4 Weryfikacja metody – przykłady wdrożenia .1 Obiekty i zakres wdrożenia metody
4.4 Szacowanie kosztu wytworzenia
Odszukiwane przypadki opisujące przygotowane przez dział konstrukcyjny i technologiczny wyroby stanowią podstawę do oszacowanie kosztu wytworzenia i długości cyklu produkcyjnego. Postawą obliczeń kosztów wytworzenia są dane spływające z modułu księgowego, oraz dane płacowe generowane na podstawie informacji spływających z produkcji. Wszystkie koszty bezpośrednie związane z wyprodukowaniem wyrobu gotowego uzupełnianie są informacją o numerze zlecenia.
Dzięki temu możliwe jest uzyskanie informacji o rzeczywistych kosztach materiałów zużytych do wyprodukowania całości zlecenia, płacach i innych kosztach bezpośrednich. Koszty pośrednie są rozliczane po zakończeniu miesiąca za pomocą rozdzielników kosztów, w którym jako klucze podziału używane są współczynniki bazujące na wartości wyliczanej przez dział kalkulacji.
Kalkulacja wyrobu przyjmowanego na magazyn wyrobów gotowych odbywa się na podstawie algorytmu Technicznego Kosztu Wytworzenia zdefiniowanego w module
„Kalkulacje Wyrobów” (patrz Rys. 27).
158
Rys. 27. Formularz kalkulacji technicznego kosztu wytworzenia wyrobu gotowego (Źródło: Impuls EVO - BPSC)
Każdy wyrób zapisywany w systemie zawiera informacje o szacowanym koszcie wytworzenia, koszcie rzeczywistym oraz aktualne w momencie przyjmowania na magazyn współczynniki kosztów.
Poprawność przyjętych założeń i skuteczność szacowania została oceniona za pomocą testów statystycznych na danych pobieranych z eksploatowanych systemów.
Testy wykonane były po zakończeniu cyklu produkcyjnego i zarejestrowaniu wszystkich danych potrzebnych do obliczenia rzeczywistego technicznego kosztu wytworzenia poszczególnych zleceń.
Badania prowadzone były w trzech cyklach w odstępach około jednego roku.
Pierwsze badania podsumowujące przeprowadzono w październiku i listopadzie 2015.
Kolejne badania wykonano w październiku 2016 oraz listopadzie i grudniu 2017.
Obliczenia wykonywano dla wybranych grup wyrobów. Badanie skuteczności polegało na porównaniu kosztu szacowanego i kosztu rzeczywistego według wzoru 4-1.
= −
100 4-1
gdzie:
– dokładność szacowania kosztu,
– rzeczywisty techniczny koszt wytworzenia,
159
– szacowany koszt wytworzenia wyliczany według wzoru 3-40.
Otrzymane wyniki zostały zaprezentowane na kolejnych wykresach w dalszej części rozdziału. Wykresy składają się z dwóch części. Górny wykres zawiera informacje o liczbie szacowań o określonej dokładności. Oś OX oznacza dokładność szacowania a oś OY reprezentuje liczebność pomiarów dla danej dokładności szacowania. Dolny wykres pudełkowy zawiera graficzną reprezentację rozkładu dokładności szacowania w wersji pomijającej wartości nietypowe.
Dodatkowo, dla każdego wykresu umieszczono tabelę zawierającą następujące wartości:
Dmin, Dmax – zakres dokładności szacowania,
IQR – rozstęp międzykwartylowy dla dokładności szacowania,
Mean – wartość średnia dokładności szacowania,
Median – mediana dokładności szacowania,
SD – odchylenie standardowe dokładności szacowania,
Q1, Q3 – pierwszy i trzeci kwartyl dokładności szacowania
Pierwszą grupą badaną były wyroby „Drzwi okrętowe”. W październiku 2015 w grupie tej zarejestrowanych było 198 wyrobów (Rys. 28). Mimo, że był to początek eksploatacji systemu i zarejestrowanych było niewiele wyrobów, które mogły być wykorzystane do szacowania kosztów wyniki okazały się zadawalające, ponieważ dla 50% pomiarów błąd obliczeń nie był większy niż 20% a odchylenie standardowe wyniosło mniej niż 24 (Tab. 10)
Tab. 10. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe – listopad 2015
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-78.80 64.30 20.40 -7.67 -6.00 23.93 -19.55 0.85
(Źródło: Opracowanie własne)
160
Rys. 28. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe – listopad 2015 (Źródło: Opracowanie własne)
Wykonane po roku badania dla tej samej grupy wyrobów (Rys. 29), liczącej 470 sztuk, dały tylko nieznaczne zmiany cech opisujących rozkład błędu szacowania (Tab.
11).
Rys. 29. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe – październik 2016 (Źródło: Opracowanie własne)
Drzwi okrętowe (2015-10-18)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
051015
-100 -50 0 50 100
Drzwi okrętowe (2016-10-23)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
05101520253035
-100 -50 0 50 100
161
Tab. 11. Cechy rozkładu błędu szacowania dla grupy Drzwi Okrętowe – październik 2016
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-86.5 98.3 21.4 -6.55 -5.60 23.52 -18.80 2.60
(Źródło: Opracowanie własne)
Najnowsze badania w grupie Drzwi Okrętowe przeprowadzono w październiku 2017. Zarejestrowanych w systemie było 918 wyrobów gotowych (Rys. 30). Cechy rozkładu dla tych badań zawiera tabela
Tab. 12.
