Specyfika cyfrowego pokolenia - Pokolenie cyfrowe w przestrzeni wirtualnej

II. Pokolenie cyfrowe w przestrzeni wirtualnej –

2.1. Specyfika cyfrowego pokolenia

Aby zrozumieć pojęcie „pokolenie cyfrowe”, warto na początku zdefinio-wać, czym w ogóle jest pokolenie. W aspekcie biologicznym termin ten od-nosi się do etapów życia człowieka: dzieciństwa, młodości, wieku dojrzałego i starości, jak również dotyczy procesów starzenia się, zarówno jednostek, jak i grup społecznych, za sprawą czego dochodzi do tzw. wymiany poko-leń. W ujęciu społeczno-kulturowym pokolenie to z kolei grupa osób, które urodziły się w obrębie tego samego czasu historycznego i mają podobne do-świadczenie⁴. Pokolenie (generation), według Barbary Fatygi, możemy roz-różnić na:

•

pokolenie właściwe – konkretną grupę ludzi o podobnym statusie i sytuacji życiowej, pozostających w bliskości fizycznej, związanych wspólnotą do-świadczeń, których wizję potrafią oni narzucić rówieśnikom oraz ogółowi społeczeństwa (wykorzystując przemoc symboliczną i dostępne im media);

•

szeroką wspólnotę pokoleniową, identyfikującą się z niektórymi tylko ele-mentami przeżycia i doświadczenia pokoleniowego tej pierwszej grupy (np. z językiem, wybranymi zachowaniami, modą, muzyką czy też elemen-tami światopoglądu)⁵.

Don Tapscott, badając strukturę społeczeństwa amerykańskiego, wyróżnia cztery kategorie pokolenia, rozwijające się na przestrzeni lat:

1) pokolenie wyżu demograficznego – od stycznia 1946 do grudnia 1964;

2) pokolenie X (pokolenie niżu demograficznego) – od stycznia 1965 do grud-nia 1976;

3) pokolenie sieci (pokolenie milenijne, pokolenie Y) – od stycznia 1977 do grudnia 1997;

4) nowe pokolenie (pokolenie Z) – od stycznia 1998 do dzisiaj⁶.

Błażej Sajduk wskazuje z kolei na sześć generacji aktualnie istniejących w społeczeństwie polskim⁷:

1) pierwszą generację stanowią osoby urodzone przed II wojną światową współczesne (pra)babcie i (pra)dziadkowie;

4 A. Kamińska, Kategoria pokolenia we współczesnych badaniach nad społeczeństwem i kulturą – przegląd problematyki, „Kultura i Historia” 2007, nr 11, http://www.kultura- ihistoria.umcs.lublin.pl/archives/113#1, dostęp: 23.07.2015.

5 B. Fatyga, Pokolenie, w: Encyklopedia socjologii. Suplement, H. Kubiak i in. (red.), Warsza-wa 2005, s. 195.

6 D. Tapscott, Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat, Warszawa 2010, s. 58–59.

7 B. Sajduk, Nowoczesna dydaktyka akademicka, dz. cyt.

2) drugą generację tworzą tzw. baby boomers (ludzie, którzy urodzili się po za-kończeniu II wojny światowej; cezurą dla tej generacji są wczesne lata 60.

XX wieku);

3) trzecie pokolenie to generacja X (ludzie urodzeni w latach 1965–1981);

4) czwartą generacją jest pokolenie Y/pokolenie millenium (urodzone między rokiem 1982 a 1995);

5) piątą generacją jest pokolenie Z/pokolenie C (osoby urodzone po roku 1995, ale nie później niż w połowie pierwszej dekady XXI wieku);

6) najmłodszą generacją jest pokolenie alfa (urodzeni po roku 2010).

Poniższe refleksje będą skupiać się na charakterystyce osób zaliczanych do pokoleń Y i Z (zwanych pierwszą i drugą generacją cyfrowych tubylców)⁸.

