Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego

Szeroki zakres inicjatyw gminy na rzecz zwiększania zatrudnienia dostępny był takŜe w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego. W programie tym skupiono się na tworzeniu warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałaniu marginalizacji niektórych obszarów. Jednocześnie przedsięwzięcia te powinny sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską²²⁸. Oznaczało to takŜe dąŜenie do zmniejszenia róŜnic w poziomie rozwoju poszczególnych krajów²²⁹. Szczególnie istotne w kontekście moŜliwości gminy wpływania na wzrost zatrudnienia wydają się działania z priorytetu

226

Por. Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006, op. cit., s. 186-189.

227 Europejski Fundusz Społeczny. Wsparcie dla sektora edukacji w Polsce, Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa 2005, s. 12-15.

228

Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006, Dz. U. Nr 166, Poz. 1745, s. 442; Por. L. Mączka, J. Kudełko, Polityka regionalna..., op. cit., s. 33; M. Czeszejko-Sochacka, Zarządzanie funduszami unijnymi w rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego, w: Czynniki rozwoju regionalnego Polski północno-wschodniej (tom II), red. B. Plawgo, WyŜsza Szkoła Administracji Publicznej, Białystok 2005, s. 485-486. 229

Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach²³⁰. Koncentrowały się one zwłaszcza na obszarach zagroŜonych marginalizacją, w tym obszarach wiejskich i obszarach restrukturyzacji przemysłów. Tutaj gmina mogła podjąć inicjatywy dostosowane do specyfiki regionalnej i ukierunkowane na uzupełnienie ogólnokrajowych programów wsparcia rozwoju zatrudnienia i edukacji. Chodziło tu głównie o:

• polepszenie zdolności dostosowania umiejętności i kwalifikacji do wymagań regionalnego rynku pracy,

• monitorowanie regionalnych rynków pracy,

• dostosowanie ofert szkoleniowych oraz usług w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego wraz z kursami szkoleniowymi dla osób dorosłych oraz praktykami zawodowymi dla młodzieŜy.

Bardzo waŜna była takŜe moŜliwość zaangaŜowania przez gminę w projekty dotyczące reorientacji zawodowej osób odchodzących z rolnictwa oraz osób zagroŜonych procesami restrukturyzacyjnymi²³¹. Głównym celem tych działań było wyposaŜenie osób zamierzających opuścić sektor rolny i osób opuszczających przemysł i tradycyjne sektory dotknięte restrukturyzacją oraz inne osoby zagroŜone utratą pracy w wyniku procesów restrukturyzacyjnych, w umiejętności umoŜliwiające wykonywanie nowego zawodu oraz tworzenie miejsc pracy na terenach wiejskich i obszarach podlegających restrukturyzacji²³². Przedsięwzięcia te łączyły się i uzupełniały z inicjatywami z priorytetu trzeciego – Rozwój

lokalny. Tutaj gmina miała moŜliwość włączenia się w projekty dotyczące przeciwdziałania

marginalizacji społecznej i ekonomicznej obszarów wiejskich, małych miast (chodzi głównie o wpływanie na wzrost mobilności zawodowej mieszkańców wsi i małych miast oraz tworzenie warunków do dywersyfikacji działalności gospodarczej) oraz obszarów restrukturyzowanych²³³. Zwracało się równieŜ uwagą na zachęcanie do rozwijania nowych form aktywności gospodarczej generujących miejsca pracy w zdegradowanych obszarach miejskich, po-przemysłowych i po-wojskowych, szczególnie poprzez oferowanie infrastruktury do prowadzenia działalności dostosowanej do potrzeb nowych przedsiębiorstw²³⁴.

230

Por. T. Rzychoń, Dotacje na inwestycje, Wydawnictwo HELION, Gliwice 2006, s. 204-214; A. Jankowska, T. Kierzkowski, R. Knopik, Fundusze pomocowe..., op. cit., s. 77-83; T. G. Grosse, Polityka..., op. cit., s. 263-264. 231 Por. J. Warda, Fundusze..., op. cit., s. 76-82.

232 Por. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004-2006, op. cit., s. 466-468. 233

TamŜe, s. 473-475.

234 A. Brouwer, R. Brown, C. A. Heller, Rewitalizacja obszarów miejskich, po-przemysłowych i po-wojskowych – sytuacja w Polsce, podejście UE i doświadczenia innych krajów członkowskich, w: WdraŜanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Polsce, red. W. Sartorius, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa 2005, s. 274-298.

