zielonych li ściastych
3. Wyniki i dyskusja
Przeprowadzona analiza wybranych herbat zielonych liściastych dostarczyła niezbędnych danych dotyczących wyróżników jakości dla tej grupy używek. W celu określenia poziomu jakości poszczególnych herbat, porównano uzyskane wyniki z wymaganiami przewidzianymi przez normę ISO 11287:2011 oraz z wynikami badań innych autorów. W tabeli 1 przedsta-wiono wymagania fizykochemiczne dla zielonej herbaty liściastej zawarte w standardzie ISO 11287:2011.
Opakowania wszystkich analizowanych herbat zielonych liściastych były szczelne, nie-uszkodzone oraz bez widocznych zabrudzeń i zawilgocenia.
Ocena stanu oznakowania wykazała, że herbaty nr 1, 3, 4 oraz 5 na swoich opakowaniach
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych.
Natomiast w przypadku dwóch badanych produktów stwierdzone zostały nieprawidłowości związane z ich oznakowaniem. Nieprawidłowości w oznakowaniu herbaty nr 6 polegały na braku informacji o warunkach przechowywania oraz daty minimalnej trwałości w jednym polu widzenia. Z kolei na opakowaniu herbaty nr 2 wszystkie informacje zostały umieszczone w języku obcym. Na język polski zostały jedynie przetłumaczone: nazwa produktu, dane iden-tyfikujące producenta oraz informacje dotyczące sposobu przygotowania oraz przechowywa-nia. Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim nakłada obowiązek umieszczania w języku polskim wszystkich niezbędnych informacji na opakowaniach produktów spożyw-czych dostępnych na rynku krajowym.
Tabela 1. Wymagania dla zielonych herbat [23]
Table 1. Requirements for green teas [23]
Parametr Metoda pomiaru Wartość wymagana
Wyciąg wodny [% s.m.] ISO 9768 min. 32
Popiół ogólny [% s.m.] ISO 1575 4–8
Popiół rozpuszczalny w wodzie [% s.m.] ISO 1576 45
Alkaliczność popiołu rozpuszczalnego w wodzie w procentach masowych KOH w przeliczeniu na suchą
masę [% s.m.] ISO 1578 1–3
Popiół rozpuszczalny w kwasie [% s.m.] ISO 1577 max. 3
Włókno surowe [%] ISO 5498 max. 16,5
Całkowita zawartość polifenoli [% s.m.] ISO 14502-1 min. 11
Całkowita zawartość katechin [% s.m.] ISO 14502-2 min. 7
Na opakowaniu żadnej z badanych zielonych herbat nie znalazły się informacje o klasie jakości liści, z których zostały otrzymane. Informacja ta nie jest wymagana przez Rozporzą-dzenie, jednak nie pozwala konsumentowi na jednoznaczne rozróżnienie jakości herbaty.
Przeprowadzona ocena organoleptyczna wykazała, że badane herbaty zielone liściaste cha-rakteryzowały się zróżnicowaniem pod względem wyglądu barwy, zapachu i smaku. Liście herbaty nr 2, zarówno przed, jak i po naparzeniu, zostały ocenione najgorzej. Mogło to być spowodowane ich większym stopniem rozdróbnienia niż pozostałych produktów. Jednocze-śnie herbata nr 1, charakteryzująca się najlepszą oceną wyglądu i barwy liści przed naparze-niem, oraz herbata nr 6, której wygląd i barwa liści po naparzeniu oceniono najlepiej, zostały gorzej ocenione pod względem zapachu liści w stosunku do pozostałych herbat. Natomiast herbata nr 4 o gorzej ocenionym wyglądzie i barwie liści przed i po naparzeniu od pozostałych analizowanych herbat charakteryzowała się wysoką pożądalnością zapachu, być może spowo-dowaną aromatyzowaniem tej herbaty. Oceny liści badanych zielonych herbat przed i po napa-rzeniu przedstawiają, kolejno: tabela 2 i tabela 3.
