DZIAŁ III. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ISTNIEJĄCEGO ZAGOSPODAROWANIA
14. KOMUNIKACJA I TRANSPORT
14.1. U KŁAD DROGOWY
Przez gminę Polkowice prowadzi międzynarodowy szlak komunikacyjny E-65 wiodący z północy Europy (Szwecja) na południe (Grecja). W granicach kraju szlak ten stanowi droga krajowa nr 3 relacji Świnoujście-Zielona Góra-Legnica-Jakuszyce (granica państwa). Droga krajowa nr 3 prowadzi przez gminę Polkowice na kierunku północny-zachód – południowy-wschód, przecinając miasto Polkowice. Droga ta jest drogą dwujezdniową. Stan nawierzchni jezdni na obu kierunkach jest w większości dobry. Niezadowalający stan nawierzchni mają odcinki drogi położne w północnej części miasta Polkowice. Zaleca się dla nich wzmocnienie nawierzchni.
Wzdłuż drogi krajowej nr 3 na terenie gminy Polkowice zlokalizowane są cztery ekrany akustyczne.
Na odcinkach trasy drogi krajowej nr 3 planuje się budowę drogi ekspresowej S-3, w ramach której mają być także zrealizowane obejścia drogowe większych miejscowości, w tym miasta Polkowice. Obejście miasta Polkowice ma być realizowane po wschodniej stronie miasta z węzłami w pobliżu miejscowości Kaźmierzów i Biedrzychowa. W ramach budowy tego odcinka drogi S-3 przewidziana jest budowa ekranów akustycznych dla terenów rekreacyjnych miasta Polkowice oraz wspomnianych powyżej miejscowości.
Podstawowy układ komunikacyjny uzupełnia droga wojewódzka nr 331 relacji:
Chocianów (DW328)-Polkowice-Tarnówek-Rynarcice (DW323). Droga ta jest prowadzona przez gminę Polkowice na kierunku wschód-zachód. Na terenie gminy Polkowice składa się z dwóch odcinków, które na terenie miasta Polkowice łączą się ze sobą za pośrednictwem odcinka drogi krajowej nr 3.
W związku z rozbudową obiektu unieszkodliwiana odpadów wydobywczych „Żelazny Most” wystąpiła konieczność likwidacji odcinka drogi wojewódzkiej nr 331 pomiędzy miejscowościami Tarnówek i Rudna. W 2010 r. wspomniany odcinek drogi został przekwalifikowany z kategorii drogi wojewódzkiej na odcinki powiatowe (na terenie gminy Polkowice) i gminne (na terenie pozostałych gmin). Na terenie gminy Polkowice odcinek drogi został przekazany w zarząd Powiatowi Polkowickiemu, a niebawem zostanie zlikwidowany dla umożliwienia realizacji nasypów dociążających obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych
„Żelazny Most”. Zapewnienie korzystnego powiązania drogowego pomiędzy drogą krajową nr 3 w rejonie Polkowic a przeprawą mostową na Odrze w rejonie miejscowości Ciechanów (pomiędzy gminami Rudna i Jemielno), wymaga realizacji nowego odcinka drogowego umożliwiającego
przejazd po północnej stronie obiektu unieszkodliwiana odpadów wydobywczych „Żelazny Most”.
W 2010 r. na drogach krajowych i wojewódzkich przeprowadzono tzw. Generalny Pomiar Ruchu (GPR). Na potrzeby tego badania drogi podzielono na odcinki. W granicach gminy Polkowice znalazły się 3 odcinki drogi krajowej nr 3 oraz 4 odcinki drogi wojewódzkiej nr 331:
1) fragment drogi krajowej nr 3 – odcinek relacji Potoczek-Polkowice (punkt pomiarowy zlokalizowany w okolicach Polkowic);
2) fragment drogi krajowej nr 3 – obwodnica Polkowic;
3) fragment drogi krajowej nr 3 – odcinek relacji Polkowice-Lubin (punkt pomiarowy zlokalizowany w okolicach Biedrzychowej);
4) fragment drogi wojewódzkiej nr 331 – odcinek relacji Chocianów-Polkowice;
5) fragment drogi wojewódzkiej nr 331 – odcinek relacji Polkowice – droga krajowa nr 3;
6) fragment drogi wojewódzkiej nr 331 – odcinek relacji Polkowice-Tarnówek;
7) fragment drogi wojewódzkiej nr 331 – odcinek relacji Tarnówek-Rynarcice.
