5.1. Aktualny stan taboru
Linie komunikacji miejskiej organizowanej przez Miasto Zielona Góra obsługiwane są wy-łącznie autobusami niskopodłogowymi. Cała flota pojazdów stanowi własność Miasta i została wydzierżawiona MZK sp. z o.o.
Według stanu na dzień 15 grudnia 2021 r. flota autobusów wykorzystywanych do prze-wozów pasażerów w zielonogórskiej komunikacji miejskiej liczyła 89 pojazdów. Ponad połowa pojazdów wyposażona została w silniki spalinowe zasilane olejem napędowym (51,7%), w tym 26 autobusów (29,2% stanu floty) klasy maxi oraz 20 autobusów (22,5%) klasy mega. Pozo-stałe pojazdy to autobusy elektryczne przystosowane do ładowania za pomocą pantografu na stanowiskach zlokalizowanych na pętlach. W strukturze taboru komunikacji miejskiej prze-ważały autobusy standardowe (12-metrowe, klasy maxi), które stanowiły 77,5% stanu floty (69 pojazdów), 20 autobusów było klasy mega (18-metrowe, przegubowe).
W tabeli 4 przedstawiono strukturę użytkowanego przez MZK sp. z o.o. taboru wykorzy-stywanego do realizacji przewozów w komunikacji miejskiej – m.in. wg kryterium wieku i speł-niania norm czystości spalin – stan na dzień 15 grudnia 2021 r.
Tab. 4. Struktura taboru użytkowanego przez MZK sp. z o.o.
– stan na 15 grudnia 2021 r.
Polityka odtwarzania taboru wykorzystywanego do przewozów w komunikacji miejskiej realizowana była od wielu lat przez MZK, a autobusy użytkowane przez MZK pozostawały mie-niem Miasta. Po przekształceniu MZK w spółkę tabor pozostał własnością Miasta, które wy-dzierżawiło go nowo powstałemu operatorowi.
Tabor, którym dysponuje MZK sp. z o.o. do świadczenia przewozów w komunikacji miej-skiej, jest obecnie zróżnicowany pod względem pojemności pasażerskiej. Park taborowy ko-munikacji miejskiej składa się z autobusów o nominalnej pojemności pasażerskiej od 83 do 151 osób, posiadających od 29 do 46 miejsc siedzących.
Wg stanu na dzień 15 grudnia 2021 r. średni wiek taboru autobusowego MZK sp. z o.o.
był stosunkowo niski i wynosił 6,5 lat. W całej flocie 29 autobusów było już w wieku ponad 10 lat – stanowiły one niemal 33% stanu taboru, przy czym 16 pojazdów było w wieku 15 lat lub starsze (18% floty).
Strukturę taboru zielonogórskiej komunikacji miejskiej w podziale na normy emisji spalin, wg stanu na dzień 15 grudnia 2021 r., przedstawiono w tabeli 5.
Tab. 5. Struktura taboru zielonogórskiej komunikacji miejskiej w podziale na normy emisji spalin – stan na 15 grudnia 2021 r.
Wyszczególnienie Jed-nostka
Norma czystości spalin EURO Napęd elek-tryczny
Razem
III V VI
Liczba pojazdów szt. 16 13 17 43 89
Struktura % 18,0 14,6 19,1 48,3 100,0
Źródło: dane MZK sp. z o.o.
Z przedstawionej struktury taboru wynika, że Miasto Zielona Góra – według stanu na 15 grudnia 2021 r. – spełnia wymogi określone w art. 36 ust. 1 oraz art. 68 ust. 4 ustawy o elek-tromobilności. Udział autobusów zeroemisyjnych we flocie pojazdów użytkowanych w komu-nikacji miejskiej przekracza bowiem wymagany dla każdego okresu określonego w ustawie poziom 30% stanu floty.
W latach 2018-2020 średnia liczba pojazdów w ruchu wynosiła 68-71 sztuk, natomiast w 2021 r. spadła do poziomu 65 autobusów. W 2022 r. przewiduje się ponownie osiągnięcie poziomu 71 autobusów w ruchu.
W okresie analizy, z uwagi na przewidywaną stabilizację liczby wykonywanych wozokilo-metrów, przyjęto za MZK sp. z o.o., że stan floty pojazdów będzie we wszystkich wariantach
5.2. Planowane zamierzenia inwestycyjne
W zielonogórskiej komunikacji miejskiej inwestycje w tabor i infrastrukturę prowadziło przez wiele lat MZK jako zakład budżetowy.
W latach 2017-2018 Miasto zrealizowało projekt inwestycyjny ze wsparciem finansowym środkami pomocowymi Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, pn. „Zintegrowany system niskoemisyjnego transportu publicznego w Zielonej Górze”.
W ramach projektu zakupione zostały 64 fabrycznie nowe autobusy, w tym 47 autobu-sów elektrycznych z zasobnikami energii pozwalającymi na przejazd przynajmniej 50 km trasy oraz 17 autobusów z silnikiem Diesla na olej napędowy – spełniających normę czystości spalin EURO VI. Z zamówionych 47 autobusów elektrycznych producent dostarczył jedynie 43 po-jazdy.