Istnieje wiele definicji cyfrowego pokolenia i jego przedstawicieli. Naj-bardziej znanymi są: Digital Natives (Cyfrowi Tubylcy) powstałe w opozycji do Digital Immigrants (Cyfrowi Imigranci), jako pierwszy zastosował je Marc Prensky w roku 2001 w swoim artykule Digital Natives, Digital Immigrants⁹. Autor zauważa, że pokolenie to bywa nazywane także net-generation (poko-lenie sieci) lub digital-generation (poko(poko-lenie cyfrowe), a jego członkowie to native speakers of the digital language, czyli „rodzimi użytkownicy języka cy-frowego” – języka komputerów, gier i Internetu. Bardzo szybko odbierają informacje, lubią wykonywać wiele zadań jednocześnie, preferują grafikę za-miast tekstu, a także losowy dostęp do wiadomości na zasadzie hipertekstu.

Funkcjonują lepiej, kiedy są podłączeni do sieci, rozwijają się w oparciu o na-tychmiastową gratyfikację i częste nagrody. Preferują bardziej gry niż „po-ważną” pracę¹⁰.

Podobnego zdania jest Manfred Spitzer, który pokazuje związek pomię-dzy pojęciami digital natives i native speaker (użytkownik języka ojczystego).

Spitzer podkreśla, że nauka języków obcych i posługiwanie się nimi w diame-tralny sposób różni się od użytkowania języka ojczystego, w którym „myśli-my i śni„myśli-my; dorastając, bezkrytycznie przejmuje„myśli-my zakorzenioną w nim wizję świata, stajemy się częścią danej kultury (…). A zatem digital native to ktoś, kogo «ojczyzną» jest cyfrowy świat nowoczesnych technologii informacyj-nych”¹¹. Również John Palfrey i Urs Gasser z Berkman Centre at Harvard Law School w swojej książce Born Digital wskazują na cyfrowe zanurzenie mło-dych ludzi, dla których uczenie się sieci jest czymś naturalnym, a nowych

8 Tamże.

9 M. Prensky, Digital Natives, Digital Immigrants, dz. cyt.

10 Tamże.

11 M. Spitzer, Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, Słupsk 2013, s. 179.

technologii używają do wyrażania siebie¹². Tego samego zdania jest Eszter Hargittai z Northwestern University¹³, według której młodzi ludzie to cy-frowi eksperci, nierozłącznie związani z technologiami informacyjno-komu-nikacyjnymi, towarzyszącymi im przez całe życie, stąd ich etykiety: „cyfrowi tubylcy” czy „pokolenie sieci”¹⁴. W kontekście polskim Witold Kołodziejczyk mówi o pokoleniu Y jako o generacji, która nie miała możliwości poznania świata bez dostępu do sieci, ponieważ narodziła się w czasach „śmierci odle-głości” za sprawą istniejącego już Internetu¹⁵. Z kolei Janusz Morbitzer, robiąc syntezę określeń pokolenia cyfrowego, wymienia „dzieci sieci” (tzw. siecia-ki), pokolenie „kopiuj-wklej”, pokolenie Google’a, pokolenie Internetu, poko-lenie kciuka, urodzone „z myszką w ręku”. Nazwy te charakteryzują młodych ludzi pod kątem immersji, czyli zanurzenia w cyberprzestrzeni, dlatego moż-na ich moż-nazwać pokoleniem homo mediens¹⁶. Badacze zjawiska mówią też o „tę-pym pokoleniu”¹⁷, „pokoleniu Ja” (Me)¹⁸, „e-generacji”¹⁹, pokoleniu milenium czy generacji Z. Jednak bez względu na określenie istotnym uwarunkowaniem jego funkcjonowania jest silny przełom technologiczny, który nastąpił pomię-dzy generacją X (urodzeni w latach 1965–1980) a kolejnym pokoleniem, a jego skutki odczuwa cały świat, ponieważ w decydujący sposób zmieniają nasze życie²⁰.

W ramach pokolenia cyfrowego zostały również wyodrębnione podgru-py. Jedną z nich jest tzw. pokolenie C, którego nazwa pochodzi od pierwszych liter słów, określających jego cechy: Computerized, Connected, always Clicking (skomputeryzowane, podłączone, ciągle klikające). Do tej podgrupy zalicza się osoby urodzone po 1990 roku, które nie wyobrażają sobie życia bez Inter-netu, ponieważ jest niezbędnym elementem ich codzienności. Robią w nim zakupy, słuchają muzyki, poszukują wszelkich informacji oraz nawiązują

12 The net generation, unplugged, http://www.economist.com/node/15582279?story_

id=15582279, dostęp: 23.07.2015.

