Podróż to zmiana miejsca na inne, bardziej odległe. Można podróżować pieszo, jak Marek Kamiński zdobywając bieguny, lub środkiem komunikacji, jak Kazi‑
mierz Nowak na rowerze po Afryce, czy Halina i Stach Bujakowscy motocyklem do Chin. Dawniej podróżowano w celach praktycznych, handlowych i politycz‑
nych, a później także naukowych. Pielgrzymowano również do miejsc kultu re‑
ligijnego. W starożytności, a także w epoce odrodzenia podróżowano także dla przyjemności i poznania świata. Podróżnicy spisywali swoje przeżycia, opisywali przemierzane krainy i zwyczaje ludów je zamieszkujących. Zapisane wspomnie‑
nia i pamiętniki stanowiły dla współczesnych cenne źródło wiedzy o świecie.
Jednym z pierwszych podróżników, a przynajmniej najbardziej znanym, zmie‑
rzającym do poznania i opisania świata był Herodot. W okresie średniowiecza liczne podróże odbywali Arabowie i Maurowie, a także Europejczycy, w tym najsłynniejszy podróżnik tego okresu — Marco Polo. W epoce wielkich odkryć geograficznych (XV—XVI wiek) organizowano wyprawy zbrojne w odległe rejo‑
ny świata. W trakcie konkwist odkrywano i podbijano nowe ziemie. Najbardziej znane wyprawy do „odległych światów” odbyli: Vasco da Gama, Ferdynand Ma‑
gellan i Krzysztof Kolumb.
Współcześnie, gdy pęd do poznawania świata i rozwój komunikacji sprawi‑
ły, że podróżnik stał się pasażerem, zamiast bagażu wystarczy karta kredytowa.
6 d. micHułKa: Wielcy odkrywcy i wielcy naukowcy…, s. 265.
Możliwości sprzętowe, nawigacyjne i technologiczne pozwalają podróżnikom na podejmowanie coraz bardziej ekstremalnych wyzwań i organizowanie wypraw w nieliczne już, nieznane lub niezdobyte rejony świata. Modne stało się podró‑
żowanie śladami dawnych podróżników i eksploatatorów, przemierzanie świata pieszo lub sposobami alternatywnymi do popularnych w danym rejonie i wyzna‑
czanie nowych ścieżek i tras w miejscach już zdobytych. Podróżowanie i prze‑
mieszczanie się stało się czymś oczywistym i powszechnym. Atlasy, przewodniki, mapy, reportaże z wypraw, pamiętniki i wspomnienia, a także biografie podróż‑
ników wypełniły półki księgarń i pojawiły się w ofercie większości wydawnictw, także dla dzieci i młodzieży.
Publikacje przeznaczone dla młodego odbiorcy — podróżnika i tropiciela — są dostosowane do jego możliwości percepcyjnych. Napisane zostały językiem odpowiednim dla danych grup wiekowych, a ich autorzy posługują się znanymi czytelnikom pojęciami lub wprowadzają nowe, tłumacząc ich znaczenia. Barwne opisy przygód, miejsc, ludzi, potraw, ubiorów i zwierząt sprawiają, że odbiorca, czytając, otrzymuje namiastkę podróży, a przy okazji zdobywa informacje na temat różnorodności świata. Dla młodego adresata dużym walorem tego typu publikacji są zamieszczone w nich ciekawostki. Liczne zdjęcia, mapy, ilustracje, wkładki i zagadki są uzupełnieniem bogatych w informacje edycji.
Do najbardziej rozpoznawalnych wydawnictw oferujących książki dotyczą‑
ce podróżowania, poznawania świata i edukacji etnograficzno ‑geograficzno‑
‑przyrodniczej, adresowane do młodego czytelnika, należy wydawnictwo Natio‑
nal Geographic. Wydawnictwo, które od wielu lat znane jest na całym świecie z propagowania idei podróżowania, pokazywania piękna przyrody i różnorod‑
ności kultur. Serie wydawnicze National Geographic dla młodego odbiorcy to:
Nela Mała Reporterka, Dzieciaki Świata, Zwierzęta Świata i Mali Podróżnicy w Wielkim Świecie. Charakterystyczną i wyróżniającą cechą, hołdującą najlep‑
szym tradycjom wydawnictwa National Geographic, są znakomite jakościowo fotografie, pokazujące detale i realia życia codziennego ludzi i zwierząt, a także ujęcia pejzażowe ukazujące piękno miejsc oraz dzikość natury.
