Wnioski: Analiza relacji pomiędzy FIFA i UEFA oraz Światową Agencją Antydopingową daje klarowny obraz zarówno celów, jak i środków oddziaływania tych podmiotów oraz

ujawnia napięcia zachodzące między nimi. Władza tych aktorów to władza oddziaływania – oparta na realnym wpływie, nie formalnej legitymizacji. Tym, co uzasadnia oraz

umożliwia ich rolę, jest uznanie i akceptacja w oczach interesariuszy. Ich grono w

przypadku WADA obejmuje najbardziej wpływowe organizacje sportowe, jak na przykład Międzynarodowy Komitet Olimpijski oraz międzynarodowe władze dyscyplin. Fakt

akceptacji przez te podmioty koncepcji polityk antydopingowych WADA jest

pierwszoplanowym warunkiem sprawowania władzy przez tę organizację (zyskuje ona wówczas uprawnienia kontrolne i egzekutywne). W tak postrzeganej konfiguracji wpływów FIFA jest dla WADA lukratywnym partnerem, umożliwiającym zyskanie oddziaływania w najbardziej popularnej dyscyplinie sportu na świecie. Dążenie do bezwzględnej autonomii, leżące u podstaw braku akceptacji FIFA dla procedur WADA, staje się dla Agencji barierą wejścia na rynek piłkarski, nie pozostając jednak bez konsekwencji dla organizacji

zarządzających piłką nożną. Kreowanie i wdrażanie własnych polityk antydopingowych, pozostających w sprzeczności z założeniami polityk WADA, może się okazać działaniem krótkowzrocznym, pogłębiającym kryzys wiarygodności FIFA. Zachowanie w swym ręku kontroli nad polityką antydopingową naraża FIFA na zarzuty o brak obiektywizmu w jednym z najbardziej kluczowych dla sportu obszarów. Idea sportowej rywalizacji opiera się przecież na równych szansach i indywidualnym wysiłku wkładanym w przekraczanie własnych granic. Jeśli ta ideowa baza sportu zostanie zaburzona, widowiskowe spektakle piłkarskie utracą głębszy poziom swojej atrakcyjności, powodujący zaangażowanie

globalnej widowni. Pozostaną jedynie powierzchownym popisem stosowania złożonego instrumentarium technik marketingowych. W długoterminowej perspektywie taki stan rzeczy nie może nie odbić się na kondycji i wpływach organizacji zarządzania piłką nożną.

Źródło: opracowanie własne [Koniec tabeli]

Str. 146 2.3.5.

Inni aktorzy międzynarodowi

Sektor pomocy humanitarnej i rozwojowej od dawna dostrzega społecznie istotną rolę sportu w ogóle oraz piłki nożnej dla budowania tożsamości, zwalczania przestępczości, kształtowania wartościowych postaw. Organizacja Narodów Zjednoczonych realizuje programy, których celem jest wykorzystywanie sportu jako narzędzia rozwojowego.

Wdrażaniem działań koncentrujących się na roli aktywności sportowej w działaniach na rzecz rozwoju United Nations Inter-Agency Task Force on Sport for Development and Peace. Sekretarz Generalny Kofi Annan optował za włączeniem piłki nożnej w gamę instrumentów polityki prorozwojowej, uznając, że może ona stanowić lekcję, której nauki mogą pozostać na bardzo długo. Lekcję grania przeciwko innej drużynie, drużynie − nie wrogów, ale rywali[Przypis 233]. Komisja Europejska i Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej w 2006 roku zawarły porozumienie o wykorzystaniu futbolu do rozwoju państw regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Portal Street − footballworld.org prowadzony pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych grupuje i koordynuje działania sieci organizacji pomocowych, które wykorzystują futbolowe ideały w przedsięwzięciach humanitarnych.

Str. 147

Po raz pierwszy podczas piłkarskich mistrzostw świata w Niemczech zorganizowano równoległe mistrzostwa futbolu ulicznego.

Światowa Federacja Piłki Nożnej odniosła niewątpliwe zasługi we włączeniu wielu regionów świata rozwijającego się do piłkarskiej społeczności przez wsparcie rozwoju peryferyjnych drużyn, przyznanie praw do organizacji mistrzostw świata Afryce oraz realizację licznych kampanii na rzecz popularyzacji sportu jako narzędzia walki z biedą, wykluczeniem, konfliktem. W deklarowanej misji FIFA czytamy:

„Futbol nie jest już traktowany wyłącznie jako sport o globalnym zasięgu, ale również jako jednocząca siła, która może wnieść znaczący wkład do społeczeństwa. Używamy potęgi futbolu jako narzędzia dla społecznego i ludzkiego rozwoju przez wsparcie działań tuzinów inicjatyw na całym świecie, które pracują, aby wzmacniać lokalne społeczności w sferach zaprowadzania pokoju, zdrowia, integracji społecznej, edukacji i innych[Przypis 234].”

