GPOnZ służy ochronie i wykorzystaniu lokalnych zasobów dziedzictwa kulturowego w różnych dziedzinach życia społecznego. Realizacja wyznaczonych celów wymaga przede wszystkim zmiany w świadomości, szczególnie w obszarze odpowiedzialności, jednostki samorządu terytorialnego, podmiotów, instytucji i sfer funkcjonalnych, które odpowiadają za ochronę środowiska kulturowego i naturalnego, za ład i zagospodarowanie przestrzenne, a także wyznaczone kierunki rozwoju miasta. Ważne jest także, aby właściciele zabytkowych obiektów zmienili swoje podejście, przyczyniając się w ten sposób do poprawy stanu zachowania wszelkich dóbr środowiska kulturowego i naturalnego.
Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami określa główne cele GPOnZ, do których należą:
– włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju,
– uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej,
– zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania, – wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego,
– podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami,
– określenie warunków współpracy w właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków,
– podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.
W GPOnZ wyznaczono dwa priorytety wraz z zadaniami, co stanowi kontynuację Programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami miasta Nowego Sącza na lata 2006-2009. Zostały one sformułowane w perspektywie wieloletniej i wykraczają często poza czteroletni okres obowiązywania GPOnZ. Możliwy jest podział realizacji zadań na podokresy w powiązaniu z ustawowym obowiązkiem złożenia po 2 latach przez władze miasta sprawozdania z częściowego wykonania GPOnZ. Wykonanie takiego sprawozdania powinno być poprzedzone oceną poziomu realizacji GPOnZ, która powinna uwzględniać: wykonanie zadań, które zostały przyjęte do realizacji w czteroletnim okresie obowiązywania GPOnZ oraz efektywność ich wykonania.
Sposób weryfikacji zadań został ujęty w ostatniej kolumnie w Tabelach nr 7 i 8.
Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023
83 Tabela nr 7. Zadania w ramach Priorytetu nr I
PRIORYTET I. REWALORYZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO JAKO ELEMENT ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO MIASTA.
ZADANIA SPOSÓB WERYFIKACJI
Zintegrowana – kompleksowa rewitalizacja zgodnie z założeniami Gminny Programu Rewitalizacji miasta Nowego Sącza na lata 2016-2022. Priorytetowe zadania:
1. Kontynuacja programu rewitalizacji zabytków miejskich.
2. Rewitalizacja zespołu zabudowy i przestrzeni publicznej wokół Bazyliki św. Małgorzaty.
3. Wsparcie rozwoju gospodarczego obszaru rewitalizacji poprzez zagospodarowanie terenu Rynku Maślanego w Nowym Sączu.
Jakie działania zaplanowano, jakie podjęto, z kim współpracowano, wysokość zaplanowanych/
poniesionych środków
Ochrona, rewaloryzacja i rozwój turystyki kulturowej
i pielgrzymkowej w oparciu o cenne obiekty sakralne: kościół parafialny pw. Ducha Świętego i klasztor oo. jezuitów, zespół
klasztorny franciszkanów, zespół klasztorny niepokalanek, tzw. Biały Klasztor, Bazylika pw. Św. Małgorzaty z uwzględnieniem kościołów i lokalnych kapliczek.
Sukcesywne oznakowanie wszystkich obiektów wpisanych do rejestru zabytków znakiem konwencji haskiej.
Ile obiektów oznakowano, czy oznakowano wszystkie obiekty, wartość poniesionych środków Zadania dla gminnej ewidencji zabytków:
1. Zakładanie nowych kart adresowych dla zabytków dotychczas nierozpoznanych i nie uwzględnionych w ewidencji, a istotnych dla obrazu dziedzictwa kulturowego na terenie miasta;
2. Systematyczne uzupełnianie kart adresowych o uzyskane nowe dane i aktualizowaną w przypadku zmian w wyniku rozbiórek i remontów dokumentację fotograficzną;
3. Skreślenia z ewidencji obiektów nieistniejących oraz takich, które utraciły cechy zabytkowe w wyniku modernizacji.
Wszelkie działania przy obiektach ujętych w gminnej ewidencji zabytków wymagają opiniowania, uzgodnienia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Zabytki, które są w ewidencji a są jednocześnie wpisane do rejestru, przy pracach, wymagają uzyskania pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Ilość przeprowadzonych aktualizacji, czy dodano/usunięto obiekt
z ewidencji
Wykonanie kart stanowisk archeologicznych ujętych w gminnej ewidencji zabytków.
