Wysoki Sejmie!
Budżet Opieki Społecznej i Wojewódzkich Zakładów Humanitarnych wynosi w rozchodzie 10.245.60-].— zł., a w dochodach 34.000.— zł. Do
chody składają się ze zwrotu kosztów utrzymania i leczenia kalek w myśl ustawy z dnia 30 maja 1908 r. (Dz. U. Rz. Niem. str. 381, oraz Dz. U.
Rz. Niem. str. 92, poz. 726) i w myśl ustawy z du.
6 czerwca T920 r. (Zb. U. Pr. str. 280). 25.000 zł.
ze zwrotu kosztów utrzymania wychowanków w zakładach wychowawczych w wysokości 3.000 zł.
i ze zwrotu kosztów utrzymania dzieci głuchonie
mych i ociemniałych w wysokości 6.000 zł., w myśl ustawy pruskiej z dnia 7. VIII. 191T r. (Zb. Ust.
Pr. str. t68).
Rozchody i da na pokrycie niedoborów w Za
kładach Wojewódzkich, i to na Zakład dla Głucho
niemych w Rybniku, na ustawowy obowiązek po
krywania kosztów leczenia, na utrzymanie krajo- wo-ubogich, na utrzymanie i leczenie matołków i kalek, na wychowanie zapobiegawcze, na utrzy
manie i szkolenie dzieci głuchoniemych i ociemnia
łych, na Zakłady opieki nad dziećmi i starcami, na subwencje, na zapomogi, na renty i na dodatek państwowy do rent inwalidzkich.
Dotacje na pokrycie niedoboru w Śląskim Za
kładzie Wychowawczym w Cieszynie (§ 12 poz. 1) wynosi 27.327 zł. Dotację tę płaci Skarb Śląski na podstawie zarządzenia austriackiego ministra spraw wewnętrznych z dnia 6. III. 1855 r., oraz w myśl austrjackiej ustawy o ubogo-krajowych z dnia 1 maja 1869 r.
Zakład ten utrzymuje 85 wychowanków, na których utrzymanie płaci Śląski Urząd Wojewódz
ki po 3 zł. dziennie, czyli 93.075.— zł. rocznie.
Prócz wychowanków przymusowych jest tam 12 wychowanków prywatnych. Za wychowanków prywatnych pobiera Zakład po 3,50 zł. dziennie za jednego.
Zakład ma u siebie urządzony zakład krawiec
ki, w którym pracuje 8 wychowanków, zakład
szewski, w którym pracuje 5 wychowanków, za
kład piekarski, w którym pracuje 3 wych., zakład stolarski, w którym prac. 9 wych., zakład ślusar
ski, gdzie prac. 12 wych., zakład mąlarsko-pokost- niczy, w którym pracuje 5 wych., zakład tokar- sko-dirzewny 3 wych., 4 pracuje w kuchni i 13 mniej rozgarniętych na roli. Zakład posiada 22 hektary uprawnej roli, 10 sztuk bydła, 2 konie i 8 sztuk nierogacizny.
Etaty obniżono z 25 na 21 i z dwóch służą
cych na jednego.
Dotacja na Śląski Szpital w Cieszynie wynosi 141.152.— zł.
Jestto szpital pawilonowy, doskonale wyposa
żony w personel lekarski i pielęgniarski z bardzo obszernym prosektorjum, nowym pawilonem gruź
liczym i nowym aparatem rentgenowskim. Szpital ten ma 310 łóżek. W dniu 7 marca rb. przebywało w nim 275 chorych, przeważnie ubogo-kr aj owych.
Za ubdgo-krajowych płaci Śląski Urząd Woje
wódzki po 5,50 zł. dziennie, Kasy Chorych płacą połowę, a za obcokrajowców płaci Śl. U. W. tak
że po 5.50 zł. dziennie.
Na rok bieżący preliminuje się na 61 chorych ubogo-krajowych 122.458 zł., na 7 chorych ubcgo- obcokrajowców 14.053 zł. i na 90 członków Kas Chorych po 2,75 zł. dziennie w sumie 90.337 zł., czyli razem 226.848,— zł., która to pozycja uwi
doczniona jest w § 12 poz. 13 pkt. a.
Na uposażenie służbowe preliminuje się na rok bieżący 213.242 zł.
