em i'rantów, k tórzy bądź to przez krajowe, bądź to pr-, ez p ;.s k i-, wreszcie amerykań
skie władze zostali z drogi do domu zwró
ceni.
Biedni ludzie, którzy się wybrali do
szliśm y do przekon nia, iż przyczyną jest po najwi kszej części nieporadność i nie-
; ufność samych em gra nów.
Biura bowiem emigracyjne, czyli ajencye I okrętowe, w ysyłają — a przekonaliśmy się NIEZBĘDNE I PRZESTROGI DLA W YJEŻDŻAJĄCYCH DO AMERYKI.
N A P I S A Ł : S T A N IS Ł A W K R Z Y Ż A N O W S K I.
Jed no z m iast w e W ło szech połu d. zn iszczo n e tr zęsien iem ziem i.
Niema prawie dnia, ażeby gazety nie przyniosły wiadomości o oszustwach, k n - d/ieżach i t. p przestępstwa-h, których ofiarą padają w łośjianie, emigrujący do Ameryki. G ę sto zaś dają się słyszeć skargi
Ameryki za pożyczone pieniądze, lub za grosz, uzyskany za sprzed ż pula lub < hu- doby, wracają do dim a bez grosza, pełai smutku i ro paczy.
Badając skrzętnie wiele wypadków,
do-— 14 2 do-—
o tem osobiście — dokładne pouczenia i przestrogi, lecz, niestety, instrukcye te zo
stają nie czytane, emigrant chowa je sta
rań i.ie i w iezie nietknięte do miasta por
towego.
Wymówka, iż nie nmie czytać, jest nie
mądra, przecież na wsi znajdzie się czło
wiek piśmienny, do którego można udać się z prośbą o przeczytanie. Ksią Iz, wójt,
nau-karza, aby tenże zbadał, czy osoba, zamie
rzająca udać się do Ameryki, nie cierpi na:
1, trachomę, 1. favus,
3. wyrzuty skórne,
4. albo inne cielesne ułomności,
bo z wyżej wymienionemi chorobami ko- misya sanitarna nie pozwala podróżnym wylądować w Ameryce.
M ieszkańcy z San Francisko uciekają z p a lą ceg o się m iasta.
czyciel, żandarm chętnie każdego poin- fojmn-ą.
Pierw szą tedy radą, którą dajemy emi
grantom, jest:
Przeczytać dokładnie nadesłane instrn- kcye czyli poucz- nia.
Jeżeli wskazówki, zawarte w tych in strukcyach, zdają się być niejasne, należy napi ać list do ajenta z prośbą o w yja
śnienie lab dokładniejsze pouczenie.
Po otrzymaniu pożądanych wyjaśnień, należy przedewszystkiem udać się do
le-Lepiej bowiem zapłacić lekarzowi hono
rariom , nie przenoszące 2 kor., aniżeli na
rażać się na koszta dalekiej podróży Po stwierdzeniu dobrego s anu zdrowia pow i- ien katdy emigrant, a w szczególności m ężcztźoi, wystarać się o jeden z nastę
pujących dokumentów:
1. Paszport do Ameryki, albo
2. Potwierdzenie S arostwa, że dotyczący zup- łn e zadosyć oczynił swemu obowią
zkowi stawienia się przed komisyą pobo
rową, albo
— 1431—
3.^ Dowód niszczenia taksy” wojskowej, lub uwolnienia rd takowej, albo
4. Poświadczenie wystąpienia z armii, marynarki wojem ej lub ob ony kraj wej, jeżeli tak we nie zawi ra postanowienia, że właścici 1 tegoż jest jeszcze obowiąza
nym do stawienia się przed komisyę po
borową, alb >
5. 0 'p ra w ę ze służby wojskowej, albo 6. C rtyfikat, uwalniający od p spolitego ruszenia lub paszpoit pospo.itego ruszenia.
aż do miasta 'portowego. W ieśniacy nasi na to jeonak nie uważają, nadesłane pie
niądze wydają i przy kasach kolejowych — ,'ak to cod iennie można sły-zeć w Kra
kowie i Oświęcimiu — domagają się biletu do miasta portowego, m ów ią1, iż z Ame
ryki im pisano, że mają wszystko zapła
cone, że nie potrzebują nic płacić.
Perswazye kasyerów nic nie pomagają, zwykle powstaje awan ura. której kres kła
dzie policya. Ażeby uniknąć tych
nieprzy-Pożar m iasta
Teraz zwrócić musimy uwagę na koszta podróży. Em ig'anci, którzy otrzymują karty okrętowe (szyf arty) od o-*ob znajomych, c y też krewnych w Ameryce, powinni tę szyfkartę dokładnie przeczytać, a miano wicie w tym celu, ażeby wiedzieć, czy przez krewnego w Ameryce została op łi- cona po róż z domu aż do ostatniej stacyi w A m eryce,lubteżtylkoprzejazd i rz z morze.
