TRUDNE DO ZIDENTYFIKOWANIA PODMIOTY POZAPAŃSTWOWE.
ppłk dr Szymon Markiewicz
T
eza, że dostęp do informacji jest równoznaczny z posiadaniem wiedzy, a ta decyduje o zdobywa-niu władzy, w zasadzie nie budzi wątpliwości. Wie-dza ponadto umożliwia uzyskanie przewagi informa-cyjnej. Informacja zatem stanowi nie tylko o zasobie organizacji, lecz jest także podstawowym warun-kiem rozwoju gospodarczego, kulturowego czy spo-łecznego. Jej rola jest bardzo istotna, gdyż wpływa na codzienne życie społeczne. I choć z jednej strony jest nieocenioną pomocą i inspiracją do nowych działań, czynnikiem nieodzownym przy rozwiązy-waniu wielu problemów, to z drugiej nieumiejętnie użyta lub skierowana do niewłaściwego adresata może być także zagrożeniem. W tym kontekście rola walki informacyjnej się zwiększa, gdyż współ-czesne systemy dowodzenia i kierowania środkami walki opierają się na informacjach pozyskiwanych między innymi z obserwacji i monitoringu sytuacji w pasie (obszarze) odpowiedzialności. Zautomaty-zowane systemy dowodzenia skracają czas reakcji na zagrożenia, eliminują z procesu decyzyjnego czyn-niki nieistotne (ograniczenia) w osiąganiu przyję-tych celów, ale nie potrafią realizować swoich zadań bez dostępu do informacji.ZNACZENIE
Informacja przybiera dzisiaj rolę pierwszoplano-wą, staje się narzędziem walki. Można ją pozyski-wać, degradować lub ochraniać, szczególnie jej no-śniki. Można także, wykorzystując ją, osiągać cele
polityczne i militarne. Dzięki działaniom w cyber-przestrzeni potencjalny przeciwnik, oddziałując tyl-ko na systemy informacyjne, zdoła obezwładnić czy wręcz zniszczyć istotne elementy infrastruktury cy-wilnej i wojskowej1. Ponadto atakujący może ukryć swoją tożsamość, a zaatakowane państwo nie będzie w stanie jednoznacznie wskazać agresora. Wynika z tego, że zagrożenia w sferze informacyjnej są real-nymi zagrożeniami dla bezpieczeństwa narodowego.
Dlatego też należy zapewnić sprawne funkcjonowa-nie własnych systemów informacyjnych, gdyż ich zakłócenie często stanowi zasadniczy czynnik deter-minujący powodzenie (osiągnięcie celu) w działa-niach.
We współczesnych konfliktach (sytuacjach kryzy-sowych) obezwładnienie systemów informacyjnych może spowodować destrukcję funkcjonalną całej or-ganizacji. O pomyślnym wyniku wszelkich działań będzie więc decydować wyeliminowanie tych ele-mentów w systemach informacyjnych strony prze-ciwnej, które stanowią o jego sprawności działania.
Wszelka konkurencja świadczy jednoznacznie o tym, że w każdej organizacji istnieją takie czynni-ki, od których zależy jej sprawność. Takim elemen-tem jest bezspornie informacja, traktowana jako nie-materialny zasób organizacji. Zakładając tezę, że wszystkie sztuczne systemy informacyjne są budo-wane przez człowieka w celu zaspokojenia określo-nych potrzeb, uzasadnione jest twierdzenie, iż są one nierozerwalnie związane z każdym działaniem
celo-1 http://www.eesti.pl/dni-ktore-wstrzasnely-estonia-11963. html/. 10.04.2017.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2017
41
wym realizowanym w warunkach, jak twierdził Tadeusz Kotarbiński, kooperacji negatywnej wza-jemnej. Każdy z uczestniczących w rywalizacji pod-miotów dąży do podjęcia takich decyzji, by odnieść sukces. Zmierza zatem do ich optymalnego wypra-cowania. Podjęcie najlepszej decyzji jest uwarunko-wane posiadaniem wiedzy o stanie, możliwościach i zamiarach wykorzystywania określonych narzędzi strony negatywnie kooperującej oraz o panującej u niej sytuacji. Tak samo niezbędna jest wiedza o własnych siłach i środkach. Posiadanie tych da-nych stanowi podstawę do podejmowania właści-wych decyzji, traktowanych jako wybór jednego z możliwych do realizacji wariantów. Luki w zaso-bach informacyjnych powodują podejmowanie decy-zji obarczonych ryzykiem porażki, często o nieprze-widywalnych skutkach.
