3. Uwarunkowania rozwoju społeczno - gospodarczego
3.3. Warunki życia ludności 33
3.3.1. Infrastruktura społeczna
Infrastruktura społeczna jest elementem posiadającym duże znaczenie dla jakości życia mieszkańców gminy. Zapewnienie dostępu do niej jest jednym z najważniejszych zadań jednostek samorządu terytorialnego. Na infrastrukturę społeczną składają się instytucje oraz urządzenia zapewniające zaspokojenie potrzeb mieszkańców gminy w zakresie oświaty, opieki zdrowotnej, życia kulturalnego i społecznego, opieki socjalnej oraz sportu.
Szkolnictwo
Niski przyrost naturalny oraz postępujące corocznie zmniejszanie się liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, czyli 17 lat i mniej sprawiają, że zapotrzebowanie na usługi przedszkolne oraz usługi oświaty podstawowej i gimnazjalnej zmniejsza się na skutek spad- ku liczby dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym. Statystyki zmian zachodzących w ostatnich latach przedstawiono w tabeli 7:
Tabela 10. Zmiany liczby uczniów w różnych rodzajach szkół
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Najbardziej drastyczny spadek liczby uczniów zaobserwowano w grupie ogólnokształcącej i policealnej, znacznie też zmniejszyła się liczba uczniów szkół zawodowych. Spadek w grupie gimnazjalnej, spowodowany jest natomiast nie tylko spadkiem dzieci w ogóle, ale także wygaszaniem tego typu szkoł i powrotem do systemu 8 klasowej szkoły podstawowej, stąd też wzrost liczby uczniów w szkołach podstawowych w ostatnim roku poddanym analizie. Wzrost odnotowano również w kategorii szkolnictwa ponadmimnazjalnego zawodowego i artystycznego, to oznacza częstszy wybór techników i liceów profilowanych jako szkoł srednich.
Zmiany te związane są z jednej strony ze zmianami struktury wiekowej na przestrzeni ostatnich lat (falowania demograficznego), z drugiej natomiast z ofertą szkół zlokalizowanych poza terenem miasta. Dotyczy to zwłaszcza Samorządowej Szkoły Podstawowej im. Władysława Łokietka w Topoli Królewskiej, dokąd dowożeni są uczniowie również z terenu Łęczycy.
Na terenie miasta funkcjonują następujące podmioty prowadzące działalność oświatową:
- na poziomie przedszkolnym:
żłobek miejski (w przedszkolu Nr 2);
2 niepubliczne domy dziennej opieki dla dzieci;
4 miejskie przedszkola publiczne (Nr 1, Nr 2 i Nr 4 oraz przedszkole specjalne w Zespole Placówek Edukacyjno - Wychowawczych);
przedszkole niepubliczne Zgromadzenia Sióstr Urszulanek SJK im. św. Urszuli Ledóchowskiej;
- na poziomie podstawowym:
4 publiczne szkoły podstawowe (Nr 1, Nr 3 i Nr 4 oraz Szkoła Podstawowa nr 5 Specjalna w Zespole Placówek Edukacyjno - Wychowawczych);
- na poziomie licealnym i wyższym:
liceum ogólnokształcące;
zespół szkół ponadgimnazjalnych (liceum profilowane, liceum uzupełniające, technikum, technikum uzupełniające, szkoła zawodowa);
zespół szkół (liceum ogólnokształcące, liceum profilowane, technikum, liceum dla dorosłych);
ZDZ w Warszawie - Centrum Kształcenia w Kutnie, Ośrodek Kształcenia Zawodowego w Łęczycy;
Centrum Kształcenia Praktycznego w Łęczycy;
Zespół Placówek Edukacyjno - Wychowawczych (szkoła specjalna przysposabiająca do pracy, zasadnicza szkoła zawodowa specjalna);
- szkoły artystyczne:
państwowa szkoła muzyczna I i II stopnia.
Ochrona zdrowia i opieka zdrowotna
Na terenie miasta, według danych GUS, w 2013 r. funkcjonowało 19 placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, w tym 5 publicznych i 14 niepublicznych. Zmiany ich struktury w ostatnich latach przedstawiono w poniższej tabeli.
Tabela 11. Zmiany liczby placówek ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w Łęczycy w latach 2008 - 2017
Rodzaj
placówki 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
publiczne 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
niepubliczne 14 15 15 17 21 17 17 16 17 16
ogółem 15 16 16 18 22 18 18 17 18 17
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Trzon służby zdrowia stanowi Zespół Opieki Zdrowotnej - Szpital Powiatowy im. Świętej Faustyny Kowalskiej w Łęczycy, który jest jednym z większych i nowocześniejszych szpitali w regionie, ze specjalistyczną bazą zabiegowo - diagnostyczną. Ponadto w mieście działają:
Dom Pomocy Społecznej;
Zakład Opiekuńczo - Leczniczy w SI ”Tęcza”.
