1. Ryzyko w działalności banków, jego istota i rodzaje
1.3. Rola inwestycji na rynku kapitałowym
opracowanie zostanie poświęcone ryzyku inwestycji kapitałowych, gdyż moim zdaniem, jest zbyt mało badań na ten temat, a konsekwencje materializacji tego rodzaju ryzyka mogą być dość dotkliwe. Stąd właśnie analiza ryzyka inwestycji w walory rynku kapitałowego oraz pomysł zaprezentowania spójnej definicji ryzyka inwestycyjnego łączącej różne podryzyka wchodzące w jego skład.
Ryzyko inwestycji kapitałowych jest istotnym ryzykiem na jakie narażone są banki, gdyż inwestycje na rynkach finansowych w ostatnich latach zdobywają coraz większą popularność zarówno wśród banków, inwestorów instytucjonalnych, komercyjnych oraz indywidualnych. Stają się one alternatywą dla lokowania pieniędzy na lokatach bankowych. Lata 2006 – 2007 oraz początek 2008 roku przyniosły ogromne obroty instrumentami finansowymi na rynkach światowych. Bankom wydawało się, że inwestycje to „maszyna do produkcji pieniędzy” bez żadnego ryzyka. Druga połowa roku 2008 oraz następne dwa lata zrewidowały te poglądy. Stało się to, co inwestorom nawet się nie śniło – upadł bank o ratingu AAA. Rating AAA oznacza, że prawdopodobieństwo przetrwania przez daną instytucję kolejnego roku wynosi 99,99%. Parafrazując, oznacza to, że firma może upaść po 1000 latach. Lehman Brothers, bo o nim mowa, upadł 15 września 2008 roku po prawie 160 latach działalności. Był to czwarty, co do wielkości bank inwestycyjny na świecie. Ponieważ rynki finansowe są powiązane, upadek Lehman Brothers pociągnął za sobą bankructwo m.in. Fortis Banku. Instytucje finansowe takie jak AIG, ABN Amro oraz Royal Bank of Scotland uniknęły bankructwa tylko dzięki pomocy ze strony rządów krajów, w których mają główne siedziby/centrale (są to odpowiednio: rząd Stanów Zjednoczonych, rząd Holandii oraz rząd Anglii). Przytoczone przykłady pokazują jak niebezpieczne może być ryzyko inwestycji na rynkach kapitałowych.
1.3. Rola inwestycji na rynku kapitałowym
Inwestycje są jednym z podstawowych działań jakie podejmują podmioty gospodarcze we współczesnej ekonomii.
Zgodnie ze słownikiem języka polskiego [141], inwestycja jest to nakład gospodarczy,
którego celem jest stworzenie nowych lub powiększenie już istniejących środków trwałych.
K. Jajuga, inwestycję definiuje jako rezygnację z bieżącej konsumpcji na rzecz
przyszłych i niepewnych korzyści [73], co następnie rozwija, że każdy inwestor dzieli swoje środki finansowe na dwie części: część przeznaczoną na cele konsumpcyjne oraz część
przeznaczoną na inwestycje. Zwiększenie środków przeznaczonych na konsumpcję oznacza zmniejszenie oszczędności lokowanych w postaci inwestycji i odwrotnie. Wynik inwestycji w zależności od jej horyzontu, pojawia się w bliższej lub dalszej przyszłości. Niestety dla inwestora, wynik inwestycji jest niepewny, co oznacza, że każda inwestycja jest obarczona ryzykiem (mniejszym lub większym w zależności od rodzaju i skali samej inwestycji). Tylko bardzo nieliczne rodzaje inwestycji mogą być traktowane przez inwestorów jako wolne od ryzyka, mimo, iż pewne niewielkie ryzyko zawsze występuje.