13 E. Hargittai, Digital Na(t)ives? Variation in Internet Skills and Use among Members of the „Net Generation”, http://www.ic.unicamp.br/~wainer/cursos/2s2010/impactos/

fulltext4.pdf, dostęp: 23.07.2015.

14 Tamże.

15 W. Kołodziejczyk, Pokolenie Y. Niecierpliwi, szybcy, zdolni, art. cyt., s. 3.

16 http://www.up.krakow.pl/ktime/symp2012/referaty_2012_10/morbitz.pdf, dostęp:

09.04.2016.

17 B. Fatyga, Pożytki z Tapscotta, w: Cyfrowa Dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat, D. Tapscott, Warszawa 2010, s. 10.

18 Tamże.

19 Tamże.

20 M. Spitzer, Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, dz. cyt., s. 178.

i podtrzymują znajomości i przyjaźnie, a także związki partnerskie. Mówi się też o nich jako o pokoleniu tzw. nowych nowych mediów, ponieważ kocha-ją media społecznościowe²¹. Kolejną podgrupą jest tzw. pokolenie Google’a, do niego zalicza się osoby urodzone po roku 1993, które oprócz czasów bez komputera i Internetu nie pamiętają także sieci bez wyszukiwarki Google, wprowadzonej w 1998 roku. Ta generacja jest określana jako wyjątkowo zdol-na w zakresie użytkowania i wykorzystywania nowoczesnych technologii in-formacyjno-komunikacyjnych²². Trzeba pamiętać, że dorastając w otoczeniu nowinek technicznych, adolescenci przyjmują je jako coś naturalnego i przej-rzystego, ponieważ „nowoczesna technika jest nowoczesna tylko dla ludzi, którzy urodzili się, zanim została stworzona”²³.

Po przeanalizowaniu definicji terminu „pokolenie cyfrowe” zapropono-wanych przez różnych badaczy, by zachować jednoznaczność omawianych w pracy zagadnień, przyjęte zostało, że: pokolenie cyfrowe – (digital nati-ves, „pokolenie sieci”, pokolenie C czy Z) to określenie stosowane wobec osób urodzonych po roku 1990, które nie poznały świata bez Internetu.

Poprzez silne zanurzenie w rzeczywistości mediów potrafią one płynnie poruszać się w cyberprzestrzeni i korzystać z nowych technologii infor-macyjno-komunikacyjnych, które stają się dla nich istotnym elementem codzien nego życia²⁴.

Charakterystyczne cechy pokolenia cyfrowego wynikają z uwarunkowań funkcjonowania w społeczeństwie informacyjnym. Don Tapscott prezen-tuje szereg opinii na ten temat w swojej książce Cyfrowa dorosłość, a pisze m.in. o tym, że przedstawiciele pokolenia cyfrowego:

•

uważani są za mniej inteligentnych; ich myślenie jest płytkie i rozkojarzo-ne, mają trudności z czytaniem i komunikowaniem się, co wpływa na ich edukację;

•

nazywani są ekranolatkami (screenagers), niemającymi czasu na sport; są uzależnieni od Internetu, mają problemy zdrowotne i wykazują brak zdol-ności społecznych;

21 http://www.up.krakow.pl/ktime/symp2012/referaty_2012_10/morbitz.pdf, art. cyt.

22 M. Spitzer, Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci, dz. cyt., s. 182.

23 M. Wrońska, Dorastanie w środowisku cyfrowym – od immersji, poprzez bezkrytyczną fascynację, do kultury medialnej, art. cyt.

24 Opracowano na podstawie: M. Prensky, On the Horizon, „MCB University Press” Octo-ber 2001, Vol. 9, No. 5; W. Kołodziejczyk, Pokolenie Y. Niecierpliwi, szybcy, zdolni, art. cyt., s. 3; J. Morbitzer, http://www.up.krakow.pl/ktime/symp2012/referaty_2012_10/morbitz.pdf, art. cyt.