Ponadto szczególnie istotne było umoŜliwienie gminom włączenia się w ramach ZPORR w pomoc przedsiębiorcom²³⁵. Działania te wpisywały się w realizację polityki regionalnej ukierunkowanej na podniesienie konkurencyjności podmiotów gospodarczych²³⁶. Pomoc wyraŜała się zarówno we wspieraniu osób zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą (tzw. promocja przedsiębiorczości), jak i oddziaływaniu na mikroprzedsiębiorstwa, zwłaszcza te spoza sektorów przemysłów tradycyjnych. Podczas gdy promocja przedsiębiorczości skierowana była do podmiotów jeszcze nieprowadzących działalności gospodarczej, ta ostatnia polegała na udzielaniu wsparcia finansowego nowopowstałym mikroprzedsiębiorstwom. Opierało się ono głównie na wspieraniu rozwoju, szczególnie poprzez współfinansowanie usług doradczych oraz inwestycji.

Samorząd gminny mógł równieŜ wpływać na wzrost zatrudnienia angaŜując się w realizację programów dotyczących infrastruktury i promocji turystyki i kultury²³⁷ oraz wspierających rozwój województw. Na rozwój ten moŜna było wpływać poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego oraz wyrównanie dysproporcji w zakresie dostępu i wykorzystania Internetu i innych technologii informacyjnych oraz komunikacyjnych, zarówno pomiędzy regionami, jak i w układzie wewnątrz regionalnym²³⁸. W kontekście wpływania na wzrost zatrudnienia, w ZPORR zaoferowano gminie takŜe moŜliwość zaangaŜowania się w przedsięwzięcia prowadzące do wzmocnienia współpracy między sektorem naukowo-badawczym a gospodarką. Dotyczyły one głównie działań skierowanych na podnoszenie potencjału regionalnego w zakresie innowacji i transferu informacji pomiędzy sektorem naukowo-badawczym a podmiotami funkcjonującymi w regionie²³⁹. Poza tym, naleŜy wskazać moŜliwość oddziaływania samorządu gminnego na infrastrukturę edukacyjną w regionie. W tym przypadku celem było wzmocnienie roli szkół wyŜszych i przygotowanie ich do odgrywania kluczowej roli w procesie tworzenia konkurencyjnej gospodarki regionalnej oraz wyrównanie szans w dostępie do edukacji pomiędzy uczniami z obszarów wiejskich i miejskich²⁴⁰. Miało to istotny wpływ

235 Por. J. Warda, Fundusze..., op. cit., s. 148-154.

236 Szerzej: E. Latoszek, Zasady finansowania rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej i przewidywane skutki włączenia Polski do polityki regionalnej, w: Unia Europejska wobec procesów integracyjnych – wyzwania dla Polski, red. H. Januszewska, WyŜsza Szkoła Handlu i Finansów Międzynarodowych, Warszawa 2000, s. 200-202.

237 Por. J. Warda, Fundusze..., op. cit., s. 194-196.

238 A. Kolesiński, Społeczeństwo informacyjne w ramach ZPORR, w: WdraŜanie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Polsce, red. W. Sartorius, Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Warszawa 2005, s. 238-250.

239 Por. B. Bidzińska-Jakubowska, Unia Europejska. Akcesja Polski do UE, Uniwersytet Opolski, Opole 2004, s. 281.

240

na polepszenie sytuacji uczniów na rynku pracy po ukończeniu edukacji. Na koniec rozwaŜań na temat roli i moŜliwości angaŜowania się gminy w przedsięwzięcia na rzecz zwiększania zatrudnienia w ramach ZPORR, warto takŜe zauwaŜyć, Ŝe gminy z siedmiu największych aglomeracji w kraju (posiadających powyŜej 500 tys. mieszkańców) mogły wpływać na wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich oraz stworzenie nowych moŜliwości w zakresie zatrudnienia poprzez rozwój systemów transportu publicznego²⁴¹. W tym przypadku chodziło głównie o doprowadzenie do poprawy atrakcyjności powyŜszych gmin dla lokalizacji inwestycji zagranicznych, co z kolei przekładało się na utworzenie nowych miejsc pracy.