Rynek dnia następnego (RDN) TGE SA

Na rynku dnia następnego TGE SA prowadzi się handel kontraktami na do-stawę energii elektrycznej, przy czym transakcje kończą się nie później niż w dniu poprzedzającym dobę dostawy (dobę handlową). Konkretna sesja notowań, dotycząca określonej doby dostawy, prowadzona jest na dwa dni wcześniej oraz w dniu poprzedzającym. Jak już wspomnieliśmy w poprzednim punkcie, na rynku RDN notuje się trzy rodzaje instrumentów ofertowych podzielonych na dwie grupy: instrumenty godzinowe (krajowe RDN i mi ędzyna-rodowe RDS) oraz instrumenty blokowe RDN.

Ich notowania prowadzone są codziennie w systemie kursu jednolitego (w chwili pisania tego rozdziału były to dwa fixingi dla krajowych instrumentów godzinowych RDN oraz trzeci dla instrumentów RDS) i w systemie notowań ciągłych (z wyjątkiem instrumentów RDS). Szczegóły harmonogramu sesji giełdowych dla różnych typów instrumentów znajdują się w tabelach 1.2.1– 1.2.3. Transakcje instrumentami zawierane mogą być również poza okresami sesji, a następnie w określonym trybie zgłaszane i rejestrowane w systemie giełdy jako tzw. transakcje pozasesyjne.

Oferty (instrumenty) godzinowe odnoszą się do dostawy na konkretną go-dzinę doby handlowej, której dotyczy dana sesja giełdowa. Handel tymi instru-mentami dla każdej z 24 godzin dostawy traktowany jest jako odrębny rynek. Oferty nie mogą łączyć dostawy w kilku godzinach ani być przesuwane między różnymi godzinami realizacji. Jednostką notowania instrumentów godzinowych jest jeden instrument, odpowiadający 1 MWh energii elektrycznej z dokładno-ścią do 0,1 MWh. Zlecenia mogą być bowiem dzielone na pasma (bloki) energii o zróżnicowanych cenach oraz realizowane częściowo, przy czym każda taka częściowa transakcja dotyczy co najmniej 0,1 MWh.

Instrumenty blokowe związane są z ofertami dostaw na wybrane bloki połą-czonych godzin doby handlowej. Uczestnicy rynku składają zlecenia na energię, która ma zostać dostarczona w ciągu ustalonego standardowego bloku godzin (łącznie, bez rozbicia na poszczególne godziny składowe) po określonej dla tej oferty cenie. Towarowa Giełda Energii SA proponuje obecnie trzy rodzaje ofert blokowych: BASE – cała doba, PEAK – godziny od 7.00 do 22.00 i OFFPEAK – godziny od 23.00 do 7.00. Nominałem kontraktów blokowych na rynku dnia

następnego jest ilość energii elektrycznej (w MWh) wyrażona jako iloczyn 1MW oraz liczby godzin w terminie realizacji danego rodzaju kontraktu.

W przypadku kontraktów blokowych typu PEAK jednostką notowania jest więc 15 MWh, ponieważ okres dostawy obejmuje 15 godzin doby handlowej. Dla kontraktów typu BASE jednostka notowania wynosi od 23 do 25 MWh, przy czym zazwyczaj są to, oczywiście, 24 MWh. Odchylenia o megawatogo-dzinę mniej lub więcej związane są z dniami zmiany czasu, odpowiednio, na letni i zimowy. I w końcu dla kontraktów typu OFFPEAK jednostka notowania wynosi od 8 do 10 MWh, które to widełki ponownie wynikają z różnej liczby godzin wykonania w dobach zmiany czasu.

Przyjrzyjmy się teraz sesji na rynku dnia następnego TGE SA. Harmono-gramy notowań wyglądają nieco odmiennie dla poszczególnych rodzajów instrumentów.

Dla instrumentu godzinowego RDN notowania odbywają się zarówno w systemie kursu jednolitego (2 fixingi), jak i w systemie notowań ciągłych. Harmonogram sesji znajduje się w tabeli 1.2.1. Jak widzimy, na jej strukturę składają się przeplatane okresy notowań ciągłych i aukcji, na których ustalany jest kurs jednolity. Transakcje na dobę handlową k rozpoczynają się już w dniu

k – 2, od długiej fazy notowań ciągłych prowadzonej od godziny 7.15 do 14.30. Następnie, w dniu k – 1, mamy dwie aukcje, na których ustalany jest kurs jednolity, prowadzone, odpowiednio, w godzinach 7.15–8.00 oraz 10.15–10.30.