Dotacja na Śląski Zakład dla Głuchoniemych w Rybniku wynosi 92,183 zł. W latach poprzed
nich wynosiły dotacje za r. 1932'33 100.000 zł., a za r. 1931/32 nawet 194.992 zł.
W Zakładzie tym przebywa 105 głuchonie
mych w wieku szkolnym, za których Śl. U. W.
płaci po 1.40 zł. dziennie, a więc znacznie mniej, aniżeli w Śląskim Zakładzie Wychowawczym
w Cieszynie, gdzie na jednego wychowanka przy
pada po 3,50 zł. dziennie.
W rybnickim zakładzie umieszcza Wojewódz
two krajowo-ubogich głuchoniemych, Wydziały Powiatowe miejscowo-ubogich głuchoniemych i lu
dzie prywatni. Ludzie prywatni płacą po 45 zł.
miesięcznie na utrzymanie lub po 2,80 zł. dziennie.
Dzieci te przebywają tam do 15 roku życia, potem odsyła je się do domów, wzgl. do gmin, czy miejsc pochodzenia.
Zakład ten ma 19 etatów i 10 ludzi służby kontraktowej Uposażenie wynosi 87.488,— zł.
w r. ub. 93.623,— zł., a w r. budżetowym 1931/32 mimo, że wychowanków było mniej, gdyż tylko 85, wynosiło 115,282,— zł.
Dotacje inwestycyjne zostały w roku bieżą
cym w preliminarzu budżetowym skreślone.
Prócz tego ciąży na Śląskim Urzędzie Woje
wódzkim ustawowy obowiązek pokrywania kosz
tów leczenia krajowo-ubogich.
Jedynym z takich szpitali, w którym leczy się krajowo-ubogich jest Śląski Szpital w Cieszynie.
Tam płaci Śl. Urząd Woj. raz 141.152,— zł. w for
mie dotacji, jako właściciel tego szpitala i drugi raz 226.848,— zł. za leczenie chorych krajowo-ubo
gich tak, że szpital ten kosztuje Województwo 368.000. — zł. rocznie.
Ustawowy obowiązek pokrywania kosztów le
czenia umysłowo-chorych ciąży również na Ślą
skim Urzędzie Wojewódzkim.
Jeden taki Zakład istnieje w Rybniku, drugi w Lublińcu. Zakłady te nazywać się będą w no
wym preliminarzu budżetowym Zakładem Psychja- trycznym.
Zakład Psych ja tryczny w Lublińcu kosztuje Śl. LI. Woj. 410.077,— zł. rocznie. Jest w nim 630 krajowo-ubogich umysłowo-chorych, za któ
rych utrzymanie, pielęgnowanie i leczenie płaci Śl. U. W. po 1,75 zł. wzgl. po 3,50 zł. dziennie, czyli 410.077,— zł. rocznie.
W zakładzie tym przebywa 1355 chorych. Z te
go na utrzymaniu przez Śl. U. W. 630, 620 miejsc.- ubogich, opłaconych przez Wydziały Powiatowe i 95 umysłowo-chorych opłaconych przez Kasy Chorych.
Uposażenie tego Zakładu kosztuje Śląski U, Woj. 599.617,— zł.
Na rok bieżący przewidzianych jest 228 eta
tów i 14 kontraktów dla służby. Pozatem 1 kan
celista i 1 dentysta pracuja za wynagrodzeniem ryczałtowem. Przy zakładzie tym istnieje gospo
darstwo rolne, którego dochody i rozchody preli
minowano w budżecie na rok bież. w sumie 180.000, — zł.
Do budżetu na rok bież. wstawiono 200,000 zł.
na zelektryfikowanie powiatu lublinieckiego. Po
zycja ta znajduje się w wydatkach nadzwyczajnych łącznie z poz. 11 pkt. d) i jako nowa pozycja § poz. 16.
Zakład dla umysłowo-chorych w Rybniku utrzymuje 226 osób krajowo-ubogich umysłowo- chorych, 695 gminnych ubogich umysłowo- chorych, 68 z in. województw i 15 prywatnych. Śl.
Urząd Woj. płaci miesięcznie na utrzymanie tego zakładu 56.000,— zł.
Za chorych krajowo-ubogich płaci Śl. Urząd Woj. całe koszta leczenia i utrzymanie, po 3,50 zł.
dziennie i połowę za ubogich gminnych, drugą po
łowę (1,75 zł.) płacą gminy wzgl. powiaty.