Z kolei w przypadku oceny naparów herbat największą pożądalnością charakteryzowała się herbata nr 2 (tabela 4). Ich większy stopień rozdrobnienia i zwinięcia liści nie mógł jednak w znaczący sposób wpłynąć na przechodzenie do naparu większej ilości substancji, m.in.
smakowo-zapachowych, pozytywnie wpływających na ocenę wyglądu, barwy, aromatu oraz smaku naparów przez konsumentów. Różnice te mogły wynikać z niewielkich rozbieżności w czasie parzenia liści [35].
Tabela 2. Oceny liści zielonych herbat przed naparzeniem Table 2. Ratings of leaf green teas prior to infuse
Herbata Wygląd Barwa Zapach Ocena ogólna
herbata 1 4,38 4,50 3,75 4,21
herbata 2 3,50 3,88 3,63 3,67
herbata 3 4,38 3,63 3,75 3,92
herbata 4 3,88 3,63 4,00 3,84
herbata 5 4,13 4,13 3,50 3,92
herbata 6 4,25 4,00 4,25 4,17
Uwaga: Liczba w ramce to parametry herbaty, które zostały ocenione najlepiej w odniesieniu do parametrów pozosta-łych herbat, natomiast liczba podkreślona – parametr oceniony najgorzej spośród badanych herbat
Tabela 3. Oceny liści zielonych herbat po naparzeniu Table 3. Ratings of green teas leafs after infuse
Herbata Wygląd Barwa Zapach Ocena ogólna
herbata 1 3,63 4,00 3,88 3,84
herbata 2 3,00 3,63 3,75 3,46
herbata 3 4,25 4,13 3,50 3,96
herbata 4 3,50 3,63 4,75 3,96
herbata 5 3,63 4,38 3,00 4,00
herbata 6 4,50 4,38 3,88 4,25
Uwaga jak pod tabelą 2.
Jednocześnie napar herbaty nr 3, wysoko oceniony przez testerów pod względem wyglądu i barwy, charakteryzował się najgorszą oceną smaku, czego przyczyną mogło być użycie star-szych liści, pochodzących z niżstar-szych gałęzi krzewu, lub warunków glebowo-klimatycznych w rejonie uprawy [17].
Tabela 4. Oceny naparów zielonych herbat Table 4. Ratings of green tea infusions
Herbata Wygląd Barwa Aromat Smak Ocena ogólna
herbata 1 4,50 4,38 3,50 3,88 4,07
herbata 2 4,50 4,50 4,25 4,25 4,38
herbata 3 4,25 4,50 3,25 2,75 3,69
herbata 4 4,13 4,13 4,13 4,25 4,16
herbata 5 4,25 4,00 3,38 3,38 3,78
herbata 6 4,00 4,00 3,25 3,25 3,78
Uwaga jak pod tabelą 2.
Norma ISO 11287:2011 nie określa wymagań dotyczących wilgotności zielonej herbaty.
Wilgotność badanych w niniejszej pracy herbat po suszeniu w temperaturze 103oC mieściła się w zakresie 4,54–6,22% (rys. 1). Stosunkowo niska zawartość wody w herbatach mogła świadczyć o odpowiedniej jakości surowca, zawierającego dużą ilości cennych składników, nadających naparom specyficzne właściwości prozdrowotne oraz cechy smakowo-zapachowe [3]. Według Góreckiej i in. [36] zawartość wody w herbatach była zróżnicowana, wynosiła
4–18%. Z kolei w badaniach przeprowadzonych przez Łuczak i in. [13] ubytek masy w bada-nych próbkach zielonej herbaty ekspresowej wyniósł od 7,1 do 8,1%.