Trzy pojęcia, jakie nieoderwalnie wiążą się z inwestycjami to:
• wyrzeczenie – jest to element psychologiczny związany z inwestowaniem, który polega na tym, że inwestor rezygnuje z obecnej konsumpcji na rzecz przyszłej lub przyszłych dochodów;
• czas – każda inwestycja ma pewien horyzont czasowy, w którym powinna się zmaterializować;
• ryzyko – które jest nieodłączną częścią każdej inwestycji, co wynika z tego, że przyszłość nie jest zdeterminowana, a więc nie można jej przewidzieć. Inwestycja zatem może przynieść korzyść, ale nie musi.
18 Rysunek 3. Rodzaje inwestycji
Źródło: opracowanie własne
Poniżej opis poszczególnych rodzajów inwestycji, przedstawionych na rysunku 3. Inwestycje rzeczowe, są to inwestycje, w których przedmiot inwestycji ma charakter rzeczowy (materialny). W tego typu inwestycjach, inwestor liczy przede wszystkim na wzrost wartości inwestycji. Rzadziej na okresowe dochody z tej inwestycji. Do inwestycji rzeczowych należą na przykład:
• inwestycje w złoto;
• inwestycje w dzieła sztuki;
• inwestycje w nieruchomości, itp.
Inwestycje kapitałowe są to inwestycje, w których przedmiot inwestycji nie ma bezpośredniego charakteru rzeczowego (materialnego). Przedmiotem są tak zwane instrumenty finansowe (w szczególności papiery wartościowe takie jak np. akcje). W tego typu inwestycjach inwestor liczy zarówno na wzrost wartości inwestycji jak i na okresowe dochody z niej.
Inwestycje w kapitał ludzki polegają na zdobywaniu wiedzy przez ludzi, a realizuje się je poprzez różnego rodzaju szkolenia i kursy dla pracowników zatrudnionych w danym przedsiębiorstwie. Inwestycje w kapitał ludzki ostatnimi czasy zyskują coraz większe znaczenie. Przedsiębiorstwa zauważają, że dość istotnym czynnikiem do generowania przychodów jest ich kadra pracownicza, dlatego starają się podnosić ich kwalifikacje. Dodatkowo bardzo duża część środków unijnych (funduszy europejskich) przyznanych w Polsce jest przeznaczona na Program Kapitał Ludzki [198]. Wydaje się, że zainteresowanie tymi inwestycjami w dobie dzisiejszej ekonomii będzie zdobywać na znaczeniu, gdyż we współczesnej i innowacyjnej gospodarce, aby dane przedsiębiorstwo mogło zaistnieć, będzie musiało mieć dobrze wykształconą kadrę.
Z punktu widzenia czasu trwania inwestycji można wyróżnić:
• inwestycje krótkoterminowe;
• inwestycje średnioterminowe;
• inwestycje długoterminowe.
Inwestycje
rzeczowe
• Polegają na powiększeniu majątku trwałego
Inwestycje
kapitałowe
• Polegają na osiąganiu zysku poprzez instrumenty finansowe
Inwestycje w
kapitał ludzki
19 Dla każdego inwestora horyzont czasowy inwestycji jest sprawą indywidualną i zależną od potrzeb lub branży działalności, w której dany inwestor operuje. Średni termin inwestycji dla ubezpieczyciela sprzedającego ubezpieczenia na życie będzie prawdopodobnie znacznie dłuższy, niż średni termin inwestycji dla domu maklerskiego. Dodatkowo długość okresu inwestycji zależy od jej celu, gdyż inwestycja na zapewnienie godziwej emerytury będzie z definicji dłuższa, niż inwestycja na dowolny cel konsumpcyjny.
Niniejsza praca koncentruje się na inwestycjach kapitałowych, czyli inwestycjach w instrumenty finansowe na rynku kapitałowym, który jest częścią bardziej ogólnego rynku finansowego. Cechą charakterystyczną tego rynku jest to, że dokonywane są na nim emisje
średnioterminowych oraz długoterminowych instrumentów finansowych, takich jak akcje,
obligacje, listy zastawne, etc.