Przy zakładzie tym istnieje zakład dla matoł
ków. Są to dzieci umysłowo niedorozwinięte z Województwa Śląskiego, w wieku od 6 do 18 lat życia. Ponad 18 lat wieku życia zatrzymują le
karze tylko te osoby, o których są przekonani, że zostaną wyleczone. Wszyscy inni muszą z ukończeniem 18 roku życia zakład opuścić.
Wówczas wracają do domu rodzicielskiego lub przekazuje ich się do Zakładu dla umysłowo-cho
rych.
Sprawa utrzymania tych matołków przez Śl.
U. Woj. opiera się na obowiązku ustawowym.
Utrzymanie 1 matołka kosztuje dziennie 3,50 zł.
Z tero przypada 1,90 zł. na utrzymanie personelu, 90 groszy na odżywianie matołka, 20 groszy na ubranie go, 5 groszy na leczenie i 45 groszy na inne wydatki .
Preliminarz tego zakładu wynosi 142,021 zł.
w wydatkach i 93.676 zł. w dochodach. Etatów preliminuje sie 15. Z tego 1 w grupie VI, 2 w gr.
XI,1 w gr. XIII, 3 w gr. XIV i 8 w gr. XV.
W Zakładzie dla umysłowo-chorych jest czyn
nych 252 funkcjonariuszy, urzędników i 75 robot
ników.
Przy zakładzie tym istnieje również — jak w Lublińcu — gospodarstwo rolne, którego do
chody preliminuje się w wysokości 700,000,— zł., a w rozchodach w wysokości 97.257,— zł. i 2.743,—
zł. nadwyżek. Na koszty leczenia umysłolwo-cho- rych preliminuje się na rok bieżący 415.788,— zł
Prócz tego i z tego samego tytułu płaci Śląski Urząd Wojewódzki 40.000,— zł. na pokrycie kosz
tów leczenia w Powszechnym Szpitalu miejskim w Bielsku.
W szpitalu tym leczą się chorzy krajowo- ubodzy i chorzy ubogo gminni.
Drugim podobnym szpitalem jest Szpital S. S.
Elżbietanek w Cieszynie. Na ten szpital prelimi
nuje się na rok b. budżetowy 70.000,—- zł.
Prócz tego płaci Śl. U.. W. na utrzymanie i leczenie krajowo-ubogich 270.000,— zł., na za
pomogi dla Związków Ubogich 70.000,— złotych i 40.000.— zł. na leczenie inwalidów w Jastrzębiu Zdroju.
W Sanatorium w Jastrzębiu Zdroju udzielono w r. ub. 306 osobom pomocy. Koszta leczenia i utrzymania wynoszą tam 9,40 zł. na osobę i dzień.
W r. ub. udzielono pomocy 64 inwalidom górni
czo-hutniczym, których renty nie wystarczają na utrzymanie i na leczenie, 17 7 inwalidom wojennym i powstańczym, 54 wdowom po inwalidach. Wszy
stkie te osoby przebywały w o wem Sanatorium 5986 dni, czyli przeciętnie po 26 i % dnia każda osoba.
Na leczenie i utrzymanie matołków prelimi
nuje się 68.346,— zł., na leczenie, szkolenie i pie
lęgnację kalek 60.000,— zł., na Śląski Zakład Wy
chowawczy w Cieszynie 93.075,— zł., na Dom Pracy przymusowej w Lublińcu 62.475,— zł., na utrzymanie wychowanków w Zakładzie Wycho
wawczym w Bogucicach 54.020,— zł., na utrzy
manie wychowanków w Zakładzie Wychowaw-2
na leczenie, transporty i koszty ostatniej wyprawy dla wychowanków.
Na utrzymanie i wyszkolenie dzieci głucho
niemych w Zakładzie dla głuchoniemych w Rybni
ku przewiduje preliminarz 44.520,— zł., na koszty utrzymania w Bydgoszczy 25.200,— zł., na wy
szkolenie pozaszkolne głuchoniemych i ociemnia
łych 3.000,— i 6.000,— zł., dla Stowarzyszenia dla ociemniałych w Królewskiej Hucie, 40.000,— zł.
na subwencję dla Zakładów Opiekuńczych i 25.000 zł. na kolon je lecznice dla dzieci. Jeżeli rozchodzi się o celowość tego wydatku na kolonje lecznice dla dzieci, to należy stwierdzić, że w r. uh. umiesz
czono 1440 dzieci w Jastrzębiu i w Rabce. W Ja
strzębiu wynosiły koszty utrzymania za jedno dziecko za 30 dni 99,90 zł., w Rabce 101,— zł.