•

„nie mają wstydu”, umieszczają prowokacyjne zdjęcia (zwłaszcza dziewczę-ta) w Internecie, a także publikują informacje, które mogą być wykorzysta-ne przeciwko nim;

•

są rozpieszczani przez swoich rodziców, przez co są zagubieni w świecie, mają trudności z podejmowaniem niezależnych decyzji życiowych, boją się odpowiedzialności i zaangażowania, co sprawia, że trudniej wchodzą w re-lacje partnerskie i odraczają zawieranie związków małżeńskich;

•

swoboda, z jaką korzystają z Internetu, czyni z nich „mistrzów plagia-torstwa”, naruszających nieustannie prawo własności intelektualnej;

•

stosują internetową przemoc, dążą do sławy i pieniędzy, korzystają z gier komputerowych przepełnionych treściami nienawiści, rasizmu i seksi-zmu;

•

nie mają etyki pracy, nie wiedzą, co chcą robić i kim chcą zostać, są roszcze-niowi wobec pracodawców, „uwielbiają marnować czas” na Facebooku, są źle przygotowani na stawiane im wyzwania;

•

są skoncentrowani na sobie, narcystyczni;

•

interesują się jedynie kulturą popularną, gwiazdami ekranu i znajomymi, są obojętni na wartości, w małym stopniu angażują się w społeczeństwo oby-watelskie; nie będą dobrymi obywatelami²⁵.

Przywołane charakterystyki w znaczącym stopniu są negatywne. Z niektó-rymi z nich można się zgodzić, na niektóre można znaleźć kontrargumentację w wynikach innych badań, ale każda zawiera pewien obraz przedstawi cieli po-kolenia cyfrowego. Tapscott uważa, że wnioski płynące z jego badań są bar-dziej budujące, a członkowie pokolenia cyfrowego mądrzejsi, barbar-dziej bystrzy i tolerancyjni niż poprzednicy, kierują się sprawiedliwością i chcą rozwiązy-wać problemy otaczającego ich świata, a także są aktywni społecznie²⁶. Warto też nadmienić, że cyfrowi tubylcy posiadają niemal nieograniczone możliwo-ści prezentowania swoich dzieł oraz wykazywania się kreatywnomożliwo-ścią i twór-czym podejściem. Stają się „światowymi twórcami”, których wytwory można zobaczyć w internetowych galeriach, na portalach czy forach, gdzie w nie-skrępowany sposób mogą wyrażać siebie²⁷.

Bardziej krytyczny w swoich rozważaniach jest Mark Bauerlein, twier-dzący, że „nastolatkowi XXI wieku, podłączonemu do sieci i wykonującemu wiele zadań równocześnie, autonomicznemu, a równocześnie dążącemu do partnerstwa, nie udało się wykonać ogromnego kroku naprzód w dziedzinie

25 D. Tapscott, Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat, dz. cyt., s. 40–43.

26 Por. Tamże, s. 45.

27 Ł. Tałałas, Rodzina.com, art. cyt., s. 170.

ludzkiej inteligencji, globalnego myślenia i obywatelstwa sieci”²⁸. Młodzież surfuje w cyberprzestrzeni, zarządza plikami, postuje, komentuje, komu-nikuje się, tworzy i projektuje, ale w znikomym stopniu potrafi te wszyst-kie aktywności i wirtualne wytwory analizować, czytać ze zrozumieniem skomplikowane teksty, zapamiętywać i przetwarzać dane, wyciągać wnioski z wydarzeń historycznych, politycznych i kulturowych, posługiwać się po-prawnym i rozbudowanym językiem pisanym i mówionym. Obowiązki wo-bec przeszłości stały się dla niej czymś nie do udźwignięcia, stąd zatrzymanie się przed dorosłością i zaangażowaniem obywatelskim, które tworzy wyłom w społeczeństwie²⁹.