Można zatem z dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, że wszelkie działania celowe firm, organi-zacji oraz państw stają się zależne od napływu aktu-alnych i wartościowych informacji przechowywa-nych, przetwarzanych i przekazywanych z wykorzy-staniem systemów informacyjnych, w których na niespotykaną dotąd skalę stosuje się nowe technolo-gie. Niematerialny zasób każdej organizacji – infor-macja i zdolności intelektualne pracowników – bę-dzie zasadniczo wpływać na jej powodzenie oraz de-cydować o możliwości dostosowania się do permanentnych zmian w otoczeniu. Niezbędne jest zatem elastyczne i szybkie przystosowanie się do zmieniającej się w nim sytuacji oraz przewidywanie przyszłych warunków działania. Z jednej strony wy-stępuje potrzeba ciągłego obserwowania sytuacji ze-wnętrznej, w otoczeniu konkurencyjnym, z drugiej – podejmowania w porę takich działań, które dawałyby duże szanse na osiągnięcie sukcesu. W takim wypad-ku możemy mówić, że informacja jest zarówno bro-nią, jak i celem walki. Nie jest postrzegana jako mnożnik potencjału bojowego własnych sił zbroj-nych. Obiektem ataku będzie zatem treść informacji zawartych w sieciach łączności i w sieciach informa-tycznych. Celem walki informacyjnej w omawianej sferze jest infrastruktura polityczna, społeczna, go-spodarcza i wojskowa przeciwnika2. Współcześnie pole walki informacyjnej to przede wszystkim umysł i mentalność człowieka jako najbardziej podatne na manipulację, dezinformację czy propagandę.
WYMIAR NIEMILITARNY
Pojawienie się pod koniec XX wieku pojęcia wal-ka informacyjna jest związane z rewolucją informa-cyjną w sferze technologii pozyskiwania, przetwa-rzania i wykorzystania informacji. Zaczęto mówić o bezpieczeństwie informacyjnym państwa jako in-tegralnej części bezpieczeństwa narodowego oraz o zagrożeniach informacyjnych. Walka informacyjna
z wykorzystaniem techniki teleinformatycznej (nie-niszczącej) nie wymaga formalnej deklaracji wojny.
Ponadto umiejętne jej stosowanie sprawia, że jest ona trudna do wykrycia, a w razie wykrycia atakują-cy najczęściej pozostaje anonimowy. Powszechny dostęp do technik teleinformatycznych i ich koszty pozwalają na jej podjęcie zarówno przez podmioty państwowe i pozapaństwowe, jak i zwykłych użyt-kowników systemów informacyjnych (telekomunika-cyjnych). Jak zauważa Leopold Ciborowski, wiele problemów dotyczących sfery wewnętrznej państwa wynika z negatywnych oddziaływań zewnętrznych i wewnętrznych w ramach walki informacyjnej, która, jeśli jest umiejętnie prowadzona, może zagro-zić zarówno bezpieczeństwu pojedynczych państw, jak i bezpieczeństwu światowemu3. Sam termin wal-ka informacyjna jest różnie definiowany. Ogólnie wspólnym jej obszarem terminologicznym jest po-zyskiwanie informacji, destrukcyjne oddziaływanie na systemy informacyjne strony przeciwnej z wpro-wadzaniem do nich fałszywych informacji, a także podejmowanie działań organizacyjnych i technicz-nych ukierunkowatechnicz-nych na ochronę włastechnicz-nych syste-mów pozyskiwania, przetwarzania i przekazywania informacji.
Obecnie w ramach dostarczania stronie przeciw-nej nieprawdziwych informacji szeroko stosuje się dezinformację i manipulację. Czyni się to w sposób jawny lub skryty w czasie wojny i kryzysu oraz, co warto podkreślić, także pokoju. Walka informacyjna wykracza poza tradycyjne postrzeganie pola walki.
Jej potencjalne strony: atakujący i atakowani często są związani działalnością gospodarczą, polityczną, ekonomiczną itp. Walkę tę zalicza się do działań nie-zbrojnych, choć może ona prowadzić do fizycznego zniszczenia obiektu. Nigdy nie występuje samo-dzielnie, jest bowiem stosowana na równi z innymi formami działań. Poza tym nie funkcjonuje w ode-rwaniu, bo nigdy też sama dla siebie nie może stano-wić celu. Jej cel zawsze wynika z charakteru i celu wspieranej walki. Współcześnie walka informacyjna jest dominującą formą w zbiorze walk (zbrojnych i niezbrojnych), ponieważ we wszystkich sferach państwa, a także w prywatnej, są używane systemy informacyjnego komunikowania się. Walka ta ma charakter uniwersalny, gdyż jest prowadzona we wszystkich obszarach działania każdego państwa.