W p erwszym wypadku ajenci przysy'ają em igrantowi‘ gotówką należyiość, przypa
dającą na opłatę kolei żelaznej w kraju,
jemności i nie tracić n iep otrzebn i pienię
dzy, na eży — ) owtarzamy to z nac > kiem — d o k ł a d n i e c z y t a ć l i s t b i u r a p o d r ó ż y l u b a j e n t a i p r z e k o n a ć s i ę , k t o i p o c o p r z y s ł a ł p i e n i ą d z e . Jeśli kr wny napisze, iż opłacił całą po
dróż, trzeba c ekać na pismo ajenta, a je
żeli nie nadejdą pieniądze, należy napisać wprost do ajenta z zapytanem , czy przy
śle pienią ze, lub też, czy je zwróci po przybyciu do portu (czyli, jak u nas mó
wią, do wody).
— 144 —
Emigranci, jadący za pieniądze, niechaj pamiętają, iż lepiej jest, na drogę wziąć o 2 0 bor. więcej, aniż li o k ronę mn ej.
Powyżej omówi ne szcz góły są niejako wstępem do podróży.
W łaściw a podróż rozpoczyna się z chwilą pakowania i zbierania rozmaitych podró
ż a c h rzeczy. Ażeby n ’e robić sobie nie potrz-bnych kłopotów, i ie nal ży brać ze sobą niepotrzebnych łachów, gratów i t. p., brać t lko, co jest najpotrzebniejsze i w dro
dze konieczne. Jeduem słowem, nie wy
rzut ać pienię <zy na niepotrzebne łachy, krople i t. p. N a okręcie bowiem dają jeść poddosatkiem , a apteka okrętowa w szel
kich let ów dostarcza.
Podróż koleją trwa zaś najwyżej dwa dni, więc Di* potrzeoa także brać nadzwy
czajnych zapasów jedze, ia.
B ilety kolejowe powinno się kupować do granicznych stacyj krajowyi h, to znaczy do Oświęcimia, Szczakowy lub Bogumina, a tam
znowu do miasta port'w ego (do wody).
W cza-ie jazdy koleją trzeba się trzy- ♦ mać trzeźwo, nie opowhoać pierwszemu lepszemu z brzegu o swojej podróży, nie pokazywać papierów, bo z arzały "ię w y
padki, iż tacy przygodni zna omi, spoiwszy emigranta, zabierali mu w szystkie pienią
dze i uciekli, gilzie pieprz r> śnie. C cąc zaś dowiedzieć się czegoś w czasie t odróży, najlepiej jest pytać s ę bon uktorów, lub umundurowanej służby kolejowej.
Na większych stacya h, jak to na gra
nicy, są nrzę ty policy ne lub posterunki żandarmeryi, w r zie jakiejś wątpliwości lub wypadku najlepiej tam się ndać, a z pe
wnością otrzyma się dobrą radę i wszelką pomoc.
Pam iętajcie więc o tem: „wystrzegać się wszystkich pokątnych doradców“ i chować dubize pieniądze.
Kto posłucha naszych wskazówek, ten bez straty zajedzie do zamierzonego celu.
N A D E S Ł A N E .
(Za ten dział, jak również za dział ogłoszeń redakcya kalendarza nie odpowiada).
P o le c a m y S z a n . C z y te ln ik o m , ogłoszenie na stronie 3-ej i 4-tej kalendarza, jedynej specyal- nej apteki i fabryki nadwornej leków zwierzęcych i przyrządów dla bydła. Fabryka wysyła na żądanie cenniki darmo i opłatnie. — Korespondencj e we wszystkich językach, aspecyalnie w polskim
i ruskim. Adres: T. Paraskowicz, aptekarz w Outenstein N . Ó.
Czego nie powinno w żadnym domu brako
wać? Małego zapasa wypróbowanych środków lekarskich, które przy nagłych zasłabnięciach albo zranieniach oddają wystarczające usługi.
Do takich środków należą w pierwszym rzędzie dwa swojskie przetwory, które wytrzymały naj
surowszą próbę co do dobroci i skuteczności, i już dłużej niż 40 lat są w całej Austryi znane na wsi i w mieście, wśród gór i na dolinach i przez wszystkich są cenione i nie zostały wy
parte i zastąpione pi zez najnowsze przetwory, polecane z wielną i fantastyczną rtklamą, są to mianuwicie: D r a R o s y B a l s a m , który przy wszystkich doltgliwoś iach żołądka i P r a g - s k a maść domowa, która przy wszelkich ra
nach znakomite usłngi o daje. Oba te śtodki pochodzą ze znanej a p t e k i n a d w o r n e j B. E r & g n e r a w P r a d z e , która przez m i
nisterstwo handlu została odznaczona dyplomem honorowym. Kto się tem interesuje, niech czyta inserat w naszym kalendarzu albo niech żuząda objaśnienia użycia od wy twórcy apteki B Frag- nera w Pradze która je natychmiast darmo i opłatnie przyśle. Ale nietylko te dwa dosko
nałe środki, lecz wszystkie w naszym kalen
darzu i rożnych innych pismach ogłaszane i do- zwo one specyaluości lecznicze, środki d"mowe, nowe lekarstwa, środki toaletowe, wina leczni
cze wszelkich gatnnków, wina chinowe i w szel
kie środki i potrzeby do pielęgnowania cho
rych, otrzymuje się pewnie natychmiast, tak/e odwrotną pocztą, po oryginamych cenach w ap
tece B. Fragnera, c. k. nadwornego dostawcy w Pradze, K lein-eite 95 — Cenniki i różne objaśnienia ożycia, na życzenie darmo i o- płatnie.