• Nie Znaleziono Wyników

Wyjątkowe prezenty dla Prenumeratorów!

3.2.6.2. WERYFIKACJA NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZAŃ EWIDENCJONOWANYCH NA KONTACH:

221 „NALEŻNOŚCI Z TYTUŁU DOCHODÓW BUDŻETOWYCH” I 226 „DŁUGOTERMINOWE NALEŻNOŚCI BUDŻETOWE”

Na koncie 221 „Należności z tytułu dochodów budżetowych” jednostki budżetowe ewi-dencjonują należności z tytułu dochodów budżetowych, przy czym ewidencjonowane są na nim zarówno dochody publicznoprawne (podatki i opłaty), jak i cywilnoprawne (np. wpływy ze sprzedaży mienia, opłaty za użytkowanie wieczyste gruntów, czynsze

Wyjątkowe prezenty dla Prenumeratorów! Sprawdź –www.infor.pl/oferta

najmu i dzierżawy). Mimo nazwy konta „Należności z tytułu dochodów budżetowych”

konto to może wykazywać zarówno saldo po stronie Wn, jak i Ma – oznaczające stan należności jednostki (np. z tytułu podatków) lub zobowiązań jednostki (z tytułu nad-płat wniesionych np. przez podatników, które podlegają odpowiedniemu rozliczeniu lub zwrotowi).

Zasady weryfikacji należności i zobowiązań na tym koncie są takie same jak wszyst- kich należności i zobowiązań (art. 26 ust. 1 pkt 2 i 3 uor), z tym że większość inwenta-ryzuje się w drodze weryfikacji, ze względu na to, że są to należności i zobowiązania publicznoprawne albo od/wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospo- darczej ani tym bardziej ksiąg rachunkowych. W przypadku należności cywilnopraw-nych od kontrahentów prowadzących księgi rachunkowe obowiązuje uzgodnienie sald (tak jak w przypadku należności ewidencjonowanych na koncie 201).

Przy weryfikacji salda konta 221 stosuje się dokumenty ujęte w tabeli 14 – dla uła- twienia podano je w podziale na należności i zobowiązania publicznoprawne oraz przy-kładowe należności i zobowiązania cywilnoprawne osób fizycznych nieprowadzących ksiąg rachunkowych.

Tabela 14. Dokumenty stosowane przy weryfikacji sald szczegółowych konta 221

Rodzaj dokumentu Weryfikowane dane

1. Należności i zobowiązania publicznoprawne (podatkowe) Deklaracje podatkowe i ich korekty, decyzje wymiarowe,

decyzje określające wysokość zobowiązań podatkowych podatników i zobowiązań inkasentów z tytułu podatków pobranych i nieodprowadzonych do budżetu

Czy wielkości należności bieżących, zaległości i nadpłat fi-gurujących w księgach są zgodne z wydanymi decyzjami i postanowieniami?

Decyzje o umorzeniu w całości lub części zobowiązań podatkowych (w tym wydane z urzędu lub na wniosek strony), decyzje o rozłożeniu na raty, odroczeniu terminu płatności zobowiązań podatkowych (wraz z ustaleniem wysokości należnych opłat prolongacyjnych)

Czy w księgach nie figurują należności przedawnione?

Decyzje o ustaleniu lub określeniu wysokości nadpłaty oraz wnioski podatników o zaliczenie nadpłaty na poczet przy-szłych zobowiązań podatkowych

Czy na kontach podatników nie są ujęte nadpłaty, których termin zwrotu upłynął?

Postanowienia o rozksięgowaniu wpłaty dokonanej przez podatnika na poczet zaległości podatkowej na należność główną i odsetki

Czy prawidłowo zostały dokonane zarachowania na poczet należności głównych i odsetek w przypadku wpłat na poczet zaległości podatkowych?

Dowody wpłaty należności podatkowych (należności

głów-nych, odsetek, kosztów egzekucji itp.) Czy w księgach nie figurują należności, których w żaden sposób nie da się wyegzekwować (spełniając przesłanki uzasadniające ich umorzenie z urzędu)?

Postanowienia o dokonaniu potrąceń zaległości podatko-wych z należnościami podatnika określonymi w przepisach (lub decyzje o odmowie potrącenia)

Czy prawidłowo zostały zaewidencjonowane dokonane po-trącenia należności podatkowych?

