W ahania dw u zasadniczych czynników klim aty czn y ch : w ilgotności i te m p e ra tu ry mogą w yw ierać w pływ na c h a ra k te r szaty roślinnej, w y stęp u jąc w przestrzeni i w czasie. Pierw sze (w przestrzeni) zależne od położenia m iejscow ości, a w ięc jej topografji i rzeźby reg u lu ją stosunki w odne te re n u , zm ienia
jąc m akro-klim at w lokalne m ikro-klim aty glebow e, i tym sposobem przez zm ianę szaty roślinnej k sz ta łtu ją g le b y ty c h m iejsc nieco odm iennie od ogólnego p lan u glebotw órczego danego te ry to rju m klim atycznego; drug ie w ahania w czasie pow odują zwiększenie w ciągu roku liczb y okresów m inim um w ilgotności nied o stateczn ej dla praw idłow ego w zrostu ro ślin spowodowane te m p e ra tu rą bądź z b y t nizką, bądź z b y t wysoką.
Dzięki ty m okresom n ied o statecznej w ilgotności formac"' Powstaje kilka ty p ó w form acyj roślinn ych:
rośHnnycb. -^0 F o rm acja lasów m iędzyzw rotnikow ych i pod
zw rotnikow ych (zaopatrzenie roślin w w odę je s t do stateczne przez cały x-ok).
B) F orm acja roślinna lasów ig la sty c h i liśc ia sty c h kli
m atu um iarkow anego. (P rzerw a zimowa w zao patrzeniu roślin w wodę, w ciągu re sz ty roku rów nom iernem ).
C) F orm acja roślinna darniow a (zbiorow iska łąkowe, łąkow o-błotne i łąkow o-stepow e). [Przerw a zim owa w zaopat
rzeniu roślin w wodę i pew na jeg o tru d u o ść w ciągu lata, lecz bez przerw y letniej].
D) F orm acja roślinna stepow a (przerw y zim owa i le tn ia w zaopatrzeniu roślin w wodę).
E) F o rm acja roślin na ch ło d n y ch i g o rący ch p u sty ń . (W ielo k ro tn e przerw y w ciągu roku w zaopatrzeniu roślin w wodę).
Te iorm acje różnią się w y bitnie sw ym w pływ em trawiasta na k ształtow anie się g leb y w zależności od tego , i drzewiasta. czy należą do roślinności drzew iastej czy te ż do
trawiastej, (ob. na str. 79, 89 i 91).
a) Roślinność drzew iasta.
L asy rosną je d y n ie w k lim atach odznaczającyh się dos
tateczn ą rów nom ierną w ilgotnością w ciągu całego roku (pas zw rotnikow y) a przynajm uiej w ciągu okresu w eg etacy jn eg o (lasy k lim atu um iarkow anego) i same pow iększają jeszcze tę rów nom ierność. Z estaw ienie w arunków w ilgotnościow ych ty c h
X? 27—20 Czynniki kształtujące gleb ę. 113
pasów dowodnie wskazuje na przew agę rów nom ierności roz
kładu w ilgotności w okresie w egietacyjnym nad ilością opadów, k tóra się waha w pasie lasów m iędzyzw rotnikow ycli powyżej 2000 m/m. często zaś od 3000 — 4000 a n aw et do 6000 m /m , gdy w pasie lasów klim atu um iarkow anego ilości opadów rocznych m ogą nie o w iele przenosić 500 m/m.
S tąd m am y zbiorowiska leśne lasów w iecznie zielonych:
ig la sty c h w pasie um iarkow anym i liściasty ch w zw rotniko
wym. N a rubieżach pasów przejściow ych do stepów w ystępują zbiorow iska leśne tracące listow ie w okresie najw iększej suchości gleby w poziom ie ich korzeni głów nych.
W pasach przejściow ych ku pasom chłodnym w ystępują zbiorowiska ro ślin tracące ig ły (nprz. m odrzew ie;.
