dów dekretem z d. 15 stycznia b. r., podjęła się d rukarnia Katolicka w Katowicach.
X. A. Sawicki.
K a n c le r z Kurji.
D Z I A Ł N I E U R Z Ę D O W Y . A R C H I D I O E C E S A N A.
W iln o , d n ia 24 lu te g o 1930 r.
W izytacja kanoniczna. — Ze źródeł a u t e n t y c z n y c h d o w ia d u je m y się, że n a t y c h m i a s t po W ie l k a n o c y ro z p o c z n i e się s e r ja w i o s e n n a w iz y ta c y j k a n o n i c z n y c h w a r c h i d ie cezji w ile ń s k ie j . J.E . K sią d z A r c y b i s k u p - M e t r o p o li ta bę d z ie w i z y to w a ł [ d e k a n a t y p o d m i e js k ie , m ian o w icie: k a l w a r y j s k i , t r o c k i , t u r g i e l s k i i w o r n i a ń s k i , a J.E . K sią d z Bi- s k u p - S u f r a g a n bę d z ie w iz y t o w a ł d e k a n a t ś w i ę c i a ń s k i i e w e n t u a l n i e b r a s ł a w s k i . S zc z e gó ły i d o k ł a d n a m a r s z r u t a będzie p o d a n a w j e d n y m z n a s t ę p n y c h n u m e r ó w . — O ile n a m w ia d o m o , w cz asie te j w iz y ta c ji będzie z w r a c a n a szczeg ó ln iejsza I u w a g a n a z a s t o "
s o w a n i e i w y k o n a n i e d e k r e t u w i z y t a c y j n e go z l a t p o p r z e d n i c h , t. j. z r o k u 1927 l u b 1928, j a k r ó w n ie ż n a p r a c e w k i e r u n k u A kcji K a to li c k ie j . Z e ś r o d k o w a n i e w s z y s t k i c h p r a c n a g r u n c i e szczerze k a t o l i c k i m n a t e r e n i e p a r a f ij o ra z n a d a n i e im p r a w id ł o w e g o r o z - w o ju , życia i t ę ż y z n y , a nie t y l e ich różnor od*
no ść i lic z e b n o ść , b ę d z ie p r z e d e w s z y s t k i e m b r a n a p od uw a g ę . A k c ja K a t o l i c k a w i n n a ob ją ć t r z y dz ie dzin y: o ś w i a t o w o - w y c h o w a w czą, d o b r o c z y n n ą i s p o ł e c z n ą . Na p ie r w s z e z w r a c a u w a g ę O jciec św. w p i ś m i e o k ó ln e m 0 c h r z e ś c i j a ń s k i e m w y c h o w a n i u ; drugiej w y m a g a j ą c ięż k ie c zasy , k t ó r e o b e c n ie p r z e ż y w a m y i s z c z e g ó ln e p o s ł a n n i c t w o K o ś c io ł a —o p i e k o w a n i e s ię n a d ubog im i. H a s i e m fdnia p o w i n n a być o rg a n i z a c ja p a r a f j i k a to l ic k i e j n a tle s a m o p o m o c y , r a t o w a n i a u b o g ic h i r a c j o n a l n e j d o b ro c z y n n o ś c i.
Przypom nienie. — W s z e lk ie zw iązki 1 z rz e s z e n ia , do k t ó r y c h n a l e ż ą Księża, p r o sz ą m a s o p r z y p o m n i e n i e , a b y w sz y sc y c z ło n k o w ie zechcieli, o ile m o ż n a , n a j p r ę dzej ' u r e g u l o w a ć s k ł a d k i c z ł o n k o w s k i e za ro k 1929 i^ n a r o k 1930.
Dział inform acyjny R ubryceli.—D ru k d ziału i n f o r m a c y j n e g o R u b r y c e li n a r o k 1930 ju ż j e s t [na „ u k o ń c z e n i u . N a t y c h m i a s t po w y d r u k o w a n i u dz ia ł t e n b ę d z ie p r z e s ł a n y do K sięży D z ie k a n ó w .
