Rozpoznanie pracy adekwatnej do kompetencji, predyspozycji i potrzeb klienta

PROBLEMY PSYCHOLOGICZNE:

Kompensacje w zakresie obniżonej samooceny.

Deficyty motywacyjne.

Lęk przed pracodawcami i kontaktem z nimi.

CELE:

 Rozpoznanie ograniczeń klienta.

 Ich redefinicja w kategoriach wymagań klienta wobec pracy.

FUNKCJE PSYCHOLOGICZNE:

 Urealnienie aspiracji klienta.

 Ugruntowanie realnej samooceny.

 Wzmocnienie, ukierunkowanie i zawężenie motywacji do szukania i podjęcia pracy.

 Wzmocnienie perspektywy kandydata do pracy jako strony i partnera pracodawcy.

 Przygotowanie do funkcjonowania w dziedzinie podwyższonej nie-pewności: akceptacji faktu, że rynek jest zmienny i wymaga stałego rozpoznawania go.

ZASADA POSTĘPOWANIA:

Udzielenie klientowi informacji zwrotnej na temat przystawalności lub nieprzystawalności do wymogów rynku.

Aby podjąć trafną decyzję o kierunkach poszukiwania zatrudnienia, rozpoznane wcześniej zasoby klienta muszą zostać skonfrontowane z aktu-alną sytuacją na rynku pracy. W konfrontacji z możliwościami zatrudnienia oferowanymi przez rynek u osób z obniżonym poczuciem własnej wartości, co jest częstym i typowym problemem osób bezrobotnych, pojawiają się nierealistyczne plany, zamiar kandydowania bez świadomości spełniania wymagań itp. Są to przejawy problemów w zakresie samooceny osoby bez-robotnej, która w obliczu zagrożenia jeszcze większym jej spadkiem na sku-tek nieotrzymania zatrudnienia, podejmuje decyzje o staraniu się o pracę pracy na takie stanowiska, które są dla niej nieodpowiednie. Mechanizm chronienia samooceny w ten sposób został wyjaśniony w części II.5. Dlate-go przed rozpoczęciem teDlate-go etapu musi wzrosnąć poczucie własnej wartości klienta.

Podstawowym celem IV etapu jest urealnienie samooceny i samo-wiedzy klienta tak, aby jego aspiracje odpowiadały jego możliwościom i aby ustalić, które z jego zasobów mogą naprawdę znaleźć zastosowanie na rynku pracy w jego obecnym kształcie tj. w aktualnej strukturze zawo-dów, związanych z nimi płac i wymagań. Zasadą konieczną do zrealizo-wania na tym etapie jest udzielanie klientowi informacji zwrotnej na temat przystawalności lub nieprzystawalności do wymogów rynku. Oznacza to przede wszystkim przeprowadzenie analizy wymagań wynikających z tre-ści czynnotre-ści roboczych, wykonywanych na danym stanowisku pracy, chociażby przez sięgnięcie do opisów zawartych w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności MPiPS. Jest to szczególnie ważne, ponieważ osoby bezro-botne na skutek negatywnych doświadczeń związanych z utratą pracy i trudności jej znalezienia mają często na tyle negatywne wyobrażenia na temat pracodawców, że złemu nastawieniu wobec nich towarzyszy trakto-wanie wymagań na poszczególne stanowiska jako niczym nie uzasadnio-nych. Dlatego wyprowadzenie wymagań pracy z obiektywnego kształtu zadań i wymogów, jakie one stawiają, przyczynia się do zmniejszenia tego negatywnego nastawienia.

Obiektywnie jest to etap rezygnacji i zawężania pola możliwości, jed-nak po osiągnięciu efektów poprzedniego etapu, klient jest w stanie nie tyl-ko zaakceptować taki stan rzeczy, ale nawet odebrać go jatyl-ko danie mu swe-go rodzaju zabezpieczenia i pewności co do teswe-go, gdzie na pewno może szukać. Wzmacnia to motywację do szukania nie pracy jako takiej, czy zwłaszcza jakiejkolwiek, ale do szukania na pewno tej pracy, o której klient

już wie, że się do niej nadaje. Ponieważ następuje tu wskazanie na różnora-kie ograniczenia klienta (umiejętności – tak, ale nie aż taróżnora-kie, aby wykorzy-stywać je zawodowo lub wprawdzie potencjał do pracy w jakimś zawodzie, ale sytuacja rodzinna nie pozwalająca na zatrudnienie w tym zawodzie).

Konieczne jest, aby wspólnie z klientem dokonać tu redefinicji tego, co uważa on za swoje ograniczenia, pomniejszające jego szanse na zatrudnie-nie (lub nawet eliminujące go z rynku) na jego wymagania wobec pracy.

Obok samego rozpoznania pracy adekwatnej dla danej osoby ze względu na posiadane przez nią różnorakie zasoby, a więc takiej, na której wymagania (na razie pracy, a nie konkretnego pracodawcy) klient odpowiada, określe-nie jakie są z kolei wymagania klienta, którym praca powinna odpowiadać, przyczynia się do równoważenia pozycji obu tych stron rynkowej wymiany:

pracy i kandydata do niej w osobie bezrobotnego klienta.

Mimo zawężenia obszaru możliwości rynkowych w stosunku do sze-rokiej wizji zasobów klienta, to wcześniejsze rozpoznanie jego zasobów szerszych niż aktualnie dające się wykorzystać, pozostaje jako wyposażenie dane mu na ewentualną przyszłość i element szerszego myślenia o sobie jako o człowieku mogącym realizować się także poza pracą i wartościowym także z tego powodu.

W rozpoznanie rynku i oferowanej przezeń pracy wpisana jest wy-dłużona perspektywa czasowa, chociażby dlatego, że w tym kontekście pojawić się może wskazanie rozpoczęcia edukacji w celu uzupełnienia kwalifikacji. Gotowość na to będzie większa, jeśli po zrealizowaniu celów poprzednich etapów klient nie będzie już kurczowo trzymał się dotychcza-sowej tożsamości zawodowej. Tutaj powinno też nastąpić doprecyzowanie różnorakich potrzeb i oczekiwań klienta związanych z nowym zatrudnie-niem, co nie oznacza rozpoznania zawodu, lecz konkretnego stanowiska w firmach o konkretnej kulturze organizacyjnej, odpowiadającej potrze-bom klienta (praca księgowej w małej firmie rodzinnej i w dużym koncer-nie to zupełkoncer-nie inna praca, a tłumaczekoncer-nie symultaniczne w spotkaniach i konferencjach naukowych to inna praca niż asystowanie w negocjacjach biznesowych). Dlatego ważne jest, aby klient wcześniej uzyskał urealnioną wiedzę o swoim dotychczasowym funkcjonowaniu w różnych warunkach pracy i nie zniekształcał jej na skutek straty pracy. Ważne jest również, aby poprawił swoje codzienne funkcjonowanie i nie formułował w sto- sunku do przyszłej pracy oczekiwania zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb, również tych, które mogłyby być zaspokajane już w sytuacji bez-robocia (patrz część II.3).

I.3.5. Analiza ofert i ogłoszeń pracy