Każde zbiorowisko leśne zwiększa rów nom ierność rozkła
du w ilgotności, dzięki zm niejszeniu w ahań tem p e ra tu ry . Śnieg nie zwiewany chroni w lesie glebę od zbytniego przem arzania, taje w olniej, wobec czego woda zeń pow stająca wsiąka zam iast spływ ać do w ierzchu. Ogrzewanie się i oziębianie gleb y leśnej je s t n iety lk o wolniejsze, wobec zacienienia i zm niejszenia p a rowania, ale i rów nom ierniejsze wobec prom ieniow ania ciepła pochłoniętego przez koronę w dzień. W iększa część opadów atm osferycznych dostaje się w lesie i na łące nie bezpośrednio na glebę, lecz na koronę drzew oraz na łodygi i liście roślin tra w ia sty ch . O ile sądzić z obserw acji, do g leb y leśnej (w zw artym lesie) dochodzi średnio zaledw ie 3/ 4 w ody tak ich sam ych opadów, otrzym yw anej w ty c h sam ych w arunkach przez glebę łąkowa.
25°/0 w od y zatrzym uje się i paruje z koron drzew zanim d ostanie się do ziem i.
G dy jed n ak woda raz znajdzie się w ściółce leśnej, wów
czas przesiąka rów nom ierniej jed n o sta jn y m prądem zstępu ją
cym w głąb ziemi bez podsiąkania, na co nie pozw ala nieprzy- b ita do ziemi a w ilgo tn a ściółka leśna, w w arun kach słabego parow ania w w ilgotnej a nieprzew iew nej atm osferze leśnej.
1) Bielicowanie.
Nagrom adzająca s i ę m aterja organiczna roz- Rozkład w le-
kłada się w lesie w warunkach stałej, rów nom ier- sie m.ateri.'• iiWfi (I !C7f16l nej w ilgotności przesiąkającej stopniowo a niepod-
siąkającej praw ie nigdy. Obecność roślin drzew iastych daje przew agę rozkładow i m aterji organicznej, w danym pjzypadku ściółki, przez tlenow ce (aeroby) grzybki-pleśnie. L u źn y a więc dobrze przew ietrzony lecz jednocześnie odznaczający się silnie w yrażoną w łoskow atością sp ręży sty wojłok ściółki (ob. na str.77) zaw iera dostateczne ilości w ilgoci, aby zapew nić b u jn y rozwój rozkładającej go m ikroflorze pleśniow ej. D ziałalność tle n o w ców b ak tery j ham uje słaby zresztą kw aśny odczyn ściółki i obecność garbników i smół.
Pr. Enc. G . W. 8
114 P ow staw anie i kształtowan ie się gleby. Xs 27— 30
T len dopływ a swobodnie a zstępujący prąd w ody ług nje
„kw as“ źródłow y (krenowy), pow stający .jako w ydzielina (?) grzybków -pleśni. M aterja orgaoiczDa ściółki m ineralizuje się.
P ow stające p rzy tem ciała gazowe częściowo się u latn ia ją , czę
ściowo rozpuszczają się w wodzie przesiąkającej przez ściółkę, zaś pow stające sole m ineralne, a więc chlorki alkaljów i w apnia oraz ich w ęglany a także fosforany wapnia, m agnezu i żelaza a częściowo i krzem ionkę (zaw artą w roślinach), łu g u je w oda zakwaszona kwasem źródłow ym . W obec łatw ej rozpuszczalno
ści źródlanów sole powyższe zostają szybko w ypłukane ze ściółki i z w arstw pow ierzchow nych g leb y , ubożejących w roz
puszczalne w kwasie źródłow ym składniki m ineralne. Poziom y te u legają zbielicow aniu, tra c ąc związki w apnia i żelaza. P rze- dew szystkiem uleg a w ym yw aniu w ęglan w apniow y
Bielicow am e. . dopóki 0n jeszcze się znajduje w glebie inne skład
niki skały m acierzystej gleb y nie m ogą być w yługow ane. Gdy to nastąpi, poziom y górne gleby odbarw iają się w idocznie, t r a cąc barw ne związki żelaza i m anganu a w zbogacając się w bez
barw ną krzem ionkę, pow stającą z rozkładu g lin y (nieczystego kaolinu) przez kwas źródłow y. Ż ródlan g linu łu g n je się a kwas krzem owy zostaje pod postacią bezkształtnego proszku, tw o rzącego osypkę b ry łe k skały m acierzystej g le b y ,—u tw o ru n a j
bardziej charak tery sty czn eg o dla bielic, k tó re swą nazwę za
wdzięczają jego obecności.