Zwyżkę kosztów utrzymania w Rabce należy tłó- maczyć dłuższym, a więc i kosztowniejszym trans
portem.
Na koszty utrzymania dzieci ubogich w żłób
kach dziecięcych preliminuje się 30.000,— zł.
Na kształcenie niezamożnych kursistek na pie
lęgniarki-w żłóbkach i stacjach opieki nad matka i dzieckiem preliminujemy i.ooo,— zł., podczas kiedy w latach ubiegłych preliminowano 170.000,—- a w r. uh. nawet aż 231.000,— zł.
Ponieważ dotacje na pokrycie niedoborów w Zakładach Wojewódzkich przyjęła Komisja Budżetowo-Skarbowa bez zmian, dlatego wnoszę 0 przyjęcie § 12 poz. 1, § 12 poz. 2 i '§ 12 poz. 3 w sumie 260.662,—zł. Dotacje inwestycyjne zo
stały w r. b. wstrzymane. Proszę również o przy
jęcie bez zmian § 13 poz. 1, poz. 2, poz. 3, poz. 4 1 poz. 5 na kwotę 1.162.113,— zł. § 14 przewiduje wydatki na utrzymanie krajowo-ubogich, zapomogi dla miejscowych Związków ubogich i na leczenie inwalidów w Sanatorium w Jastrzębiu Zdroju w sumie 260.000,— zł., objętych poz. 1, 2 i 3, a która to sumę Komisja Budżetowo-Skarbowa uchwaliła bez zmian; wnoszę o przyjęcie również bez zmian.
Bez zmiany uchwaliła Komisja Budżetowo- Skarbowa również § 15 poz. 1 i 2 wydatki na utrzymanie i leczenie matołków w Rybniku i na leczenie, szkolenie i pielęgnację kalek w różnych zakładach w sumie 128.346,— zł.
Wnoszę o przyjęcie.
§ 16 poz. i, 2, 3, 4 i 5 proszę również przy
jąć bez zmian.
Poz. 1 przewiduje 93.075,— zł. na Zakład wy
chowawczy w Cieszynie, poz. 2 — 62.415,— zł. na Dom pracy przymusowej w Lublińcu, poz. 3 na utrzymanie wychowanków w Zakładzie wycho
wawczym w Katowicach-Bogucicach 54.020,— zł., 24.273,— zł. na utrzymanie wychowanków w Za
kładzie wychowawczym w Częstochowie i 6.500,—
na leczenie, transporty i ostatnie wyprawy dla wychowanków.
W § 17 poz. 4 podwyższyła Komisja Budże
towo-Skarbowa subwencję dla Stowarzyszenia dla niewidomych w Królewskiej Hucie z 3.000,— na 6.000.— zł. tak, że ogólna suma § 17 podwyższa się o 3.000,— zł., czyli zamiast 75.720,— zł. pro
ponuje Komisja uchwalić 78.720,— zł.; in. poz.
przyjęto bez zmian,
'§ 18 poz. i, 2 i 3 przyjęła Komisja bez zmian.
Proszę o przyjęcie w myśl uchwały Komisji.
Najistotniejszą częścią budżetu Działu XIII jest fundusz dla najbiedniejszej ludności. Wynosi on 4.200,000,— zł., podczas gdy w r. ub. wynosił jeszcze 4.810.000,— zł. chociaż ze względu na kry
zys i łącznie z tern na większe zubożenie ludności, ubogich w r. b. będzie napewno więcej.
Ogólne zapomogi wojewódzkie wynosiły w r.
ub. 6.319.000,-— zł., a w r. b. preliminuje się 5.649.000,— zł., czyli o 670.000,— zł. mniej mimo, że liczba najbiedniejszej ludności się podwoiła, je
żeli nawet nie potroiła.
Komisja nie znalazłszy pokrycia na podwyż
szenie tej pozycji pozostawiła ją bez zmian. Pro
szę o przyjęcie w myśl uchwał Komisji.
Na kuchnie dla bezrobotnych przewiduje pre
liminarz 300.000,— zł. (w r. ub. również tyle).