Drugą składową rynku finansowego, jest rynek pieniężny, na którym handluje się papierami wartościowymi o terminie zwrotu kapitału krótszym niż jeden rok. Podaż papierów wartościowych na rynku pieniężnym kształtują podmioty gospodarcze zgłaszające zapotrzebowanie na kapitał obrotowy niezbędny do utrzymania ich płynności (z punktu widzenia ekonomii jest to popyt na środki pieniężne). Z kolei popyt na papiery wartościowe zgłaszają posiadacze przejściowo (w krótkich okresach) wolnych środków pieniężnych, którzy szukają najlepszych możliwości ich ulokowania (jest to podaż środków pieniężnych).
Z punktu widzenia inwestora, są różne przesłanki, dla których lokują oni swoje pieniądze w różnego rodzaju instrumenty finansowe. Celem inwestycji może być:
• zgromadzenie środków na zakup konsumpcyjny;
• zwiększenie wielkości kapitału;
• uzyskanie stałych dochodów;
• bezpieczeństwo;
• płynność.
Z punktu widzenia makroekonomii (państwa), inwestycje finansowe powodują rozwój gospodarczy, gdyż firmy za pośrednictwem tego rynku mają szansę na uzyskanie pieniędzy na swój dalszy rozwój. Jest to więc swoisty substytut kredytu. Dla niektórych przedsiębiorstw jest to jedyny sposób na pozyskanie kapitału, gdyż żaden bank nie udzieliłby im kredytu. Wysoko rozwinięty rynek kapitałowy, a co za tym idzie rynek finansowy jest jednym z najważniejszych atrybutów rozwiniętego gospodarczo państwa. Wynika to przede wszystkim z funkcji, jaką rynek kapitałowy spełnia w gospodarce krajowej (i nie tylko). Rynek kapitałowy gwarantuje efektywność mobilizacji kapitału i jego alokację, gdyż zapewnia niższą cenę kapitału i jego większą ilość dla przedsiębiorców ocenianych lepiej przez rynek. Po części przyczynia się to do wdrażania innowacji i nowych technologii oraz podnoszenia efektywności przedsiębiorstw. Alokacja kapitału powoduje transparentność obrotu gospodarczego, natomiast sprawnie działający rynek gospodarczy weryfikuje wycenę spółek, których akcje są na nim notowane.
Warto dodać, że za pośrednictwem rynku finansowego odbywa się prywatyzacja spółek – byłych przedsiębiorstw państwowych, co z jednej strony powoduje wzrost ich innowacyj-ności i elastyczniejszego podejścia do zmian (gdyż jak wiadomo Skarb Państwa nie jest najlepszym organem zarządzającym przedsiębiorstwem), a z drugiej strony powoduje napływ gotówki do Skarbu Państwa (są to tak zwane wpływy z prywatyzacji). Dodatkowo dobrze działający rynek kapitałowy sprzyja procesom restrukturyzacji przedsiębiorstw.
Rynek finansowy to jeden z najdynamiczniej rozwijających się rynków na świecie. W Polsce publiczny rynek akcji jest dość młody, gdyż tak naprawdę jego rozwój zaczął się 12 kwietnia 1991 roku, czyli na początku okresu transformacji w Polsce. Za początek można uznać uchwalenie przez parlament, a podpisanie przez prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Lecha Wałęsę ustawy z dnia 22 marca 1991 roku „Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych” [159]. Pierwsza giełda papierów wartościowych powstała już w 12 maja 1817 roku w czasach Polskiego Królestwa, a była nią Warszawska Giełda Kupiecka. Przerwa w latach 1939 – 1991 spowodowana była wybuchem II wojny
20
światowej, a następnie dostaniem się Polski w strefę wpływów Związku Radzieckiego, tj.