Bohaterką i autorką książek o Neli jest dziewczynka, mała reporterka, która opowiada o przygodach, które przeżyła, zwiedzając różne zakątki świata. O sobie pisze:
Cześć, nazywam się Nela i mam osiem lat. Gdy miałam pięć lat, zaczęłam podróżować po świecie i nagrywać filmy. Moim idolem jest Steve Irwin i pragnę zostać prezenterką podróżniczką. Byłam w wielu ciekawych krajach na różnych kontynentach. Na przykład w Afryce zwiedziłam Etiopię, Zanzi‑
bar, Tanzanię i Kenię. W Azji — Tajlandię, Kambodżę, Malezję, Indonezję i Filipiny. W Ameryce Południowej — Peru, Boliwię i Chile (czytaj: Czile).
Zapraszam Cię w niezapomnianą podróż. Opowiem o pięknych miejscach, które poznałam, i o fascynujących zwierzętach, które zobaczyłam. Świat jest
cudowny i możesz oczami wyobraźni podróżować ze mną oraz przeżywać wspaniałe przygody! Nela7.
W książkach: 10 niesamowitych przygód Neli (2014), Nela na trzech kontynen-tach. Podróże w nieznane (2014), Nela i tajemnice świata (2015), Nela na tropie przygód (2015) i Śladami Neli przez dżunglę, morza i oceany (2016) opowiada o swoich egzotycznych przygodach w: Tajlandii, Chile, Boliwii, Zanzibarze, Ke‑
nii, Indonezji, Etiopii, Tanzanii, Kostaryce, Peru, Wietnamie, Kambodży, Male‑
zji, Filipinach, Sri Lance, Panamie, Birmie, Japonii i na Mauritiusie. Za każdym razem w bezpośredni sposób zwraca się do czytelnika:
Cieszę się, że czytasz tę książkę. To oznacza, że chcesz się dużo nauczyć, a wiedza dla podróżnika to podstawa. W swoim pokoju mam całą szafę ksią‑
żek o zwierzętach, roślinach i miejscach, gdzie byłam lub do których chcia‑
łabym kiedyś pojechać. Mam też na ścianie ogromną mapę świata. Uczę się języka angielskiego, aby móc się porozumieć z ludźmi z różnych krajów8. O podróżach i podróżowaniu pisze jak o niesamowitej przygodzie, „odkry‑
waniu skarbów”. Uwielbia poznawać nowe miejsca, ludzi, zwierzęta i przyrodę9. Podkreśla, że jej książki są przeznaczone dla „prawdziwych podróżników i poszu‑
kiwaczy przygód” — w ten właśnie sposób dokonuje charakterystyki odbiorcy:
Super, że znowu się spotykamy! Ty i ja jesteśmy już prawdziwymi podróż‑
nikami i poszukiwaczami przygód! W tej książce też będziemy razem prze‑
żywać superprzygody i odkrywać tajemnice świata. Bo świat jest po to, żeby dowiedzieć się o nim jak najwięcej! W tej książce zabiorę cię do Peru, Boliwii, Wietnamu, na Mauritius, do doliny Omo w Etiopii, do Tajlandii i na Kostarykę… A niektóre przygody będą z dreszczykiem… Bo będą straszne i tajemnicze. Mam nadzieję, że nie będziesz się bać… Chociaż ja się trochę bałam10.
Książki wydane zostały w interesującej formie, na dobrej jakości papierze, wzbogacone licznymi wielobarwnymi zdjęciami, rysunkami i kolorowymi dodat‑
kami11. Dbałość o szatę graficzną, przemyślany układ zdjęć i odpowiedni sposób łamania tekstu sprzyjają dobremu odbiorowi informacji i są atutem serii. W każ‑
7 neLa: 10 niesamowitych przygód Neli. Warszawa 2014, s. 6.