Tabela 14.1.1. Średni dobowy ruch pojazdów samochodowych na drodze krajowej nr 3 i drodze wojewódzkiej nr 331 w Polkowicach (2010 r.)
nr
drogi opis odcinka
średni dobowy ruch - pojazdy ogółem motocykle samochody osobowe, mikrobusy lekkie samochody ciężarowe (dostawcze) samochody ciężarowe bez przyczepy samochody ciężarowe z przyczepą autobusy ciągniki rolnicze
3 Potoczek-Polkowice 19806 49 13806 1847 608 3219 264 13
3 Obwodnica Polkowic 17683 32 12158 1661 614 2992 218 8
3 Polkowice-Lubin 24101 41 17682 2120 731 3073 443 11
331 Chocianów-Polkowice (gr. miasta) 2694 24 2158 210 65 194 38 5
331 Polkowice (gr. miasta)-droga nr 3 6361 76 5478 254 127 248 172 6
331 Polkowice-Tarnówek 2926 32 2452 149 123 50 108 12
331 Tarnówek-Rynarcice 346 9 288 18 8 3 12 8
źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Oddział Wrocław.
Biegnące przez gminę Polkowice drogi: krajowa i wojewódzka są wykorzystywane głównie przez samochody osobowe i mikrobusy. Ale ruch samochodów ciężarowych, w tym z przyczepami, szczególnie na drodze krajowej jest znaczący (sięga 20%) i w nierzadkich przypadkach przeładowania samochodów ciężarowych, powoduje przyspieszenie niszczenia nawierzchni.
Wyniki Pomiaru Ruchu z 2010 r. na odcinkach dróg: krajowej i wojewódzkiej, prowadzących przez obszar gminy Polkowice, przedstawia tabela 14.1.1. Wskazują one, że w 2010 roku najbardziej obciążona ruchem samochodowym była droga krajowa nr 3, na której najwięcej pojazdów zarejestrowano na odcinku pomiędzy Polkowicami i Lubinem. Średni dobowy ruch pojazdów
osobowych na wspomnianym odcinku drogi wyniósł 24101 pojazdów samochodowych. Wśród pojazdów największy udział miały samochody osobowe i mikrobusy. Wzmożony ruch pojazdów na tym odcinku wynika z istniejących zależności funkcjonalnych pomiędzy tymi dwoma ośrodkami miejskimi.
Zdecydowanie niższe było obciążenie biegnącej przez gminę Polkowice drogi wojewódzkiej nr 331, choć znaczny ruch pojazdów zarejestrowano na odcinku: Polkowice (granica miasta)-droga nr 3 (6361 pojazdów na dobę). Ten krótki, miejski odcinek drogi wojewódzkiej przenosi ruch o znacznym natężeniu, zapewniając powiązanie ze zlokalizowanymi w zachodniej i południowo-zachodniej części miasta strefami aktywności gospodarczej. Najmniejsze natężenie ruchu zarejestrowano na odcinku drogi wojewódzkiej nr 331 pomiędzy Tarnówkiem i Rynarcicami (346 pojazdów na dobę). Odcinek ten stanowi połączenie gminy Polkowice z gminą Rudna po południowej stronie obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych „Żelazny Most”.
Należy się spodziewać, że realizowane obecnie oraz planowane inwestycje drogowe w Polkowicach i regionie wpłyną na zmiany natężenia ruchu na drogach krajowych i wojewódzkich.
Najważniejszymi czynniki mogącymi mieć wpływ na zmiany natężenia ruchu są:
1) uruchomienie mostu na Odrze w okolicach miejscowości Ciechanów w ciągu drogi wojewódzkiej nr 323;
2) budowa odcinka drogi ekspresowej S-3 relacji Zielona Góra – Legnica wraz z realizacją wschodniego obejścia miasta Polkowice oraz węzłów w okolicach Kaźmierzowa i Biedrzychowej.