Tabela 1.2.1. Harmonogram notowań instrumentów godzinowych RDN na TGE SA

Godziny Faza notowań

1 2 Do 18.30 na 3 dni przed

dniem dostawy

AKTUALIZACJA ZABEZPIECZEŃ

Wprowadzenie aktualnych zabezpieczeń Od 7.15 na 2 dni przed dniem

dostawy do 14.30 na 2 dni przed dniem dostawy

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń Do 18.30 na 2 dni przed

dniem dostawy

AKTUALIZACJA ZABEZPIECZEŃ

Wprowadzenie aktualnych zabezpieczeń Od 7.15 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 8.00 na 1 dzień przed dniem dostawy

FAZA PRZED NOTOWANIAMI W SYSTEMIE KURSU JEDNOLITEGO

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń 8:00 na 1 dzień przed dniem

dostawy

OKREŚLENIE PIERWSZEGO KURSU JEDNOLITEGO

Określenie kursów dla wszystkich godzin dnia dostawy i po-danie wyników notowań na niepublicznej stronie internetowej Od 8.01 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 10.15 na 1 dzień przed dniem dostawy

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń Od 10.15 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 10.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

FAZA PRZED NOTOWANIAMI W SYSTEMIE KURSU JEDNOLITEGO

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń

Tabela 1.2.1 (cd.)

1 2 10.30 na 1 dzień przed dniem

dostawy

OKREŚLENIE DRUGIEGO KURSU JEDNOLITEGO

Określenie kursów dla wszystkich godzin dnia dostawy i po-danie wyników notowań na niepublicznej stronie internetowej Od 10.31 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 13.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń Do 13.50 na 1 dzień przed

dniem dostawy albo zgodnie z komunikatem

AKTUALIZACJA GRAFIKÓW PRACY PRZEZ CZŁONKÓW GIEŁDY

Do 14.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

ZGŁASZANIE TRANSAKCJI HANDLOWYCH DO OSP Do 17.00 na 1 dzień przed

dniem dostawy

OPUBLIKOWANIE WYNIKÓW NOTOWAŃ NA PUBLICZNEJ STRONIE INTERNETOWEJ

Źródło: Towarowa Giełda Energii SA, Szczegółowe zasady obrotu i rozliczeń dla energii elektrycznej na rynku dnia następnego, z dnia 29 maja 2012 r., weszły w życie z dniem 11 czerwca 2012 r.

Pomiędzy obydwoma fixingami, od 8.01 do 10.15, mamy drugą, krótką fazę notowań ciągłych. Handel na rynku RDN kończy się ostatnim, dłuższym okresem notowań ciągłych odbywającym się w godzinach 10.31–13.30. Po tej godzinie nie ma już możliwości zawierania transakcji na rynku RDN (transakcje pozasesyjne muszą być zgłaszane i potwierdzane do godziny 13.15). W później-szym okresie uczestnicy rynku aktualizują już tylko swoje grafiki zgłaszane operatorowi systemu przesyłowego, uwzględniając zawarte transakcje giełdowe, po czym następuje przekazanie informacji o wynikach sesji do OSP oraz ich ogłoszenie na publicznie dostępnej stronie internetowej TGE SA.

Jak więc widzimy, uczestnicy rynku mają spory zestaw możliwości wyboru czasu i formy składania zleceń. Pamiętajmy, że dochodzi jeszcze do tego możliwość prowadzenia przez giełdę transakcji pozasesyjnych. W praktyce jednak na rynku dnia następnego dają się zauważyć dwie tendencje. Po pierw-sze, uczestnicy rynku preferują raczej handel w dniu k – 1. Wynika to z faktu, że w procesie składania ofert mogą wtedy wykorzystać najnowsze informacje, które mają wpływ na określenie wielkości wolumenu oferty oraz proponowa-nych przez nich cen, np. dotyczące spodziewanego zapotrzebowania na energię przez odbiorców, ograniczeń technicznych w systemie itp. Po drugie, obserwu-jąc wolumen transakcji na rynku RDN, można wyraźnie dostrzec, że uczestnicy preferują handel na aukcjach po cenach jednolitych. Ilości energii, którymi obraca się w transakcjach zawieranych w trakcie sesji notowań ciągłych, stanowią zazwyczaj kilka procent całości energii elektrycznej sprzedawanej na

rynku dnia następnego Towarowej Giełdy Energii SA (biorąc pod uwagę instrumenty godzinowe).