państwa realizującego kolektywistyczną gospodarkę planową, w której giełda i rynki kapitałowe, nie były brane pod uwagę [111]. Od roku 1991, giełda polska z roku na rok przyciąga coraz więcej inwestorów. Jest na niej notowanych coraz więcej akcji spółek, a nowe debiuty cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów. Istnieją dwa rodzaje akcji: zwykłe oraz uprzywilejowane, tylko akcje zwykłe notowane są na Giełdzie Papierów Wartościowych Niektóre polskie firmy emitują zarówno jedne, jak i drugie. Ze spółek polskich, należą do nich np. PROSPER S.A., bądź Via Guarana S.A., natomiast z zagranicznych akcje uprzywilejowane wyemitował Central European Distribution Corporation (CEDC) oraz włoska spółka UniCredit Spa Via Alessandro Specchi, czyli spółka matka polskiego banku Pekao S.A. Akcje uprzywilejowane dają inwestorowi pewne dodatkowe uprawnienia w porównaniu z akcjami zwykłymi. Uprzywilejowanie może dotyczyć dywidendy (wówczas posiadacz ma prawo do otrzymania stałej dywidendy, niezależnie do tego, w jakiej kondycji jest firma, bądź do wyższej dywidendy w porównaniu z akcją zwykłą), prawa głosu na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy (wówczas daje posiadaczowi prawo do więcej, niż jednego głosu) oraz prawa udziału w masie upadłościowej (posiadacz takiej akcji ma pierwszeństwo do zaspokojenia swoich roszczeń przed innymi akcjonariuszami) [47].
Analizy współczesnej gospodarki byłyby niekompletne bez analiz rynku finansowego. Na rynku finansowym kupuje się i sprzedaje instrumenty finansowe za kwoty większe niż dostępne są w gospodarce rzeczywistej. Instrument finansowy zgodnie z Ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku to kontrakt, który powoduje powstanie aktywów
finansowych u jednej ze stron i zobowiązania finansowego albo instrumentu kapitałowego u drugiej ze stron pod warunkiem, że z kontraktu zawartego między dwiema lub więcej stronami jednoznacznie wynikają skutki gospodarcze, bez względu na to, czy wykonanie praw lub zobowiązań wynikających z kontraktu ma charakter bezwarunkowy czy warunkowy [165].
Według K. Jajugi, instrument finansowy jest to kontrakt zawierany między dwiema
stronami określający zależność finansową, w której obie strony pozostają [73].
T. Bakalarski oraz R. Naczyński proponują podział instrumentów finansowych [12], który prezentuje rysunek 4.
Rysunek 4. Kategorie instrumentów finansowych i ich przykłady
Źródło: opracowanie własne na podstawie Bakalarski T., Naczynski R., „Rodzaje instrumentów finansowych w świetle Międzynarodowych Standardów Rachunkowości nr 32 i 39”
Instrumenty finansowe Instrumenty pierwotne: - Gotówka czeki - Depozyty, lokaty - Kredyty - Dłużne papiery wartościowe - Akcje Instrumenty pochodne: - Forward - Swap - Opcje - Futures
- Cap, Floor, Colar
Instrumenty złożone: - Obligacje zamienne na akcje - Depozyt indeksowany do wskaźnika giełdowego - Swapcje
21 Inne podejście prezentuje w swoich pracach P. S. Rose [130], który proponuje podzielić instrumenty finansowe na dwie szerokie klasy, gdzie kryterium przynależności do danej klasy byłby termin zwrotu kapitału (tzw. termin wymagalności) zainwestowanego w papiery wartościowe danej klasy:
1) instrumenty rynku pieniężnego – gdy termin zwrotu nie przekracza jednego roku; 2) instrumenty rynku kapitałowego – gdy termin zwrotu jest powyżej jednego roku.
Instrumenty rynku pieniężnego cechuje stosunkowo niska dochodowość, ale też niskie ryzyko. Natomiast instrumenty rynku kapitałowego cechuje wysokie ryzyko, które wiąże się z możliwie wysoką stopą zwrotu, jak również potencjalnie dużymi stratami dla inwestora.