Anna Oleszkowicz i Alicja Senejko wskazują na charakterystyczne cechy pokolenia sieci w odniesieniu do najważniejszych dziedzin życia:

1) praca – traktowana jako wyzwanie, a nie nudny obowiązek;

2) edukacja – przedłużanie okresu moratorium ze względu na brak pomysłu

„na siebie”, szansa na większy sukces. Jednocześnie braki w systematycz-nej pracy, niecierpliwość, instrumentalne traktowanie wiedzy, nacisk na pragmatyzm, spadek poziomu nauczania;

3) rozrywka – ekscytujące przeżycia, używki (pozwalają na utratę kontroli), galerie handlowe, gry komputerowe, surfowanie po sieci;

4) przymus sukcesu – prezentowanie siebie jako osoby, która ma udane życie, wiele może, chęć zaistnienia choć na chwilę w „wielkim świecie”

Internetu;

5) świat wartości kształtowany przez kulturę populistyczną i konsumencką, nie zaś tradycję i historię kraju, świętości narodowe;

6) podobny styl życia młodzieży, zainteresowania, światowa kultura mło-dzieżowa;

7) pragmatyczność, otwartość na świat, powierzchowność kontaktów;

8) tolerancja na odmienność;

9) mniejszy opór przed zmianą miejsca zamieszkania, poszukiwania dla sie-bie lepszych warunków życia;

10) zarobkowe i edukacyjne wyjazdy zagraniczne: stypendia, wolontariaty, praktyki, kursy³⁰.

28 M. Bauerlein, The Dumbest Generation: How the Digital Age Stupefies Young Americans and Jeopardizes Our Future, New York 2008, s. 201.

29 Tamże, s. 201.

30 Por. A. Oleszkowicz, A. Senejko, Psychologia dorastania. Zmiany rozwojowe w dobie globalizacji, dz. cyt., s. 193–195.

Podobną klasyfikację proponuje Tapscott, wskazując na osiem kluczowych cech pokolenia cyfrowego:

•

wolność – swoboda co do wyboru miejsca i czasu pracy; młodość i wcze-sna dorosłość jako czas samorealizacji i samopoznania; płynne i elastycz-ne łączenie życia prywatelastycz-nego i towarzyskiego z zawodowym; mobilność, wybiórcze i dostosowane do potrzeb zakupy, możliwość zmiany zdania;

edukacja w dowolnym czasie i miejscu, dostęp do prawie całej wiedzy zgro-madzonej w świecie;

•

dopasowanie do swoich potrzeb (kastomizacja) – personalizacja telefonów komórkowych i komputerów jako element wyrażania swojej osobowości, a także wygody; dostosowywanie przestrzeni w Internecie (MySpace, Face-book, YouTube);

•

baczna obserwacja – wyrobiona w sobie zdolność do odróżniania prawdy od fałszu (spam, phishing, nieścisłości, fałszywe alarmy, scam – wzbudzenie zaufania i wyłudzenie pieniędzy, wprowadzanie w błąd); „prześwietlanie”

produktów, usług, informacji w celu poszukiwania najniższych cen i dobrej jakości; sprawdzanie potencjalnego miejsca pracy i pracodawcy;

•

wiarygodność – pokoleniu sieci zależy na uczciwości, liczeniu się z ludźmi, przejrzystości i wywiązywaniu się z podjętych zobowiązań; cechuje je głę-boka tolerancja; szukają firm, którym mogą zaufać; szybko potępiają, ale też szybko wybaczają;

•

współpraca – „pokolenie sieci to pokolenie relacji” (grupy dyskusyjne, porta-le społecznościowe, gry komputerowe, poczta eporta-lektroniczna), organizowa-nie się w społeczności; poczucie wirtualnej wspólnoty, obecności znajomych i przyjaciół tuż obok; projektowanie produktów, współtworzenie reklam, usług; prosumpcja – wspólne wytwarzanie rzeczy, podejmowanie działań;

wielokierunkowa edukacja, oparta na współpracy z nauczycielem;

•

rozrywka – dla pokolenia sieci praca powinna być powiązana z rozrywką w celu redukowania napięcia; zabawa technologicznymi gadżetami, które jed-nak szybko się nudzą, stąd rozrywka musi być dynamiczna i zmieniająca się;

•

szybkie tempo – oczekują natychmiastowych odpowiedzi ze strony kom-putera, Internetu, gry i rówieśników, w przeciwnym razie denerwują się i martwią; spodziewają się szybkiej odpowiedzi na e-maile; są niecierpliwi i dlatego używają natychmiastowych komunikatorów; praca w typowej fir-mie toczy się dla nich zbyt wolno; istnieje presja otoczenia na natychmia-stową reakcję; żyją w ciągłej gonitwie i poczuciu braku czasu; mają nadzieję, że ich kariery zawodowe będą się rozwijać w szybkim tempie;

•

innowacyjność – są wychowani w kulturze inwencji, w której nowe rozwią-zania technologiczne pojawiają się w czasie rzeczywistym; chcą najnowszych

i najlepszych artykułów; produkt najnowszej generacji wywołuje zazdrość u znajomych i przyczynia się do wzmocnienia statusu społecznego i pozy-tywnego obrazu samego siebie; odrzucają tradycyjną hierarchię kontrolno--nakazową; chcą, aby ich miejsca pracy były innowacyjne i twórcze³¹.