Z życia katolickiego po całym św iecie.
Rzym i W łochy. — D. 10 lu teg o r. b.
.1. Em. K ard. E u g e n i u s z Pacell i p r z e j ą ł u- rz ę d o w o s p r a w y S e k r e t a r j a t u S t a n u Stolicy A p o s to l s k ie j po J. Em. K a r d y n a l e P io t rz e G a s p a r r i m . A o e n ir e d ’Iła lia w Bolonj) z a z n a c z a p r z y t e m , że n o w y S e k r e t a r z S t a n u będzie k o n t y n u o w a ł p o l i t y k ę k o ś c i e l n ą w d u c h u sw eg o p o p r z e d n i k a i t y l k o w m e t o d a c h być może o k a ż e się b a r d z i e j n o w o czesnym . K ard. P a celli dn. 2 m a r c a k o ń c z y 54 la ta . — List O jc a św. do K ard . Pompilj w s p r a w i e p r z e ś l a d o w a ń re l ig i jn y c h w R o
sji w y w o ł a ł a o d d ź w ię k w c a ł y m św ie cie:
w szędzie o d b y w a j ą się z e b r a n i a p r o t e s t a cy jn e i n a b o ż e ń s t w a n a i n t e n c j ę Rosji. — Dn. 27 lu teg o r. b. z m a r ł w R zym ie K ard.
R a fa ł Merry de Val, b y ł y S e k r e t a r z S t a n u I P a p i e ż a P i u s a X, w w i e k u 65 lat. b y ł k a r
d y n a ł e m od 1903 ro k u .
Francja. — F ra n c j a p rz y g o to w u je się do z a w a r c ia k o n k o r d a t u ze S to lic ą A p o s t o l s k ą , z ro z u m ia ł a bo w iem sw o je d ziw ne o d o s o b n i e n ie ta m , g dzie s ą p r z e d s ta w ic i e le w s z y s t k i c h p a ń s t w , j a k r ó w n ie ż s zkody s t ą d w y p ł y w a j ą c e dla sw ej p o l i t y k i z a g r a niczne j i w p ł y w ó w n a k r a j e , z o s t a j ą c e pod jej p r o t e k t o r a t e m . Z a m i a r y te nie p o d o b a ły się m a s o n e r j i i d la t e g o o s t a t n i o d a je się s p o s tr z e g a ć c z ę s t e w y s t ą p i e n i a jej p r z e c i w k o k o n k o r d a t o w i j a k r ó w n ie ż p rz e r ó ż n e a t a k i n a K ośc ió ł k a t o l i c k i i p r z y g o t o w y w a n i e k a d r do w a lk i z K o ś c io ł e m z w ł a s z cza w ś r ó d m łodzieży i k o b ie t . — W I n s t y t u c i e k a t o l i c k i m w P a r y ż u u tw o r z o n o o s t a t n i o k a t e d r ę p a p i e s t w a . W y k ł a d y n a tej k a t e d r z e o b e jm ie ks. prof. E m e re a u , a s s u m p c j o n i s t a , k t ó r y r o z p o c z n ie cykl sw y c h w y k ł a d ó w p. t. „ P a p i e s t w o i u n j a K ośc io łów n a s o b o r z e F lo r e n c k im " . — P r a s a f r a n c u s k a donosi, że o s t a t n i e m i c zasy tr z e c h w y b i t n y c h o ficeró w w o js k o w e j m a r y n a r k i f r a n c u s k i e j w s t ą p i ł o do s t a n u d u c h o w n e g o .