Na terenie miasta funkcjonowało w 2017 r. 8 aptek, czyli o jedną więcej niż w 2008 r., pomimo niewielkiego wzrostu liczby tego typu placówek, liczba mieszkańców przypadających na jedną aptekę spadła z 2 545 os. w 2008 r. do 1 782 os. w 2017 r., zatem dostępność leków znacząco się poprawiła.
Kultura
W mieście funkcjonują ważne instytucje kulturalne:
Dom Kultury w Łęczycy - wszechstronna instytucja prowadząca działalność z zakresu edukacji kulturalnej. Do najważniejszych przedsięwzięć kulturalnych DK należą: Osobowości, Przegląd Twórczości Seniora - Nutki złotej jesieni, Kiermasze świąteczne, Powiatowy Międzyszkolny Przegląd Piosenki "Żaczek", Otwarty Konkurs Taneczny "Mój jest ten kawałek podłogi", Turniej Wiedzy o Kulturze "Z kulturą na ty", Obchody Międzynarodowego Dnia Dziecka, Spotkania z Modą, Międzynarodowy Plener Malarski, Łęczyca w Barwach Jesieni, Powiatowe Konfrontacje Teatralne 0Szkół, Powiatowy Przegląd Teatrzyków Językowych, Przegląd Kolęd i Pastorałek "Nim zabłyśnie pierwsza gwiazdka". Prócz cykliczncyh imprez DK prowadzi szereg zajęć stałych, m.in. nauka języków obcych, plastyczne, ceramiczne, filmowe, wokalne, taneczne czy gry na instrumentach. Ponadto w DK działa Uniwerytet Trzeciego Wieku, Kombatancki Związek Dzieci Wojny oraz zespoły folklorystyczne (młodzieżowy i dla dorosłych) Łęczycanie, dla dzieeci Mali Łęczycanie, śpiewaczy Łęczycanka oraz Kapela Łęczycka.
Muzeum w Łęczycy - jego misją jest popularyzowanie historii ziemi Łęczyckiej, pełni funkcje reprezentacyjne, kulturalne i edukacyjne. Placówka swoje cele realizuje m.in. poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów na wystawach czasowych, organizowanie i prowadzenie działalności badawczej, popularyzatorskiej, edukacyjnej, kulturalnej, wydawniczej; zabezpieczanie i konserwację zbiorów, organizowanie lub współorganizowanie imprez kulturalnych. Sztandarową imprezą organizaowaną przez Muzeum jest Międzynarodowy Turniej Rycerski, organizowany już od dwudziestu lat na zamkowym dziedzińcu.
Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Łęczycy - wraz z oddziałem dla dzieci i filią Nr 4, jest nie tylko nowoczesną i funkcjonalną placówką kultury, ale także trwałą platformą międzykulturowych i międzypokoleniowych działań realizujących potrzeby intelektualne, emocjonalne i integracyjne. Oprócz standardowej działalności bibliotecznej, prowadzi szereg zajęć, kursów, warsztatów, wystaw, projekcji i innych akcji oraz imprez adresowanych do różnych grup wiekowych.
W Łęczycy działają również:
filia Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej im. T. Kotarbińskiego w Łodzi;
filia Państwowej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. K. Kurpińskiego w Kutnie;
oddział Archiwum Państwowego w Płocku;
kino „Górnik”.
Na terenie miasta funkcjonują następujące obiekty sportowe:
hala sportowa przy SP Nr 1;
stadion miejski przy ul. Kaliskiej;
korty tenisowe przy ul. Dworcowej;
boiska - Orliki 2012 przy SP nr 3, przy SP nr 4, przy LO.
W mieście działa szereg klubów sportowych:
Młodzieżowy Klub Lekkiej Atletyki Łęczyca;
Klub Sportowy Górnik Łęczyca (piłka nożna);
Klub Sportowy Hurtap (futsal);
Klub jeździecki Hurtap Łęczyca (długodystansowe wyścigi konne);
Miejski Międzyszkolny Klub Sportowy Lotnik Łęczyca (piłka siatkowa);
Miejski Młodzieżowy Klub Tenisowy.
Słabo rozwinięta baza sportowa służy w zasadzie tylko mieszkańcom, nie umożliwia organizowania regionalnych czy ogólnopolskich imprez sportowych.