Zauważmy jeszcze w harmonogramie sesji rynku dnia następnego TGE SA powtarzającą się pozycję: „aktualizacja zabezpieczeń”. Każde zlecenie kupna sprawdzane jest pod kątem jego wartości oraz innych zleceń kupna złożonych wcześniej przez składającego je uczestnika, by zweryfikować, czy posiada on na swoim koncie transakcyjnym dostateczne środki na zabezpieczenie transakcji. Wysokość limitu transakcyjnego musi zostać dostosowana przez uczestnika rynku w odpowiednim momencie, przed rozpoczęciem danej fazy notowań.

Instrumenty godzinowe RDS dotyczą specjalnych ofert łączonych, jedno-cześnie dla energii i praw przesyłowych, w ramach procesu tzw. łączenia rynków (Market Coupling) w wymianie międzynarodowej na rynku RDS utworzonym przez TGE SA i współpracujące giełdy zagraniczne. Łączenie rynków stanowi istotną inicjatywę, której cel polega na doprowadzeniu w perspektywie kilku kolejnych lat do znacznego zwiększenia integracji rynków energii elektrycznej w Unii Europejskiej (Brandt 2012). Szersza analiza tego obszernego zagadnienia pozostaje jednak poza zakresem tematycznym naszej pracy.

W chwili obecnej instrumenty RDS związane są z wymianą handlową na połączeniu kablowym Polski ze Szwecją (Swe-Pol Link), rozpoczętą 15 grudnia 2010 r. Jak do tej pory, rynek ten wykorzystywany jest przede wszystkim do importu energii elektrycznej przez nabywców na TGE SA. Dla porównania, z analizy przepływów energii w trakcie mniej więcej półtorarocznego okresu funkcjonowania rynku RDS (do czerwca 2012 r.) wynika, że sumaryczna wielkość eksportu z Polski do Szwecji wyniosła 378 GWh, zaś import do Polski 2641 GWh (Brandt 2012).

Tym niemniej, jak widzimy, w formie wymiany międzynarodowej w ra-mach łączenia rynków już obecnie obraca się sporymi ilościami energii. Rynek ten stanowi dzisiaj znaczną część rynku RDN na Towarowej Giełdzie Energii SA. Udział transakcji RDS w całości obrotu energią na giełdowym rynku spot w niektórych dobach handlowych sięga nawet poziomu dwudziestu kilku – trzydziestu procent. Niestety, pewną barierą rozwojową tej inicjatywy są stosunkowo ograniczone możliwości przesyłowe na kablu Swe-Pol Link.

Tabela 1.2.2. Harmonogram notowań instrumentów godzinowych RDS na TGE SA

Godziny Faza notowań

1 2 Do 18.30 na 2 dni przed

dniem dostawy

AKTUALIZACJA ZABEZPIECZEŃ

Wprowadzenie aktualnych zabezpieczeń Od 10.35 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 11.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

FAZA PRZED NOTOWANIAMI W SYSTEMIE KURSU JEDNOLITEGO

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń

Tabela 1.2.2 (cd.)

1 2 W terminie podanym w

ko-munikacie na 1 dzień przed dniem dostawy

OKREŚLENIE CENY ROZLICZENIOWEJ

Określenie kursów dla wszystkich godzin dnia dostawy i po-danie wstępnych (nietransakcyjnych) oraz ostatecznych (transakcyjnych) wyników notowań na niepublicznej stronie internetowej

Do 13.50 na 1 dzień przed dniem dostawy albo zgodnie z komunikatem

AKTUALIZACJA GRAFIKÓW PRACY PRZEZ CZŁONKÓW GIEŁDY

Do 14.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

ZGŁASZANIE TRANSAKCJI HANDLOWYCH DO OSP Do 17.00 na 1 dzień przed

dniem dostawy

OPUBLIKOWANIE WYNIKÓW NOTOWAŃ NA PUBLICZNEJ STRONIE INTERNETOWEJ

Źródło: Towarowa Giełda Energii SA, Szczegółowe zasady obrotu i rozliczeń dla energii elektrycznej na rynku dnia następnego, z dnia 29 maja 2012 r., weszły w życie z dniem 11 czerwca 2012 r.