Czy wykonano karty, czy było to opiniowane z WUOZ
Prowadzenie okresowych kontroli stanu zachowania obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w gminnej ewidencji zabytków: stanowiących własność miasta, w celu
wytypowania najbardziej zagrożonych, wymagających niezbędnych remontów; na tej podstawie opracowanie planu remontów.
Ilość odbytych kontroli, ilość obiektów wymagających remontów/konserwacji, ilość wytypowanych obiektów do remontów/konserwacji Bieżące opracowywanie studiów, analiz i programów
konserwatorskich niezbędnych do podejmowania decyzji historyczno-architektoniczne, katalogi typów zabudowy i detalu
Czy wykonano prace, jakie, w jakim zakresie, ile poniesiono wydatków
Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023
84
architektonicznego, wykonywanie inwentaryzacji architektoniczno-konserwatorskiej zagrożonych obiektów zabytkowych).
Stworzenie uchwały w sprawie określenia zasad udzielania przez miasto dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach wpisanych do rejestru zabytków lub ujętych w gminnej ewidencji zabytków.
Czy stworzono uchwałę
Stałe podnoszenie kwot budżetu gminnego przeznaczonego na ochronę zabytków.
Czy kwota zwiększyła się, o ile, na co została przeznaczona
Tabela nr 8. Zadania w ramach Priorytetu nr II
PRIORYTET II. ROZWÓJ TURYSTYKI KULTUROWEJ W OPARCIU O WALORY KULTUROWE I HISTORIĘ OBSZARU ORAZ KREOWANIE POCZUCIA TOŻSAMOŚCI REGIONALNEJ.
ZADANIA SPOSÓB WERYFIKACJI
Promowanie imprez, warsztatów, przeglądów, festiwali, lokalnych obrzędów przybliżających dzieje i tradycje Nowego Sącza, przy ścisłej współpracy z Małopolskim Centrum Kultury „Sokół”, Muzeum Okręgowym wraz z oddziałami oraz Centrum Informacji Turystycznej.
Ile i gdzie zorganizowano wydarzenia, ilość osób biorących udział, z kim współpracowano, wartość zaplanowanych/
poniesionych środków Współprowadzenie działalności edukacyjnej skierowanej do
młodzieży szkolnej poprzez organizowanie dla niej wystaw, konkursów szkolnych popularyzujących historię miasta oraz jego zabytki itp.
Ilość opracowanych konkursów, wystaw, ilość osób biorących udział
Wykreowanie pamiątek regionalnych.
Jakie wykreowano produkty, gdzie i w jakiej formie były promowane, wartość poniesionych środków, czy produkty były sprzedawane, gdzie, wartość środków ze sprzedaży
Realizacja projektów podnoszących atrakcyjność obiektów i obszarów zabytkowych miasta Nowy Sącz.
Jakie projekty zaplanowano, jakie zrealizowano, z kim
współpracowano, ilość osób biorących udział, wartość
zaplanowanych/wydanych środków Popularyzacja informacji o zasadach dofinansowania prac
w obiektach wpisanych do rejestru zabytków.
Forma przekazywania informacji, dla jakich odbiorców, jakich obiektów dotyczy
Współpraca z Centrum Informacji Turystycznej w celu upowszechniania dziedzictwa kulturowego miasta.
Jakie działania zaplanowano/
zrealizowano, wartość zaplanowanych/poniesionych środków, forma współpracy
Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023
85