Siarczan w apnia (gips) i fosforany w apnia, m agnezu i że
laza także rozpuszczają się o w iele łatw iej w obecności kwasu źródłowego i wobec tego uleg ają w ym yciu w głąb g leby . Istn ieje przypuszczenie (W illiam s), że te sole rozpuszczają się w wodzie zawierającej kwas źródłow y bez zm iany swego składu chem icznego, prócz gipsu, k tóry daje źródlan w apniow y, gdy uw olniony kwas siarkow y łączy się z w olnym tle n k ie m żela
zowym i w tej postaci jako sól rozpuszczalna u leg a w y łu g o waniu. N a kw arc i inne krzem iany i glinokrzem iany kwas źródło
w y zdaje się nie działać. J a k w idzim y, w glebie pow-
eluwja°ny. staje poziom eluwjalny, w y m y ty i w yługow any z soli rozpuszczalnych, odbarw iony, pozbawiony budow y, wzbogacony w drobny bezbarw ny p y ł krzem ionkow y, b ędący jego cechą ch arakterystyczną. Często dają się w nim zauw a
żyć p u ste k uliste otw orki przypom inające oczka sera. B yć może są to pozostałości po C 0 2, w ydzielanym z w ęglanu wa
pniowego pod działaniem kwasu źródłowego. P odczas tego ł u gowania „kwas“ źródłow y n eu tralizu je się i nareszcie w pew nych poziom ach niżej lub wyżej, zależnie od przepuszczalno
ści skały m acierzystej g leb y i ilości w ody opadowej przesią-
Poziom dającej, kwaśny odczyn znika. W ów czas sole nieroz-
iluw jalny. puszczalne w wodzie, a utrzy m y w ane w stanie roz
puszczenia jed y n ie przez obecność kwasu źródło
•Ne 27— 30 Czynniki kształtujące glebę. 115
wego, w ydzielają się z roztw oru, tw orząc osady, konkrecje i w arstew ki. W ty m sam ym poziomie wobec jego zobojętnie
nia zaczyna się rozkład przepływ ającej m aterji organicznej (soli kwasu źródłow ego i pow stającego drogą jego u tle n ie n ia (?) kwasu zdrojowego) przez anaeroby t. j.b a k te r je —beztlenow ce. D la działalności tlenow ców ta w arstw a gleb y zaw iera ,
o j AnaeroD oza
zamało tle n u , spotrzebow anego przez energiczną
działalność grzybków -pleśni i na u tlen ien ie łatw o u tle n ia ją cy c h się składników m ineraln y ch gleb y i kwasu źródłow ego. Ten
„kw as“ źródłow y i związki mu pokrew ne są je d y n e m i źródłam i a z o jiłjłla beztlenow ców , k tó ry m dostarczają jedn ocześn ie w ę
gla i w odoru do budow y ich ciała. W y d zielające się podczas tej m ineralizacji tle n k i żelaza, g lin u i m anganu, nierozpusz
czalne zarów no w wodzie czystej, ja k i zaw ierającej d w utlenek węgla, strącają się w przestw orkach g leby, gdzie się te ż m a
gazynują. P o w staje iluw jalny (rudaw cow y) poziom ortsztajnow y, którego nazwa pochodzi od w ystępow ania w nim związków pom ienionych pod postacią ziarn (piasek o rtsztajnow y), kon- krecyj a n aw et tw ard y ch , zbitych, nieraz nieprzepuszczalnych dla w ody i nieprzenikliw ych dla korzeni roślin w arstew ek „ka
m ienia m iejscow ego” rudaw ca, zwanego z niem iecka „ortsztaj- n em “ lu b „o rszty nem “ 1). Są to w arstw y g leb y zcem entow ane przez związki organiczne: sole kwasu zdrojow ego, hum inę, ulm inę i t. p. oraz związki fosforu, żelaza i glinu.
