TABELA 2.
DIAMOND DA-42-VI
Rozpiętość [m] 13,42
Długość [m] 8,56
Wysokość [m] 2,49
Powierzchnia nośna [m²] 16,29
Masa własna [kg] 1415
Maksymalna masa startowa [kg] 1900
Prędkość minimalna VS1 [km/h] 113 (CAS)
Prędkość przelotowa (60% mocy) [km/h] 282 (TAS) Prędkość przelotowa maksymalna [km/h] 341 (TAS)
Pułap [m] 5486
Wznoszenie maksymalne [m/s] 5,84
Zasięg maksymalny [km] 2245
Źródło: https://jbi.com.pl/produkt/da-42-vi-5.html/.12.09.2019.
Opracowanie własne.
Kabina glass cockpit Diamond DA-42-VI
2.
1.
przeciwoblodzeniowego TKS i wykrywacz wyłado-wań atmosferycznych pozwalają na wykonywanie lo-tów w każdych warunkach pogodowych. Z kolei sys-tem ostrzegania o przeszkodach terenowych i ruchu pomaga pilotowi unikać zagrożeń kolizyjnych. Cały lot, łącznie z automatycznym podejściem nad pas startowy, może być prowadzony z wykorzystaniem trzyosiowego autopilota współpracującego z najnow-szą awioniką Garmin G1000 (tab. 2).
DA-42 znalazł szerokie zastosowanie w szkoleniu lotniczym jako wyjątkowo ekonomiczna platforma do
5 Z wypowiedzi gen. bryg. pil. dr. Piotra Krawczyka, rektora-komendanta LAW podczas prezentacji nowych maszyn szkolnych pozyskanych w 2018 roku dla Akademickiego Centrum Szkolenia Lotniczego. https://www.defence24.pl/nowe-samoloty-i-smiglowce-w-szkole-orlat/.12.09.2019.
MARIAN JĘDRYCH (2)
szkolenia pilotów na maszyny wielosilnikowe. Jego atrybutami są właściwości lotne bliższe motoszybow-cowi niż samolotowi dyspozycyjnemu. Pełna automa-tyzacja silnika i współpracującego z nim trójłopato-wego przestawialnego śmigła sprawiły, że steruje się nim z użyciem jednej dźwigni. Podobnie jak w samo-lotach z napędem turbinowym i odrzutowym. Jeśli do tego dodać wyposażenie kabiny Garmin G1000 w standardzie glass cockpit (fot. 2), to otrzymamy obraz bardzo nowoczesnego, ekonomicznego, dwu-silnikowego samolotu szkolnego6.
Diamond DA-42 Twin Star spośród innych plat-form wyróżnia się tym, że jest zbudowany z kompo-zytów i napędzany silnikami wysokoprężnymi, a przy tym wprowadzono w nim wiele nowocze-snych rozwiązań. Przekłada się to na korzystne para-metry i łatwość pilotowania.
Kolejny nabytek o wyjątkowych parametrach to Diamond DA-40. Jest to popularna maszyna tury-styczna, biznesowa i szkolna w układzie jednosilni-kowego dolnopłatu z usterzeniem w kształcie litery T, z czteroosobową kabiną i nowoczesną, cyfrową awioniką Garmin G1000 (fot. 3). Wersja pozyskana przez Lotniczą Akademię Wojskową jest napędzana tłokowym, czterocylindrowym silnikiem Austro AE300 z turbodoładowaniem i zasilana paliwem lot-niczym JET A-1. Samolot przeznaczono do lotów według przepisów VFR i IFR. Oznacza to, że można je wykonywać zarówno w dzień, jak i w nocy, z wi-docznością ziemi oraz według wskazań przyrządów.
Zainstalowane nowoczesne wyposażenie pokłado-we zwiększa świadomość sytuacyjną pilota, co z ko-lei pozytywnie wpływa na zachowanie właściwego poziomu bezpieczeństwa lotu. Samolot ma m.in.
system antykolizyjny (Traffic Advisory System),
3.
który informuje o ruchu innych statków powietrz-nych. Takie rozwiązanie, ze względu na zwiększają-ce się natężenie ruchu lotniczego, jest wręcz nie-zbędne, zwłaszcza w przestrzeni, w której nie ma zapewnionej służby kontroli ruchu lotniczego i zało-ga jest zdana tylko na siebie. Maszyna dysponuje również innymi systemami, które wpływają na po-ziom bezpieczeństwa lotu, m.in. informującymi o wyładowaniach atmosferycznych (Stormscope) czy też o ukształtowaniu terenu (System Synthetic Vision Technology) oraz o wszelkich przeszkodach znajdujących się w rejonie wykonywanych lotów.Na poziom bezpieczeństwa wpływa także charak-terystyka tej platformy, która jest latającym szybow-cem, ale z silnikiem. W razie awarii silnika załoga ma czas i możliwości, aby wybrać miejsce bezpiecz-nego przyziemienia. Długotrwałość lotu wynosi po-nad 9 godzin, co jest niezwykle istotne szczególnie w złych warunkach atmosferycznych, kiedy nie ma możliwości lądowania na lotnisku docelowym. Zało-ga może wówczas bezpiecznie wyczekiwać w po-wietrzu lub wykonać odlot na inne lotnisko7.