Jak już wspomnieliśmy, instrumenty RDS mają charakter godzinowy. W przeciwieństwie jednak do krajowych instrumentów godzinowych RDN, obrót nimi odbywa się wyłącznie na jednej aukcji, w systemie kursu jednolitego. Zlecenia na dobę handlową k składane są do godziny 11.30 dnia poprzedniego. Szczegółowy harmonogram notowań tego instrumentu przedstawiony został w tabeli 1.2.2.

Notowania wszystkich trzech rodzajów instrumentów blokowych RDN na Towarowej Giełdzie Energii SA prowadzone są wyłącznie w systemie notowań ciągłych. Harmonogram sesji dla tego typu ofert przedstawiony został w tabeli 1.2.3. Jak widzimy, dla dostaw energii elektrycznej realizowanych w dniu k notowania ofert blokowych odbywają się w dwóch okresach notowań ciągłych: pierwszy w dniu k – 2, w godzinach 7.15–14.30, oraz drugi w dniu k – 1, od 7.15 do 13.00.

Tabela 1.2.3. Harmonogram notowań instrumentów blokowych RDN na TGE SA

Godziny Faza notowań

1 2 Do 18.30 na 3 dni przed

dniem dostawy

AKTUALIZACJA ZABEZPIECZEŃ

Wprowadzenie aktualnych zabezpieczeń Od 7.15 na 2 dni przed dniem

dostawy do 14.30 na 2 dni przed dniem dostawy

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń Do 18.30 na 2 dni przed

dniem dostawy

AKTUALIZACJA ZABEZPIECZEŃ

1 2 Od 7.15 na 1 dzień przed

dniem dostawy do 13.00 na 1 dzień przed dniem dostawy

NOTOWANIA CIĄGŁE

Przyjmowanie zleceń; zlecenia można usuwać i modyfikować; zlecenia są sprawdzane ze względu na stan zabezpieczeń Do 13.50 na 1 dzień przed

dniem dostawy albo zgodnie z komunikatem

AKTUALIZACJA GRAFIKÓW PRACY PRZEZ CZŁONKÓW GIEŁDY

Do 14.30 na 1 dzień przed dniem dostawy

ZGŁASZANIE TRANSAKCJI HANDLOWYCH DO OSP Do 17.00 na 1 dzień przed

dniem dostawy

OPUBLIKOWANIE WYNIKÓW NOTOWAŃ NA PUBLICZNEJ STRONIE INTERNETOWEJ

Źródło: Towarowa Giełda Energii SA, Szczegółowe zasady obrotu i rozliczeń dla energii elektrycznej na rynku dnia następnego, z dnia 29 maja 2012 r., weszły w życie z dniem 11 czerwca 2012 r.

Zlecenia transakcji poszczególnymi instrumentami mogą więc uczestniczyć w różnych fazach rynku giełdowego RDN Towarowej Giełdy Energii SA. Niektóre z nich biorą udział wyłącznie w notowaniach w systemie jednolitym, inne w systemie ciągłym, a jeszcze inne mogą uczestniczyć w obu fazach obrotu. W wielu przypadkach istnieje w tym zakresie pewna dowolność, zwłaszcza że zlecenia mogą być realizowane w części. Zleceniodawca musi więc z góry określić warunki realizacji swoich zleceń oraz termin ich ważności, z punktu widzenia udziału w poszczególnych fazach notowań na parkiecie giełdowym. Pod tym względem, zgodnie ze Szczegółowymi zasadami obrotu

i rozliczeń dla energii elektrycznej na rynku dnia następnego (TGE-RDN 2012),

możemy wyróżnić następujące typy zleceń:

1. Zlecenie dzienne (rest of day) – ważne jest w dniu przekazania na giełdę; może zostać złożone w dowolnej fazie sesji. Zlecenia tego typu mogą uczestni-czyć zarówno w fazie notowań ciągłych, jak i w fixingach kursu jednolitego. Część zlecenia, niezrealizowana w fazie kursu jednolitego, przechodzi do fazy notowań ciągłych; podobnie w odwrotnej sytuacji, część zlecenia, która nie została zrealizowana w fazie notowań ciągłych, przechodzi następnie do fazy kursu jednolitego.

2. Zlecenie ważne do końca okresu notowań (good until expiry) – ważne jest do końca notowania instrumentu. Zasady jego funkcjonowania są podobne do poprzedniego przypadku; może więc ono być składane w dowolnej fazie sesji; jego niezrealizowana część może swobodnie przechodzić między fazami notowań ciągłych i kursu jednolitego. Nowy element stanowi możliwość przej-ścia niezrealizowanej części zlecenia na koleją sesję notowania instrumentu.

