Skazanie oskarżonego bez rozprawy

Dyspozycja przepisu art. 343 § 7 KPK nie pozostawia wąt�

pliwości co do tego, że skierowanie przez prokuratora, na podstawie art. 335 § 1 KPK, wniosku o skazanie oskarżonego bez przeprowadzenia rozprawy obliguje sąd do kontroli jego poprawności pod względem zarówno formalnym, jak i meryto�

rycznym. Przedmiotem tego rodzaju kontroli powinna być rów�

nież kwestia zgodności propozycji zawartych we wniosku z re�

gułami obowiązującego prawa materialnego, w tym właściwej oceny prawnej czynu zarzuconego oskarżonemu. Stwierdzenie zaś wadliwości wniosku lub potrzeby dokonania jakiejkolwiek zmiany jego treści skutkować musi skierowaniem sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych, chyba że w toku posie�

dzenia prokurator za zgodą oskarżonego dokona modyfikacji wniosku w kierunku przez sąd postulowanym.

Wyrok SN z 26.11.2011 r., IV KK 283/11, Prok. i Pr. 2012, Nr 2, poz. 9

Sentencja

Sąd Najwyższy w sprawie Małgorzaty S. (poprzednio M.) ska­

zanej z art. 226 § 1 KK po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posie­

dzeniu w trybie art. 535 § 5 KPK w dniu 26.10.2011 r. kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanej od wyroku Sądu Rejonowego w C. z 8.10.2008 r.,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejo­

nowemu w C. do ponownego rozpoznania.

Z uzasadnienia faktycznego

Sąd Rejonowy w C., uwzględniając wniosek prokuratora zło­

żony w trybie art. 335 § 1 KPK, wyrokiem z 8.10.2008 r., uznał Małgorzatę M. za winną tego, że „poprzez używanie słów po­

wszechnie uznanych za obelżywe znieważyła funkcjonariuszy Komisariatu Policji w C. Pawła K. i Piotra Ś. podczas pełnienia przez nich obowiązków służbowych”, tj. dokonania przestępstwa z art. 226 § 1 KK, i za to na podstawie powołanego przepisu skazał ją na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunko­

wym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby. Ponadto

zaliczył oskarżonej na poczet orzeczonej kary okres zatrzymania oraz oddał ją w okresie próby pod dozór kuratora.

Powyższy wyrok nie został zaskarżony przez strony i uprawomoc­

nił się bez postępowania odwoławczego w dniu 16.10.2008 r.

Kasację od tego wyroku, na podstawie art. 521 KPK, wniósł Prokurator Generalny. Zaskarżył wyrok w całości na korzyść ska­

zanej i zarzucił wyrokowi rażące i mające istotny wpływ na jego treść naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 343 § 7 KPK w zw. z art. 335 § 1 KPK, polegające na uwzględ­

nieniu wadliwego wniosku prokuratora o skazanie Małgorza-ty S. (poprzednio M.) bez przeprowadzenia rozprawy głównej i wydaniu wyroku zgodnego z tym wnioskiem, w następstwie czego doszło do rażącej obrazy przepisu prawa materialnego art. 226 § 1 KK poprzez uznanie oskarżonej za winną popełnienia tego występku, podczas gdy w czynie jej przypisanym brak było wszystkich jego ustawowych znamion.

Wskazując na powyższe, Prokurator Generalny wniósł o uchy­

lenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejo­

nowemu w C. do ponownego rozpoznania.

Z uzasadnienia prawnego

Sąd Najwyższy uznał kasację prokuratora za zasadną w stop­

niu oczywistym i uwzględnił ją na posiedzeniu w trybie art. 535

§ 5 KPK.

Analizując zaskarżony wyrok, stwierdził, że został on wydany z rażącym naruszeniem przepisów prawa procesowego, wymie­

nionych w zarzucie kasacji, polegającym na uwzględnieniu do­

tkniętego obrazą prawa materialnego wniosku prokuratora o wy­

danie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy.

Uznał, że Sąd Rejonowy w C., orzekając w trybie art. 343 KPK w zw. z art. 335 KPK, nie dopełnił ciążących na nim obowiązków.

Dyspozycja przepisu art. 343 § 7 KPK nie pozostawia wątpliwo­

ści co do tego, że skierowanie przez prokuratora, na podstawie art. 335 § 1 KPK, wniosku o skazanie oskarżonego bez prze­

prowadzenia rozprawy obliguje sąd do kontroli jego popraw­

ności pod względem zarówno formalnym, jak i merytorycznym.

Przedmiotem tego rodzaju kontroli powinna być również kwestia

zgodności propozycji zawartych we wniosku z regułami obowią­

zującego prawa materialnego, w tym właściwej oceny prawnej czynu zarzuconego oskarżonemu. Stwierdzenie zaś wadliwości wniosku lub potrzeby dokonania jakiejkolwiek zmiany jego tre­

ści skutkować musi skierowaniem sprawy do rozpoznania na zasadach ogólnych, chyba że w toku posiedzenia prokurator za zgodą oskarżonego dokona modyfikacji wniosku w kierunku przez sąd postulowanym. Analiza treści zaskarżonego wyroku nie pozostawia wątpliwości, że Sąd Rejonowy w C. powyższym wymaganiom nie sprostał, bowiem uwzględniając złożony przez prokuratora w trybie art. 335 § 1 KPK wniosek i wydając wy­

rok skazujący Małgorzatę S. (poprzednio M.) za czyn z art. 226

§ 1 KK, przeoczył, że opis zarzuconego jej czynu nie zawiera wszystkich ustawowych znamion tego występku, a mianowicie nie zawiera znamienia „w związku z pełnieniem obowiązków służbowych”.

Wskazać przy tym trzeba, że zarówno w dacie sporządzania aktu oskarżenia, jak i wyrokowania przepis art. 226 § 1 KK obo­

wiązywał w zmienionym przez ustawę z 9.5.2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny (Dz.U. Nr 122, poz. 782), która weszła w życie w dniu 25.7.2008 r., brzmieniu, a penalizacji na jego podstawie podlegało jedynie znieważenie funkcjonariusza pod­

czas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych. Zatem czyn przypisany oskarżonej, jako niewypełniający wszystkich ustawowych znamion czynu zabronionego, nie stanowił prze­

stępstwa określonego w art. 226 § 1 KK, również w czasie jego popełnienia.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że skazanie oskarżonej za przestępstwo z art. 226 § 1 KK nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa. Natomiast zachowanie oskarżonej będące przedmiotem postawionego zarzutu może wyczerpywać znamiona innego czy­

nu zabronionego – art. 216 § 1 KK.

Ponieważ czyn ten jednak jest ścigany z oskarżenia prywat­

nego (art. 216 § 5 KK), Sąd Rejonowy, przystępując do rozpo­

znania sprawy, w pierwszej kolejności odbierze, ewentualnie, od pokrzywdzonych i prokuratora (art. 60 § 1 KPK) oświadczenia dotyczące woli wystąpienia z oskarżeniem. Od wyniku tej czyn­

ności uzależnione jest bowiem procedowanie w tej sprawie, a więc albo dalsze jej prowadzenie we właściwym trybie, albo umorzenie postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 9 KPK wobec braku skargi uprawnionego oskarżyciela.