Z p u n k tu w idzenia koloidalnej te o rji próchnicow ej pow staw anie ortsztaj nowej w arstw y iluw jalnej da się
ująć w sposób następu jący . Podczas procesów w iet- Teórja koloi- rzenia pow stają przedew szystkiem w odorotlenki zasad dalna powsta-
(Basen) a dopiero potem koloidalne w odorotlenki gli- n^awca nowe, żelazow eikrzem ionkow e pod postacią „sol’ów u.
K w aśna „absorbcyjnie nien asy co na“ próchnica pobiera zasady, o ile one nie są w ypłukane. Je d n a k ich ilości nie w ystarczają do nasycenia całej próchnicy i przeprow adzenia jej w postać (ob. na str. 83) „grubego rozproszenia“. A więc znaczna (ta kwaśna) część p róchn icy znajduje się w postaci „w ysokiego rozproszenia“, w stanie „sol’u “ pozw alającego jej na rozw inięcie daleko idącego działania ochronnego; ochrania ona „sol’e “ wodo
ro tlen k u glinow ego, żelazowego i kw asu krzem owego od strą cania się w zajem nego i elek tro lity czneg o. W szystkie drobne cząsteczki — pow stające w glebie lu b zdaw na w niej oow stałe u trzym an e w w ielkich ilościach w ody w stanie rozproszenia (Dispersion) lub w stanie sol’u —w ędrują wówczas zwolna jed n e
i) N iem . O rtstein (w Prusach w sch od n ich — K raulis (nazw a litew sk a ), w e F ryzji zach ód. K nick) i jeg o odm iany Ur- A h l- F u ch serd e, F u ch sd iele, Orterde, Branderde; a n giel. hard-pan, moor-pan; franc. a lio s. P o polsk u naj
od p o w ied n iejszą dla n ie g o b y ła b y nazwa: rudaw iec, ze w z g lę d u na barw ę i p o d o b ień stw o do rudy, którą jednak nie jest.
116 Po w sta w a n ie i kształtowa nie si ę gleb y. Ns 27 — 30
po drugich, wgłąb gleb y, gdzie w poziomie iluw jalnym bądź są zatrzym ane kapilarnie, bądź strącone drogą absorbcji 1).
W powierzchownej w arstw ie gleby nie dochodzi do wza
jem nej koagulacji w odorotlenku glinow ego i kwasu krzem o
wego a więc do pow stania gliny.
Dopóki tak i rozdział istnieje, są one w stanie w ysokiego rozproszenia i skłonne do w yługow ania. P ró ch n ica nienasycona utrzy m u je każde rozproszenie w stanie pojedynczych (niezgruź- lonych) cząsteczek, wobec czego staje się ruchliw em każde ciało istniejące lub pow stające w glebie w stanie w ielkiego rozdrobnienia. Najbardziej uderzające je s t ługow anie żelaza, rozpuszczalnego bądź jako w odorotlenek żelazowy pod w p ły wem ochronnym próchnicy, bądź jako sól żelazaw a o dtlen ion a przez próchnicę. R udaw iec (ortsztajn) je s t m ieszaniną strąco n y c h ciał koloidalnych, próchnicy, w odorotlenku żelazowego, w odorotlenku glinow ego i kw asu krzem owego, w ydzielonych pojedynczo i wspólnie.
Ilości ty c h poszczególnych części składow ych różnią się bardzo w poszczególnych poziom ach rudaw cow ych.