8 Ibidem, s. 7.
9 neLa: Nela na trzech kontynentach. Podróże w nieznane. Warszawa 2014, s. 6.
10 neLa: Nela i tajemnice świata. Warszawa 2015, s. 6.
11 Oprócz książek w ofercie wydawnictwa National Geographic można znaleźć: Przygodni-ki, czyli kalendarze szkolne (Przygodnik 2015/2016: 365 dni dookoła świata z Nelą z 2015 roku i Przygodnik 2016/2017: 365 dni dookoła świata z Nelą z 2016 roku), a także Zabawy z Nelą, zbiory zadań i zagadek dla młodego podróżnika (Zabawy z Nelą. Kurs poszukiwacza przygód z 2015 roku, Zabawy z Nelą. Zostań super odkrywcą i Zabawy z Nelą. Tajemnice i zagadki z 2016 roku).
dej z książek zamieszczono krótki opis danego kraju, miejsca, gdzie przygoda się wydarzyła, a także informacje i ciekawostki o zwierzętach i roślinach. Dołączono też porady dotyczące tego, jak należy się przygotowywać do wyjazdów i co ze sobą zabrać, co jest przydatne w podróży. Prostym i zrozumiałym językiem mło‑
dziutka dziennikarka Nela opisuje miejsca swojego pobytu:
Zanim dojechałam do Boliwii, nie mogłam sobie wyobrazić pustyni solnej.
Pustynia kojarzyła mi się zawsze z piachem, a tobie? W rzeczywistości pu‑
stynia oznacza po prostu puste miejsce. Sama nazwa to mówi: PUSTY ‑NIA.
Słyszysz to, prawda? Jest to więc jakiś duży, bardzo duży pusty teren. Ale niekoniecznie z piachu. Są oczywiście pustynie piaskowe, i o nich najczęściej się mówi. Istnieją jednak również pustynie kamienne, no i oczywiście solne, chociaż one występują na świecie rzadziej niż pozostałe. Jadę więc zwiedzać ten cud natury. Mam nadzieję, że wybierzesz się ze mną…12.
Reporterka za pomocą ciekawostek przyciąga uwagę czytelnika, np. opisując różowe delfiny żyjące w rzekach Ameryki Południowej, zwraca uwagę, że nie zawsze są one całe różowe, mogą mieć szare plamki czy kropki, a gdy rzeki wy‑
lewają, można je zaobserwować na zalanych terenach13.
W książkach Neli w prosty sposób tłumaczone są trudniejsze lub mniej zrozu‑
miałe wyrazy, np. echolokacja to sposób określania odległości przedmiotów przez niektóre zwierzęta, nietoperze czy delfiny, za pomocą dźwięków14.
Pojawiają się też słowa w innych językach, opatrzone tłumaczeniem, co może służyć nauce języków obcych, np. angielskiego:
— What’s your name? (Jak masz na imię?) — zapytał mnie właściciel słonia.
— Nela — odpowiedziałam.
— And how old are you? (A ile masz lat?) — zapytał.
— I’m eight (Mam osiem lat) — odparłam.
— OK, come here (OK, podejdź tutaj) — wskazał na grzbiet najwięk‑
szego ze wszystkich słoni stojących przy platformie15.
W tekście często pojawiają się dialogi, a dodatkowym sposobem na wyrażanie emocji jest zastosowanie emotikonów.
Dzieciaki Świata to seria, w której czytelnik może poznać prawdziwe historie dzieci żyjących w różnych, egzotycznych częściach świata. Poprzez poznawanie obcych kultur, obyczajów i sposobów życia ma się uczyć tolerancji i empatii.
Autorką cyklu jest Martyna Wojciechowska, znana podróżniczka, która zebrała
12 neLa: 10 niesamowitych przygód Neli…, s. 98.
13 Ibidem, s. 163.
14 Ibidem, s. 149.
15 Ibidem, s. 16.
historie dzieci o miejscach ich życia, obyczajach, troskach i radościach. W serii ukazały się w 2014 roku: Mali, dziewczyna która chciała zostać żyrafą; Matina, żywa boginka z Nepalu; Lien Lotos z zatoki Long; Membratu, wesoły pucybut z Etiopii i Zuzu, mały pasterz z plemienia Himba.