Jest ona również strategią organizacji gospodar-czych, struktur politycznych, ugrupowań ponadnaro-dowych oraz państwa w wymiarze zarówno ze-wnętrznym, jak i wewnętrznym. Wpisuje się w for-mę nie tylko nacisku politycznego, wojskowego czy gospodarczego, lecz także zastraszania. Pełni funk-cję uniwersalną, co pozwala na osiągnięcie zamie-rzonych efektów w czasie rzeczywistym. Trafnie stwierdza Leopold Ciborowski, że umiejętne
prowa-2 J.L.: Amerykańska koncepcja walki informacyjnej. „Wojskowy Przegląd Zagraniczny” 1998 nr 4, s. 18.
3 L. Ciborowski: Potencjalne zagrożenia – identyfikacja i charakterystyka. „Myśl Wojskowa” 2000 nr 4, s. 86.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2017
42
dzenie walki informacyjnej może doprowadzić do bardzo szybkiego zerwania wielu żywotnych funkcji współczesnej infrastruktury cywilnej i wojskowej.
[...] Paraliżuje głównie jej funkcjonowanie i w ten sposób znacznie ogranicza egzystencję państw obję-tych światową konkurencją4.
Formy walki informacyjnej mogą być bardzo róż-ne. Na szczególną uwagę zasługują zewnętrzne od-działywania informacyjne. Mogą być nimi objęte procedury sterowania procesami decyzyjnymi pań-stwa, na które jest skierowany atak informacyjny.
Może on polegać na wprowadzaniu do systemu in-formacyjnego danego państwa złożonych zbiorów precyzyjnie dobranych prawdziwych i fałszywych danych z zamysłem osiągnięcia z góry zaplanowa-nego celu, jakim może być na przykład tworzenie określonych nastrojów politycznych czy społecz-nych. Walkę tego typu toczy się w każdej dziedzi-nie, zarówno w życiu politycznym, ekonomicznym, gospodarczym, kulturowym, jak i społecznym. Cha-rakterystyczne dla niej jest to, że trudno jest wska-zać stronę atakującą, która może dokonywać aktu agresji informacyjnej z każdego miejsca – zarówno z wnętrza organizacji, jak i z zewnątrz. Są to wszel-kie działania, które mają na celu uzyskanie prze-wagi informacyjnej przez oddziaływanie na infor-macje, procesy i systemy informacyjne oraz sieci komputerowe przeciwnika z jednoczesnym zapew-nieniem ochrony własnym zasobom informacyj-nym. Obejmują one także niszczenie elementów systemów informacyjnych przeciwnika z użyciem wszystkich możliwych środków rażenia, w tym energii elektromagnetycznej. Obszarem walki infor-macyjnej jest telekomunikacja i zasoby informa-tyczne, które są wykorzystywane do szybkiego i skrytego oddziaływania na cywilne i wojskowe elementy systemu informacyjnego w taki sposób, by skutecznie go zneutralizować przez zakłócanie, wprowadzanie fałszywych danych lub nawet fizycz-ne uszkodzenie albo zniszczenie. Walka w domenie informacyjnej obejmuje:
– zakłócanie systemów kierowania,
– działania mające na celu dezinformowanie prze-ciwnika,
– zakłócanie jego systemów elektronicznych, – walkę o informacje,
– włamywanie się do systemów komputerowych, – zdobywanie informacji naukowo-technicznej od naukowców czy pracowników firm.
Za najważniejszy rodzaj walki w domenie infor-macyjnej uznano5 zakłócanie systemów kierowania.
Niewątpliwie uniemożliwienie stronie przeciwnej sprawnego dowodzenia wojskami oraz kierowania środkami rażenia pozbawia go możliwości wyko-rzystania przewagi ilościowej. Za dość ważne
uzna-no na równi: walkę o informacje, zakłócanie syste-mów elektronicznych przeciwnika oraz działania ma-jące na celu jego dezinformowanie. Najmniej istotne według badanych to włamywanie się do systemów komputerowych i zdobywanie informacji naukowo--technicznych od naukowców oraz pracowników firm. O randze, jaką nadaje się jej roli, świadczy to, że np. w Rosji walka informacyjna jest wykładana jako osobny przedmiot lub w ogóle jest osobnym kie-runkiem studiów w co najmniej 74 instytucjach dy-daktycznych6.
