Przykład traceability w łańcuchu dostaw branży rybnej

2.1.1.1. Uwarunkowania prawne

Szczegółowe wymagania dotyczące identyfikowalności zewnętrznej i wewnętrznej dla produktów rybołówstwa i akwakultury są zdefiniowane poprzez Rozporządzenie UE 1224/2009 i Rozporządzenie wykonawcze UE 404/2011, tzn.:

 art. 58 ust. 5 rozporządzenia nr 1224/2009 wprowadza dodatkowe informacje, jakimi partie muszą zostać opatrzone i które muszą być udostępnione organom kontroli i inspekcji w państwach członkowskich. Wymagania te mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2012 r.

 zgodnie z art. 67 ust. 6 rozporządzenia wykonawczego (UE) nr 404/2011 operatorzy umieszczają informacje dotyczące produktów rybołówstwa i akwakultury w formie narzędzia identyfikacji np. kodu, kodu kreskowego, chipu elektronicznego lub podobnego urządzenia lub systemu oznakowania od dnia 1 stycznia 2013 r. - na produktach rybołówstwa pochodzących ze stad objętych planem wieloletnim; od dnia 1 stycznia 2015 r. – na innych produktach rybołówstwa i akwakultury.

2.1.1.2. Realizacja traceability w łańcuchu dostaw rybołówstwa i akwakultury

W niniejszym rozdziale przedstawiono jak obecnie realizowane są procesy w ramach traceability dla produktów rybołówstwa i produktów akwakultury. W każdym z łańcuchów dostaw wyróżniono: etap, czyli ogniwo łańcucha, zakres gromadzonych danych i nośnik, na którym są te dane umieszczone. W tabeli 5 przedstawiono schemat realizacji traceability dla poszczególnych ogniw łańcucha dostaw rybołówstwa z uwzględnieniem zakresu danych gromadzonych i sposobu ich zapisu.

42

Tabela 5. Schemat realizacji traceability w rybołówstwie

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych

1 Jednostka połowa  ID kutra - dane identyfikacyjne  Numer rejestracyjny kutra – oznaka

rybacka

 Nazwa i adres dostawcy

pierwotnego – imię i nazwisko kapitana statku

 Nr partii

 Masa netto / ilość  Gatunek

 Obszar połowowy

 Rodzaj narzędzia połowowego  Data połowów

 Data wyładunku

 Metoda produkcji – złowione w morzu lub ryby hodowlane

Dziennik pokładowy10

10 Dla jednostek połowowych powyżej 12 m długości istnieje obowiązek prowadzenia elektronicznego dziennika pokładowego, który przekazuje dane do Elektronicznego Systemu Raportowania (ang. ERS) nadzorowanego przez Centrum Monitorowania Rybołówstwa (CMR), który jest organem podległym Ministerstwu Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej

43

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych

2 Skup ryb / aukcja

Pośrednik /

Hurtownik Przetwórca

 ID kutra - dane identyfikacyjne  Numer rejestracyjny kutra – oznaka

rybacka

 Nazwa i adres dostawcy pierwotnego – imię i nazwisko kapitana

 ID podmiotu - nazwa podmiotu, dane adresowe

 Nr rejestracyjny podmiotu - nr z rejestru operatora

 Nr partii surowca  Nr partii produktu

 Masa netto / ilość surowca  Masa netto / liczba partii  Gatunek

 Obszar połowowy

 Rodzaj narzędzia połowowego - złowione w morzu lub ryby hodowlane

 Data połowów  Data wyładunku  Metoda produkcji  Data produkcji

 ID jednostki handlowej dla wyrobu przeznaczonego do sprzedaży detalicznej

Wewnętrzne systemy IT

44

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych

3 Dystrybutor Detalista

 ID kutra - dane identyfikacyjne  Numer rejestracyjny kutra – oznaka

rybacka

 Nazwa i adres dostawcy pierwotnego – imię i nazwisko kapitana

 ID podmiotu dostarczającego – nazwa podmiotu i dane adresowe  Nr rejestracyjny podmiotu

dostarczającego  Nr odbiorcy  Nr partii surowca  Nr partii produktu

 Masa netto / ilość surowca  Masa netto / ilość partii  Gatunek

 Obszar połowowy

 Rodzaj narzędzia połowowego  Data połowów

 Data wyładunku  Metoda produkcji

 ID jednostki handlowej dla wyrobu przeznaczonego do sprzedaży detalicznej

Wewnętrzne systemy IT

4 Konsument  handlowe oznaczenie gatunku i jego nazwę systematyczną

 metoda produkcji, w szczególności następujące sformułowania:

„…złowione…” lub „…złowione w

Etykieta z danymi produktowymi¹¹

11 Informacje na podstawie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1379/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej organizacji rynków produktów rybołówstwa i akwakultury, zmieniające rozporządzenia Rady (WE) nr 1184/2006 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 104/2000, art. 35. (Dz. UE L 354/1, z 28.12.2013)

45

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych wodach śródlądowych…” lub

„…wyhodowane…”

 obszar, na którym produkt został złowiony lub wyhodowany, oraz kategorię narzędzia połowowego używanego do połowów

 informacja czy produkt został rozmrożony

 data minimalnej trwałości, w stosownych przypadkach

Wymóg odnośnie informacji czy produkt został rozmrożony nie stosuje się do:

 składników obecnych w produkcie końcowym

 żywności, dla której mrożenie jest niezbędnym z technologicznego punktu widzenia etapem procesu produkcji

 produktów rybołówstwa i

akwakultury zamrożonych wcześniej z uwagi na kwestie dotyczące

zdrowia i bezpieczeństwa  produktów rybołówstwa i

akwakultury, które rozmrożono przed poddaniem ich procesowi wędzenia, solenia, gotowania, marynowania, suszenia lub kombinacji tych procesów. Źródło: opracowanie własne

W tabeli 6 przedstawiono natomiast schemat realizacji traceability dla poszczególnych ogniw łańcucha dostaw akwakultury z uwzględnieniem zakresu danych gromadzonych i sposobu ich zapisu.

46

Tabela 6. Schemat realizacji traceability w akwakulturze

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych

1 Hodowca ryb  ID hodowcy – nazwa i adres

hodowcy

 Krajowy numer identyfikacyjny zakładu hodowlanego

 Nr partii

 Masa netto / ilość  Gatunek

 Data wyładunku – data tożsama z datą sprzedaży w Handlowym Dokumencie Identyfikacyjnym (HDI) Wewnętrzne systemy IT lub ewidencja manualna (np. pliki w formacie xls)

47

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych Nośnik danych 2 Hurtownik / Pośrednik / Dystrybutor Przetwórca

 ID hodowcy – nazwa i adres hodowcy

 Krajowy numer identyfikacyjny zakładu hodowlanego  ID podmiotu  Nr rejestracyjny podmiotu - odbiorcy  Nr partii surowca  Nr partii produktu

 Masa netto / ilość surowca  Masa netto / liczba partii  Gatunek

 Lokalizacja hodowli

 Data wyładunku – data tożsama z datą sprzedaży w dokumencie HDI  ID jednostki handlowej dla wyrobu

przeznaczonego do sprzedaży detalicznej

Wewnętrzne systemy IT

48

Lp. Etap łańcucha

dostaw

Zakres danych gromadzonych i przetwarzanych

Nośnik danych

3 Detalista  ID hodowcy – nazwa i adres

hodowcy

 Krajowy numer identyfikacyjny zakładu hodowlanego  ID podmiotu – dostawcy bezpośredniego  Nr rejestracyjny podmiotu  Nr partii surowca  Nr partii produktu

 Masa netto / ilość surowca  Masa netto / ilość partii  Gatunek

 Data wyładunku - data tożsama z datą sprzedaży w dokumencie HDI  ID jednostki handlowej dla wyrobu

przeznaczonego do sprzedaży detalicznej

Wewnętrzne systemy IT

4 Konsument  Dane zgodne z pkt. 4 tabeli 5 Etykieta z danymi

produktowymi Źródło: opracowanie własne

Należy zwrócić uwagę, że obecne wymagania prawne nie nakładają na przedsiębiorstwa branży rybołówstwa i akwakultury obowiązku korzystania z określonych standardów identyfikacyjnych czy komunikacyjnych. To powoduje, że wdrażane są w tych przedsiębiorstwach różne systemy zapewniające spełnienie wymogu traceability, czyli przede wszystkim zapewnienie identyfikacji bezpośrednich dostawców i odbiorców, a także stosowanie znakowania umożliwiającego identyfikowanie przesyłanych partii żywności (Szulecka, 2013, s. 316). Często są to systemy autonomiczne nie potrafiące wymieniać standardowych informacji lub w przypadku małych przedsiębiorstw i przede wszystkim jednostek pływających (kutrów i łodzi rybackich) są to głównie zapisy w formie papierowej, archiwizowane w sposób nie zapewniający efektywności w procesie gromadzenia i przetwarzania danych.

49

W dokumencie Zarządzanie procesem traceability w łańcuchu dostaw produktów żywnościowych (Stron 41-49)