Zwierzaki Świata to seria opowiadań Martyny Wojciechowskiej o zwierzętach i ich losie, mająca uwrażliwić czytelnika na zmiany zachodzące w przyrodzie oraz zachęcić do podejmowania inicjatyw ekologicznych i dbałości o środowisko.
W książkach, oprócz zdjęć, zamieszczono również pomysły na gry i zabawy, cie‑
kawostki o zwierzętach i wskazówki psychologa dziecięcego, dotyczące rozmów z dziećmi na trudne tematy. W serii ukazały się: Carlito, mrówkojad z Wenezueli;
Jessica, hipopotam który kocha cały świat; Fusi, dzielny słonik z Kenii; Happy, szczęśliwy orangutan z Borneo i Balgir, biały szczur z Indii.
Ciekawą serią książek jest cykl Mali Podróżnicy w Wielkim Świecie. Jego autorami są Anna i Krzysztof Kobusowie, dziennikarze i fotografowie, którzy podróżują razem z dziećmi, dwoma synami, a następnie w przewodnikach opisują przeżywane przygody. Piszą o egzotycznych krajach i trudach podróży z perspek‑
tywy rodziców i ich doświadczeń w podróżowaniu z dziećmi. W przewodnikach można znaleźć opisy miejsc i historii z nimi związanych, mogących zaintereso‑
wać czytelnika niezależnie od wieku, zdjęcia, informacje praktyczne i porady.
Atutem jest kieszonkowy format i mała objętość (około 100 stron) — wygodne w podróży. Anna i Krzysztof Kobusowie uczą swoje dzieci poszanowania dla wszystkich żyjących stworzeń. Rodzice małych dzieci mogą tam znaleźć inspi‑
racje i podpowiedzi, wskazówki przydatne w trakcie podróży po danym kraju.
W 2012 roku w serii ukazały się przewodniki po Szwecji, Tunezji, Bali, Holandii, Turcji, Egipcie i Chorwacji, a także Polsce.
Anna i Krzysztof Kobusowie są również autorami serii Podróżowniki, opu‑
blikowanej przez Wydawnictwo MAC Edukacja. Podróżowniki to seria książek będąca połączeniem przewodnika i kreatywnego pamiętnika. W serii ukazały się w 2015 roku: Turcja, Chorwacja, Wybrzeże Polski, Egipt, Warmia i Mazury, Tatry i Pieniny, a w 2016 roku16: Karkonosze i Kotlina Kłodzka, Grecja i Włochy. Każda książka zawiera opisy najważniejszych atrakcji, ciekawostki kulturowe i geogra‑
ficzne, opowieści o zwierzętach i roślinach, nalepki, grę planszową związaną z historią kraju, karty memo, tangramy, mini ‑słowniczek, zagadki i zadania oraz miejsca na własną twórczość. Dzięki proponowanym zadaniom dzieci lepiej po‑
znają odwiedzane miejsca, wiele się uczą o otaczającym je świecie, a „podróżow‑
nik” pozostaje pamiątką z wyjazdu.
Przewodniki dla młodego odbiorcy publikują także inne wydawnictwa. Wy‑
dawnictwo Dwie Siostry w swojej ofercie posiada: .PL: Przewodnik po Polsce dla dzieci (2011), serię Oto Jest… autorstwa Miroslava Šaška o miastach świata,
16 Dodatkowo w ofercie wydawnictwa MAC Edukacja w 2016 roku dostępny był Podróżownik, pamiętnik z miejscem do notowania, rysowania, rozwiązywania zadań i wklejania pamiątek.