Należy zauważyć, że każde medium informacyjne może być skutecznie wykorzystane w wojnie infor-macyjnej. Jeśli zacytują je inne media, informacja staje się bardziej wiarygodna i – co za tym idzie – wzmacnia się przekaz takiego medium. Staje się źró-dłem plotek i aktywizuje odbiorców do dystrybuowa-nia sfałszowanych informacji, np. przez media spo-łecznościowe.
Jeden z poglądów wskazuje na to, że walka infor-macyjna to środki stosowane głównie w czasie poko-ju i skierowane nie tyle przeciwko siłom zbrojnym, ile ludności cywilnej i jej świadomości, a także prze-ciwko systemowi administracji państwowej, nadzoru produkcji przemysłowej, nauki, kultury itd. W proce-sowym podejściu do walki informacyjnej można wy-odrębnić fazy, które są najbardziej podatne na infor-macyjne działania destrukcyjne. Wśród nich wymie-nia się: pozyskiwanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji. Zauważalne jest również traktowanie walki informacyjnej jako ofensywnego i defensyw-nego zastosowania informacji i systemów informa-cyjnych w celu odcięcia przeciwnika od dopływu in-formacji oraz wykorzystania, zniekształcenia lub zniszczenia informacji już przez niego posiadanych przy jednoczesnej obronie własnych zasobów i syste-mów informacyjnych.
Zwycięstwo w tej wojnie należy do tego, kto opa-nuje zasoby informacyjne przeciwnika. Przy czym jest nim cały naród z jego administracją państwową, aparatem władzy, sferami gospodarczymi, kręgami opiniotwórczymi, naukowymi, kulturalnymi itp.
Przewagę uzyskuje ta strona, która niszczy lub zmie-nia wiedzę posiadaną przez zaatakowany naród i zmanipuluje go w takim stopniu, że społeczeństwo zacznie zachowywać się zgodnie z zamiarami ataku-jącego. Atak informacyjny może się skupiać na wszystkich obywatelach danego kraju lub tylko na elicie rządzącej i środowiskach opiniotwórczych.
Sposobem prowadzenia walki informacyjnej jest sterowanie społeczne. Polega ono na wywieraniu po-żądanego wpływu na zachowania ludzi i ich świado-mość i ma zmierzać do uzyskania określonego efektu w postrzeganiu otoczenia. Rodzajem takiego stero-wania jest manipulacja, czyli inspirowana społecznie
4 Ibidem.
5 Według badania ankietowego przeprowadzonego w Akademii Sztuki Wojennej wśród studentów wojskowych w lutym i marcu 2017 roku.
6 http://innpoland.pl/115571,pierwsza-wojna-informacyjna-polsko-rosyjska-w-rosji-walka-informacyjna-jest-wykladana-jako-przedmiot/. 20.03.2017.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2017 interakcja mającą na celu skłonienie osoby lub grupy
ludzi do działania sprzecznego z ich dobrze pojętym interesem. Zazwyczaj osoba ta lub grupa ludzi pod-dana manipulacji nie jest świadoma środków, z uży-ciem których wywiera się na nią wpływ. Podmiot ma-nipulacji dąży zwykle do osiągnięcia korzyści osobi-stych, ekonomicznych lub politycznych kosztem osób jej poddawanych. Manipulować można treścią infor-macji oraz sposobem jej przekazywania. Jest to spe-cyficzny rodzaj sterowania ludźmi, w którym praw-dziwe cele – a często nawet sam fakt sterowania – są przed nimi ukryte. Ludzie poddani manipulacji mogą sobie wyobrażać, że walczą o swoje interesy lub reali-zują jakieś wzniosłe cele, podczas gdy w rzeczywisto-ści zmierzają w zupełnie innym kierunku. Bardzo często manipulacja polega na tym, że ludzi inspiruje się do działania w sposób tak ukryty, by wyobrażali sobie, że działają samodzielnie i niezależnie. Manipu-lacja jest jedną z podstawowych metod stosowanych w niemilitarnej walce informacyjnej. Natomiast jed-nym z głównych narzędzi tej walki jest propaganda rozumiana jako szerzenie jakiś poglądów, idei czy ha-seł w celu przekonania kogoś do jakiejś idei lub pozy-skania do akcji7. Jest to planowe oddziaływanie na psychikę ludzi za pomocą rozpowszechnianych w ma-sowej skali bodźców informacyjnych, zmierzające do ukształtowania w nich postawy akceptacji odpowied-nich norm społecznych lub spowodowania określo-nych zachowań.