Według danych GUS z 2018 roku w samym mieście znajdował się 1 całoroczny obiekt turystyczny zbiorowego zakwaterowania, dysponujący 19 miejscami noclegowymi, (jeszcze w 2016 r. były takie obiekty 2, z 31 miejscami). W mieście znajduje się ponadto 1 obiekt z 2 salami konferencyjnymi, mogący pomieścić łącznie 200 osób. Istniejącą bazę noclegową uznać należy więc za niewystarczającą do obsługi ruchu tury-stycznego oraz związanego z organizowanymi imprezami kulturalnymi i sportowymi.
Opieka socjalna
Zadania z zakresu opieki socjalnej i pomocy społecznej świadczy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łęczycy. W 2017 r. udział osób w gospodarstwach domowych korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem był dosyć wysoki i sięgnął 9,8%
(1 395 osób), przy średniej dla powiatu łęczyckiego na poziomie 7,5%.
Tabela 12. Zmiany liczby osób korzystających ze świadczeń socjalnych w Łęczycy w latach 2009 - 2017
Korzystający
z pomocy 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
gospodarstwa 916 917 890 882 926 932 803 877 710
osoby 2 132 2 024 1 986 1 898 1 999 1 942 1 609 1 719 1 395
% ogółu
mieszkańców 14,0 13,4 13,2 12,7 13,5 13,2 11,0 11,9 9,8 kwota świadczeń
[w tys. zł] 3 123 3 224 3 111 2 999 2 917 2 775 2 814 3 354 3 587 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Zauważyć należy jednak, że od 2009 r. liczba osób korzystających z pomocy znacznie zmalała (o 35%), wzrosły za to o 13% nakłady pieniężne na wypłatę świadczeń.
Miasto prowadzi ponadto ośrodki wsparcia dziennego:
Warsztat Terapii Zajęciowej działający w Spółdzielni Inwalidów "Tęcza" zajmuje się osobami niepełnosprawnymi. Naczelnym celem działań terapeutycznych jest stworzenie dla szans samorealizacji i możliwości integracji ze społecznością ludzi zdrowych;
Środowiskowy Dom Samopomocy - świadczy usługi dostosowane do poszczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi oraz niepełnosprawnych intelektualnie w szczególności rehabilitację leczniczą, społeczną, w miarę możliwości zawodową, usprawnianie poprzez zajęcia w pracowniach terapii zajęciowej, organizacje czasu wolnego, muzykoterapię, biblioterapię, promocję zdrowia psychicznego, optymalizację funkcjonowania we wszystkich płaszczyznach życia. Celem działania Środowiskowego Domu Samopomocy jest rehabilitacja zmierzająca do rozwoju ogólnego każdego uczestnika, poprawy zaradności osobistej i sprawności psychofizycznej oraz przystosowania do samodzielnego życia w środowisku naturalnym.
W mieście działa również Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wraz z Punktem Interwencji Kyzysowej. Głównym zadaniem placówki jest udzielanie specjalistycznej pomocy osobom uwikłanym w przemoc domową, a także osobom doświadczającym kryzysów z i innych niż przemoc powodów.
3.3.2. Mieszkalnictwo
W 2017 r. w Łęczycy znajdowało się 5 920 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej ponad 320 530 m2. W porównaniu z rokiem 2008, ich liczba wzrosła o nieco ponad 100, czyli wzrost sięgnął 1,7%. Z roku na rok liczba budynków mieszkalnych oddanych do użytkowania jest zmienna, trudno też zauważyć jakąś prawidłowość.
Wykres 7. Budynki mieszkalne oddane do użytkowania w Łęczycy w latach 2008 - 2017
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Wzrost liczby mieszkań w od 2008 roku nie jest wysoki, szybciej nowych mieszkań przybywało w gminach wiejskich Góra Św. Małgorzaty, Grabów, Łęczyca oraz Piatek. W tym samym okresie, średnia dynamika zmian dla powiatu była również wyższa od tej
obserwowanej w Łęczycy (por. tab. 10). Ruch budowlany na terenie miasta należy uznać za przeciętnie dynamiczny.
Tabela 13. Zmiany liczby mieszkań w powiecie łęczyckim w latach 2008 - 2017
Gmina Rok Dynamika,
2008 r. = 100
2008 2017
Daszyna 1 226 1 192 97,23
Góra Św. Małgorzaty 1 225 1 495 122,04
Grabów 2 004 2 146 107,09
Łęczyca - miasto 5 817 5 920 101,77
Łęczyca - obszar wiejski 2 292 2 343 102,23
Piątek 1 944 1 987 102,21
Świnice Warckie 1 295 1 256 96,99
Witonia 1 004 1 001 99,70
powiat łęczycki 16 807 17 340 103,17
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Warunki mieszkaniowe w gminie stale się polepszają. Dowodzi tego, zwiększająca się przeciętna liczba izb w mieszkaniach oraz ich przeciętna powierzchnia. Zmiany zachodzą powoli, jednakże ich tempo nie odbiega znacząco od pobliskich miast o podobnej gestości zaludnienia (por. tab. 11).