Do instrumentów rynku pieniężnego należą między innymi: bony i noty skarbowe, bony pieniężne (bankowe), bony komercyjne. Natomiast wśród instrumentów rynku kapitałowego wymienić należy: obligacje skarbowe, municypalne i bankowe, certyfikaty depozytowe, akcje, certyfikaty inwestycyjne, listy zastawne.
K. Jajuga zaproponował trzy podstawowe rodzaje instrumentów finansowych [73]: 1) instrumenty dłużne – wierzycielskie – czyli takie, w których jedna strona kontraktu
pożycza kapitał drugiej stronie, natomiast druga strona zobowiązuje się zwrócić dług i zapłacić odsetki. Typowymi przykładami instrumentów dłużnych są depozyty bankowe, kredyty bankowe oraz obligacje;
2) instrumenty udziałowe – własnościowe – czyli takie, w których jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własności przedsiębiorstwa. Typowym przykładem instrumentu udziałowego jest akcja emitowana przez spółkę akcyjną;
3) instrumenty pochodne – terminowe – czyli takie, w których dwie strony określają transakcję, do której może lub musi dojść w przyszłości między tymi stronami. Instrumenty pochodne stanowią najmłodszą grupę instrumentów finansowych. Instrumenty te oprócz celu inwestycyjnego spełniają również cel zarządzania ryzykiem inwestycyjnym. Typowym przykładem instrumentu pochodnego są opcje i kontrakty terminowe.
Bank po nabyciu instrumentów finansowych (w tym także derywatów) lub powstaniu zobowiązania, klasyfikuje je zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych [133], do jednej z następujących kategorii:
• aktywa finansowe i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu – są to instrumenty wyceniane w wartości godziwej przez Rachunek Zysków i Strat. Bank zalicza tutaj instrumenty pochodne oraz nabyte akcje;
• pożyczki udzielone i należności własne;
• aktywa finansowe (inwestycje) utrzymywane do terminu wymagalności – są to instrumenty dłużne, które charakteryzują się przewidywanymi płatnościami w trakcie
życia instrumentu oraz określonym terminem wymagalności. Bank te instrumenty
zamierza utrzymywać do końcowego terminu ich ważności. Wyceniane są według zamortyzowanego kosztu zwanego również skorygowaną ceną nabycia za pomocą efektywnej stopy procentowej, która ma na celu zapewnić współmierność kosztów i przychodów w poszczególnych okresach sprawozdawczych;
• aktywa finansowe dostępne do sprzedaży – do tej kategorii bank zalicza wszystkie aktywa finansowe, które nie zostały przyporządkowane do kategorii pożyczek i należności, aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, a także aktywów dostępnych do obrotu;
• pozostałe zobowiązania finansowe – do tej kategorii zalicza się pozostałe zobowiązania wobec banków i klientów, zaciągnięte przez bank kredyty i pożyczki, a także wyemitowane własne papiery dłużne.
22 Tabela 4 przedstawia przykładowe instrumenty finansowe, ich charakterystykę, kategorię instrumentów do których bank ma prawo zaliczyć dany instrument finansowy oraz metodę wyceny jaka jest związana z daną kategorią instrumentów finansowych.