Balgja. — P rzy u n iw e rs y te c ie k a t o
Nr. 4. W iadomości A rchidiecezjalne W ileńskie 71.
lickim w L o w a n j u m u t w o r z o n a z o s t a ł a s z k o ł a n a u k k r y m i n a l n y c h . J e s t to u czelnia, u z u p e ł n i a j ą c a s t u d j u m p r a w n e p rz e z s t o s o w a n i e n o w o c z e s n y c h n a u k p o m o c n ic z y c h psy ch o lo g ji, p s y c h j a t r j i , a n tr o p o lo g i i, so cjo lo g i ą i filozofji do oc e n y k a r a l n o ś c i p r z e s t ę p s t w . N o w y t e n w y d z ia ł l o w a ń s k i e j w s z e c h nic y w p r a c y sw ojej będzie się o p ie r a ł g ł ó w n ie n a d o ś w ia d c z e n i u p r a k t y c z n e m n a b e z p o ś r e d n i e j o b s e r w a c j i f a k t ó w .
Niemcy. — K a r d y n a ł B e r tr a m w swo- j e m p r z e m ó w i e n iu n o w o r o c z n e m n a k r e ś l i ł o g ó ln i k o w o n a jb l iż s z e z a d a n i a A k c ji K a t o lickiej. J e d n e m z n a j w a ż n i e j s z y c h z a d a ń j e s t t r o s k a , b y z a s a d y c h rz e ś c i j a ń s k i e j e t y k i s p o ł e c z n e j, o p a r t e j n a p r a w i e n a t u - r a l n e m i n a E w a n g e l ji , s t a ł y się w s p ó ln e m d o b re m c a łe g o n a r o d u . W in n i o t e m p a m i ę t a ć w sz y sc y — r o b o t n i k , i n t e li g e n t, m łodzieniec, k a ż d a ro d z i n a i w szy scy , m a jący s t y c z n o ś ć z w y c h o w a n i e m m ło d eg o p o k o le n i a . Z a d ru g i e z a d a n i e k a r d y n a ł u w a ż a śc iśle jsz ą i ż y w o tn ie j s z ą w s p ó ł p r a c ę ro d z ic ó w k a to l ic k i c h , m ężczyzn i k o b i e t w o b r o n i e religji i m o r a ln o ś c i p rz e d pam fle- c is tam i. T r z e c i e m z a d a n i e m j e s t t r o s k a o p o m y ś l n o ś ć m a t e r j a l n ą k a t o l i k ó w i o b r o n a jej p r z e d d ą ż n o śc ia m i, w ro g ie m i c h r z e ś c ij a ń s t w u .
Halandja. — Id ea k a to lic k ie g o p o j e d n a n ia s p o ł e c z n e g o w H olan d ji o s i ą g n ę ł a w i d o c z n ą realizację. D z ia ła ln o ść s p o ł e c z n a k a t o l i k ó w w A m s t e r d a m i e d o p r o w a d z ił a do te g o , że r o b o t n i c y i p r a c o d a w c y w c z a sie w s p ó l n e j u r o c z y s to ś c i k o ś c i e ln e j p r z y s t ą p il i r a z e m do K o m u n ji św.; b y ło to n a j l e p s z e o k a z a n i e o b u s t r o n n e j woli poro- r o z u i n ie n i a i z godnego w s p ó łż y c i a n a z a s a d a c h c h r z e ś c i j a ń s k i e j m iło ś ci bliźniego.
N i e d a w n o o d b y ło się w A m s t e r d a m i e u r o c z y s te p o ś w ię c e n i e „K a to lic k ie g o D om u K l u b o w e g o 1'. Dom t e n w y k a ż e wielu ludziom, że K ośció ł k a t o l i c k i n i e t y l k o p o c ie s z a k l a sy m a t e r j a l n i e u p o ś l e d z o n e n a d z i e j ą l e p s z e go ży cia zag ro b o w eg o , lecz s t a r a się u d o s t ę p n i ć im t a k ż e d o b r a fizyczne i k u l t u r a l n e o raz p o d n i e ś ć ic h d o b r o b y t m a t e r - ja l n y . — P r e z e s r a d y m i n i s t r ó w h o lo n d e r - sk i c h , R u y s de B e e r e n b r o c k , p rz y w ó d c a k a t o l i c k i e j p a r t j i n i d e r la n d z k i e j, j e s t n i e
ty l k o k a t o l i k i e m , ale i ż a r l iw y m w ie lb i c ie lem św. F r a n c i s z k a i c z ł o n k i e m Iii-go Z a k o n u . W c z asie u r o c z y s to ś c i w z w i ą z k u z 700-letn im j u b i le u s z e m św. ^B iedaczyny z A s s y ż u o g ło sił w K się d z e J u b i l e u s z o w e j z n a m i e n n y a r t y k u ł po d t y t u ł e m T r z e c i Z a k o n a p o je d n a n ie klas.