Rys. 1. Wilgotność herbat zielonych liściastych Fig. 1. Content of water in leafy green teas
Ważnym wskaźnikiem oceny herbaty jest zawartość popiołu, który jest podstawą do okre-ślenia zawartości związków mineralnych w produkcie. Dzięki temu wyróżnikowi możliwe jest oznaczenie zawartości niektórych pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowa-nia organizmu, m. in. potasu, sodu, wapfunkcjonowa-nia i fosforu oraz oznaczenie zawartości metali cięż-kich w produkcie, do których zaliczyć można takie pierwiastki jak: żelazo, miedź, cynk, cyna, a także ołów, kadm i arsen. Zawartość i skład popiołu może również posłużyć jako źródło informacji o składzie chemicznym gleby, jej nawożeniu oraz stosowanych środkach ochrony roślin i ich ewentualnych pozostałościach. Zawartość popiołu może również zostać wykorzy-stany jako wskaźnik zafałszowania herbaty polegającego na dodatku gorszej jakości, starszych liści krzewu lub fragmentów łodygi, które zawierają większą ilość ditlenku krzemu w tkance strukturalnej oraz jako wskaźnik zanieczyszczenia liści związkami mineralnymi podczas ich zbioru i suszenia [13].
Zawartość popiołu ogólnego w badanych herbatach liściastych nr 1, 2, 3, 4 oraz 5 oscylo-wała w zakresie 5,101–5,720%, podczas, gdy herbata nr 6 osiągnęła średnią zawartość popiołu ogólnego na poziomie 8,989%, przez co nie spełniała wymagań normy w zakresie tego para-metru (rys. 2).
Rys. 2. Zawartość popiołu ogólnego w herbatach zielonych liściastych Fig. 2. Total ash content in leafy green teas
Wyższa zawartości popiołu ogólnego w herbacie nr 6 mogła wynikać z odmiennej metody produkcji lub większego udziału łodyżek i starszych liści w masie produktu. Łuczak i in. [13]
wykazali, że analizowane zielone herbaty ekspresowe zawierały od 5,9 do 8,4% popiołu ogól-nego i część badanych herbat zielonych nie spełniała wymagań normy. Wymagania dotyczące zawartości popiołu ogólnego w zielonej herbacie określa norma ISO 11287:2011. Norma ta dopuszcza zawartość popiołu ogólnego w zakresie od 4% do 8%.
Wszystkie badane herbaty spełniały wymagania normy w zakresie zawartości popiołu roz-puszczalnego w wodzie w odniesieniu do popiołu ogólnego, a wyniki wahały się w zakresie od 55,620% do 75,861% (rys. 3). Tak duże rozbieżności w zawartości popiołu rozpuszczalne-go w wodzie mogły wynikać z pochodzenia surowców z różnych rejonów upraw, różnic w składzie i sposobie produkcji. Zielona herbata nr 4 zawierała najmniej popiołu rozpuszczal-nego w wodzie, odbiegała znacznie od wartości tego parametru dla pozostałych herbat. Mogło to być spowodowane większym udziałem łodyżek krzewu, zawierających większe ilości krzemu w tkance strukturalnej, w przypadku herbaty nr 4 w porównaniu do innych herbat [13]. Zawartość popiołu rozpuszczalnego w wodzie według wymagań normy ISO 11287:2011 powinna wynosić co najmniej 45% w odniesieniu do popiołu ogólnego.
Rys. 3. Zawartość popiołu rozpuszczalnego w wodzie w odniesieniu do popiołu ogólnego w herbatach zielo-nych liściastych
Fig. 3. Content of water-soluble ash in relation of total ash in leafy green teas
Przeprowadzane badania wykazały, że w analizowanych herbatach zawartość popiołu nie-rozpuszczalnego w wodzie, w przeliczeniu na suchą masę, wyniosła od 1,561% do 3,067%
(rys. 4). W normie ISO 11287:2011 nie określono wymagań w zakresie zawartości popiołu nierozpuszczalnego w wodzie.