Prócz piasku i g lin y znajdujem y w ru daw cu Skład wszystkie p ro d u k ty ługow ania pow ierzchow nych rudawca. w arst w gleby podczas procesów bielicow ania skały m acierzystej g leb y t. j. pow staw ania bielicy. Zazwyczaj o r t
sztajn zawiera: piasku od 70—90%, (oddzielne b ry łk i rudaw ca mogą zawierać piasku bardzo niew iele); g lin y od ułam ków p ro cen tu do 10 i więcej; związków próchnicow ych (przeważają zdrojany, lecz są i źródlany a niekiedy hum iany) od 1—4%, a naw et 12%; tlenków żelaza (sole żelazaw e i żelazowe kwasów próchnicow ych, połączenia organiczno-m ineralne, fosforany i w olne w odorotlenki żelazowe) od 1—4%, ale rów nież i znacz
niejsze ilości 2); g lin u (nie z kaolinu) od 0,5—1%; CaO i MgO, od 0,1—lV2%i K 20 i N a20 — około 0,1%; S i0 2 rozpuszczalne w HC1—do 0,1%; fosforu i kwasu fosforowego (oznaczonego jako P 206) do 0,2—0,8—1,5$; siarki (oznaczonej jako S 0 3) do 0,02%; w ody w w odorotlenkach i wilgoci do 1—2 a naw et 4%3) (ob. str. 117).
Cem ent spajający m echaniczne części składow e iluw jal- nej w arstw y rudaw cowej może się składać bądź przew ażnie z mieszaniny w olnych tlenków żelazow ych i glinow ych z ich zdrojanam i (apokrenatam i), bądź m ieszaniny z w ęglanu w ap
niowego ze zdrojanem wapniowym , zależnie od c h a ra k te ru
') B. Aarnio. G e g e n se itig e F ä llu n g von H um us und E isen h yd roxyd und Alum inium hyd roxyd. Internat. M itteil. f. B odenkunde. 3, str. 131-140. r. 1913.
3) R udaw iec zawiera zw iązk i p róchnicow e a w ię c lasu je się na p o w ietrzu, i rozkładu pod d ziałan iem zasad, ż elez ia k i brunatne, konkrecje lim o n ito w e i inne rudy nie kruszą się na p ow ietrzu i ła tw o rozkładają w kw asach.
3) W edług S ib ircew a.
X? 27 — 30 Czynniki kształtujące glebę. 117 postacią fosforanu wapnia, żelaza i, zapewne, glinu.
Ciekawe są analizy R am an n ’a g leb y (ortsztajnow ej) rudaw -
lił') Z ółtaw o-brunatny piasek pod rudawcem . Wcielającego.
') A n alizy Tuksena; I— las bukow y w g le b ie (torf leśn y ) próchnicy
118 P o w staw an ie i k ształtow an ie się g le b y . X? 27— 30
A nalizy przytoczone w ykazują dow odnie nagrom adzanie się w w arstw ie rndaw cow ej głów nie g lin u , kwasu fosforo
JSfe 27— 30 Czynniki kształtujące g le b ę. 119
nych (siarczan i fosforan żelazowy). To też pod w arstw ą r u daw ca widzim y nieraz poziom, którego plam y barw y niebie
skawej, ł ) zielonawej lub szarej dobitnie wskazują na procesy
Ryc. 5. Profil normalny gleby (ortsztajnowej) rudawcowej.
(według Emeis’a).
A —piasek próchniczny; B—piasek zbielicowany; C—rudawiec; D — podłoże
Ryc. 6. Rudawiec z „kieszenią* rudawcową.
(według Emeis’a.) od tlen ien ia związków żelaza. J e s t to t. zw. poziom glejowy”
(W ysocki), którego pow stanie przypisują nie ty le wodzie p rze
*) Wiwianit Fe3(P04)2-j-8H30, jednoskośn. bezbarwny lub jasnozie
lony na powietrzu i zetknięciu z wodą deszczową staje się niebieski. Wie
trzejąc, przechodzi w berunit 2FeP04. Fe(OH)3; siarczan żelazawy (FeSOJ, siarczek żelaza (FeS).