Również Krystyna Szafraniec, charakteryzując młodych, biegle posłu-gujących się narzędziami cyfrowymi Polaków, wskazuje, że są oni: nieby-wale pragmatyczni (w podejściu do edukacji, pracy oraz relacji z innymi), konsumpcyjni (celem są pieniądze gwarantujące odpowiedni standard ży-cia i przyjemność), statusowo zorientowani (społeczny prestiż i uznanie) oraz ukierunkowani na założenie rodziny (ale przeżywający brak stałego partnera i bycie singlem)³².

Remigiusz Pik wymienia z kolei następujące oczekiwania pokolenia cyfro-wego wobec edukacji:

•

poszukiwanie najlepszych i sprawdzonych (zweryfikowanych w sieci) tre-nerów, którzy jako mentorzy będą inspirować do nauki;

•

rozwój to dla nich cel, „być albo nie być”, nie chcą być gorsi i zostawać w tyle, czują się świetnie przygotowani do pójścia naprzód;

•

cenią zajęcia interaktywne, podczas których efekt uzyskuje się szybko, a odpowiedź jest natychmiastowa;

•

nie cierpią nudy, dlatego zajęcia powinny być prowadzone za pomocą róż-norodnych metod;

•

w pracy chcą być chwaleni, a kiedy się uczą, potrzebują informacji zwrot-nych, nie powierzchowzwrot-nych, ale kierujących w dobrą stronę rozwoju, aby stać się perfekcyjnym;

•

bardziej cenią doświadczenie i osiągnięcia, jakie posiada prowadzący, niż tytuły czy wiedzę, którą zawsze mogą znaleźć w Internecie (utożsamiają przy tym informacje z wiedzą, co nie jest jednoznaczne);

•

wolą otrzymywać gotowe rozwiązania problemów, niż sami do nich docho-dzić za pomocą poszukiwań i refleksji;

•

preferują doświadczenie i eksperyment niż wykłady i „przepisywanie z ta-blicy”;

•

autoprezentacja w grupie jest dla nich możliwością budowania swojego wi-zerunku, dlatego czynią to również na portalach społecznościowych;

•

zamiast książek i dostępu do nich, wybierają linki do stron³³.

31 D. Tapscott, Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat, dz. cyt., s. 140.

32 K. Szafraniec, Wartości młodego pokolenia, w: Portret młodego pokolenia, M. Łuczew-ski (red.), Gdańsk 2009, s. 11, http://nowy.kongresobywatelŁuczew-ski.pl/wp-content/uploads/

2009/10/polskie_forum_obywatelskie_publikacje_portret.pdf, dostęp: 09.04.2016.

33 B. Sajduk, Nowoczesna dydaktyka akademicka, dz. cyt.

Dla tak funkcjonujących młodych ludzi Internet spełnia następujące funkcje:

•

kreuje nowy typ kultury – jest to kultura uczestnictwa,

•

pomaga realizować własne pasje (na które nie ma instytucjonalnego odpo-wiednika w realu),

•

zaspokaja ważne potrzeby społeczne – buduje więzi i poczucie przynależno-ści (którego nie jest w stanie zaoferować rzeczywiste społeczne otoczenie),

•

jest miejscem intymnych schadzek,

•

jest targowiskiem i polityczną agorą³⁴.

Dla cyfrowych imigrantów, czyli osób żyjących jeszcze w czasach bez In-ternetu, cyberprzestrzeń nie jest naturalnym środowiskiem wychowania i codziennej aktywności. Dorośli traktują sieć jako narzędzie służące do pra-cy, komunikacji i rozrywki, ale są w stanie bez niej żyć, zaspokajać swoje po-trzeby społeczne w rzeczywistości realnej, a rozwiązania swoich problemów szukają w rozmowie i spotkaniu z drugim człowiekiem w świecie off-line.