Wszystkie analizowane herbaty spełniały wymagania normy w zakresie alkaliczności po-piołu rozpuszczalnego w wodzie, w procentach masowych KOH w przeliczeniu na suchą masę, jednak zielona herbata nr 3 charakteryzowała się wyższą alkalicznością popiołu, na poziomie 1,983%, podczas gdy wielkość tego parametru dla pozostałych herbat wynosiła od 1,346 do 1,708% (rys. 5). Alkaliczny odczyn popiołu rozpuszczalnego w wodzie świadczy o przewyższeniu sumy milirównoważników pierwiastków kwasotwórczych przez sumę mili-równoważników pierwiastków zasadotwórczych [37]. Norma ISO 11287:2011 dopuszcza alkaliczność popiołu rozpuszczalnego w wodzie, w procentach masowych KOH w
przelicze-Rys. 4. Zawartość popiołu nierozpuszczalnego w wodzie w herbatach zielonych liściastych Fig. 4. Content of water-insoluble ash in leafy green teas
Zawartość popiołu nierozpuszczalnego w kwasie w analizowanych zielonych herbatach li-ściastych wahała się w zakresie 0,042–0,128% (rys. 6). Największą zawartością popiołu nie-rozpuszczalnego w 10% kwasie solnym charakteryzowała się herbata nr 5. Badania przepro-wadzone przez Łuczak i in. [13] wykazały zróżnicowanie w wielkości tego parametru także dla herbat zielonych ekspresowych, który wyniósł od 0,59 do 1,74%. Rozbieżności w zawar-tości popiołu nierozpuszczalnego w kwasie w badanych herbatach zielonych mogą być wyni-kiem różnic w sposobie ich produkcji, wykorzystania starszych liści, łodyg krzewu herbacia-nego, które zawierają krzemionkę w tkance strukturalnej, a także może to być spowodowane obecnością zanieczyszczeń nieorganicznych, takich, jak kurz czy piasek. Na różną zawartości popiołu w badanych herbatach mogą również wpływać zawarte w nich tlenki metali ciężkich (m.in. ołowiu, kadmu, żelaza) oraz innych metali, np. glinu i krzemu, których obecność w produkcie wynika z zanieczyszczenia środowiska, z którego pochodzi surowiec. Norma ISO 11287:2011 dopuszcza zawartość popiołu nierozpuszczalnego w kwasie do 1% w suchej ma-sie liści.
Rys. 5. Alkaliczność popiołu rozpuszczalnego w wodzie w herbatach zielonych liściastych Fig. 5. The alcality of water-soluble ash in leafy green teas
Garbniki są jednymi z najważniejszych składników herbaty. Stanowią one mieszaninę związków polifenolowych, do których zaliczyć można taniny, katechiny i ich pochodne, takie, jak: tanina, rutyna, kwercetyna, katechina, flawonoidy, saponiny. Garbniki zawarte w herbacie zielonej można podzielić również na hydrolizujące, czyli galotaniny i elagotaniny oraz niehy-drolizujące – garbniki katechinowe, które ze względu na ich budowę zaliczyć można do fla-wonoidów. Garbniki i związki polifenolowe mają wpływ na kolor i aromat herbaty oraz nada-ją ich naparom charakterystycznego gorzkawego i jednocześnie cierpkiego, ściąganada-jącego sma-ku. Ogólną właściwością garbników jest działanie ściągające i koagulujące białko. Wykazują one zdolność kompleksowania jonów metali ciężkich oraz izotopów promieniotwórczych występujących w pożywieniu. Przy nadmiernym spożyciu ograniczają wchłanianie żelaza, wapnia i magnezu.