3. Zlecenie do dnia (good until date) – ważne jest do daty określonej na etapie składania zlecenia. Charakter jego funkcjonowania na rynku podobny jest do poprzedniego przypadku, czyli może być ono składane w dowolnej fazie sesji, jego niezrealizowana część może swobodnie przechodzić zarówno między

fazami notowań ciągłych i kursu jednolitego, jak i między kolejnymi sesjami notowania instrumentu. W tym ostatnim przypadku występuje jednak pewne ograniczenie – zlecenie bierze udział w notowaniu do dnia, w którym upływa zawarty w nim termin ważności.

4. Zlecenie czasowe (timed order) – ważne jest wyłącznie w dniu przekaza-nia na giełdę, do czasu ważności określonego na etapie składaprzekaza-nia zleceprzekaza-nia. Może uczestniczyć wyłącznie w fazie notowań ciągłych.

5. Zlecenie tylko na aukcje (call auction) – ważne jest w dniu złożenia na giełdę i może uczestniczyć tylko w danej konkretnej aukcji kursu jednolitego (tylko w jednej); jego niezrealizowana część jest usuwana.

6. Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (fill and kill) – uczestniczy tylko w systemie notowań ciągłych. Pozostaje ważne do chwili zawarcia pierwszej transakcji (lub kilku pierwszych transakcji, jeżeli jest realizowane w wielu transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia jest anulowana – zlecenie może więc być realizowane w całości, częściowo lub może nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie tego rodzaju można złożyć bez podania limitu ceny.

7. Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (fill or kill) – podobnie jak poprzednie uczestniczy tylko w systemie notowań ciągłych oraz ważne jest do chwili zawarcia pierwszej transakcji (lub kilku pierwszych transakcji, jeżeli jest ono realizowane w kilku transakcjach jednocześnie). W tym jednak przypadku zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostanie zrealizowane w ogóle; jeżeli układ innych zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, jest ono anulowane. Zlecenia dwóch ostatnich rodzajów („zrealizuj i anuluj” oraz „zrealizuj lub anuluj”) nie są ujmowane w tabeli zleceń sesji giełdowej; po ich złożeniu albo następuje zawarcie transakcji, albo są one usuwane.

Uczestnik rynku w swoim zleceniu może również określić dodatkowy wa-runek jego aktywacji – funkcja „Stop Loss”. Określany jest w niej poziom kursu energii elektrycznej na rynku dnia następnego, przy którym zlecenie stanie się aktywne i pojawi się na rynku.

Zgodnie z regulaminem rynku RDN (TGE-RDN 2012), jego uczestnik „składając zlecenie w systemie kursu jednolitego określa limit ceny i ilość energii będącej przedmiotem zlecenia poprzez podanie punktów granicznych wyznaczających krzywą popytu lub podaży dla jego zlecenia”. Oznacza to, że może on podzielić swoje zlecenie na pasma (bloki) o różnych wolumenach energii elektrycznej, dla których może wyznaczyć różne ceny ofertowe. Dzięki temu uczestnicy rynku ograniczają ryzyko niezrealizowania zlecenia przy powszechnie obowiązującej na giełdach energii, w tym również na Towarowej Giełdzie Energii SA, zasadzie cen krańcowych i akceptacji ofert w aukcjach w systemie kursu jednolitego.

Nabywcy mają prawo podzielić zlecenie na bloki o zróżnicowanych cenach, na część z nich wystawiając niższe, „bezpieczniejsze” ceny, tak by bloki te

niemal na pewno weszły do realizacji, na inne natomiast wyznaczając ceny wyższe, bardziej agresywne, aby nie dopuścić do ustalenia się równowagi rynkowej na zbyt niskim poziomie cenowym, co rodzi jednak ryzyko, że ta część ich oferty nie zostanie zaakceptowana. Analogicznie nabywcy wydzielić mogą pasma bezpieczne o wyższych cenach ofertowych oraz bardziej ryzykow-ne, w których za pomocą niższych cen ofertowych próbują obniżyć poziom ceny równowagi rynku.