Szeroko stosowanym narzędziem niemilitarnej walki informacyjnej jest wywiad. Jest on powoływa-ny jako wyspecjalizowana i odpowiednio zorganizo-wana służba, której zadaniem jest zbieranie informa-cji o stronie przeciwnej i prowadzenie walki infor-macyjnej. Do obrony przed podobnymi działaniami przeciwnika służy kontrwywiad. Postrzeganie infor-macji za kluczowy element jest nieodłączną cechą współczesnych konfliktów, w których wykorzystuje się ją zarówno jako oręż, jak i cel ataku. Wielu teore-tyków wskazuje na konieczność traktowania sfery informacyjnej łącznie z cyberprzestrzenią jako no-wego środowiska walki. We współczesnej walce in-formacyjnej głównymi środkami rażenia stały się na-rzędzia informatyczne i urządzenia, za pomocą któ-rych można oddziaływać na systemy komputerowe przeciwnika w celu zakłócenia lub całkowitego uniemożliwienia ich użytkowania. Wykorzystanie urządzeń informatycznych podłączonych do Interne-tu umożliwia uczestnikom tej walki rozszerzenie jej na cały świat. Dodatkowo, w porównaniu z bardzo drogimi technikami zabezpieczenia sieci, koszty przygotowania i przeprowadzenia ataku informa-tycznego są niewielkie. Zauważalną zaletą walki in-formacyjnej jest małe ryzyko jednoznacznego wska-zania jej uczestnika ze względu na możliwość atako-wania z różnych miejsc.
Odrębnym podejściem do walki informacyjnej jest traktowanie jej jako sposobu oddziaływania na ma-sową świadomość w międzypaństwowej rywalizacji systemów cywilizacyjnych w przestrzeni informa-cyjnej. W takiej interpretacji wykorzystuje się szcze-gólne sposoby kontrolowania zasobów informacyj-nych, a używa się ich w charakterze broni informa-cyjnej. Przedmiotem tego oddziaływania są porządek militarny i pozamilitarny oraz technolo-giczny (cyberprzestrzeń) i społeczny (przestrzeń in-formacyjna). Kontekst funkcjonalny i geopolityczny walki informacyjnej są ze sobą powiązane. Walka ta jest środkiem do osiągania celów państwa w polityce międzynarodowej, regionalnej i wewnętrznej, a tak-że stanowi o geopolitycznej przewadze. Aktywnym jej uczestnikiem są m.in. media, które w procesie poszukiwania informacji znajdujących się w kręgu ich zainteresowania nie tylko mogą wejść w jej po-siadanie, lecz także uczestniczą w zakłócaniu per-cepcji określonego adresata. Podmioty (np.: pań-stwa, siły zbrojne, partie polityczne, politycy, orga-nizacje gospodarcze) będące w konflikcie dążą do poznania zarówno słabych, jak i mocnych stron prze-ciwnika. Zrodził się zatem swoisty rodzaj walki:
jedni możliwymi dla siebie sposobami dążą do zdo-bywania informacji, drudzy do udaremnienia im te-go. W postępowaniu tym występuje sprzeczność ce-lów i działań, czyli najbardziej charakterystycznych cech, które kojarzą się z desygnatem pojęcia walka.
Jej przedmiotem stała się informacja, a narzędziami – wszelkie środki dostosowane do jej zdobywania, zakłócania i obrony. Z takim wyobrażeniem desy-gnatu używa się dziś najczęściej pojęcia walka infor-macyjna8.
Obecnie jest ona ukierunkowana nie tylko na zdo-bywanie informacji o charakterze niejawnym. Jest prowadzona między podmiotami sektora państwo-wego (prywatnego), gdzie strategie polityczne, mar-ketingowe, reklamowe, konsumpcyjne czy koopera-cyjne stanowią obiekty szczególnego zainteresowa-nia przeciwstawnych stron. Walka informacyjna występuje również na poziomie państwa, w relacjach między państwami (bliższymi i dalszymi), organiza-cjami międzynarodowymi, w rywalizacji między mediami czy innymi ośrodkami opiniotwórczymi.