Do szkolenia sprawdzającego i podstawowego wykorzystuje się samoloty Diamond Aircraft DA-20 (fot. 4). Wielu ich nabywców, w tym również w na-szym kraju, używa ich jako szybkiego i taniego środku transportu. Dzięki nowoczesnej awionice dają one poczucie bezpieczeństwa w razie pogorsze-nia się warunków atmosferycznych. Z kolei ich nie-zawodność i niskie koszty obsługi sprawiły, że stały się popularnym samolotem użytkowanym do szkole-nia podstawowego (tab. 3).
Samolot wykorzystuje silnik z wtryskiem paliwa, a to zapewnia większe bezpieczeństwo. Platforma bardzo dobrze sprawdza się w warunkach jesienno--zimowych.
Do podstawowej i zaawansowanej nauki pilotażu, holowania szybowców lub lotów nocnych i patrolo-wych (także nad morzem) oraz IFR, do przewozów pasażerskich, lotów biznesowych, sportowych czy rekreacyjnych służy Zlin 143 (fot. 5). W trakcie szkolenia w LAW studenci na tych maszynach wy-konują ćwiczenia akrobacyjne. Dla młodych pilotów kreślenie skomplikowanych figur jest sprawdzianem odporności.
Zlin 143 to czteromiejscowy jednosilnikowy dol-nopłat metalowej konstrukcji. Ma stałe podwozie ze sterowanym kółkiem przednim, a koła podwozia głównego na sprężystych goleniach wyposażono w różnicowe hamulce (tab. 4). Dysponuje sześciocy-lindrowym silnikiem Lycoming IO-540-C4D5 z wtryskiem paliwa oraz trójłopatowym śmigłem stałych obrotów Mühlbauer MTV8. Platforma jest przyjemna w pilotażu, zwrotna i stateczna. Steruje się nią lekko i precyzyjnie. Imponuje
wyposaże-6 K. Melski, Szkolenie 3D – Diamond diesel dla Dęblina, „Armia” 2014 nr 4.
7 http://wsosp.edu.pl/index.php/pl/aktualnosci-uczelnia/2902-law-zwieksza-swoja-flote-powietrzna/.12.09.2019.
8 M. Setlak, Zlin 143LSi morawska alternatywa, „Przegląd Lotniczy Aviaton Revue” 2009 nr 6, s. 12–13.
MARIAN JĘDRYCH
Wymiary
rozpiętość 35 ft 8 in (10,87 m)
długość 23 ft 6 in (7,17 m)
wysokość 7 ft 2 in (2,19 m)
Skrzydło
profil Wortmann FX 63-137/20 HOAC
powierzchnia 125 sq ft (11,6 m2)
średnia cięciwa aerodynamiczna (MAC) 3 ft 6,9 in (1,09 m)
wydłużenie 10,0
wznios +4º nominalny
skos krawędzi natarcia +1º nominalny
Statecznik poziomy
kąt zaklinowania -4 ±0,25°
rozpiętość 8 ft 9 in (2,66 m)
Podwozie
rozstaw 6 ft 3 in (1,90 m)
baza 5 ft 6 in (1,68 m)
ciśnienie przedniego koła 26 psi (1,8 bara)
główne 33 psi (2,3 bara)
Silnik
Continental IO 240 z naturalnym wlotem powietrza, 4-cylindrowy, 4-suwowy, z wtryskiem paliwa, silnik płaski z cylindrami w układzie przeciwległym, chłodzonymi powietrzem. Napęd śmigła bezpośredni z wału silnika
pojemność skokowa 239,8 cu. in. (3,9 l)
moc na wale 125 hp (93,2 kW) przy 2800 obr./min
Śmigło
2-łopatowe o stałym skoku, model W69EK7-63, W69EK7-63G lub produkcji firmy Sensenich W69EK-63
średnica 5 ft 9 in (1,752 m)
Paliwo
zatwierdzone rodzaje paliwa AVGAS 100 lub 100LL
całkowita ilość paliwa 24,5 gal am. (93 l)
zużywalna ilość paliwa 24,0 gal am. (91 l)
niezużywalna ilość paliwa 0,5 gal am. (2 l)
Masa (ciężar)
maksymalna masa płytowa (ciężar) 1660 funtów (753 kg) maksymalna masa startowa (ciężar) 1653 funty (750 kg) maksymalna masa do lądowania (ciężar) 1653 funty (750 kg)
ładunek (ciężar) maksymalny w bagażniku 44 funty (20 kg) − tylko jeżeli są urządzenia mocujące bagaż
Opracowanie własne na podstawie: DA20-C1 Airplane Flight Manual, Diamond Aircraft Industries Inc., 1560 Crumlin Sideroad, London, Ontario, Canada N5V 1S2, s. 5−10.
TABELA 3. SAMOLOT DA-20-C1
MARIAN JĘDRYCH
Silnik, producent Textron Lycoming typu O-540-J3A5
Maksymalna moc 235 KM (2400 obr./min)
Płatowiec dolnopłat
Wymiary
rozpiętość skrzydeł [m] 10,14
długość [m] 7,58
wysokość [m] 2,91
Masy
masa własna [kg] 850
maksymalna masa startowa [kg] 1350
Osiągi samolotu
prędkość maksymalna w locie
poziomym [km/h] 262
prędkość podróżna [km/h] 175
prędkość minimalna [km/h] 140
wznoszenie maksymalne [m/s] 4,9
rozbieg [m] 295
dobieg [m] 380
Zasięg 1070 km (65% mocy silnika) –
wysokość 3030 m, 10 000 ft