Usługi logistyczne są ściśle związane z prowadzeniem działalności logistycznej. Są one realizowane przez profesjonalne firmy, specjalizujące się w transporcie i magazy-nowaniu towarów wraz z ich pełną obsługą formalno-prawną, w tym również celną.
Transport i logistyka są jednymi z kluczowych sektorów gospodarczych Polski. Rynek TSL, jak jest nazywany w literaturze przedmiotu, jest miernikiem wzrostu go-spodarczego, przyczynia się w znacznym stopniu do wzrostu zamożności i określa styl życia społeczeństwa, dlatego jego kryteria mają głównie wymiar makroekonomiczny.
Rynek TSL
Rynek usług logistycznych określanych mianem TSL, należy rozumieć jako jednorod-ną całość, ponieważ transport (T) oraz spedycja (S) stanowią integraljednorod-ną część szeroko pojętej logistyki (L).
Zadaniem transportu i spedycji jest dostarczanie uzgodnionego z usługobiorca-mi poziomu obsługi (dostawa w uzgodnionym czasie) z zachowaniem zasad ekono-miki transportu (wykorzystanie przestrzeni ładunkowej, racjonalność kosztów itp.). Zadaniem logistyki natomiast jest odpowiednia optymalizacja działań w procesie
42
Jerzy Gryzio, Igor Cichowicz, Krzysztof Figura
(magazynowanie, co-packing, repacking, metkowanie itp.), aby koszty logistyczne byłe możliwie najniższe. Te wymienione praktyczne działania w procesie świadcze-nia usług TSL są odzwierciedleniem opisanej w wcześniej zasady 7W. Na rysunku pokazana jest relacja pomiędzy poszczególnymi obszarami TSL w odniesieniu do poziomu obsługi (zob. rysunek 4).
Rysunek 4. Relacja pomiędzy rodzajem usługi TSL a poziomem obsługi
Źródło: opracowanie własne na podstawie: [Rydzkowski 2011, s. 13].
Funkcjonowanie rynku TSL pozwala na znaczne obniżenie kosztów transportu i magazynowania. Dzieje się tak dzięki racjonalnemu rozmieszczeniu magazynów (centrów dystrybucyjnych) na obszarze dystrybucji w połączeniu z odpowiednią siecią dróg utwardzonych, w tym szczególnie tras szybkiego ruchu i autostrad, oraz sieci połączeń kolejowych i lotniczych. Przewożony do centrów logistycznych w dużych partiach towar jest potem w mniejszych partiach dostarczany do odbior-ców w danym obszarze dystrybucji. Poziom zapasów, a więc również koszty jego obsługi, ulega znacznemu zmniejszeniu, ponieważ na sprawnie działającym rynku TSL towar dostarczany jest do miejsca przeznaczenia w odpowiednim momencie. Na rysunku przedstawione jest rozmieszczenie głównych centrów logistycznych w Polsce (stan na koniec III kwartału 2019 roku) wraz z układem głównych dróg
szyb-43
Definiowanie usług logistycznych w świetle literatury
kiego ruchu oraz autostrad oraz wielkością powierzchni magazynowych wyrażoną w m2 (zob. rysunek 5).
Rysunek 5. Główne lokalizacje magazynowe w Polsce
Źródło: [Raport Cushman & Wakefield… 2019].
Uczestnicy rynku TSL
Obecnie na rynku działają trzy grupy operatorów usług logistycznych świadczących usługi TSL oraz usługi wspomagające (np. informowanie usługobiorcy o bieżącym statusie realizacji zleceń). Usługi świadczone są jako:
· usługi transportowe – polegają one na zarobkowym świadczeniu przewo-zów ludzi i materiałów z ograniczonym zakresem doradztwa, co przyczyna się do sprawnego i efektywnego działania wszystkich sektorów gospodarki narodowej;
· usługi spedycyjne – polegają na organizacji przewozów, ubezpieczeniu, jak również na obsłudze formalno-prawnej (dokumentacja) i załatwianiu formalności celnych;
· usługi logistyczne – obejmują wykonywanie czynności transportowo-spedy-cyjnych, usług terminalowych począwszy od cross dockingu, przez magazynowa-nie po kompletację, w tym pobieramagazynowa-nie i pakowamagazynowa-nie) oraz czynności uszlachetniają-cych (metkowanie, foliowanie, repacking itp.).