Rys. 6. Zawartość popiołu nierozpuszczalnego w kwasie w herbatach zielonych liściastych Fig. 6. Content of acid-insoluble ash in leafy green teas
Najsilniejsze takie działanie wykazują taniny czarnej herbaty [4, 38–40]. Herbaty nr 1, 2 oraz 3 charakteryzowały się niższą zawartością garbników w suchej masie, w granicach 14,130–16,312% w stosunku do herbat nr 4, 5 i 6, w których ilość tych związków wynosiła od 19,118 do 19,949% (rys. 7). Rozbieżności w zawartości garbników w badanych herbatach zielonych mogły być związane z jej pochodzeniem od różnych producentów, a także z pochodzeniem surowca z różnych rejonów upraw. Wpływ na zawartość garbników mogły mieć także nieznaczne różnice w czasie parzenia liści herbaty. [17]. Norma ISO 11287:2011 nie określa wymagań dotyczących zawartości garbników w zielonej herbacie. Dostępna litera-tura podaje, że zawartość garbników w herbacie powinna wynosić od 13 do 30% suchej masy [10, 41]. Potwierdzają to badania przeprowadzone przez Rusinek-Prystupę [42], które wyka-zały, że w analizowanych herbatach czarnych liściastych zawartość garbników wynosiła od 11,80 do 25,93%. Natomiast według Flaczyk, Góreckiej i Korczaka [18] zawartość garbników w zielonej herbacie nie powinna być niższa niż 9,5%.
W żadnym z badanych produktów nie stwierdzono obecności domieszki wy-ekstrahowanych liści herbacianych. Fakt ten mógł wskazywać na to, iż proces produkcji został przeprowadzony prawidłowo oraz, że producent nie stosował dodatku herbaty spitej, co jest niedopuszczalną praktyką przy produkcji herbat i świadczy o złej jakości produktu [18].
W normie ISO 11287:2011 brak jest wymagań dotyczących dodatku do herbaty liści wy-ekstrahowanych. W żadnej z badanych zielonych herbat liściastych nie stwierdzono obecności
sztucznych barwników co miało korzystny wpływ na ocenę ich jakości. Według Flaczyka, Góreckiej i Korczaka [18] sztuczne zabarwienie herbaty jest niedopuszczalne i świadczy o nieuczciwości producenta. Norma ISO11287:2011 nie zawiera również regulacji dotyczą-cych obecności sztucznych barwników w zielonej herbacie.
Rys. 7. Zawartość garbników w herbatach zielonych liściastych Fig. 7. Content of the tannin in leafy green teas
4. Wnioski
Na podstawie uzyskanych wyników badań sformułowano następujące wnioski:
1. Badane herbaty zielone liściaste spełniały wymagania Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych, z wyjątkiem herbat nr 2 oraz 6, w których wykazano błędy w oznakowaniu.
2. Herbaty zielone liściaste charakteryzowały się zróżnicowaniem pod względem jakości organoleptycznej. Liście herbaty nr 2, zarówno przed, jak i po naparzeniu, oceniono najgorzej, a napar tej herbaty był najlepszy. Mogło to być spowodowane przechodzeniem do naparu większej ilości związków, w tym smakowo-zapachowych z liści bardziej rozdrobnionych, zwiniętych. W przypadku herbaty nr 4 dobry zapach liści, przy gorszym wyglądzie i barwie, mógł świadczyć o jej aromatyzowaniu.
3. Badane herbaty spełniały wymagania fizykochemiczne normy ISO 11287: 2011, z wyjątkiem herbaty nr 6, w której przekroczona została dopuszczalna zawartość popiołu ogólnego. Zróżnicowanie wyników analiz mogło wynikać z różnej jakości surowca, różnego wieku liści oraz stopnia czystości.
4. Różnice w zawartości garbników mogły być wynikiem pochodzenia surowca z różnych regionów upraw oraz pochodzenia od różnych producentów.
5. Żadna z badanych herbat nie była zafałszowana poprzez dodatek liści wyekstrahowanych oraz przez dodatek barwników.