Ponadto w związku z planowaną rozbudową obiektu unieszkodliwiania odpadów wydobywczych „Żelazny Most” i likwidacją odcinka drogi wojewódzkiej nr 331, o dość dobrych parametrach technicznych, przebiegającego u podnóża północnych zapór obiektu, nastąpiło osłabienie struktury układu drogowego. Badania pomiaru ruchu wykonane w roku 2005 r. (tabela 14.1.2.), kiedy wykorzystywany był zlikwidowany odcinek drogi wojewódzkiej nr 331 pomiędzy miejscowościami Tarnówek i Rudna, wykazują, że trasa ta nie była nadmiernie obciążona, jednakże przenosiła dość spory ruch – na poziomie około 800 pojazdów na dobę.
Można się spodziewać, że uruchomienie przeprawy mostowej na Odrze w okolicach miejscowości Ciechanów spowodowałoby wzrost natężenia ruchu na zlikwidowanym odcinku drogi wojewódzkiej oraz wzrost jego znaczenia w regionie.
Istnieje wobec tego potrzeba realizacji dobrego powiązania relacji wschód – zachód, wiążącego węzeł Kaźmierzów w gminie Polkowice z mostem w Ciechanowie, na granicy gminy Rudna. Taka droga przejmie rolę północnej ramy komunikacyjnej na północnym przedpolu obiektu
unieszkodliwiania odpadów wydobywczych „Żelazny Most”.
Budowa wschodniego obejścia miasta Polkowice na trasie obecnej drogi krajowej nr 3 może przyczynić się do odciążenia obecnie intensywnie wykorzystywanego odcinka miejskiego tej drogi.
Jednakże ze względu na położenie w zachodniej i południowo-zachodniej części miasta istotnych w skali regionu obszarów aktywności gospodarczej, generujących wzmożony ruch komunikacyjny, można się spodziewać, że miejski odcinek drogi krajowej nr 3 będzie nadal dość intensywnie wykorzystywany w ruchu po tej części miasta. Dlatego dla ograniczenia tego zjawiska należy stworzyć alternatywne powiązania tych obszarów aktywności gospodarczej z obecną drogą krajową nr 3, omijające centralne rejony miasta.
Tabela 14.1.2. Średni dobowy ruch pojazdów samochodowych na drodze krajowej nr 3 i drodze wojewódzkiej nr 331 w Polkowicach w latach 2005 i 2010 r.
nr
drogi opis odcinka 2005 2010
3 Potoczek-Polkowice 14556 19806
3 Obwodnica Polkowic 14025 17683
3 Polkowice-Lubin 20564 24101
331 Chocianów-Polkowice 1728 2694
331 Polkowice-droga nr 3 4372 6361
331 Polkowice-Tarnówek 2413 2926
331 Tarnówek-Rynarcice 459 346
331 Tarnówek-Rudna (odcinek zlikwidowany) 831 - źródło: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Oddział Wrocław.
Poza wspomnianą już powyżej drogą krajową i wojewódzką, istotnym elementem układu drogowego gminy są drogi powiatowe. Ich sieć składa się z 21 oddzielnie numerowanych odcinków, z czego trzy prowadzone są zarówno przez część miejską, jak i wiejską gminy (tabela 14.1.3.). Łączna długość dróg powiatowych na terenie gminy wynosi około 65 km. Drogi powiatowe w gminie Polkowice są szczególnie ważne dla ruchu lokalnego w części wiejskiej gminy, gdyż często stanowią jedyne trasy dla ruchu samochodowego zapewniające obsługę wielu wsi gminy. Jest to szczególnie istotne w sytuacji braku przygotowanych do przenoszenia ruchu samochodowego alternatywnych dróg gminnych w części wiejskiej gminy Polkowice.
Wszystkie drogi powiatowe mają nawierzchnię utwardzoną bitumiczną. Ich stan można w większości określić jako dobry lub zaledwie dostateczny. Nie ma dróg o stanie technicznym ocenionym niżej niż dostateczny.