120 P o w sta w a n ie i kszta łto w a n ie się g leb y . M 27— 30
siąkającej ile podsiąkającej *) włoskowato z pow ierzchni wód gruntow ych. W szarej m asie tego poziomu pom iędzy plam am i zielonaw em i i niebieskaw em i dają się zauw ażyć i czarne żyłki i ziarenka konkrecyj siarczków żelaza. "W w yciągu w odnym z poziomu podsiąkow ego (glejowego) m ożem y łatw o w ykryć obecność tle n k u żelazawego i kwasu zdrojow ego oraz źródło wego. W szystkie w arstw y-poziom y opisane powyżej: bielicow y, (ortsztajnow y) rudaw cow y i (glejowy) podsiąkow y przechodzą jed en w drugi nie bezpośrednio lecz, tw orząc w arstw y p rze j
ściowe, zaciekami, podciekam i, kieszeniam i, językam i i t. p.
Gdy w m iarę rozw oju poziom u glejow ego całkow ita ilość jeg o związków tlenow ych, zdolnych do o d tlen iania zostanie tle n u pozbawiona, wówczas cały d o stęp n y tle n znajdzie się pod postacią m aterji organicznej (ciała b ak teryj). W te d y też wobec braku tle n u przysw ajalnego ulegają o d tlen ien iu przesiąkające i podsiąkające siarczany i fosforany, tw orząc m arkazyt, p iry t i w iw ianit.
W razie obniżenia się poziomu wód g ru n to w y c h w oda przesiąkająca zaw ierająca kwas źródłow y może ługow ać z po ziomu glejowego związki żelazawe pod postacią żródlanu ż e lazawego łatw o rozpuszczalnego w wodzie.
Pow yższy proces bielicowania w yw ołany wspól- Budowa nem działaniem zbiorowisk w yższych zielonych roślin drzew iasty ch 2), grzybków -pleśni i bakteryj beztlenow ców (anaerobów) zm ienia zasadniczo skałę m acierzy
stą gleby, pow stałą lub pow stającą drogą w ietrzen ia a b io ty c z nego, w kom pleks rozm aity ch w arstw przyczynow o z sobą związanych, m ających ju ż zasadniczą cechę gleby m agazyno
wania składników pokarm ow ych roślin, i k ształtu je z niej t y pową bielicę.
Dadzą się w niej w yróżnić poziomy, k tó re poglądow o przedstaw ia tab lic a na stro n icy następnej.
P o d w pływ em w ietrzenia abiotycznego skała m acierzysta gleby uleg ałaby stopniow em u ługow aniu rozpuszczalnych skład ników pokarm ow ych roślin z . poziomów w yższych do coraz to niższych, bez ich nagrom adzania w poziomie ak u m u lacy j
nym , a i sam przebieg w ietrzen ia b y łby nieco inny.
') Ob. Sł M iklaszew ski. R ozpoznaw anie g leb itd. (Prakt. Enc. G. W.
Ma 11— 12) str. 28 odnośnik. Z tej racji poziom g le jo w y m ożn ab y zw a ć p o d - siąkow ym .
2) R oślin n ość dzika strefy b ie lic o w e j sk ład a się g łó w n ie ze: św ierk u , sosn y, brzozy, osik i, o lsz y , w ierzb y c zę śc io w o m odrzew ia, jałow cu , jo d ły s y beryjskiej, czerem chy, jarzębiny, m iejscam i dębu i lip y . Łąki p ó łn o cn e z a kw aszone, darniny, w rzo so w isk a i pu stk ow ia zajmują roślin y w ym a g a ją ce znaczn ych ilo ś ci w o d y i p raw d ziw e h yd rofile, do których z b y lin o w y ch na
le ż y w ie le traw i turzyc (C arex) a rów nież p rzed sta w icielk i rodzin C om p o- sita e , Ranunculaceae, Ericaceae i t. p.
