Zabytki objęte prawnymi formami ochrony

Zgodnie z art. 7 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. formami ochrony zabytków są:

– wpis do rejestru zabytków;

– wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa;

– uznanie za pomnik historii;

– utworzenie parku kulturowego;

– ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

Na obszarze miasta Nowy Sącz funkcjonują dwie z ww. form, jest to wpis do rejestru zabytków oraz ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023

70 5.4.1. Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków

Na terenie miasta Nowy Sącz znajdują się 72 zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków, w tym 3 stanowiska archeologiczne (Tabela nr 3). Są to jedne z najcenniejszych elementów krajobrazu kulturowego na terenie miasta. Obiekty te objęte są wszelkimi rygorami prawnymi wynikającymi z treści odpowiednich aktów prawnych, w tym przede wszystkim – rygorami ochrony konserwatorskiej wynikającymi z przepisów ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wszelkie działania podejmowane przy tego typu obiektach wymagają pisemnego pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.

Tabela nr 3. Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków na terenie miasta Nowy Sącz

LP. OBIEKT według decyzji ADRES

NUMER

7 STARA KOLONIA – kolejowe robotnicze osiedle

mieszkaniowe

Ks. A. 347 147/83 - 4.06.1983

8 Budynek dworca kolejowego Ks. A. 653 453/91 1 19.12.1991

9 Cmentarz wojenny nr 349 z okresu I wojny światowej położony w Dąbrówce

Ks. A 704 504/93 140 2.12.1993

10 Cmentarz wojenny nr 350 z okresu I Wojny Światowej, położony jako kwatera wojenna cmentarza komunalnego

Ks. A. 716 516/93 22 27.12.1993

11 Cmentarz wojenny nr 351 z okresu I wojny światowej

Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023

18 Park podworski Zabełcze Ks.A.-180 180/U/85 09.09.1985

19 Kościół p.w. NSJ (kolejowy) ul. Batorego Ks. A. 349 149/83 1/1 6.06.1983

31 Kamienica ul. Jagiellońska 10,

ul. Szwedzka 1,

33 Kamienica ul. Jagiellońska 25 (róg ul. Kościuszki), brama

Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023

46 Dom Gotycki (od 1966 siedziba Muzeum Okręgowego

w Nowym Sączu)

ul. Lwowska 3 Ks. A. 776 576/95 - 30.05.1995

47 Budynek dawnego młyna ul. Młyńska 9 Ks. A. 692 492/92 34/4 29.12.1991 48 Budynek wraz z atelier

fotograficznym

Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023

73

57 Budynek mieszkalny ul. Rynek 27 Ks. A. 699 499/93 31/1 16.06.1993

58 Budynek mieszkalny ul. Rynek 28 Ks. A. 768 568/95 30 30.03.1995

59 Kamienica ul. Rynek 29 Ks. A. 850 650/98 29 28.12.1998

60 Kamienica ul. Rynek 31 A–131/M - 27 obr. 28 20.03.2008

61 Kamienica położona w Nowym Sączu

ul. Piotra Skargi 5 A–104/M - 20/1 obr.

27

1.10.2007

62 Kościół p.w. Św. Ducha i Klasztor O.O. Jezuitów

ul. Piotra Skargi 10 Ks. A. 90 210/90 - 22.12.1970

63 Budynek mieszkalny ul. Piotra Skargi 13 Ks. A. 739 593/94 16 28.12.1992 64 Budynek młyna i stolarni ul. Stolarska 8 Ks. A. 847 647/98 19/1 1.07.1998 65 Budynek mieszkalny – willa –

z okresu międzywojennego

ul. Św. Helleny 23 Ks. A. 593 339/90 40, 41 6.07.1990

66 Kamienica piętrowa ul. Wąsowiczów 4 Ks. A. 825 625/97 14/1 7.04.1997 67 Zabytkowe maceby żydowskie

w ścianie piwnicy budynku położonego na terenie Zakładu Przetwórstwa

ul. Węgierska 11 Ks. A. 594 394/89 - 10.03.1989

68 Dom kultury tzw. DOM ROBOTNICZY

ul. Zygmuntowska 17/19

Ks. A. 352 152/83 27 6.06.1983 – zmiana decyzji z dn. 1.09.2008 69 Budynek mieszkalny ul. Żółkiewskiego 9 Ks. A. 756 556 14 1.09.1994

STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE 70 Nowy Sącz – Biegonice-Winna Góra, AZP 112-63/39, stanowisko nr

w miejscowości 26, grodzisko wczesnośredniowieczne

nr 909 22.11.1968

71 Nowy Sącz – Biegonice, cmentarzysko kultury łużyckiej nr 915 22.11.1968 72 Nowy Sącz – Biegonice, AZP 112-63/30, stanowisko nr w miejscowości

20, osada z okresu wpływów rzymskich

nr 917 (ob. nr 1126) 22.11.1968

5.4.2. Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków

Zgodnie z art. 3 pkt 1 i 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, zabytek ruchomy to rzecz ruchoma, jej część lub zespół rzeczy ruchomych, będących dziełem człowieka lub związanych z jego działalnością, stanowiących świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową.

Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie zabytku ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia, uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę albo wywiezienia za granicę zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej.

Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków podlegają ochronie konserwatorskiej wynikającej z przepisów ustawy ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Właściciel lub posiadacz zabytku ruchomego zobowiązany jest między innymi do:

– zapewnienia warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie,

– zapobiegania zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości zabytków, – udaremniania niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków,

– przeciwdziałania kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków za granicę.

– kontroli stanu zachowania i przeznaczenia zabytków,

Gminny program opieki nad zabytkami Miasta Nowy Sącz na lata 2020-2023

74

– uwzględnienia zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.

Najcenniejsze zabytki ruchome z terenu miasta Nowy Sącz wpisane są do rejestru zabytków ruchomych. Stanowią one głównie wyposażenie i wystrój obiektów sakralnych. Ze względów bezpieczeństwa nie publikuje się szczegółowych danych dotyczących tych obiektów (Tabela nr 4).

Tabela nr 4. Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków na terenie miasta Nowy Sącz

LP. OBIEKT (MIEJSCE PRZECHOWYWANIA) DATA I NUMER REJESTRU

ZABYTKÓW 1 18 elementów wyposażenia kościoła p.w. Ducha Św. i Domu Zakonnego

Towarzystwa Jezusowego Księży Jezuitów

B-48/M z dnia 22.12.1970 r.

2 XVII-wieczna płyta nagrobna Jana Dobka Łowczowskiego i 3 tablice epitafijne umieszczone w klasztorze pofranciszkańskim

Ks.B-138 z dnia 21.12.1992 r.

3 elementy wystroju i wyposażenia kościoła p.w. św. Rocha (d. Dąbrówka Polska)

B-176 z dnia 10.12.1970 r.

4 elementy wyposażenia kaplicy Szwedzkiej B-177 z dnia 10.12.1970 r.

5 elementy wyposażenia kościoła parafialnego p.w. św. Małgorzaty B-179-75 z dnia 22.12.1970 r.

6 element wyposażenia kościoła kolegiackiego p.w. św. Małgorzaty B-215 z dnia 31.03.1971 r.

7

wyposażenie wnętrza kaplicy klasztornej p.w. Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia w Białym Klasztorze Zgromadzenia Sióstr Niepokalanego Poczęcia NMP

B-361/M z dnia 24.02.2014 r.

8 wyposażenie kościoła p.w. św. Wawrzyńca Męczennika B-435/M z dnia 17.02.2017 r.

9 wyposażenia kościoła pw. Św. Heleny B-46 z dnia 30.12.1960 r.

10 kapliczka z figurą NMP Niepokalanie Poczętej przy ul. Krakowskiej Ks.A-619 z dnia 18.02.1991 r.

11 figura św. Jana Nepomucena, przy skrzyżowaniu ulic Węgierskiej z Biegonicką

Ks.B.161 z dnia 09.06.1997 r.

12 elementy wyposażenia kościoła św. Ducha i Klasztoru OO. Jezuitów B-180 z dnia 22.12.1970 r.

13 sztandar Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Ks.B.150 z dnia 12.12.1994 r.

14 tokarka kołowa bezsuportowa zainstalowana w stolarni mechanicznej w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego S.A. w Nowym Sączu

Ks.B.158 z dnia 21.04.1997 r.