Jej istotą w działaniach mediów jest nie tylko prze-kazywanie informacji o zjawiskach, zdarzeniach i osobach, lecz także stwarzanie sytuacji utrudniają-cych szeroko rozumianemu przeciwnikowi poznanie ich stanu faktycznego, co w konsekwencji ma utrud-niać poznanie prawdy i podejmowanie trafnych de-cyzji.
OFENSYWA I DEFENSYWA
W wyniku ofensywnych działań informacyjnych strona atakująca dąży do podniesienia wartości
zaso-7 Słownik języka polskiego PWN. T. II. Warszawa 2007, s. 895.
8 L. Ciborowski: Walka informacyjna. Toruń 1999, s. 9.
PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 4 / 2017
44
bów będących ich celem z jednoczesnym zmniejsza-niem ich wartości dla strony defensywnej. Działania defensywne z kolei są próbą przeciwstawienia się potencjalnej utracie wartości posiadanych zasobów informacyjnych. Wojna informacyjna to działanie typu sukces – porażka9. Działania ofensywne zmie-rzają do dotarcia do ludzkich umysłów dzięki umieszczaniu pewnych treści w przestrzeni informa-cyjnej człowieka. Dostęp do niej uzyskuje się za po-średnictwem dowolnego środka przekazu, np.: ko-munikacji bezpośredniej (twarzą w twarz), druku (czasopisma), telekomunikacji, stacji radiowych i telewizyjnych oraz sieci komputerowych. Manipu-lowanie percepcją często bywa równoznaczne z ma-nipulowaniem mediami. W ramach walki informa-cyjnej media, za pośrednictwem środków teleinformatycznych służących do szybkiej komuni-kacji praktycznie w czasie rzeczywistym, mają moż-liwości oddziaływania na systemy informacyjne strony przeciwnej, a także własnej. Ich celem jest chwilowe, okresowe lub ciągłe naruszanie elemen-tów infrastruktury informacyjnej przeciwnika.
Gabriel Nowacki10 walkę informacyjną interpretuje jako kompleks planowych przedsięwzięć, który
pole-ga na wpływaniu na postawy decydentów, zakłócaniu systemów informacyjnych strony przeciwnej z jedno-czesną ochroną własnych systemów. Walka ta jest prowadzona w określonej przestrzeni (środowisku in-formacyjnym). Określa się ją jako zbiór skoordyno-wanych elementów (przynajmniej dwóch przeciw-stawnych stron), których istota, ze względu na relację porządkującą celu, jest skupiona w podprzestrze-niach: zdobywania informacji (rozpoznania), zakłóca-nia informacyjnego i ochrony informacyjnej11.
W opinii studentów wojskowych Akademii Sztuki Wojennej najważniejszą podprzestrzenią walki infor-macyjnej jest zdobywanie informacji, natomiast za najmniej ważną uznali oni zakłócanie informacyjne (rys. 1). Wynika z tego, że tworzenie świadomości sytuacyjnej o przeciwniku i obszarze prowadzonych działań jest istotnym elementem współczesnych działań, z jednoczesną ochroną własnych systemów informacyjnych przed oddziaływaniem destrukcyj-nym strony przeciwnej.
Podprzestrzeń zdobywania informacji (rozpozna-nia) to układ skoordynowanych elementów dostoso-wanych do odgrywania swej roli w środowisku elek-tromagnetycznym, akustycznym, magnetycznym i chemicznym, przez których pryzmat możliwe jest identyfikowanie aktualnego stanu otoczenia.
Podprzestrzeń zakłócania informacyjnego to z ko-lei układ skoordynowanych elementów przystosowa-nych do wnoszenia entropii informacyjnej do komu-nikatów oraz powodowania destrukcji fizycznej no-śników tych komunikatów i nono-śników danych.
Podprzestrzeń ochrony informacyjnej natomiast to układ skoordynowanych elementów, których celem jest uniemożliwienie i utrudnienie zdobywania da-nych o fizycznej naturze aktualnego i planowanego stanu rzeczy i zjawisk we własnej przestrzeni funk-cjonowania oraz uniemożliwienie i utrudnienie wno-szenia entropii informacyjnej do komunikatów i
Podprzestrzeń ochrony informacyjnej natomiast to układ skoordynowanych elementów, których celem jest uniemożliwienie i utrudnienie zdobywania da-nych o fizycznej naturze aktualnego i planowanego stanu rzeczy i zjawisk we własnej przestrzeni funk-cjonowania oraz uniemożliwienie i utrudnienie wno-szenia entropii informacyjnej do komunikatów i