Mí 2 7 - 3 0 C zynniki kształtujące g le b ę . 121
Gleba Podgle bie Podłoże
/ ~ W O -« c*ł
•< <3 <1
/ \ / \
/ \
00 cq
U 1 u
nagromadzania mat. org. ługowaniaskładni ków pokarmowychrośliD osadzania wpłuka- nych(wmytych) skład, pokar.roślin głównie fosforu, Fei Al odtlenianiazdolnych dotegozwiązków skały mac. gleby wpłukauychi pod- siąkających. podstawowo- zaso bowy
akumula cji eluwjalny iluwjalny (przesię kowy) iluwjalny (podsią- kowy) 35
.2 >>
° 2.
‘05 0?* mrmm* OCL,
aerobowy o kwaśnym odczynie Á M O q O J O B U T B
gleby
O odczy nie obo jętnym o odczy nie lek- koalka- licznym
poziomściółki leśnej poziombieli - cowy poziomrudaw- cowy (ortsztaj- nowy) poziompodsią- kowy (glejowy) poziomskały macierzystej
<
\ /
<r w
/ i /
/ S C
1 U
©1
•NO
Gleba Podgle bie
H3O Ph ')
Gleboznawcyrosyjscy oznaczająwarstwyeluwjalneliterąA (A,„A,, Aj); iluwjalneortsztajnowe— B (Bj, B2) i glejoweG, skalęmacierzystągleby— C. Ponieważwarstwa glejowajest też iluwjalnaprzetooznaczamją gB2. lluwjum nazywamwarstwę, w którązostaływmyteprodukty wietrzeniaunoszoneprzezprądwodyzstępującylub wstępujący.
122 P o w sta w a n ie i k ształtow an ie się g leb y . jy i 27— 30
Zależnie od w arunków m iejscow ych nie zawsze
^ bielic^ rozw ijają się w szystkie poziom y przytoczone.
Może się nie w ykształcić poziom podsiąkow y (gle
jow y) lub podsiąkowy i rudaw ccw y (ortsztajnow y), pomimo to jed n ak ch a ra k te r ty p u glebotw órczego pozostanie te n sam i gleba będzie bielicą lub przynajm niej glebą bielicow atą. To też w bielicy utw orem n ajch arak tery sty czniejszym dla tego ty p u glebotw órczego je s t poziom eluw ialny bielicow y, k tó ry ch arak tery zu je znaczna ilość drobnego p y łu krzem ionkow ego.
Poziom ściółki leśnej dostarcza glebie składników ważny ch z Pu n ^ u w idzenia biologicznego i je s t 1 siedliskiem ożywionej działalności tlenow ców grzyb -ków-pleśni, k tó re szybko m ineralizują próchnicę. Ściółka reg u luje stosunki wodne gleby. P o w ycięciu lasu ściółka zanika
bardzo szybko. Poziom bielicow y m artw y b a k te r-
Poziom bieli- jologicznie odznacza się w yraźnym odczynem
COWV • •
kw aśnym i energicznem i procesam i chem icznem i polegającem i na ługow aniu ze skały m acierzystej gleb y w szystkich składników prócz kw arcu, krzem ionki, oraz bez
w odnych krzem ianów i glinokrzem ianów .
Poziom rudaw cow y m ający odczyn obojętny
Poziom :esf. m iejscem rozw oju anaerobiozy w w arunkach
ru d a w c n w v o o o «/
dostatecznego dopływ u pożyw ienia drobnoustrojów i m agazynow ania tlenków żelazow ych i glinow ych, w ęglanu wapniowego, fosforu i azotu.
Poziom glejow y (podsiąkowy) je s t środowiskiem działal
ności drobnoustrojów beztlenow ców , będącej w w arunkach skąpego dopływ u m aterji źródłem energji i poży-
Poziom gle- w j e n ja> C echuje go silnie w yrażone odtlen ian ie związków tlen o w y ch skały m acierzystej gleby i nagrom adzanie fosforu i siarki.
Poziom sk aty Poziom skały m acierzystej g leb y , w k tó ry m
m acierzystej mieszczą się głębiej sięgające korzenie drzew , je s t
gleby. m agazynem składników nagrom adzających się na
stępnie w poziom ach wyższych.
K onfiguracja albo, inaczej mówiąc, rzeźba te-
K onfiguracja albo, inaczej mówiąc, rzeźba te-