Rys. 30. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe – grudzień 2017 (Źródło: Opracowanie własne)
Tab. 12. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe – grudzień 2017
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-86.5 98.3 21.65 -5.32 -5.10 23.05 -18.08 3.56
(Źródło: Opracowanie własne)
Dla porównania tendencji zmian przeanalizowano wyroby z grupy Drzwi Okrętowe zarejestrowane tylko w 2017 roku (Rys. 31). Dla tego pomiaru wyraźnie widać zmniejszenie odchylenia standardowego do 20.58, co świadczy o sukcesywnej poprawie jakości bazy przypadków (
Tab. 13).
Drzwi okrętowe (2017-12-08)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
0102030405060
-100 -50 0 50 100
162
Tab. 13. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe wyrobów wyprodukowanych tylko w 2017 – grudzień 2017
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-68.8 64.3 20.05 -7.56 -6.30 20.58 -19.15 0.90
(Źródło: Opracowanie własne)
Rys. 31. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Drzwi Okrętowe wyrobów wyprodukowanych tylko w 2017– grudzień 2017
(Źródło: Opracowanie własne)
Obserwacja wyników potwierdza skuteczność stosowania metody szacowania kosztów dla grupy wyrobów Drzwi okrętowe. Po odrzuceniu wartości nietypowych, błędy szacowania mieściły się pomiędzy -50% a +30% a 50% prób szacowania skończyło się błędem mniejszym niż 20%.
W drugiej grupie wyrobów, Włazy i Klapy, wyniki szacowania technicznego kosztu wytworzenia są podobne do grupy Drzwi Okrętowe. Wraz ze wzrostem liczby obiektów w bazie przypadków jakość szacowania rośnie. W październiku 2016 roku (Rys. 32) odchylenie standardowe wynosiło 24.06 (Tab. 14) natomiast w grudniu 2017 (Rys. 33) już tylko 23.59 (Tab. 15). Rozstęp międzykwartylowy dla dokładności szacowania wyniósł 26.
Tab. 14. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Włazy i Klapy – październik 2016
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-86.5 98.3 26.00 -4.89 -4.10 24.06 -20.12 5.86
(Źródło: Opracowanie własne)
Drzwi okrętowe z 2017 roku (2017-12-08)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
051015
-100 -50 0 50 100
163
Rys. 32. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Włazy i Klapy – październik 2016 (Źródło: Opracowanie własne)
Rys. 33. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Włazy i Klapy – grudzień 2017 (Źródło: Opracowanie własne)
Tab. 15. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Włazy i Klapy – grudzień 2017
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-86.5 98.3 22.25 -5.49 -4.65 23.59 -18.73 3.53
(Źródło: Opracowanie własne)
Włazy i Klapy (2016-10-23)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
051015
-100 -50 0 50 100
Włazy i Klapy (2017-12-08)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
05101520
-100 -50 0 50 100
164
Dla grupy Stoły, wyniki badań wykonanych w listopadzie 2017 przedstawiono na rysunku (Rys. 34). Odchylenie standardowe wyniosło 23.53 a dla 50% pomiarów błąd szacowania był mniejszy niż 20% (Tab. 16). Rozstęp międzykwartylowy dla dokładności szacowania wynosił 22.25. Wyniki potwierdzają skuteczność metody używanej do szacowania kosztów wytworzenia.
Rys. 34. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Stoły – listopad 2017 (Źródło: Opracowanie własne)
Tab. 16. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Stoły – listopad 2017
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-78.20 61.60 21.00 -8.87 -6.40 23.53 -19.40 1.60
(Źródło: Opracowanie własne)
Dla grupy Panele Ścienne, badania wykonano w grudniu 2017 roku (Rys. 35).
Pomimo kilku przypadków, dla których błąd szacowania przekroczył 100% ogólna tendencja została zachowana. Odchylenie standardowe wynosiło 20.45 a rozstęp międzykwartylowy 23.77. Średni błąd szacowania dla 50% przypadków był mniejszy niż 15%.
Tab. 17. Cechy rozkładu błędu szacowania TKW dla grupy Panele Ścienne – grudzień 2017
Dmin Dmax IRQ Mean Median SD Q1 Q3
-86.42 110.30 23.77 -2.78 -2.32 20.45 -14.64 9.12
(Źródło: Opracowanie własne)
Stoły (2017-11-25)
data$DIFFERENCE
Frequency
-100 -50 0 50 100
02468
-100 -50 0 50 100
165
Rys. 35. Analiza błędu szacowania TKW dla grupy Panele Ścienne – grudzień 2017 (Źródło: Opracowanie własne)
W wyniku przeprowadzonych badań można wnioskować, że metoda szacowania technicznego kosztu wytworzenia w oparciu o dane pobierane z wcześniej wytworzonych obiektów o podobnych cechach charakteryzuje się dużą skutecznością.
Średni błąd szacowania dla 93% przypadków nie przekracza 50% wartości rzeczywistej a dla 50% przypadków błąd szacowania jest mniejszy niż 20%.