zilustrowaną w stylu retro przez autora, w której ukazały się Paryż (2013), Lon-dyn (2014), Rzym (2014) i Nowy Jork (2015); a także serię Świat dla Dociekli‑
wych prezentującą kulturę różnych krajów, w ramach której ukazały się: Mam-ma mia — Włochy dla dociekliwych (2015) autorstwa Moniki Utnik ‑Strugały z ilustracjami Anny Ładeckiej i Banzai — Japonia dla dociekliwych (2015) Zofii Fabjanowskiej ‑Micyk, ilustrowana przez Joannę Grochocką. W przygotowaniu jest kolejny tom: Chiny dla dociekliwych. Przewodniki publikuje również wydawnic‑
two ExpressMap. W serii Ilustrowane Przewodniki dla Młodych Podróżników au‑
torstwa Marty Spingardi ukazały się w 2012 roku: Kraków, Rzym, Londyn i Paryż, a w 2016 roku: Barcelona, Praga i Warszawa. Serię przewodników po Grecji, Włoszech i Francji, przeznaczoną dla dzieci, które wraz z rodzicami wyjeżdżają do tych krajów na wakacje, opublikowało Wydawnictwo Zielona Sowa. W serii uka‑
zały się w 2006 roku trzy przewodniki autorstwa Łukasza Dębskiego z ilustracja‑
mi Anny Kaszuby ‑Dębskiej: Włochy. Przewodnik dla dzieci; Grecja. Przewodnik dla dzieci i Francja, przewodnik dla dzieci. Wydawnictwo Arkady opublikowało przewodniki autorstwa Elizy Piotrowskiej: Wrocław. Zwiedzaj z nami krasnalami (2012) i Warszawa. Zwiedzanie i zabawa (2013), a Wydawnictwo Czarna Owieczka Poznajemy Polskę (2014) Izabeli Madei i Iwony Jędrzejewskiej.
.PL: Przewodnik po Polsce dla dzieci („Kropka pe el”) Andrzeja Paulukiewi‑
cza z ilustracjami Dominika Cymera i Rafała Szczepaniaka został opublikowany przez wydawnictwo Dwie Siostry w 2011 roku. W przewodniku zamieszczono około 250 stron ciekawych tekstów i wiele barwnych ilustracji. We wprowadze‑
niu zamieszczono tekst z informacjami o adresacie przewodnika i zawartości książki:
Poznaj najciekawsze miejsca w Polsce. „Kropka pe el” to przewodnik po 55 wyjątkowych, pięknych, ciekawych i ważnych miejscach z całej Polski — od morza do gór, od zachodu do wschodu. Przeczytasz tu ich opisy, poznasz ich historię, a także związane z nimi legendy i ciekawostki. Odnajdziesz je na zamieszczonej na końcu mapie i sprawdzisz, co ciekawego można zobaczyć w ich okolicy. Możesz szukać w tej książce pomysłów na rodzinne podróże, a później wziąć ją ze sobą w drogę. Na końcu każdego rozdziału zawarte są praktyczne informacje, które na pewno się wtedy przydadzą — pokaż je rodzicom! Ale możesz też czytać ten przewodnik jak każdą inną książ‑
kę. Znajdziesz w nim wiele ciekawych wiadomości nie tylko o wybranych miejscach, lecz także o niezwykłych dziejach naszego kraju. Warto czytać go razem z rodzicami albo dziadkami — na pewno niejedno Ci wyjaśnią albo dopowiedzą. W Polsce jest tak wiele niesamowitych miejsc, że w jednej książce nie da się zmieścić wszystkich. Trzeba było wybierać — i nie było to łatwe. Miejsca, o których tu przeczytasz, zostały wybrane tak, by pokazać po trochu wszystkiego, co w naszym kraju najciekawsze: skarby przyrody, sztuki i techniki, rzeczy piękne i zadziwiające, zabawne i zupełnie poważ‑
ne, ślady dalekiej przeszłości i to, co najbardziej nowoczesne. A gdy już
je poznasz, ruszaj na poszukiwanie następnych! Przyjemnej lektury i wielu niezapomnianych podróży! Do zobaczenia na szlaku!17
W przewodniku zamieszczono bogato ilustrowane rozdziały, mapki, praktycz‑
ne informacje, dane teleadresowe i adresy stron internetowych. Opisano ciekawe miejsca z całego kraju, które wybrane zostały z myślą o najmłodszych turystach.