5. Literatura
[1] Całka J., Zasadowski A., Juranek J. 2008. Niektóre aspekty leczniczego działania zielonej herbaty. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 41 (1): 5–14.
[2] Dmowski P., Śmiechowska M., Steinka I. 2009. Wpływ zawartości związków bio-aktywnych na mikrobiologiczne zanieczyszczenie herbaty. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 61: 5–14.
[3] Plust D., Czerniejewska-Surma B., Domiszewski Z., Bienkiewicz G., Subda R., Wesołowski T. 2011. Jakość wybranych herbat białych. Żywność. Nauka. Technologia.
Jakość, 76 (3): 90–97.
[4] Stańczyk A. 2010. Właściwości zdrowotne wybranych gatunków herbat. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 43 (4): 498–504.
[5] El-Shahawi M.S., Hamza A., Bahaffi S.O., Al-Sibaai A.A., Abduljabbar T.N. 2012.
Analysis of some selected catechins and caffeine in green tea by high performance liquid chromatography. Food Chemistry, 134: 2268–2275.
[6] Hönow R., Reinhold G.K., Hesse A., Siener R. 2010. Oxalate content of green tea of different origin, quality, preparation and time of harvest. Urol. Res. 38: 377-381.
[7] Zhu Y., Huang H., Tu Y. 2006. A review of recent studies in China on the possible be-neficial health effects of tea. International Journal of Food Science and Technology, 41:
333–340.
[8] GUS. 2012. Rocznik Statystyki Międzynarodowej. Warszawa.
[9] Sharma V.K., Bhattacharya A., Kumar A., Sharma H.K. 2007. Health benefits of tea consumption. Tropical Journal of Pharmaceutical Research, 6 (3): 785–792.
[10] Świderski F., Waszkiewicz-Robak B. 2010. Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
[11] GUS. 2007. Rocznik Statystyczny. Warszawa.
[12] Sylwiak A. 2006. Herbaciany Raj nad Wisłą. Hurt & Detal, 6 (8): 24–25.
[13] Łuczak H., Jeżewska M., Białas M., Kulczak M. 2012. Zawartość popiołów w wybranych herbatach ekspresowych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 45 (3):
500–506.
[14] Teleżyńska K. 2009. W herbacianym kalejdoskopie. Poradnik Handlowca, 11.
[15] Kłódka D., Bońkowski M., Telesiński A. 2008. Zawartość wybranych metyloksantyn i związków fenolowych w naparach różnych rodzajów herbat rozdrobnionych (dust i fannings) w zależności od czasu parzenia. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 56 (1): 103–113.
[16] Wołosiak R., Mazurkiewicz M., Drużyńska B., Worobiej E. 2008. Aktywność prze-ciwutleniająca wybranych herbat zielonych. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 59 (4): 290–297.
[17] Dmowski P., Śmiechowska M., Deja B. 2011. Wpływ warunków zaparzania na za-wartość garbników oraz wybranych parametrów barwy herbaty. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni. 68: 5–12.
[18] Flaczyk E., Górecka D., Korczak J. 2006. Towaroznawstwo produktów spożywczych.
Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego, Poznań.
[19] European Parlament Committee on the Environment, Public Health and Food Safety.
2013. Draft Report on the food crisis, fraud in the food chain and the control thereof (2013/2091(INI)).
[20] Dmowski P., Śmiechowska M. 2008. Wykorzystanie włókna surowego do wykrywania zafałszowań w herbacie. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 3 (58): 116–122
[21] Świderski F. 2003. Towaroznawstwo żywności przetworzonej. Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
[22] UOKiK. 2013. Raport Oznakowanie produktów żywnościowych w świetle kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję Handlową. Warszawa.
[23] ISO 11287: 2011 Green tea – Definition and basic requirements.
[24] Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz. U. 2007 nr 137, poz. 966).
[25] PN-ISO 3103:1996-12 Herbata. Przygotowanie naparu do badań sensorycznych.