Tabela 4. Przykłady instrumentów finansowych i metody ich wyceny Instrument
finansowy Charakterystyka instrumentu
Kategoria instrumentu
Metoda wyceny udzielone
pożyczki o określonych harmonogramach
pożyczki i należności zamortyzowany koszt nabyte instrumenty dłużne
nabyte w celu utrzymywania do terminu wymagalności inwestycje utrzymywane do terminu wymagalności zamortyzowany koszt
nabyte w celu spekulacyjnym
aktywa
przeznaczone do obrotu
wartość godziwa nabyte w celu lokacyjnym bez
intencji utrzymywania do terminu zapadalności aktywa dostępne do sprzedaży wartość godziwa nabyte akcje
nabyte w celu spekulacyjnym
aktywa
przeznaczone do obrotu
wartość godziwa nabyte w celu lokacyjnym aktywa dostępne do
sprzedaży
wartość godziwa
instrumenty pochodne
instrumenty pochodne nie będące instrumentami zabezpieczającymi zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń aktywa finansowe/ zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu wartość godziwa wyemitowane instrumenty dłużne
instrument dłużny bez zamiaru odkupu w najbliższej przyszłości pozostałe zobowiązania finansowe zamortyzowany koszt otrzymane
pożyczki o określonych harmonogramach
pozostałe zobowiązania finansowe
zamortyzowany koszt
Źródło: opracowanie własne na podstawie Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych
Niniejsza praca dotyczy instrumentów pochodnych, akcji oraz instrumentów dłużnych, zatem warto dokładniej spojrzeć na wycenę za pomocą wartości godziwej. Wartość godziwa jest to kwota, po której dwie dobrze poinformowane i nie powiązane ze sobą strony zawarłyby transakcję, tak aby żadna z tych stron nie była pokrzywdzona (tzn. sprzedający nie oszukałby kupującego sprzedając zbyt drogo, a kupujący nie kupiłby zbyt tanio).
Wartość godziwą danego instrumentu pochodnego uznaje się za wiarygodną, jeśli jest ona ustalona za pomocą jednej z następujących możliwości:
• wyceny instrumentu finansowego po cenie ustalonej na aktywnym rynku, na którym następuje obrót instrumentami finansowymi, zaś informacje o tej cenie są ogólnie dostępne. Przez aktywny rynek należy rozumieć, rynek na którym w dowolnym momencie można znaleźć instytucje/osoby zainteresowane kupnem lub sprzedażą danego instrumentu;
23
• zastosowania odpowiedniego modelu wyceny instrumentu finansowego, a wprowadzone do modelu dane wejściowe pochodzą z aktywnego rynku;
• oszacowania ceny instrumentu finansowego, dla którego nie istnieje aktywny rynek, na podstawie publicznie ogłoszonej, notowanej na rynku ceny nie różniącego się istotnie instrumentu finansowego, albo cen składników złożonego instrumentu finansowego;
• oszacowania ceny instrumentu finansowego za pomocą metod estymacji powszechnie uznanych za poprawne. W tym przypadku, wartość godziwa powinna się opierać w szczególności na jednym lub większej ilości składników, których lista jest następująca:
o wartość pieniądza w czasie;
o kursy wymiany walut;
o ceny towarów;
o ceny instrumentów kapitałowych;
o ryzyko kredytowe;
o zmienność instrumentu bazowego;
o ryzyko przedpłaty i żądania spłaty.
Obecnie na rynku finansowym coraz większym zainteresowaniem cieszą się instrumenty pochodne oraz instrumenty hybrydowe. Instrumenty hybrydowe są to instrumenty, które łączą w sobie przynajmniej dwie cechy z powyższych rodzajów instrumentów finansowych. Przykładem instrumentów hybrydowych mogą być obligacje z wbudowanymi opcjami (np. obligacje zamienne na akcje, które zawierają wbudowaną opcję
call [90]), bądź też lokaty strukturyzowane.
W. Dębski [36] proponuje podzielić rynek finansowy według kryterium instrumentów na nim notowanych, co przedstawia rysunek 5.