Irlandja. — W ik a r ju s z g e n e ra ln y d ie cezji w D ub lin ie, Mgr. W a lc h , udzie lił w y j a ś n i e ń w s p r a w i e k o ś c i e ln e g o z a k a z u u c z ę s z c z a n i a do n i e k a t o l i c k i c h k o le g jó w w Irlan d ji. O d n o ś n e ro z p o r z ą d z e n ie s y n o d a ln e , o d n o w io n e w r. 1927, z a b r a n i a k a t o likom ir l a n d z k i m u c z ę s z c z a n i a do k o le g jó w n i e k a t o l i c k i c h , w s k u t e k z w ią z a n e g o z Jtem n i e b e z p i e c z e ń s t w a dla w i a r y i o b y czajó w . Z a k a z d o ty c z y g łó w n ie a n g l i k a ń s k i e g o u n i w e r s y t e t u „ T r i u i t y College". W w o ln e m p a ń s t w i e i r l a n d z k i e m i s t n i e j ą t r z y w yższe uc z e ln ie , co do k t ó r y c h k a to l ic y n ie m a j ą ż a d n y c h z a s t r z e ż e ń . K a to l i c k i e s p o ł e c z e ń s t w o i r l a n d z k i e m u s i d ążyć do te g o , by u n i w e r s y t e t p a ń s t w o w y „ N a tio n a l U n iv e r- si ty " b y ł n a j b a r d z i e j p r z e n i k n i ę t y d u c h e m re lig ijn y m . Mgr W a lc h z w ró c ił u w a g ę , że w p r a w d z i e do „ T r i n i t y C ollege" chodzi w ie lu s t u d e n t ó w k a t o l i c k i c h , że j e d n a k j e s t to n i e p o s ł u s z e ń s t w o w o b e c w ła d z y ko śc ie ln e j.
Anglja. — W d uż ym a r t y k u l e p. t.
„ E n c y k l i k a P a p i e s k a " Tlie T im e s E d u c a - iio n a l S u p p le m e n i p is ze : „ O rę d z ia p a p i e s k ie w h i s t o r j i n a u c z a n i a o k a z y w a ł y się często d o k u m e n t a m i o b a r d z o d o n io s łe m z n a c z e n iu, a w n a s z y m k r a j u w y w i e r a ł y w p ł y w n a n a u c z a n i e w k i e r u n k u d o b r a p o ś r e d n io , a lb o b e z p o ś r e d n io . P is m o t o z a w i e r a n a u k i i dla p r o t e s t a n t ó w z je d n o c z o n e g o k r ó l e s t w a b ez w z g lę d u n a to , czy s ą w y z n a w c a m i K o ś c io ł a p a ń s t w o w e g o , cz y te ż c z ł o n k a m i w ie lk i c h gm in, i s t n i e j ą c y c h oddzielnie.