Dowody prowadzenia egzekucji administracyjnej zale-głości podatkowych (upomnienia, tytuły egzekucyjne, zabezpieczenia hipoteczne, protokoły z licytacji nierucho-mości itp.)

Czy należności trudne do wyegzekwowania, z bliskim termi-nem przedawnienia zostały należycie zabezpieczone (np.

hipotecznie)?

Polecenia odpisu należności ze względu na upływ terminu

przedawnienia zobowiązań podatkowych Czy dokonane wpłaty zostały zaewidencjonowane na kon-tach szczegółowych właściwych podatników?

Czy w księgach nie figurują należności przypisane osobom zmarłym?

2. Należności i zobowiązania cywilnoprawne z tytułu sprzedaży i oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości Protokoły rokowań przy sprzedaży bezprzetargowej,

pro-tokoły z przetargów, akty notarialne sprzedaży (oddania) w użytkowanie wieczyste nieruchomości

Czy wysokość należności przypisanych w ewidencji szcze-gółowej poszczególnym nabywcom jest prawidłowa?

Decyzje o odebraniu gruntu oddanego w użytkowanie

wie-czyste Czy wszystkie dokonane wpłaty zostały zaksięgowane na

kontach właściwych osób?

Dowody wpłaty wadium przetargowego i dowód jego prze-lania z rachunku depozytowego na rachunek dochodów w przypadku zaliczenia go na poczet ceny lub orzeczenia przepadku na rzecz organizatora przetargu

Czy prawidłowo zostało obliczone i pobrane oprocentowa-nie rat oraz odsetki za zwłokę?

Dowody wpłaty należności (jednorazowa lub ratalna wpła-ta ceny sprzedaży i oprocentowania, a wpła-także odsetek kar-nych za zwłokę w spłacie rat, dowody wpłaty opłaty pierw-szej i opłat rocznych za użytkowanie wieczyste)

Czy na kontach nie figurują nierozliczone nadpłaty (po cał-kowitym uregulowaniu należności przez nabywcę)?

Pisma w sprawie zwrotu nadpłat lub z wnioskiem o zali-czenie ich na inne zobowiązania cywilnoprawne lub po-datkowe

Czy wniesione przez nabywców wadia zostały zaliczone na poczet ceny sprzedaży?

Dowody prowadzenia egzekucji cywilnoprawnej w przy-padku zaległości (tytuły egzekucyjne, protokoły z licytacji nieruchomości itp.)

Czy w księgach nie figurują należności przypisane osobom zmarłym?

3. Należności i zobowiązania cywilnoprawne z tytułu umów najmu, dzierżawy itp.

Umowy najmu, dzierżawy, aneksy do umów zmieniające wysokość należności z tytułu czynszu najmu lub dzierża-wy, wypowiedzenia umów

Czy wysokość należności (zobowiązań) przypisanych w ewidencji szczegółowej poszczególnym osobom jest prawidłowa?

Wystawione rachunki (faktury) w sytuacji, gdy domaga się

tego najemca, dzierżawca Czy wszystkie dokonane wpłaty zostały zaksięgowane na kontach właściwych kontrahentów i w prawidłowej wyso-kości?

Dowody wpłaty należności głównych, odsetek za zwłokę, dowody rozliczenia wpłaty dokonanej po terminie na po-czet należności głównej i odsetek za zwłokę

Czy jednostka we wszystkich przypadkach opóźnień w spła-cie należności pobrała w prawidłowej wysokości przypada-jące na jej rzecz odsetki za zwłokę?

Decyzje właściwych organów o umorzeniu należności,

od-roczeniu terminów płatności, rozłożeniu zaległości na raty Jak bardzo przeterminowane są należności i zobowiązania i czy nie zagraża im przedawnienie (a jeśli tak, czy podjęto próby ich zabezpieczenia)?

Dowody prowadzenia egzekucji cywilnoprawnej w przy-padku zaległości (wezwania do zapłaty, tytuły egzekucyj-ne, protokoły z licytacji nieruchomości itp.)

Czy w księgach nie figurują należności przypisane osobom zmarłym?

Czy prawidłowo zostały dokonane zarachowania na poczet należności głównych i odsetek w przypadku wpłat na poczet zaległości?

Czy w księgach nie figurują należności, których w żaden sposób nie da się wyegzekwować (spełniające przesłanki uzasadniające ich umorzenie z urzędu)?