Zakupione autobusy są całkowicie niskopodłogowe, klimatyzowane, z miejscem na wó-zek inwalidzki, wyposażone w rampę, system przyklęku, wewnętrzną i zewnętrzną elektro-niczną informację pasażerską z zapowiedziami głosowymi, GPS, system zliczania pasażerów (w 10 pojazdach elektrycznych), monitoring wewnętrzny i zewnętrzny z rejestracją obrazu, kasowniki oraz automat biletowy. Autobusy elektryczne dostosowane są do ładowania plug-in na terenie zajezdni oraz poprzez odwrócony pantograf na pętlach.
W ramach projektu zrealizowano także:
▪ przebudowę zajezdni autobusowej w Zielonej Górze przy ul. Chemicznej 8;
▪ budowę infrastruktury elektroenergetycznej i teletechnicznej wraz z przebudową 11 pętli autobusowych i dostawą stacji ładowania autobusów;
▪ rozbudowę systemu informacji pasażerskiej w czasie rzeczywistym i systemu zarządzania flotą pojazdów;
▪ budowę Centrum Przesiadkowego i zadaszenia peronów dworca głównego PKP;
▪ przebudowę wiaduktu pod torami kolejowymi w ciągu ul. Batorego w Zielonej Górze.
Przebudowa zajezdni objęła budowę hali obsługi codziennej i warsztatowej taboru MZK wraz z częścią socjalną i wiaty postojowej dla autobusów, przebudowę dyspozytorni w bu-dynku administracyjnym na centrum monitoringu i nadzoru, przebudowę stacji paliw, przebu-dowę układu komunikacyjnego zajezdni i dostosowanie infrastruktury oraz wykonanie innych niezbędnych prac.
W ramach prac na obszarze zajezdni zainstalowano 25 dwustanowiskowych stacji łado-wania wolnego, po 80 kW każda, a także utworzono rezerwę zasilania dla kolejnych 10
stano-Miasto realizuje także projekt inwestycyjny ze wsparciem finansowym środkami pomo-cowymi Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, Dzia-łanie 6.1, pn. „Elektryfikacja linii komunikacji miejskiej w Zielonej Górze”.
W ramach tego projektu przewiduje się zakup 12 następnych pojazdów zeroemisyjnych, 8 szt. klasy maxi i 4 szt. klasy mega, dostosowanych do ładowania szybkiego poprzez złącze pantografowe oraz podczas postoju na terenie zajezdni poprzez złącze plug-in.
Autobusy będą całkowicie niskopodłogowe, klimatyzowane, z miejscem na wózek inwa-lidzki, wyposażone w rampę, system przyklęku, wewnętrzną i zewnętrzną elektroniczną infor-mację pasażerską z zapowiedziami głosowymi, GPS, system zliczania pasażerów, monitoring wewnętrzny i zewnętrzny z rejestracją obrazu, kasowniki oraz automat biletowy. Autobusy będą wyposażone w baterie trakcyjne pozwalające na przejazd co najmniej 70 km w pełni obciążonych pojazdów, bez ładowania baterii, w warunkach SORT-2, o pojemności nie mniej-szej jednak niż 110 kWh dla autobusów klasy maxi i 170 kWh dla autobusów klasy mega.
Projekt obejmuje ponadto inwestycje towarzyszące:
▪ budowę pętli autobusowej na Osiedlu Mazurskim z instalacją dwustanowiskowej stacji ła-dowania szybkiego o mocy 800 kW, wraz z przebudową i budową ul. Giżyckiej;
▪ rozbudowę infrastruktury ładowania autobusów elektrycznych na pętlach przy ul. Zawadz-kiego „Zośki” i ul. Botanicznej, poprzez zwiększenie mocy ładowania o 200 kW, odpowied-nio do 800 i 600 kW;
▪ zakup i montaż na terenie zajezdni autobusowej przy ul. Chemicznej 8 dwóch dwustano-wiskowych stacji ładowania o mocy 60-120 kW oraz mobilnej stacji ładowania o mocy 20 kW.
Wszystkie wymienione pojazdy zostaną wydzierżawione MZK sp. z o.o. i będą na co dzień eksploatowane na liniach komunikacji miejskiej.
Zakupione pojazdy zastąpią najstarsze i najbardziej wyeksploatowane autobusy klasy maxi z napędami spełniającymi normy czystości spalin EURO III oraz część najstarszych auto-busów klasy mega.
Miasto rozważa także zakup kolejnej partii autobusów zeroemisyjnych w 2026 r., zastę-pując ostatnie eksploatowane autobusy spalinowe klasy maxi oraz część najstarszych autobu-sów spalinowych klasy mega. Miasto rozważa udział w przyszłych naborach konkursowych na dofinansowanie zakupu autobusów zeroemisyjnych wraz z infrastrukturą zasilającą – ze środ-ków krajowych oraz unijnych, w tym w ramach nowego horyzontu finansowania 2021-2027.
Nie wyklucza się udziału w takich naborach także MZK sp. z o.o., jeśli będą takie możliwości,
Miasto, w ramach posiadanych możliwości finansowych, niezależnie od wybranego wa-riantu odtwarzania floty, dokonywać będzie sukcesywnej odnowy pozostałego posiadanego taboru zasilanego olejem napędowym – wycofując systematycznie pojazdy najbardziej wyeks-ploatowane.