Czas, b y s t o s u n k i p a ń s t w a , ro d z i n y i K o ś c io ł a w n a s z y m k r a j u z o s t a ły z b a d a n e , a w ielu zgodzi się z P a p ie ż e m , że j e d y n i e t y l k o w y c h o w a n i e c h r z e ś c i j a ń s k i e u m o ż l i
w ia c z ło w ie k o w i życie — w zgodzie ze w z n io s ł y m ce le m , dla k t ó r e g o z o s t a ł s t w o r z o n y — . ..J e g o Ś w ię to b l iw o ś ć p r o t e s t u j e p r z e c i w k o p a ń s t w o w e m u m o n o p o l o w i s z k o ły i n a u c z a n i a . P a p ie ż w y p o w i a d a się za
w o ln o ś c i ą n a u c z a n i a , za t a k Zwanym s y s t e m em p o d w ó jn y m , by u ży ć n a s z e g o , a n g i e l s k i e g o o k r e ś l e n i a 8.—O b e c n ie w A nglji daje się z a u w a ż y ć , że w ie lk i e d z i e n n i k i cora z w i ę cej m i ejs ca p o ś w i ę c a j ą t e m a t o m k a t o l i c k i m . O s t a t n i o „ M e n c h e s ie r E n e n in g C h ro n icie'’
z w ró c ił się do z n a n e g o k a p ł a n a k a t o l i c k i e go, M g ra G o n n e , z p r o ś b ą o n a p i s a n i e sz e r e g u a r t y k u ł ó w o sp o ł e c z n e j i d u c h o w e j d z ia ł a ln o ś c i K ościo ła k a to l ic k i e g o . — S u n - d a y D isp a tc h donosi, że w e d ł u g r o c z n i k a k a to l i c k i e g o w 1928 r. w A nglji p rz y j ę ło k a to l ic y z m p r z e s z ło d w a n a ś c i e t y s ię c y osób.
Z życia katolickiego w kraju.
Archid. w arszaw ska. — D. 7 — 8 l u t e g o r. b. o d b y ł a się w W a r s z a w i e K o n f e r e n c j a II. EE. K się ży A r c y b i s k u p ó w z c a łej P o ls k i. Na k o n f e r e n c j i b y ły o m a w i a n e bieżą ce s p r a w y k o ś c i e ln e . K sięża A r c y b i
s k u p i w y s ła l i do Ojca św . d e p e s z ę h o ł d o w n ic zą je d n o c z e ś n ie z w y r a z a m i p o d z i ę k o w a n i a za o g ło s z e n ie e n c y k l i k i o c h rz e ś c i- j a ń s k i e m w y c h o w a n i u , t a k n i e z b ę d n e j w d z is ie j s z y c h w a r u n k a c h .
Archid. lw ow ska (obrz. w sc h .) — L 'O s s e r v a lo r e R o m a n o w j e d n y m z o s t a t n ic h n u m e r ó w p o d a je g a r ś ć w i a d o m o ś c i o życiu k a t o l i c k i e m w arch id . lw o w s k i e j obrz. w s c h o d n ie g o . S t a m t ą d d o w i a d u j e m y się, że o b o k s e m i n a r j u m m e t r o p o l i t a l n e g o w r o k u 1920 p o w s t a ł W y d z ia ł T eo lo g iczn y , u t r z y m y w a n y p rzez w i e r n y c h a rc h i d ie c e z j i- W y d zia ł t e n , p rz y p o p a r c i u J E . Ks. M e t r o , p o lity i p r a c y w y t ę ż o n e j p ro f e s o ró w , w k r ó t kim c z a s i e s t a n ą ł n a ba rd z o w y s o k i m p o d w zględem n a u k o w y m pozio m ie . R e k t o r e m
te g o w y d z i a ł u j e s t k s . dr. Ślipyj.
Diecezja w ło cław sk a.—W s k u t e k s z e r z ą c e g o się b e z ro b o c ia , w e W ł o c ł a w k u p o w s t a ł „ B is k u p i K o m i t e t d o r a ź n e j pom o cy b i e d n y m ”. I n i c j a t o r e m j e s t J E . Ks. B i s k u p W ł o c ł a w s k i , k t ó r y z w ró c ił się z o d e z w ą o p o m o c do s p o ł e c z e ń s t w a , w z y w a j ą c w Im ię C h r y s t u s a ty c h w s z y s t k i c h , k t ó r z y je szcze nie z a z n a l i, co to n ę d z a i głó d, a b y d o p o mogli r a t o w a ć n a j b i e d n i e j s z y c h b ra c i , d o s t a r c z a j ą c K o m it e t o w i p r o d u k t ó w ro l n y c h , d a r ó w w n a t u r z e i p ie n ię d z y .