Zgodnie z informacjami uzyskanymi od zarządcy dróg powiatowych, w najbliższym czasie planuje się przeprowadzenie następujących inwestycji drogowych na terenie gminy Polkowice:
1) Przebudowa skrzyżowania: droga powiatowa nr 1125D z drogą wojewódzką nr 331;
2) Przebudowa skrzyżowania: droga powiatowa nr 1166D – ul. Przemysłowa z drogą powiatową nr 1169D – ul. Polna w mieście Polkowice;
3) Przebudowa drogi powiatowej nr 1169D – ul. Polna w mieście Polkowice;
4) Przebudowa skrzyżowania: droga powiatowa nr 1164D – ul. Kopalniana z drogą powiatową nr 1168D – ul. Działkowa w mieście Polkowice;
5) Przebudowa dróg powiatowych nr 1135D i nr 1136D (chodniki, zatoka autobusowa, kanalizacja deszczowa) w miejscowości Żuków;
6) Przebudowa drogi powiatowej nr 1138D na odcinku: granica gminy – Nowa Wieś Lubińska;
7) Przebudowa wiaduktu w ciągu drogi powiatowej nr 1124D w km 2+025.
Pomiar ruchu prowadzony na wybranych drogach powiatowych powiatu polkowickiego wykazał, że najbardziej obciążonymi odcinkami są drogi nr: 1124D (relacji Polkowice-Jędrzychów) i 1125D (relacji Polkowice-Sieroszowice). Wzmożone natężeniu ruchu samochodowego na tych drogach związane jest z przemieszczaniem się mieszkańców obszarów wiejskich gminy Polkowice oraz mieszkańców miejscowości okolicznych gmin do kopalń i innych zakładów pracy.
Tabela 14.1.3. Średni dobowy ruch pojazdów samochodowych na drogach powiatowych w Polkowicach.
Numer drogi
Lokalizacja punktu pomiarowego
Średni dobowy ruch (liczba
pojazdów na dobę) Rok wykonania pomiarów
1125D brak informacji 2473 2000
1138D brak informacji 788 2000
1124D brak informacji 3849 2000
1135D Moskorzyn 183 2004
1135D Żuków 314 2004
1129D Trzebcz 1208 2004
1001D Grodowiec 258 2004
Tabela 14.1.2. Zestawienie dróg powiatowych.
Lp. Nr drogi Relacja Kilometraż Długość Stan nawierzchni
1. 1001D granica powiatu-Retków-Stara Rzeka-Grodowiec-droga nr 1127D 2+384 3+584 1,200 bardzo dobry
2. 1124D* Polkowice-Sobin-Jędrzychów 1+030 6+446 5,416 dostateczny
3. 1125D Polkowice-Sieroszowice-Kłębanowice-droga nr 12 0+000 4+000 4,000 dobry
4. 1127D Tarnówek-Rudna 24+455 29+435 4,980 bardzo dobry
5. 1129D Polkowice-Guzice-droga nr 1135D 1+250 5+414 4,164 dobry
6. 1135D Żuków-Moskorzyn-Kaźmierzów-Sucha Górna 0+000 9+386 9,386 dobry
7. 1136D Wilczyn-Świnino-Żuków-Komorniki-Tarnówek 3+850 8+891 5,041 dobry
8. 1138D Parchów-Jędrzychów-Szklary Górne 0+943 10+176 9,233 dostateczny
9. 1141D Trzebcz-Komorniki 0+000 2+9000 2,900 dobry
drogi zamiejskie razem: 46,320
10. 1124D Polkowice-granica miasta (Sobin-Jędrzychów) 1+030 2+545 1,515 dostateczny 11. 1125D Polkowice- granica miasta (Sieroszowice-Kłębanowice) 0+000 0+918 0,918 dobry 12. 1129D Polkowice-granica miasta (Trzebcz-Guzice) 1+250 1+620 0,370 dostateczny
13. 1156D od ul. Dąbrowskiego do drogi nr 331 0+000 1+622 1,622 dostateczny
14. 1160D ul. Dąbrowskiego 0+000 1+793 1,793 dostateczny
15. 1161D ul. Ogrodowa 0+000 0+420 0,420 dobry
16. 1162D ul. Kolejowa 0+000 0+923 0,923 dobry
17. 1163D ul. Kardynała B. Kominka 0+000 1+095 1,095 dobry
18. 1164D ul. Kopalniana 0+000 0+987 0,987 dostateczny
19. 1165D ul. Legnicka 0+000 0+837 0,837 dobry
20. 1166D ul. Przemysłowa 0+000 2+602 2,602 dostateczny
21. 1167D ul. 3-go Maja 0+000 1+345 1,345 dobry
22. 1168D ul. Działkowa 0+000 1+030 1,030 dostateczny
23. 1169D ul. Polna 0+000 1+250 1,250 dostateczny
24. 1170D ul. Wojska Polskiego 0+000 1+318 1,318 dostateczny
drogi miejskie razem: 18,025
OGÓŁEM GMINA POLKOWICE 64,345
źródło: Polkowicki Zarząd Dróg Powiatowych. * Pogrubioną czcionką wyróżniono odcinki dróg powiatowych przebiegających zarówno w części miejskiej jak i wiejskiej gminy.
