta, 23 lata),
Wnioski
Defi nicja „opieki paliatywnej” najczęściej wybierana przez ankieto-wanych brzmi: jest to opieka medyczna, duchowa i rehabilitacyjna nad ludźmi z chorobami przewlekłymi i nowotworowymi. Badani zwrócili uwagę, że na opiekę paliatywną składa się wiele aspektów, które warun-kują jakość życia w jego ostatecznym okresie.
Urzędnicy w większości wiedzą, gdzie znajduje się Oddział Chorób Przewlekłych i jak jest zorganizowany. Wiedzą też, kto tam pracuje i kto powinien tam pracować. Nie dostrzegają jednak tego, że mają możliwo-ści wpłynięcia na rozwój ruchu hospicyjnego w Brzesku. Rozmowy z ni-mi wskazały na obawy dotyczące wprowadzenia zni-mian. Dotyczyły one głównie obaw związanych z brakiem przygotowanej kadry.
Postulaty
Zorganizowanie spotkania, np. w siedzibie Urzędu, z lekarza-mi, pielęgniarkami i innymi pracownikami tegoż oddziału, aby uświadomili społeczeństwu, a przede wszystkim osobom spra-wującym władzę; jakie są potrzeby i pragnienia osób cierpiących i przewlekle chorych przebywających w tym oddziale;
Zaprojektowanie i wykonanie broszur o tematyce związanej z ru-chem hospicyjnym, które mogliby dostać wszyscy zainteresowani; Stworzenie strony internetowej na temat opieki paliatywnej; Organizowanie różnego rodzaju koncertów w Brzesku, podczas których zbierano by fundusze na Oddział Chorób Przewlekłych, oraz zorganizowanie wystaw rysunków namalowanych przez pa-cjentów;
Uruchomienie kierunku studiów przygotowującego do pracy z oso-bami przewlekle chorymi w Małopolskiej Szkole Wyższej w Brze-sku.
Postulaty te można spełnić. Przy pomocy odpowiedniej liczby osób, posiadających wiedzę na temat opieki paliatywnej, i urzędników, których zaangażowanie i możliwości prawne zdają się niezbędne, projekt ten ma szansę powodzenia. Dzięki niemu Brzesko wiele zyska i można będzie pomóc osobom potrzebującym. A to winno być naszym wspólnym ce-lem. • • • • •
Bibliografia
Górecki S. (2000), Hospicjum w służbie umierających, Warszawa. Burlikowski J. (2005), Kronika Miasta Brzeska 1385–1944, t. 2, Brzesko. Szweda-Lewandowska Z. (2007), Domy Pomocy Społecznej. Projekcja
zapo-trzebowania, „Polityka Społeczna” 5–6, s. 9–22.
Skura-Madziała A. (2006), Holistyczny wymiar opieki paliatywno-hospicyjnej, „Zdrowie Publiczne”, 116 (2), s. 301–306.
Kawczyńska-Butrym Z. (2001), Pielęgniarstwo rodzinne – teoria i praktyka, Lublin.
http://www.spzoz-brzesko.pl/link3.htm (12.01.2007). http://www.brzesko.pl/ (12.01.2007).
Edward Charczuk
Szpital Wojewódzki w Zakopanem o. Mariusz Cywka
Zakon Przenajświętszej Trójcy; Minister Domów Zakonu Trynitarzy w Polsce Maciej Domański
Katedra Socjologii Wydziału Nauk Humanistycznych
Wyższej Szkoły Umiejętności im. Stanisława Staszica w Kielcach; Departament of Anthropology, Dawson College Montreal Canada
Zbigniew Domosławski
em. profesor Akademii Medycznej we Wrocławiu s. Irena Drozd
Zgromadzenie Sióstr Kanoniczek Ducha Świętego Krzysztof Gerc
Instytut Psychologii Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego Jan Iwaszczyszyn
Krakowska Poradnia Opieki Paliatywnej w Krakowie; Hospicjum św. Łazarza w Krakowie
Małgorzata Kania
absolwentka Wydziału Nauk o Rodzinie
Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Wojciech Klapa
Zakład Pedagogiki Medycznej Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa Collegium Medicum UJ
Michał Kosztołowicz
Towarzystwo Naukowe Sandomierskie w Sandomierzu ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪
Agnieszka Kwiecińska
Krakowska Poradnia Opieki Paliatywnej w Krakowie; Hospicjum św. Łazarza w Krakowie
Grażyna Makiełło‐Jarża Wydział Nauk o Rodzinie
Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Marta Marzec studentka pielęgniarstwa Collegium Medicum UJ Wioleta Michałek studentka pielęgniarstwa Collegium Medicum UJ Małgorzata Nawara
absolwentka Wydziału Nauk o Rodzinie
Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Arkadiusz Ortenburger
Specjalistyczny Szpital im. Najświętszej Marii Panny w Częstochowie Dorota Ortenburger
Wydział Nauk Społecznych Akademii Jana Długosza w Częstochowie Mariusz Parlicki
Wydział Nauk o Rodzinie
Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Maria Dorota Schmidt‐Pospuła
Katedra Historii Medycyny Collegium Medicum UJ
prezes Krakowskiego Towarzystwa Miłośników Historii Medycyny Marta Szeliga
Hospicjum św. Łazarza w Krakowie Małgorzata Szerla
Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala Dziecięcego w Kielcach Stanisław Szumpich
Wydział Nauk o Rodzinie
Krakowskiej Szkoły Wyższej im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