D R U K A R N IA A R C H ID
Diecezja kielecka. — A k c ja K ato lic k a w diecezji k ie l e c k ie j w z ię ła so b ie za z a s a dę n ie t w o r z e n i e o d r a z u w ielkiej ilości o r g a n iz a c y j, lecz o ż y w ie n ie d z ia ł a ln o ś c i już i s t n i e ją c y c h , s k o o r d y n o w a n i e ich p ra c y , n a d a n ie j e d n o l it e g o k i e r u n k u i p r z y s t o s o w a nie do n o w y c h w y m a g a ń i w a r u n k ó w . B r a c tw o R ó ż a ń c o w e u j ę t o w s p r ę ż y s t ą c e n t r a l ę d ie c e z ja ln ą . U j e d n o s t a j n i o n o w p o d o b n y sp o s ó b d z ia ł a ln o ś ć zrzes zeń t e r c j a r s k i c h . O rg a n iz a c je m łodzieży m ę s k ie j i ż e ń s k i e j s t a n o w i ć m a j ą j e d n ą z k o l u m n A k cji K a t o lickie j. P o n a d te m i w s z y s t k i e m i d ziałam i s t o i K o m is ja A kcji K a to li c k ie j w r a z z b i u rem, k t ó r e j z a d a n i e m j e s t o g ó ln a d y r e k t y w a p r a c ą . D e k r e t e m J E . Ks. B i s k u p a u tw o r z o n o k i l k a i n n y c h k o m isy j, k t ó r e p o dzieliły m iędzy s i e b ie d z ia ł a ln o ś ć relig ijn o- m o r a ln o -w y c h o w a w c z ą ; i ta k : i s t n i e j e K o
m isja W ia r y i O b yczajów , K o m is ja S z k o ln a i in. J e d n e m z p ie r w s z y c h p o s u n i ę ć K omisji A kcji k a to l ic k i e j m a być o rg a n i z o w a n i e r e ligijnych w y k ł a d ó w dla in te lig e n c ji w K ie l
c a c h w c zasie P o s t u . K o m is ja W ia r y i O by
czajów już r o z p o c z ę ł a s w o ją d z ia ł a ln o ś ć , r o z p i s u ją c a n k i e t ę do w s z y s t k ic h p r o b o s z czów diece zji, w celu z e b r a n i a p e w n y c h i d o k ł a d n y c h w ia d o m o ś c i, d o t y c z ą c y c h s t a n u w ia r y i o b y c z a jó w diecezji. P y t a n i a w a n k i e c i e d o ty c z ą życia s p o ł e c z n e g o i o- b y c z a jó w , n ie w ia r y i s e k c i a r s t w a , m ł o d z ie ży, m o r a ln o ś c i r o d z i n n e j, ś w i ę t o w a n i a , n a b o ż e ń s t w , śp i e w u ^ r e li g ijn e g o , p r z y s t ę p o w a n ia do S a k r a m e n t ó w św., życia d u ch o w e g o w i e r n y c h , k a z a ń , r e k o l e k c y j, misy j, c z y t e l n ic t w a .
Diec. stanisław ow ska (obrz. wsch.) — W nie d z ie lę dn. 26.* I. w S ta n i s ł a w o w i e o d b y ł a się u r o c z y s t o ś ć u d z ie l e n ia s a k r y b is k u p i e j ks. J a n o w i L a t y s z e w s k i e m u , m i a n o w a n e m u p rz e z S to lic ę A p o s t o l s k ą bis ku- p e m - s u f r a g a n ę m g r .- k a to li c k ie j diecezji w S t a n i s ł a w o w i e . K o n s e k r a t o r a m i byli: IIEE.
X.X. M e t r o p o li ta S z e p ty c k i i B is k u p i Cho- m y s z y n i K o c y ło w sk i.
Redaktor i Wydawca
1 Ks. LEON ŻEBROWSKI
K an. K ap it. M etrop.
E Z JA L N A W W IL N IE !