Jednocześnie występuje także duża rozbieżność pomiędzy standardem istniejącej zabudowy, zwłaszcza kilkudziesięcioletniej oraz nowymi domami, z których niektóre posiadają charakter podmiejski lub rezydencjonalny.
Tabela 14. Zmiany warunków mieszkaniowych w Łęczycy i najbliższych mia-stach o podobnej gęstości zaludnienia w latach 2007 - 2017
Miasto Rodzaj 2007 2009 2011 2013 2015 2017
Aleksandrów Łódzki
Ppu mieszkania [m2] 59,4 56,7 58,6 58,9 59,3 59,5 Pli w mieszkaniu 3,29 3,30 3,41 3,43 3,44 3,44 Kłodawa Ppu mieszkania [m2] 67,2 68,3 69,2 69,8 70,2 70,6 Pli w mieszkaniu 3,78 3,80 3,86 3,87 3,87 3,88 Koło Ppu mieszkania [m2] 62,0 62,5 62,8 63,1 63,5 63,6 Pli w mieszkaniu 3,69 3,70 3,72 3,73 3,73 3,74 Krośniewice Ppu mieszkania [m2] 56,4 56,7 58,6 58,9 59,3 59,5 Pli w mieszkaniu 3,29 3,30 3,41 3,43 3,44 3,44
Łęczyca Ppu mieszkania [m2] 52,4 52,8 53,3 53,7 53,9 54,1 Pli w mieszkaniu 3,21 3,22 3,24 3,25 3,25 3,26 Ozorków Ppu mieszkania [m2] 55,4 55,7 56,2 56,7 57,1 57,6 Pli w mieszkaniu 3,28 3,29 3,34 3,34 3,35 3,36 Ppu - Przeciętna powierzchnia użytkowa, Pli - Przeciętna liczba izb
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS
Analiza istniejącego zagospodarownia i wydawanych decyzji administracyjnych, wskazuje na wciąż wysoki poziom popytu na nowe tereny pod budownictwo jednorodzinne wolnostojące wśród mieszkańców miasta, przy czym na terenie miasta odnotowuje się równie wysoką podaż.
Problemem jest natomiast znaczna nadwyżka popytu nad podażą mieszkań w budownictwie wielorodzinnym. Brak inwestorów, niewielkie obszary możliwe do zabudowy takimi budynkami, a także ograniczone możliwości inwestycyjne miasta powodują utrzymujący się taki stan rzeczy.
3.3.3. Bezpieczeństwo publiczne
Bezpieczeństwo publiczne można przedstawić jako ogół warunków i instytucji chroniących państwo i obywateli przed zjawiskami groźnymi dla ładu prawnego.4 W skali gminy, na bezpieczeństwo publiczne składają się warunki i instytucje chroniące życie, zdrowie, mienie mieszkańców gminy oraz majątek gminy przed zjawiskami zagrażającymi ładowi prawnemu, a także przed zjawiskami mogącymi zakłócić normalne funkcjonowanie mieszkańców i gminy.
W wyniku przeprowadzonej analizy5 stwierdzono, że do najczęściej zgłaszanych przez mieszkańców miasta Łęczyca problemów z zakresu bezpieczeństwa publicznego należy łamanie przez uczestników ruchu drogowego przepisów (parkowanie w miejscach niedozwolonych, nadmierna prędkość) oraz akty wandalizmu, spożywanie alkoholu w miejscach niedozwolonych i grupowanie się małoletnich zagrożonych demoralizacją.
W 2018 r. w powiecie łęczyckim wszczęto 792 postępowania przygotowawcze z czego 118 dotyczyło miasta Łęczyca. Do głównych zagrożeń można zaliczyć zagrożenia:
komunikacyjne i w ruchu drogowym (w znacznej części wynika z przebiegu przez miasto DK nr 91), sfery społecznej tj. patologie społeczne (alkoholizm, przemoc w rodzinie i szkole, narkomania), bezdomność, brutalizacja zachowań młodzieży, demoralizacja i przestępczość nieletnich.
Poza tym, do potencjalnych zagrożeń występujących na terenie miasta należą niekorzystne zjawiska atmosferyczne: nadmierne opady śniegu (powodujące zaspy na szlakach komunikacyjnych, zakłócenia w pracy systemów energetycznych, systemów transportu), oblodzenia (możliwy jest wtedy wzrost liczby wypadków i kolizji drogowych oraz występowania złamań i potłuczeń wśród ludzi) ,silne mrozy (naruszające normalną pracę
4 Słownik języka polskiego PWN
5www.policja.pl
systemów energetycznych, komunikacyjnych i transportowych oraz łączności) a także awarie energetyczne.