Jak już wcześniej wspomniano, w części wiejskiej gminy nie występują drogi kategorii gminnej. Natomiast drogi gminne wyznaczone na terenie miasta pełnią istotną rolę w obsłudze ruchu samochodowego. Analizując sieć dróg gminnych w mieście Polkowice można przyjąć, iż jest ona dość bogata (gęsta). Ze względu na uwarunkowania jest ona lepiej rozwinięta w centralnej części miasta, a na pozostałym jego obszarze drogi gminne mają przeważnie charakter sięgaczowy.
Na drogach gminnych opiera się przede wszystkim lokalny ruch samochodowy. Natomiast ruch tranzytowy „przenoszą”: droga krajowa i wojewódzka oraz drogi powiatowe. Istotną rolę w funkcjonowaniu układu komunikacyjnego Polkowic pełnią obszary ruchu uspokojonego.
Brak występowania dróg kategorii gminnej w części wiejskiej gminy Polkowice można wiązać z faktem stosunkowo bogatej i dobrze rozwiniętej sieci dróg wyższej kategorii (powiatowe, wojewódzka, krajowa), zapewniających w większości dobre powiązania pomiędzy sąsiadującymi miejscowościami. Bezpośrednich powiązań drogowych brakuje natomiast pomiędzy miejscowościami Pieszkowice-Polkowice i Dąbrowa-Biedrzychowa. Warto dodać, że na terenach wiejskich występuje szereg dróg będących własnością gminy, którym nie nadano kategorii gminnej.
Stan dróg gminnych można określić w większości jako dobry, choć tylko nieco ponad połowa tych dróg pokryta jest nawierzchnią asfaltową. Siedem odcinków dróg gminnych jest obecnie nieprzejezdnych. Drogi nieprzejezdne znajdują się w obrębie nowo powstającego osiedla Polkowice Nowe. Często są to wyłącznie geodezyjnie wydzielone pasy drogowe. Zestawienie dróg kategorii gminnej zamieszczono w tabeli nr 14.1.4.
Tabela 14.1.4. Zestawienie dróg kategorii gminnej w mieście Polkowice.
L.p. Numer 5. 101085D ul. Skrzetuskiego (do ul. 3 Maja; bez przejazdu) asfaltowa dobry 6. 101086D ul. Krótka (od ul. 11 Lutego; bez przejazdu) kostka dobry 7. 101087D ul. Wołodyjowskiego (od ul. Głogowskiej; bez
przejazdu)
asfaltowa dobry
8. 101088D ul. Kmicica (od ul. Głogowskiej; bez przejazdu) asfaltowa dobry 9. 101089D ul. 11 Lutego (od ul. 3 Maja do ul. Głogowskiej) asfaltowa dobry 10. 101090D ul. Głogowska (od ul. Targowej do ul. 11 Lutego) asfaltowa dobry 11. 101091D ul. Targowa (od ul. 3 Maja do ul. Głogowskiej) asfaltowa dobry 12. 101092D ul. Zachodnia (od ul. Głogowskiej do ul. Młyńskiej) kostka granitowa dobry 13. 101093D ul. Młyńska (od ul. Kominka do ul. Ogrodowej) asfaltowa dobry 14. 101094D ul. Browarna (od ul. Dąbrowskiego do ul. Targowej) kostka betonowa dobry 15. 101095D ul. Słowiańska (od ul. Browarnej do ul. Górnej) kostka granitowa dobry
L.p. Numer 18. 101098D ul. Górników (od ul. Ratowników do ul. Kolejowej) asfaltowa dobry 19. 101099D ul. Lipowa (od ul. Kominka do ul. Miedzianej) asfaltowa dobry
23. 101103D ul. Bracka (od ul. Dąbrowskiego; bez przejazdu) kostka granitowa dobry 24. 101104D ul. Sucharskiego (od ul. Dąbrowskiego do ul.