Czy kwoty zmniejszeń (umorzeń, rozłożeń na raty) należno-ści (zobowiązań) zostały prawidłowo zaewidencjonowane?

Czy na kontach nie figurują nierozliczone nadpłaty (po cał-kowitym uregulowaniu należności przez dzierżawcę/najem-cę i wygaśnięciu umowy)?

Błędy wykrywane w wyniku weryfikacji należności z tytułu dochodów budżetowych oraz możliwe i zgodne z prawem sposoby ich eliminacji ujęto w tabeli 15.

Tabela 15. Przykłady różnic inwentaryzacyjnych wykrywanych przy weryfikacji zapisów na koncie 221 i sposoby ich likwidacji

Stwierdzone różnice inwentaryzacyjne

i przyczyny ich powstania Sposoby likwidacji niezgodności pomiędzy dokumentacją a księgami rachunkowymi

1. Należności podatkowe Figurowanie na kontach szczegółowych podatników

zaleg łości nieistniejących, np.:

przypisanych bez deklaracji podatkowej decyzji wy-miarowej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego,

omyłkowo zaewidencjonowanych na koncie niewłaści-wego podatnika

Odpowiednio – wyksięgować lub przeksięgować zaległo-ści na włazaległo-ściwe konto szczegółowe podatnika.

Figurowanie w ewidencji zaległości podatkowych

prze-dawnionych Odpisać zaległości na podstawie właściwej decyzji

or-ganu podatkowego, ustalając przyczyny przedawnienia i osoby odpowiedzialne.

Figurowanie w ewidencji zaległości przeterminowanych,

niezabezpieczonych (np. hipotecznie) Niezwłocznie dokonać zabezpieczeń należności wątpli-wych.

Figurowanie w ewidencji zaległości od osób prawnych, które przestały istnieć (zostały wykreślone z odpowied-nich rejestrów na skutek zakończenia likwidacji lub za-kończenia postępowania upadłościowego), a zobowią-zania nie przeszły na inne osoby

Odpisać zaległości na podstawie decyzji o umorzeniu z urzędu.

Figurowanie w ewidencji zaległości podatkowych od

osób zmarłych Wszcząć postępowanie mające na celu ustalenie osób

odpowiedzialnych za zobowiązania zmarłego podatnika.

Ujmowanie zaległości (nadpłat) na kontach szczegóło-wych w nieprawidłowej wysokości na skutek:

błędów przy dokonywaniu przypisów zobowiązań lub korekt przypisów,

niedokonania zaliczenia wpłaty na poczet zaległości proporcjonalnie na należność główną i odsetki za zwłokę (lub błędów w naliczeniu odsetek),

błędów przy księgowaniu wpłat,

błędów przy księgowaniu kwot umorzeń

Dokonać prawidłowego rozliczenia i odpowiednich korekt błędnych księgowań.

Figurowanie na kontach szczegółowych podatników nad-płat, co do których upłynął ustawowy okres ich zwrotu, a podatnicy nie złożyli wniosków o ich zaliczenie na po-czet przyszłych zobowiązań podatkowych

Niezwłocznie zwrócić nadpłaty podatnikom wraz z na-leżnymi odsetkami lub uzyskać od nich pisemne wnioski o pozostawienie nadpłat na pokrycie przyszłych należno-ści podatkowych.

2. Należności cywilnoprawne Figurowanie na kontach należności w niewłaściwej

wyso-kości na skutek:

omyłek w księgowaniu przypisów, odpisów i wpłat,

przypisania należności lub zaksięgowania wpłat na koncie szczegółowym niewłaściwego kontrahenta

Wprowadzić korekty błędnych zapisów.

Niepobranie odsetek za zwłokę od wpłat dokonanych przez kontrahentów po terminie, w sytuacji gdy dokonane wpłaty nie starczały na pokrycie należności głównej i na-leżności ubocznych

Naliczyć odsetki i przesłać do kontrahentów noty odsetko-we.

Figurowanie na kontach należności przeterminowanych Podjąć czynności mające na celu wyegzekwowanie zale-głości i ewentualnie ustanowić zabezpieczenie ich spłaty.

Figurowanie na kontach należności przedawnionych Podjąć próby wyegzekwowania należności, a jeśli dłużnik podniesie zarzut przedawnienia – odpisać należności z ksiąg rachunkowych.