Rysunek 5. Ogólna struktura rynku finansowego
Źródło: opracowanie własne na podstawie
Dębski W., „Rynek finansowy i jego mechanizmy. Podstawy teorii i praktyki” Rynek pieniężny Lokaty międzybankowe Bony skarbowe Bony komercyjne Certyfikaty depozytowe Weksle Rynek depozytowo-kredytowy Lokaty bankowe Kredyty bankowe Pożyczki Rynek kapitałowy Akcje Obligacje skarbowe, komunalne i przedsiębiorstw Certyfikaty inwestycyjne Kwity depozytowe Rynek walutowy Waluty Rynek instrumentów pochodnych Forward Futures Opcje Swapy
Rynek finansowy
24 Wartość sumaryczną tradycyjnych instrumentów finansowych na rynku polskim (bez instrumentów pochodnych) na przestrzeni ostatnich ośmiu lat od roku 2005 do roku 2012, w miliardach złotych obrazuje tabela 5. Warto zaznaczyć, że dla instrumentów dłużnych wielkość poszczególnych segmentów rynku kapitałowego mierzona jest wartością tych instrumentów w obiegu, a dla instrumentów udziałowych – kapitalizacją spółek krajowych i zagranicznych notowanych na Głównym Rynku GPW oraz na platformie NewConnect.
Tabela 5. Wartość poszczególnych instrumentów rynku pieniężnego i kapitałowego (w miliardach PLN) Rok Instrument finansowy 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Instrumenty rynku pieniężnego (ogółem) 55,8 55,0 43,9 74,3 97,7 116,9 129,0 147,5 Bony skarbowe 24,4 25,8 22,6 50,4 47,5 28,0 12,0 6,1 Bony pieniężne 23,0 18,4 7,8 10,2 41,0 74,6 93,4 117,0 Krótkoterminowe bankowe papiery dłużne 2,8 4,5 2,9 2,1 3,0 2,6 7,7 5,9 Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw* 5,6 6,3 10,6 11,6 6,2 11,7 15,9 18,5 Instrumenty rynku kapitałowego (ogółem) 727,8 981,3 1 467,4 865,1 1 162,5 1 326,9 1 225,7 1 358,9 Obligacje rynkowe Skarbu
Państwa 278,4 317,0 350,9 360,8 405,4 471,3 495,2 520,0 Obligacje Banku
Gospodarstwa Krajowego na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego - - - - 7,9 13,9 21,7 24,8 Długoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw 8,9 9,8 15,8 16,0 15,5 21,6 29,7 32,3 Obligacje komunalne 3,3 3,8 4,1 4,5 6,9 10,9 14,4 15,6 Długoterminowe bankowe papiery dłużne* 2,7 5,3 6,1 6,6 5,5 5,2 10,4 18,0 Listy zastawne 1,8 1,7 2,4 2,9 3,0 2,5 2,9 3,1
Obligacje Narodowego Banku
Polskiego 7,8 7,8 7,8 7,8 0,0 0,0 0,0 0,0
Instrumenty udziałowe – akcje na Giełdzie Papierów
Wartościowych
424,9 635,9 1 080,3 465,1 715,8 796,4 642,9 734,0 Instrumenty udziałowe – akcje
na New Connect - - - 1,4 2,5 5,1 8,5 11,1
Wartość wszystkich
instrumentów 783,6 1 036,3 1 511,3 938,0 1 257,7 1 437,0 1 354,7 1 506,4
*Dane obejmują wyłącznie obligacje i bankowe papiery wartościowe nominowane w złotych i w walutach obcych, wyemitowane w Polsce przez banki krajowe. W obrocie na rynku krajowym znajdowały się także obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz instytucji kredytowych z UE.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z
http://www.nbp.pl/home.aspx?f=/systemfinansowy/rozwoj.html, Data dostępu: 24.01.2014
Analiza danych zaprezentowanych w tabeli pokazała, że inwestorzy chętniej inwestują wolne środki pieniężne w instrumenty rynku kapitałowego, które mogą przynieść większą stopę zwrotu, jednak charakteryzują się większym ryzykiem. W roku 2007, czyli szczytowym
25 roku „prosperity”, inwestorzy zainwestowali ponad 33 razy więcej swojego kapitału w instrumenty rynku kapitałowego, niż w instrumenty rynku pieniężnego. W roku 2012 popyt banków na instrumenty finansowe rynku kapitałowego i pieniężnego sumarycznie, wrócił po