W rozdziałach zamieszczono wiadomości o polskiej historii i przyrodzie, legendy i ciekawostki. Język jest zrozumiały dla dzieci, a trudniejsze wyrazy i zwroty są tłumaczone w prosty sposób. Tekst jest interesujący, nieskomplikowany, jego lektura nie wymaga pomocy i objaśnień rodziców, zawiera wiele ciekawostek mogących zainteresować także dorosłego czytelnika. Na końcu zamieszczono spis treści i indeks nazw geograficznych, co ułatwia wyszukiwanie informacji. Miejsca opisane w przewodniku to wybrane pomniki przyrody (np. Jaskinia Niedźwiedzia w Kletnie), Parki Narodowe (np. Słowiński Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy), miasta (np. Kazimierz Dolny, Sandomierz), interesujące miejsca (np.
Kopalnia Guido w Zabrzu, Fokarium w Helu), muzea (np. Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie, Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach), zamki (np. Zamek w Malborku, Zamek Krzyżtopór w Ujeździe) i budynki (np. Pałac Kultury i Nauki w Warszawie, Kaplica Czaszek w Kudowie ‑Zdroju). Każdy z roz‑
działów ma ciekawy i intrygujący tytuł, np.: Najmądrzejsze wesołe miasteczko (Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, woj. mazowieckie), Siedziba Dobrej Pani (Pałac w Kamieńcu Ząbkowickim, woj. dolnośląskie), Miejsce gdzie orzeł wypadł z butów (Wisła, woj. śląskie), Tajemniczy żydowski świat (Kazimierz — dzielnica Krakowa, woj. małopolskie), Połoniny, dzikie zwierzęta i zaginione wsie (Bieszczady, woj. podkarpackie).
Interesującą grupą publikacji są przewodniki dla dzieci wydawane z ini‑
cjatyw instytucji i fundacji, których celem jest promowanie miast i regionów oraz zachęcanie do lokalnej turystyki. Są to np.: Przewodnik dla dzieci. Szcze-cin (publikacja sfinansowana ze środków Miasta SzczeSzcze-cin, opublikowana przez Wydawnictwo Artmosphere w 2013 roku) i Powiat szydłowiecki — przewodnik dla dzieci (publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej, wydana na zlecenie Powiatu Szydłowieckiego przez Drukarnię PANZET Kielce w 2014 roku) autorstwa Anny Czerwińskiej ‑Rydel z ilustracjami Katarzyny Boguckiej;
Odkryj Łódź. Bardzo twórcza książka o niezwykłym mieście autorstwa Karoliny Kołodziej (opublikowana przez Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO we współpracy z Wydziałem Kultury Urzędu Miasta Łodzi w 2013 roku); TVP abc.
Zwiedzanie na bocianie. Polska dla dzieci Julii Śniarowskiej (publikacja Wy‑
dawnictwa Centrum Edukacji we współpracy z Telewizją Polską z 2015 roku);
W góry! (publikacja Wydawnictwa Dwie Siostry przygotowana we współpracy z Tatrzańskim Parkiem Narodowym w 2016 roku).
17 a. pauLuKiewicz: .PL: Przewodnik po Polsce dla dzieci. Warszawa 2011, s. 4—5.
W Przewodniku dla dzieci. Szczecin Anny Czerwińskiej ‑Rydel z ilustracjami Katarzyny Boguckiej wykorzystano formę dialogu prowadzonego przez dzieci w trakcie spacerów po Szczecinie. Tym sposobem przedstawiono historię mia‑
sta, najważniejsze oraz najbardziej znane miejsca. Wprowadzono także elementy historii sztuki i informacje o znanych mieszkańcach i twórcach pochodzących z tego miasta. Opisano miejsca wyjątkowe ze względu na przyrodę (Dolina Sied‑
miu Młynów — trasa rowerowa) i umożliwiające miłe spędzenie czasu w Szcze‑
cinie (kąpielisko i Jezioro Głębokie). Bohaterami są Jakub i Ingrid:
Cześć! Jestem JAKUB. Koledzy mówią na mnie oczywiście Kuba. Miesz‑
kam w Szczecinie, w tym mieście się urodziłem, tu chodzę do szkoły, tutaj mam prawie całą moją rodzinę i większość przyjaciół. Lubię moje miasto i znam tu każdy kąt. Mama nawet czasem mówi, że mógłbym oprowadzać wycieczki po Szczecinie. To jest INGRID. Moja koleżanka, która mieszka w Oslo, w Norwegii, ale jej tata jest Polakiem, więc Ingrid mówi po polsku.