Obszar działań objęty usługą logistyczną może być bardzo zróżnicowany. Każdej z realizowanych funkcji logistyki można przyporządkować wiele czynności
szcze-44
Jerzy Gryzio, Igor Cichowicz, Krzysztof Figura
gółowych, które składają się na zakres usługi logistycznej [Zamkowska, Zagożdżon 20114, ss. 14–15].
Uczestnikami rynku usług TSL są oczywiście również usługobiorcy, np. w przy-padku usług transportowych są to użytkownicy transportu i kontrahenci firm trans-portowych, transportowo-spedycyjnych i logistycznych (TSL).
Między uczestnikami rynku TSL, a więc usługodawcami i usługobiorcami, zacho-dzą relacje zarówno między podmiotami, jak i przedmiotami rynku TSL, ale również procesy realne (akty kupna/sprzedaży) i regulacyjne (procedury wspomagające). Cały rynek TSL regulowany jest standardową zasadą rynkową równoważenia popy-tu i podaży. Na rysunku pokazana jest strukpopy-tura układu rynkowego wraz z relacjami zachodzącymi pomiędzy poszczególnymi elementami tego rynku (zob. rysunek 6).
Rysunek 6. Struktura układu rynkowego w Polsce
Źródło: [Rucińska, Ruciński, Wyszomirski 2004, s. 35].
Podsumowanie
Celem artykułu było zaprezentowanie sposobów definiowania usług logistycznych na podstawie literatury przedmiotu. Przedstawiona została w nim charakterystyka
45
Definiowanie usług logistycznych w świetle literatury
usług logistycznych w aspekcie teoretycznym, ich cele i rodzaje. Pokazany został pro-ces świadczenia usług logistycznych i na podstawie literatury przedmiotu opisana została zasada 7W. Omówiono również rynek usług logistycznych wraz z jego uczest-nikami, z wyraźnym zaznaczeniem rynku TSL oraz jego uczestników. Artykuł zawierał teoretyczne rozważania dotyczące definiowania usług logistycznych przeprowadzo-ne na podstawie analizy prac wielu badaczy tej tematyki.
46
Jerzy Gryzio, Igor Cichowicz, Krzysztof Figura
Bibliografia
Ciesielski M. (2005), Rynek usług logistycznych, Difin, Warszawa.
Coyle J.J., Bardi E.J., Langley Jr. J. C. (2002), Zarządzanie logistyczne, PWE, Warszawa. Fechner I. (2004), Centra logistyczne. Cel – realizacja – przyszłość, Wydawnictwo ILiM Poznań. Gołembska E. (2007), Kompendium wiedzy o logistyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, War-szawa.
Jałowiec T., Nowak I. (2010), Jakość w outsourcingu usług logistycznych, „Logistyka”, nr 3. Kadłubek M. (2011), Usługi logistyczne, „Logistyka”, nr 6.
Kot S. (2008), Nowe kierunki rozwoju logistyki, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej, Częstochowa.
Panasiuk A., Filipiak B. (2008), Przedsiębiorstwo usługowe. Zarządzanie, Wydawnictwo Nauko-we PWN, Warszawa.
Rucińska D., Ruciński A., Wyszomirski O. (2004), Zarządzanie marketingowe na rynku usług
transportowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Raport Cushman & Wakefield | Marketbeat – Polski rynek magazynowy – III kw. 2019 r. (2019) [online], https://www.logistyka.net.pl/bank-wiedzy/item/90614-raport-cushman-wake-field-marketbeat-polska-iii-kwartal-2019-roku dostęp: 05.04.2020.
Rydzkowski Wł. (2004), Usługi logistyczne, Wydawnictwo Biblioteka Logistyka, Poznań 2004. Rydzkowski Wł. (2007), Usługi logistyczne, wyd. 2 zmienione i poszerzone, Wydawnictwo ILiM, Poznań.
47
Definiowanie usług logistycznych w świetle literatury
Zamkowska S., Zagożdżon B. (2011), Systemy logistyczne w obsłudze przedsiębiorstw, Wydaw-nictwo Politechniki Radomskiej, Radom.