Liczba bezrobotnych wynosiła w r. ub. ok. 100.000 w r. b., wedle oświadczenia radcy wojewódzkiego, p. Kownackiego, około 140.000. Kuchen tych jest 135. Z tego przypada na powiat katowicki 27, na po w. świętochłowicki 21, na pow. rybnicki 23, na pow. pszczyński 34, na pow. tarnogórski 9, na Bielsko 1, na miasto Katowice 15 i na Królewską Hutę 3.
Utrzymanie tych kuchen kosztuje dziennie 15.202 zł., a wydaje się w nich dziennie 101.149 porcyj, zaś korzysta z nich, wedle statystyki Wy
działu Opieki Społecznej 130.550 osób dziennie.
Koszty jednego obiadu wynoszą od 12 do 15 groszy.
Proszę o przyjęcie § 20 poz. 2 w wysokości
; 300.000, zł.
Na zredukowanych funkcjonarjuszów policji przewiduje preliminarz 9.000,— zł.
Proszę o przyjęcie § 20 poz. 3.
Na pomoc lekarską dla najbiedniejszej ludno
ści przewiduje preliminarz 840.000,— zł. W r. ub.
preliminowano na ten cel jeden milion złotych.
Różnica ta pochodzi stąd, że Urząd Woiewódzki zawarł ze Spółką Bracką umowę, iż ta leczyć bę
dzie bezrobotnych za okrągłą sumę 70.000,— zł.
miesięcznie.
Komisja pozostawiła sumę tą bez zmian.
Proszę o przyjęcie § 20 poz. 4 bez zmian.
Na zatrudnienie bezrobotnych preliminujemy aż 300.000,— zł. Śmiesznie mało!
Tu wyjaśnić pragnę, że pozycja ta jest no
wa. W r. ub. jej nie było. A znalazła się w zwią
zku z preliminowanemi w Dziale robót publicz
nych wydatkami z kwotą to milj. 100 tys. zł. na zatrudnianie bezrobotnych. 1
Ponieważ dochody przyobiecane przez Głó
wny Komitet Niesienia Pomocy Bezrobotnym przy Ministerium Opieki Społecznej wynosić mają to milj. loo tys. z.ł, a cały plan robót publicznych dla Województwa Śląskiego wynosić ma 10 milj.
400 tys. zł., więc dlatego na zatrudnienie aż 140.000 bezrobotnych preliminuje się owe 300.000 złotych.
3
Komisja po wyjaśnieniu wszelkich za i prze
ciw pozostawiła pozycję tą bez zmian.
Proszę o przyjęcie § 20 poz. 5 w brzmieniu uchwał Komisji.
Na renty wojewódzkie przewiduje preliminarz
! 20.000,— zł. Jestto ustawowy obowiązek do
płacania do rent inwalidzkich tej sumy.
Prócz tego przewiduje preliminarz 480,— zł.
na wojewódzkie renty wypadkowe.
W r. ub. pierwsza suma wynosiła 126.500,—, druga 500,— zł.
Ponieważ fundusze na powyższe wydatki zo
stały wyczerpane w preliminowanej na rok bież.
wysokości, uważam, że nie mamy powodu preli
minować więcej.
Proszę o przyjęcie § 21 poz. 1 i 2 bez zmian.
Przewodniczący Komisji Budżetowo-Skarbowej:
Poseł Czesław Wieniawa-Chmielewski.
f ostatnia pozycja przedłożonego przezemnie preliminarza budżetowego na rok bież. wynosi 2.250.000,— zł. Jestto śuma powtarzająca się w tej wysokości w nowych preliminarzach od kil ku lat na mocy uchwały Sejmu Śląskiego z dnia 28 marca 1928 r. (Dz. U. Śl. Nr. 8 poz. 22).
Wnoszę o przyjęcie § 23.
Reasumując więc, imieniem Komisji Budże- towo-Skarbowej wnoszę:
..Wysoki Sejm uchwalić raczy preliminarz Działu XIII Opieki Społecznej i Wojewódzkich Zakładów Humanitarnych w brzmieniu ustalo- nem przez Komisję Budżetowo-Skarbową, w glo
balnej sumie dochodów zwyczajnych 34.000,— zł., zaś w wydatkach 10.245.604,— zł. wydatków zwy
czajnych i 200.000,— zł. w wydatkach nadzwyczaj
nych.
Sprawozdawca:
Jan Brzesko*, poseł.
4
Sejm Śląski
Okres III.
Załącznik 16.
Dotyczy druku No. 241/111.