Figurowanie w księgach należności spełniających prze-słanki uzasadniające ich umorzenie z urzędu (np. osób zmarłych, które nie pozostawiły żadnego majątku)

Umorzyć należności z urzędu.

Wyniki inwentaryzacji można dokumentować np. na wydrukach z ewidencji analitycz- nej sald zaległości i nadpłat (zestawienie zaległości i nadpłat według podatników/kontra-hentów w poszczególnych należnościach) oraz kartotekach analitycznych podatników, na których można odznaczać (np. zamieszczając adnotacje „zg”, „nzg” przy poszczególnych

sprawdzanych z dokumentami źródłowymi zapisach księgowych). W jednostkach mają-cych duże ilości różnorodnych należności zaleca się sporządzenie protokołu z weryfi-kacji, w którym należy:

wymienić w sposób ogólny zweryfikowane salda poszczególnych dłużników, które nie wykazały niezgodności i nie są przeterminowane, podając numery ich kont w po-szczególnych inwentaryzowanych należnościach i zobowiązaniach oraz kwotę ogółem zaległości i nadpłat,

wymienić w sposób szczegółowy (imię, nazwisko, numer konta, kwota zaległości lub nadpłaty) salda należności i zobowiązań ustalone nieprawidłowo, zobowiązania prze- terminowane – zagrożone przedawnieniem, zobowiązania jednostki z tytułu należno-ści, które powinny być zwrócone.

Przedstawiamy wzór takiego protokołu dla konta analitycznego 221/14 „Czynsze dzierżawne za grunty rolne”.

Wzór 15. Protokół weryfikacji należności i zobowiązań inwentaryzowanych w drodze weryfikacji – należności z tytułu czynszów dzierżawy gruntów rolnych

Urząd Gminy Mogilnica Mogilnica, 22 lutego 2015 r.

ul. Rynek 1 46-987 Mogilnica

Protokół weryfikacji należności od osób fizycznych z tytułu czynszu dzierżawy gruntów rolnych (konto 221/14),

według stanu na 31 grudnia 2014 r.

1. Według stanu na 31 grudnia 2014 r. na koncie 221/14 figurowało 50 dzierżawców, kwota zaległości wynosiła wraz z odsetkami 12 067,00 zł, a kwota nadpłat – 77,20 zł.

2. Przeprowadzona weryfikacja na podstawie dokumentów źródłowych (umowy dzierżawy, dowody wpłat, noty księgowe korygujące, noty odsetkowe, dowody zwrotu nadpłat) nie wy-kazała nieprawidłowości na kartotekach 43 dzierżawców (numery kont: 221/14/1–221/14/5, 221/14/8–221/14/9, 221/14/11–221/14–17, 221/14/19–221/14/30, 221/14/32–221/14/45, 221/14/48–221/14/50, łączna kwota zaległości wynosi 11 357,50 zł oraz łączna kwota nad-płat – 0 zł, wydruki z kont szczegółowych dłużników z odpowiednimi adnotacjami znajdują się w załączeniu).

3. Nieprawidłowości stwierdzono na 7 kontach, przedstawia je zestawienie:

Lp. Numer konta szczegółowego dłużnika

Kwota

zaległości Kwota nadpłaty

Kwota stwierdzonej

różnicy Przyczyna powstania różnicy Proponowany sposób likwidacji

1. 221/14/6 67,70

ods. – 9,50 x 67,70

ods. – 9,50 Dłużnik nieprawidłowo wypełnił pokwitowanie wpłaty i zostało ono zaliczone na poczet czynszu dzier-żawnego osoby o podobnym nazwi-sku (konto 221/14/7)

Dokonać prawidłowego przeksięgowania, odpi-sać nienależne odsetki

2. 221/14/7 x 77,20 77,20 Na koncie dłużnika powstała nad-płata na skutek mylnego zaliczenia na jego konto wpłaty innego dłużni-ka (konto 221/14/6)

Jw.