Poznaliśmy się dawno temu, a właściwie to nasi rodzice się poznali, kiedy byli jeszcze studentami. Tata Ingrid, który też urodził się w Szczecinie, dużo opowiadał jej o tym, że to piękne i ciekawe miasto. Postanowiła przekonać się sama, czy tak rzeczywiście jest, i przyjechała do nas na wakacje, a właś‑
ciwie przypłynęła promem — bo do Polski z Norwegii i z powrotem pływa mnóstwo promów. Ingrid będzie tu dziesięć dni. Ustaliliśmy, że pokażę jej wszystkie najważniejsze miejsca w moim mieście. Mam nadzieję, że będzie jej się podobało! Jeśli chcecie, to możecie dołączyć do naszej wycieczki.
Zapraszamy!!!18.
W przewodniku zamieszczono opis ośmiu tras z najciekawszymi miejscami, dzięki czemu młody turysta może zaplanować wycieczkę i zwiedzić najważniej‑
sze miejsca w Szczecinie, takie jak: Bulwar Piastowski, Wały Chrobrego, Zamek Książąt Pomorskich, Baszta Siedmiu Płaszczy, Brama Królewska, Katedra św. Ja‑
kuba, Aleja Fontann, Różanka (czyli ogród różany w Szczecinie), Planetarium, Galeria rzeźby afrykańskiej czy Teatr Lalek Pleciuga.
Innym rodzajem przewodników są przewodniki po świecie przyrody. Najbar‑
dziej znanym tropicielem przyrody w Polsce jest Adam Wajrak, który od ponad 20 lat zajmuje się „podglądaniem” roślin i zwierząt. Jest on autorem książek:
Zwierzaki Wajraka, To zwierzę mnie bierze, Kuna za kaloryferem, Wilki i cyklu Przewodników dla Prawdziwych Tropicieli. W swoich książkach i licznie publiko‑
wanych artykułach często zwraca uwagę na zagadnienia związane z ochroną śro‑
dowiska i poszanowaniem przyrody, a także na wpływ człowieka na środowisko.
Opisuje różnorodność i bogactwo świata flory i fauny, opowiada o zachowaniach konkretnych gatunków, a nawet poszczególnych zwierząt, z pasją — posługując się językiem zrozumiałym nawet dla najmłodszych — pisze o tym, co nas otacza.
18 a. czerwińsKa ‑rydeL: Przewodnik dla dzieci: Szczecin. Szczecin 2013, s. 2.
Przewodniki dla Prawdziwych Tropicieli to seria czterech książek poświę‑
conych przyrodzie zmieniającej się w kolejnych porach roku, to również kom‑
pletny przewodnik po świecie przyrody naszego kraju19. Rysunki we wszystkich częściach wykonał rysownik i ornitolog Michał Skakuj. Część z nich stanowi zabawny komentarz do sytuacji opisanych w tekście. Każdy z przewodników opublikowano w nietypowym formacie (kwadrat o boku 25 cm), a kolor okład‑
ki nawiązuje do kolejnych pór roku: wiosna — zielony, lato — żółty, jesień
— czerwony i zima — niebieski. Za każdym razem zmienia się także rysunek tropiciela. We wszystkich tomach na początku zamieszczono kilka słów autora na temat danej pory roku:
Wiosna — magia, która ginie na naszych oczach. Nie znajdziecie drugiej pory roku tak różnorodnej jak wiosna. To dobry czas, by tropić ptaki, ssa‑
ki i płazy. Wiosna to szalenie smakowita pora dla prawdziwych tropicieli.
[…] Bądźcie uważni, bo wiosenne cuda mogą trwać tylko chwilę. Również dlatego, że wiele z nich, szczególnie tych związanych z terenami podmo‑
kłymi, zostało zniszczonych i dziś ich marne resztki znikają na naszych oczach. Nie ma więc co czekać! Ruszajcie na poszukiwanie wiosennej magii w przyrodzie!20.
Adam Wajrak prowadzi swoich czytelników po śladach zwierząt do miejsc,
Adam Wajrak prowadzi swoich czytelników po śladach zwierząt do miejsc,