Prezydent piłkarskiej federacji przyznaje, że wraz z władzą nad najbardziej ukochanym sportem na świecie przychodzą zobowiązana społeczne. Za pomocą strategicznych partnerstw organizacje zarządzające światową piłką usiłują również kształtować wizerunek własny i dyscypliny. FIFA we współpracy ze Światową Organizację Zdrowia (WHO)

prowadziła podczas mistrzostw świata zakaz zawierania kontraktów reklamowych z producentami tytoniu. Obowiązuje również bezwzględny zakaz palenia na stadionach, oprócz specjalnie wyznaczonych do tego stref. Jest to jeden ze sposobów promowania zdrowego stylu życia i wzmacniania pozytywnego przekazu piłki nożnej. Jego

wiarygodność jest jednak dyskusyjna ze względu na olbrzymie zaangażowanie

producentów alkoholi w sponsoring piłkarski. Podczas mistrzostw świata w Japonii i Korei Federacja zezwoliła na stadionową sprzedaż piwa oficjalnego sponsora Budweiser. Po serii brutalnych incydentów z udziałem kibiców wprowadzono całkowity zakaz sprzedaży i spożywania alkoholu na stadionach, na których toczyły się rozgrywki w ramach

mistrzostw. Inicjatywy związane z piłką nożną są też udziałem programów społecznej odpowiedzialności biznesu realizowanych przez podmioty biznesowe. Wiele korporacji, chcąc zaprezentować spójny wizerunek i wypracować jednoznaczne skojarzenia dla klientów, sponsoring imprez sportowych łączy z inicjatywami wspierania klubów czy aktywności rekreacyjnych, skierowanych do lokalnych społeczności. Inicjatywy

finansowane przez wielki biznes realizowane bezpośrednio przez same korporacje lub też za pośrednictwem agend pozarządowych zachęcają do zaangażowania w sport dzieci i młodzież w miejscach położonych najniżej w światowej hierarchii postępu. Slumsy Nairobi, skrajnie biedne państwa Afryki Subsaharyjskiej, skonfliktowany Bliski Wschód grają w piłkę nożną, realizując w mikroskali cele rozwojowe. Należy przy tym zastrzec, że o ile skala sponsoringu imprez sportowych jest olbrzymia, o tyle inicjatywy w ramach Common Reporting Standard mają skromniejszy wymiar. Jest to wynikiem różnego traktowania tych aktywności.

Str. 148

Za pomocą sponsoringu sportowego firmy realizują swoje cele biznesowe. Jest to inwestycja, wobec której istnieje oczekiwanie zwrotu i pomnożenia zaangażowanych nakładów. Projekty Common Reporting Standard mają charakter niekomercyjny. Z pewnością przyczyniają się do wizerunkowego wsparcia biznesu, ale ich oddziaływanie jest znacznie mniej bezpośrednie niż w przypadku sponsoringu. Są to jednak działania stanowiące platformę zaangażowania różnych, wspierających się podmiotów.

Za przykład może tu służyć akcja „Futbol dla pokoju” (Fotbaall for Peace) realizowana przez British Petroleum w Ameryce Południowej, przede wszystkim w Kolumbii. Celem akcji jest zmniejszenie poziomu przemocy wśród dzieci i młodzieży. Na bazie koncepcji zaproponowanej i sfinansowanej przez korporację współpracują z sobą eksperci FIFA, organizacje pracujące na rzecz rozwoju, agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw dzieci United Nations International Children’s Emergency Fund oraz różne

ministerstwa rządu Kolumbii[Przypis 235].

Inny projekt − „Yes to Soccer”, wymyślony przez Agencję do spraw Rozwoju Stanów Zjednoczonych (USAID), wspierany przez Nike, a realizowany przez organizację humanitarną Mercy Corps − ma na celu wykorzystanie piłkarskiego zaangażowania

młodzieży w Liberii dla szerzenia świadomości zagrożeń związanych z epidemią HIV/AIDS

[Przypis 236]. Działania na rzecz pokonywania wrogości i wzajemnego zbliżenia młodego pokolenia Palestyńczyków i Żydów realizuje z kolei program „Football4Peace”

koncentrujący się na trenowaniu drużyn złożonych z dzieci należących do

skonfliktowanych od dziesięcioleci narodów. Open Fun Football Schools podobny rezultat chcą osiągnąć na Bałkanach. „Play Soccer make Peace” prowadzony przez Światowe Stowarzyszenie Organizacji Pozarządowych organizuje infrastrukturę pozwalającą trenować piłkę nożną w 35 państwach − od Mongolii do Kamerunu[Przypis 237].

W akcje na rzecz realizacji celów społecznych angażują się również przedstawiciele środowisk związanych z piłką nożną, kluby i piłkarze. W 1999 roku Manchester United we współpracy z United Nations International Children’s Emergency Fund podjął wysiłki dla popularyzowania świadomości problemów dotykających dzieci na całym świecie oraz gromadzenia funduszy dla wsparcia projektów edukacyjnych United Nations International Children’s Emergency Fund.

Sport z pewnością nie jest jedyną receptą na złożone problemy społeczne, znakomicie się jednak sprawdza jako narzędzie wspierające procesy rozwojowe czy pokojowe. Poza atrakcyjną formą spędzania czasu niesie z sobą przesłanie zachęcające do doskonalenia umiejętności i charakteru. Historie życia wielu piłkarskich gwiazd niosą też nadzieję dla milionów nastolatków na to, że niezależnie, kim się jest i skąd się pochodzi, przy odpowiedniej dozie talentu i ciężkiej pracy można odnieść międzynarodowy sukces.

Str. 149

Z perspektywy polityki rozwojowej sport, bardziej niż siłą sprawczą, jest mechanizmem dotarcia, sposobem na opowiedzenie atrakcyjnej, emocjonalnej historii, na integrowanie i budowanie wspólnotowości.

2.3.5.1.

Analiza Centre of Gravity

Tabela 5. Kształtowanie się nowego narzędzia pomocy rozwojowej na bazie aktywności korporacji międzynarodowych [Przejdź na koniec tabeli 5 ]

1. Cel: Usankcjonowanie nowego modelu pomocy rozwojowej, opartego na