Bloki zlecenia sprzedaży ustawiane są w kolejności rosnącej, od najniższej ceny do najwyższej, zaś zakupu, odwrotnie, w kolejności malejącej, od ceny najwyższej do najniższej. W obydwu przypadkach tworzy się więc pewna krzywa schodkowa (łamana), przy czym:

– dla oferty sprzedaży jest to krzywa schodkowa rosnąca, która odzwiercie-dla profil podaży składanego zlecenia,

– dla oferty zakupu jest to krzywa schodkowa malejąca, która odzwierciedla profil popytu zlecenia.

Przykładowe zamówienia sprzedaży i zakupu oraz odpowiednie krzywe po-daży i popytu (określane również czasem profilami zlecenia) zostały przedsta-wione na rysunku 1.2.10. Punkty wyznaczające wierzchołki łamanej profilu zamówienia określane są przez zleceniodawców w ofertach aukcyjnych w systemie kursu jednolitego na rynku RDN warszawskiej giełdy energii jako wspomniane punkty graniczne limitu ceny i ilości energii będących przedmio-tem oferty.

Rysunek 1.2.10. Przykładowe krzywe schodkowe: podaży dla zlecenia sprzedaży i popytu dla zlecenia zakupu

Źródło: opracowanie własne 130 150 190 100 180 250 210 200 180 150 80 110 130 170 Energia (MWh) ^Energia _(MWh) Cena (PLN/MWh) Cena (PLN/MWh)

Kolejną kwestię związaną z działaniem rynku dnia następnego na Towaro-wej Giełdzie Energii SA stanowi sposób prowadzenia procesu handlowego na parkiecie. I znów musimy rozróżnić tutaj dwa przypadki: zasady ustalania kursów (cen) równowagi energii elektrycznej na aukcjach w systemie kursu jednolitego oraz sposób ustalania kursu i realizacja zleceń w systemie notowań ciągłych.

Przy ustaleniu kursu jednolitego na rynku RDN dla danej godziny doby handlowej scala się wszystkie bloki ofert złożonych dla tej godziny w jedną dużą krzywą podaży i krzywą popytu, zgodnie z regułami określonymi w paragrafie 26 Szczegółowych zasadach obrotu i rozliczeń dla energii

elek-trycznej na rynku dnia następnego (TGE-RDN 2012):

– krzywa podaży wyznaczana jest pomiędzy punktem dla teoretycznego zlecenia sprzedaży z limitem ceny równym cenie minimalnej i z wolumenem równym zero, punktami wynikającymi z ceny i wolumenu przyjętych zleceń sprzedaży oraz punktem dla teoretycznego zlecenia sprzedaży z limitem ceny równym cenie maksymalnej i z wolumenem równym skumulowanemu wolumenowi dla najwyższego limitu ceny w zleceniach sprzedaży;

– krzywa popytu wyznaczana jest pomiędzy punktem dla teoretycznego zlecenia kupna z limitem ceny równym cenie maksymalnej i z wolumenem równym zero, punktami wynikającymi z ceny i wolumenu przyjętych zleceń kupna oraz punktem dla teoretycznego zlecenia kupna z li-mitem ceny równym cenie minimalnej i z wolumenem równym skumulowanemu wolumenowi dla najniższego limitu ceny w zleceniach kupna.

Innymi słowy, krzywa (schodkowa) podaży zawiera ułożone niemalejąco według ceny wszystkie oferty sprzedawców (a właściwie zawarte w nich bloki – pasma – składowe), natomiast krzywa popytu – ułożone nierosnąco oferty zakupu. Poszczególne „schodki” na danym poziomie ceny scalone mogą być w wielu blokach ofertowych złożonych przez różnych odbiorców. O kolejności ich umiejscowienia decyduje czas złożenia zlecenia. Obie krzywe uzupełnione są na krańcach do przyjętych teoretycznych wartości minimalnej i maksymalnej ceny dla danego instrumentu. Ma to wyłącznie znaczenie techniczne dla działania algorytmu ustalania równowagi rynkowej, ponieważ równowaga ta, w zasadzie zawsze, ustala się na poziomach cenowych wynikających z ofert uczestników rynku.

Notowania w systemie kursu jednolitego na rynku dnia następnego TGE SA mają zatem charakter aukcji dwustronnej, z elastycznym popytem i podażą. Równowaga rynku ustalana jest poprzez określenie miejsca przecięcia się krzywych popytu i podaży zbudowanych dla złożonych na rynek ofert nabycia

W dokumencie Modelowanie niepewności krótkoterminowego popytu na energię elektryczną z wykorzystaniem sieci neuronowych i neuronowo-rozmytych (Stron 70-82)