26. 101108D ul. Topolowa (od ul. Dąbrowskiego do ul. Cisowej) asfaltowa dobry 27. 101109D ul. Wierzbowa (od ul. Topolowej do ul. Cisowej) asfaltowa dobry 28. 101110D ul. Cisowa (od ul. Wierzbowej do ul. Topolowej) asfaltowa dobry 29. 101111D ul. Fabryczna (od ul. Chocianowskiej; bez
31. 101113D ul. Słubicka (od ul. Borówkowej do ul. Jaskrowej) grunt rodzimy,
nawierzchnia z kostki 37. 101119D ul. Liliowa (od ul. Chocianowskiej do ul. Jana Pawła
II)
L.p. Numer
Na obszarze gminy Polkowice działa kilka zakładów naprawczych pojazdów oraz kilka stacji paliw. Większość z nich zlokalizowana jest w miejscowości Polkowice. Poza miastem, w Suchej Górnej, działa stacja paliw, a stacje obsługi pojazdów działają w miejscowościach:
Kaźmierzów i Sobin.
W części wiejskiej gminy Polkowice, z uwagi na małą liczbę usług o znaczeniu ponadgminnym, nie występują jak dotychczas większe problemy z parkowaniem samochodów.
Mniejsze parkingi zlokalizowane są przy świetlicach wiejskich i obiektach oświatowych. Garaże w większości występują jako funkcja towarzysząca zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej lub zagrodowej. Problemy parkowania pojawiają się natomiast w mieście Polkowice. Są one szczególnie zauważalne w okolicach rynku, gdzie w godzinach pracy urzędów występuje przepełnienie parkingów, oraz w okolicach większych osiedli zabudowy wielorodzinnej, niewyposażonych w wielostanowiskowe parkingi. Większe wydzielone parkingi zlokalizowane są w Polkowicach: na obszarach aktywności gospodarczej, przy dworcu autobusowym, markecie Tesco, wzdłuż niektórych ulic, przy ul. 3-go Maja i ul. Skalników (na około 230 miejsc postojowych) oraz w okolicach rynku (choć, jak wspomniano, ich pojemność jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb), w północno-wschodniej części miasta, a także pomiędzy cmentarzem komunalnym a osiedlem Gwarków (144 miejsca postojowe) oraz przy kościele w rejonie osiedla Gwarków (100 miejsc postojowych) służące między innymi mieszkańcom okolicznych osiedli zabudowy wielorodzinnej.
14.3. Komunikacja kolejowa.
Przez gminę Polkowice przebiega przemysłowa linia kolejowa KGHM Polska Miedź S.A., zarządzana przez spółkę Pol-Miedź Trans, eksploatowana wyłącznie w ruchu towarowym na potrzeby przemysłu miedziowego. Linia łączy zakłady i szyby kopalniane zlokalizowane w Lubinie, Polkowicach i Jerzmanowej. Posiada odgałęzienia, które na terenie Polkowic obsługują obiekty Zakładów Górniczych Polkowice i Rudna. Jest to linia jednotorowa, bez stacji i przystanków dla odprawy podróżnych. Na terenie gminy Polkowice linia ta nie jest zelektryfikowana. Spółka Pol-Miedź Trans posiada koncesję na przewóz osób na ww. linii.