Trudności występują wtedy, kiedy pojawia się konieczność użytkowania no-wych technologii w obszarach takich, jak edukacja, co powoduje pewien roz-dźwięk pomiędzy tradycyjnym sposobem kształcenia dorosłych a nowym stylem uczenia się dzieci i młodzieży. Lechosław Hojnacki zestawił zasadnicze różnice między cyfrowymi tubylcami a cyfrowymi imigrantami³⁵.

Tabela 1. Zestawienie różnic między pokoleniem cyfrowych tubylców a cyfrowych imigrantów

Cyfrowi tubylcy Cyfrowi imigranci

Potrafią wyobrażać sobie i rozumieć wirtualną powierzchnię widzianą przez okienko przesuwanego nad nią ekranu

Mają problemy ze zrozumieniem wirtualnej powierzchni widocznej przez okienko ekranu przesuwanego nad nią

Mają problemy ze zrozumieniem długiego

i skomplikowanego tekstu Potrafią wyobrażać sobie i rozumieć treść długiego, linearnego tekstu czytanego z książki

Z powodzeniem czytają z małego ekranu Lepiej rozumieją tekst drukowany Przedkładają obraz i dźwięk nad tekst Przedkładają tekst nad obraz i dźwięk

34 K. Szafraniec, „Młodzi 2011”, dz. cyt.

35 L. Hojnacki, Pokolenie m-learningu – nowe wyzwania dla szkoły, „E-mentor” 2006, 1 (13).

Cyfrowi tubylcy Cyfrowi imigranci Preferują swobodny (hipertekstowy

i hipermedialny) dostęp oraz równoległe przetwarzanie informacji

Preferują linearne myślenie i szeregowe przetwarzanie informacji

Wolą akcydentalne, krótkotrwałe uczenie się, eksperymentowanie, wielozadaniowość, oczekują szybkich efektów

Preferują cierpliwość, systematyczność i oczekiwanie skumulowanych, odroczonych rezultatów

Odkrywają wszystkie funkcje posiadanych urządzeń, wymyślają nowe ich zastosowania.

Do nowych technologii podchodzą kreatywnie i ufnie. Posiadane urządzenia mobilne traktują jak przedmioty bardzo osobiste

Wykorzystują podstawowe, standardowe funkcje posiadanych urządzeń mobilnych podobnie jak tradycyjnych. Traktują nowe technologie nieufnie

Źródło: L. Hojnacki, Pokolenie m-learningu – nowe wyzwania dla szkoły, „E-mentor” 2006, 1 (13).

Wyraźnie zaznaczają się różnice w codziennym funkcjonowaniu cyfrowych tubylców i cyfrowych imigrantów, co przekłada się przede wszystkim na inny sposób przyswajania przez nich wiedzy. Stąd współczesna edukacja niewątpli-wie powinna uwzględniać takie metody kształcenia i wychowania, które będą dostosowane do możliwości rozwojowych uczniów oraz ich cyfrowej percep-cji świata. Za Barbarą Szmigielską można powiedzieć, że:

(…) wszystko, co w dużym stopniu angażuje człowieka, ma rozległy i długo-trwały wpływ na jego rozwój – więc pokolenie Internetu, które charaktery-zuje ogromne zaangażowanie w kontakty i zasoby sieciowe, jest pokoleniem, dla którego znaczącym czynnikiem rozwoju okaże się niewątpliwie kontakt ze światem wirtualnym³⁶.

Pokolenie cyfrowe ukazuje poprzez swoje życie i podejmowane działania całe spektrum przemian, które zachodzą w społeczeństwie sieci za sprawą nowych mediów i wirtualnego świata. Współcześnie rozrywka, komunika-cja, aktywność społeczna czy spędzanie wolnego czasu różnią się znacząco od tych, jakie były udziałem poprzednich generacji, przede wszystkim

W dokumencie AKTYWNOŚĆ MŁODZIEŻY W CYBERPRZESTRZENI PROFILAKTYKA PATOLOGICZNEGO UŻYWANIA INTERNETU (Stron 72-82)