3. 221/14/10 209,00

ods. – 29,80 x 209,00

ods. – 29,80 Należność uległa przedawnie-niu, dłużnik nie opłacał czynszu, w związku z czym wypowiedziano mu umowę dzierżawy. Dłużnik nie miał majątku, na którym można by zabezpieczyć należność. Kolejne eg-zekucje kończyły się stwierdzeniem nieściągalności długu (dłużnik bez-robotny, bez prawa do zasiłku, bez majątku podlegającego egzekucji)

Odpisać z powodu prze-dawnienia

4. 221/14/18 53,10 x 53,10 Umowa dzierżawy wygasła z dniem

30 czerwca 2014 r., a czynsz został przypisany za cały rok. Kwota figu-rująca na saldzie odpowiada kwocie nienależnej za okres od lipca do grudnia 2014 r.

Skorygować kwotę przypisu

5. 221/14/31 190,90 x 190,90 Dłużnik zmarł na początku 2012 r.,

nie pozostawiając żadnej rodziny ani majątku. Z tego okresu pochodzi zaległość

Dokonać umorzenia kwoty zaległości z urzę-du

6. 221/14/47 97,30

ods. – 2,50 x 97,30

ods. – 2,50 Jest to jeden dłużnik, który dzierża-wił grunty od roku 2011 i w 2014 r.

dodzierżawił kolejne. Na podstawie umowy pomyłkowo zamiast do-dać kolejny przypis na kartotece 221/14/47 pracownik założył nową kartotekę o nr. 221/14/50

Scalić ewidencję (zgod-nie z przepisami pro-wadzi się ją w podziale według dłużników w po-szczególnych należnoś-ciach

7. 221/14/50 48,40

ods. – 1,30 x 48,40

ods. – 1,30

Razem 709,50 77,20 x x x

W załączeniu – polecenia księgowania likwidujące różnice inwentaryzacyjne.

Osoba odpowiedzialna za ewidencję: referent księgowy – Alina Gajca Komisja weryfikacyjna:

referent księgowy – Joanna Baniecka referent księgowy – Marlena Frączek

Sprawdził i zatwierdził: główna księgowa – Renata Majer Opinia radcy prawnego:

Odpisanie należności z powodu przedawnienia oraz umorzenie należności z urzędu uzasad-nione faktycznie i zgodne z przepisami prawa.

Radca prawny – Ewa Masłowska Decyzja wójta gminy:

Zatwierdzam protokół z inwentaryzacji i wskazany sposób rozliczenia jej wyników.

Wójt gminy – Arkadiusz Szczygieł

Należności jednostek, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 18c uor, dzielą się na:

krótkoterminowe – obejmują ogół należności z tytułu dostaw i usług oraz całość lub część należności z innych tytułów niezaliczonych do aktywów finansowych, a które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego,

długoterminowe – które stają się wymagalne powyżej 12 miesięcy od dnia bilanso-wego.

Należności długoterminowe ewidencjonuje się na koncie 226 „Długoterminowe należ-ności budżetowe”, natomiast krótkoterminowe – na kontach 201 i 221. W jednostkach mogą występować zarówno należności długoterminowe o charakterze publicznoprawnym (zo-bowiązania podatkowe rozłożone na raty przekraczające rok budżetowy), jak i o charakte-rze cywilnoprawnym – z tytułu ratalnej spłaty cen za nieruchomości spcharakte-rzedawane i odda- cywilnoprawnym – z tytułu ratalnej spłaty cen za nieruchomości sprzedawane i odda-wane w użytkowanie wieczyste. Ze względu na charakter tych należności inwentaryzuje się je w drodze weryfikacji sald, a jeśli jednostka zawarła transakcje sprzedaży mienia z pod-miotem gospodarczym prowadzącym księgi rachunkowe, to powinna je zinwentaryzować w drodze uzgodnienia sald (zasady są takie same jak przy koncie 201).

Należności długoterminowe powinny być weryfikowane przez pracowników księ-gowości, a w trudnych przypadkach – przy zaangażowaniu ze strony radcy prawnego.

Przy weryfikacji salda konta 226 stosuje się dokumenty ujęte w tabeli 16 – dla uła- twienia podano je w podziale na należności i zobowiązania publicznoprawne i przykła-dowe należności i zobowiązania cywilnoprawne osób fizycznych nieprowadzących ksiąg rachunkowych.

Tabela 16. Dokumenty stosowane przy weryfikacji sald szczegółowych konta 226

Rodzaj dokumentu Weryfikowane dane

1. Należności publicznoprawne (podatkowe) 1. Decyzje o rozłożeniu spłaty należności na raty bądź o

od-roczeniu terminu płatności zobowiązania podatkowego na okres przekraczający 12 miesięcy od dnia bilansowego

Czy wielkość należności długoterminowych została ustalona prawidłowo i prawidłowo zaewidencjonowana na kontach szczegółowych poszczególnych podatników?