[26] PN-ISO 4121:1998-12 Analiza sensoryczna – Metodologia – Ocena produktów żywno-ściowych przy użyciu metod skalowania.
[27] PN-ISO 1573:1996-12 Herbata. Oznaczanie ubytku masy w temperaturze 103°C.
[28] PN-ISO 1575:1996-12 Herbata. Oznaczanie popiołu ogólnego.
[29] PN-ISO 1576:1996-12 Herbata. Oznaczanie popiołu rozpuszczalnego w wodzie i popiołu nierozpuszczalnego w wodzie.
[30] PN-ISO 1578:1996-12 Herbata. Oznaczanie alkaliczności popiołu rozpuszczalnego w wodzie.
[31] PN-ISO 1577:1996-12 Herbata. Oznaczenie popiołu nierozpuszczalnego w kwasie.
[32] Kędzior W. 2003. Badanie i ocena jakości produktów spożywczych. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej Krakowie, w Kraków.
[33] PN-ISO 1839:1996-12 Herbata. Pobieranie próbek.
[34] Ustawa z 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. 1999 Nr 90, poz. 999).
[35] Dmowski P., Śmiechowska M., Sagan E. 2014. Wpływ czasu parzenia i stopnia roz-drobnienia herbaty czarnej na barwę naparu i jego właściwości przeciwutleniające.
Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 5 (96): 206–216.
[36] Górecka D., Korczak J., Długosz B., Hęś M. 2004. Ocena jakości wybranych gatunków herbat różnego pochodzenia. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 37 (2): 145–150.
[37] Cichoń Z., Miśniakiewicz M. 2005. Analiza jakości czarnych herbat liściastych. Zeszyty Naukowe Akademii Naukowej w Krakowie, 678: 103–127.
[38] Chen Q., Zhao J., Chaitep S., Guo Z. 2009. Simultaneous analysis of main catechins contents in green tea (Camellia sinensis (L.)) by Fourier transform near infrared reflectance (FT-NIR) spectroscopy. Food Chemistry, 113: 1272–1277.
[39] Matławska I. 2005. Herbaty, herbatki, ziółka. Leki ziołowe Panacea, 13 (4): 20–23.
[40] Stańczyk A., Rogala E., Wędzisz A. 2010. Oznaczenie zawartości garbników oraz wybranych składników mineralnych w herbatach zielonych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 43 (4): 505–508.
[41] Cichoń Z., Wierciak E. 2005. Towaroznawcza charakterystyka herbaty. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
[42] Rusinek-Prystupa E. 2013. Właściwości przeciwutleniające wybranych herbat czarnych dostępnych na polskim rynku. Problemy Higieny i Epidemiologii, 94 (1): 140–146.
Streszczenie
Celem niniejszej pracy była analiza wybranych wyróżników jakościowych zielonych her-bat liściastych dostępnych na polskim rynku. Przeprowadzono ocenę stanu opakowania i oznakowania oraz ocenę organoleptyczną. Dokonano analizy następujących parametrów fizykochemicznych: wilgotność, zawartość popiołu ogólnego, popiołu rozpuszczalnego i nierozpuszczalnego w wodzie, alkaliczność popiołu rozpuszczalnego w wodzie, zawartość popiołu nierozpuszczalnego w kwasie, zawartość garbników, dodatek liści herbaty wyekstra-howanej oraz sztucznego barwnika. Opakowania niektórych z badanych herbat wykazywały nieprawidłowości w oznakowaniu. Jedna z analizowanych zielonych herbat liściastych nie spełniała wymagań normy w zakresie zawartości popiołu ogólnego.
Mariusz BOROWIEC, Anna STÓJ University of Life Sciences in Lublin Department of Biotechnology,
Human Nutrition and Science of Food Commodities
COMMODITY CHARACTERISTICS OF GREEN LEAF TEA TYPES