2. Polecenie przeksięgowania w roku kolejnym należności długoterminowych, które stały się krótkoterminowymi, na konto 221

Czy w kolejnych latach prawidłowo następuje przeksięgowa-nie należności, które stają się wymagalne w danym roku ob-rotowym na konto 221?

Czy należności zostały odpowiednio zabezpieczone przed przedawnieniem?

2. Należności cywilnoprawne z tytułu sprzedaży i oddania w użytkowanie wieczyste nieruchomości

1. Protokoły rokowań przy sprzedaży bezprzetargowej Czy wielkość należności długoterminowych została ustalona prawidłowo i prawidłowo zaewidencjonowana na kontach szczegółowych poszczególnych kontrahentów?

2. Akty notarialne sprzedaży (oddania w użytkowanie wieczy-ste) nieruchomości, z których wynika okres spłaty rat 3. Polecenie przeksięgowania w roku kolejnym należności

długoterminowych, które stały się krótkoterminowymi, na konto 221

Czy w kolejnych latach prawidłowo następuje przeksięgowa-nie należności, które stają się wymagalne w danym roku ob-rotowym, na konto 221?

Błędy wykrywane w wyniku weryfikacji należności długoterminowych oraz możliwe i zgodne z prawem sposoby ich eliminacji podano w tabeli 17.

Tabela 17. Przykłady różnic inwentaryzacyjnych wykrywanych przy weryfikacji zapisów na koncie 226 i sposoby ich likwidacji

Stwierdzone różnice inwentaryzacyjne

i przyczyny ich powstania Sposoby likwidacji niezgodności pomiędzy dokumentacją a księgami rachunkowymi Zaewidencjonowanie na koncie należności niespełniających

definicji należności długoterminowych (np. na skutek niepra-widłowego rozliczenia kwot podatku lub należności cywilno-prawnej, której spłata została rozłożona na raty)

Przenieść należności na odpowiednie konto analityczne do konta 221.

Ewidencjonowanie na koncie 226 wpłat na poczet

należno-ści długoterminowych wraz z odsetkami za zwłokę Przenieść wpłaty na konto 221.

Nieprzeksięgowywanie na początku kolejnych lat obrotowych kwot odpowiadających ratom wymagalnym w tym roku na konto 221

Przeksięgować należności wymagalne w danym roku obroto-wym na konto 221.

PRZYKŁAD

Jednostka ewidencjonowała należności z tytułu rozłożenia na raty spłaty cen sprze-dawanych nieruchomości na koncie 226 „Długoterminowe należności budżetowe”, gdzie na stronie Wn ewidencjonowany był przypis należności, natomiast na stro-nie Ma – wpłaty na poczet kolejnych rat, saldo Wn oznaczało wielkość należności zarówno w części krótkoterminowej (w tym zaległej), jak i długoterminowej (czyli nie-wymagalnej w danym roku obrotowym). Kontrola zakwestionowała taki sposób pro-wadzenia ewidencji jako niezgodny z rozporządzeniem w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont. Jak w takim razie powinna przebiegać ewidencja należności długoterminowych?

Należności z tytułu nabycia nieruchomości od jednostki państwowej czy samorządowej, rozłożone na raty, podlegają ewidencji na kontach 221 i 226 – w zależności od tego, na ile rat zostały rozłożone i czy raty te są płatne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowe-go, czy powyżej tego terminu.

Cena nieruchomości sprzedawanej w drodze bezprzetargowej lub w drodze rokowań może zostać rozłożona na raty, na czas nie dłuższy niż 10 lat, przy czym pierwsza rata podlega zapłacie nie później niż do dnia zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomo-ści, a następne raty wraz z oprocentowaniem podlegają zapłacie w terminach ustalonych przez strony w umowie (art. 70 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nierucho-mościami). W praktyce – w zależności od możliwości nabywców – terminy płatności rat ustala się jako comiesięczne (np. 36 rat miesięcznych) lub jako coroczne (1 rata rocznie przez 10 lat). W ten sposób należności są dzielone na części wymagalne:

w danym roku obrotowym – zaliczane do należności krótkoterminowych,

w danym roku obrotowym – zaliczane do należności krótkoterminowych,