496 R ecen zje
,;SCIB N TIAlRU M H IS T O R IA ” . (D RUG IE PÓ ŁlRO G ZE 1W6 *
W e w stę p n y m a rty k u le miru 3/1966 L . Elaiut p is ze o w k ła d z ie fla m a n d zk ie g o le k arza G u sta afa Borgiinana w ,razpowisizeohniiame ¡poglą d ó w an t ysep ty cran y ch Joseph a L . L istera (1827— -19K2), za łą c z a ją c r ó w n ie ż re p ro d u k cją 2 n ie zn a n y ch lis tó w L istera dio Rorgtoomia, w s k a z u ją c y c h a a h a rm on ijn ą w sp ó łp ra cę i ¡przyjaźń o b y d w u lekarzy. O ry gin a ln e plisma (Liisitera ¡(od k ry w cy a n tysep tyk i), dotyazące tra k to w a n ia zakażo n y c h pan (¡z la t ¡1896—'1867), ¡pozostaw ały r o zp ro s zo n e d o 1882 r. D o p ie ro w ty m w ła ś n ie n ok u G. B o rg in o n o p u b lik o w a ł w B ru k seli p rzek ła d Chirurgie antiseptique e t théorie d es germ es. O eu v res réunies d e J. L ister. W y d a n ie p r z y c z y n iło -się ck> r o z p o w sze ch n i en!ia an tysep tyk i1, k tóra, ipocząiwszy od te j daty, zd ob y w a sta łe m ie js c e w terapeultyce ch iru rg iczn ej. W y d a n ie B o r g in o n a je s t p ie rw szy m i je d y n y m zb iorem or y g in a ln y c h p r a c L iste ra o am tyseptyce, ża d n e in n e ¡tłum aczenie się n ie ukazało. A u to r a r ty k u łu zauwiażył 'brak te j k sią żk i w kialtatagu lo n d y ń s k ie j w y s ta w y p o ś w ię c o n e j stu le ciu u rodzin ¡Listera w 1927 r.
• * W n a stęp n ym arty k u le, r ó w n ie ż w ję z y k u fla m an dzk im , R. J. F orb es ogłasza a rch iw a ln y d zien n ik ¡podróży d o B r a b a n cji, F landrii, L iè g e i o k o lic A k w iz g ra n u z 1782 r. p ió r a M. van M a ru m . M artin u s van M arum z D e lft (1750— 1837), lekarz, od 1777 r. k ie r o w n ik g a b in etu ¡historii n a tu ra ln e j hiaarlemsfciego T o w a rzy s tw a N au k ow eg o, b y ł fizjolog iem -etk sp erym en ta torem i p ro m o to re m w p ro w a d za n ia n o w y c h meitod n a u k o w y ch i w ie d z y i(m. in. n a u k i Laivoisiera) w N id e rla n d a ch e p o k i n a p o
leoń sk iej.
T rz e ci i ostaitni arty k u ł t o A . J. E. M . S m eu ra u zupełnienia d o je g o b ib lio g r a fii X lV Ï-w ie c z n y c h d r u k ó w n id e rla n d zk ich ((s’G ra v e n h a g e I960). O k re ś le n ie cza sow e za w a rte w ‘tyltule nlie jest zu p e łn ie ścisłe, b o u zu p ełn ien ia o b e jm u ją też druik z '1499 r. “ A . Smeiur u zu p ełn ia r ó w n ie ż litera tu rę p rze d m io tu ¡kilkunastu n o w y m i p o z y cja m i.
W n rze 4 m ą jd u ije m y d w a arty k u ły w ję z y k u fla m an dzk im . L . J. V a n d e w ie le p isze o śred n io w ie czn y m traiktaiCie n id erla n d zk im o ch irom a n cji. D a le j P . van O y e p u b lik u je arty k u ł o lek a rzu z Ositendy L o u isie F ra n çoisie V erh a eg h em ¡(1811— 1870). Vérthaeghe p r ó c z p r a c le k a rs k ich (ba ln eologia m orska) ogłaszał a rty k u ły z d zied zin y h y d rob iolog ii, p is a ł o flu o r e s c e n c ji m orza w o k o lic a c h O sten d y , m ia n o w icie o N o cti luca miliaris (1836 r.), stw ierd za ją c, ż e w ic i o w ce te ¡są p rzy czy n ą św iecen ia fa l. Z a j m o w a ł się te ż ba dan ia m i p r z y p ły w ó w i o d p ły w ó w m orza.
J. G lu ck e r o g łasza i k o m e n tu je a u tog ra f listu Joseph a S ca lig era (1540— 1609) do H e n ry ’e g o S a v ile ’a (154$— 11622). List, ¡zie z b io r ó w B ib lio te k i B o d le ia ń sk ie j, p o c h o d z i z 1595 r. N a za łączan ej ta b lic y z n a jd u je się facsím ile p ie r w sz e j stro n y listu i auto g r a fu -d e d y k a c ji d la S a v ile ’a, u m ieszczon ej n a d z ie le S ca lig era A p p en d ix ad C y c lo -’ m étrica sua (L u gdu ń i B a ta v o ru m 1594). S a v ile i S ca lig er b y li w y b itn y m i h u m a
nistam i.
In teresu ją cy , i t o n ie ty lk o d la M otoryk a m ed y cy n y , jest arty k u ł (n iem .) E. F ii- sahela (z B o c h u m ) Epidem ie w da w n ej Islandii. P rz y cz yn e k do historii epidem iologii. W y k a z literaibury lia zy tu o k o ło trzydziestu p o z y c ji, a u tor o p ie r a się r ó w n ie ż n a ust n y c h in fo r m a c ja c h '(daw nego le k a rza z Islan dii). S tw ierdza mp., że .gruźlica, m im o cię żk ich w a ru n k ó w , w y s tę p o w a ła w Islan d ii ty lk o sp ora d y czn ie, n ie p r z y b ie r a ją c n ig d y fo r m y epid em ii. N a tom iast Itrąd zd a rza ł się często, a w XTVLI w . m u sia n o z a ło ż y ć n aw et n iew ie lk ie lep rozoriu m .
W d zia le r e ce n z ji P . B o ey n a em s om aw ia ozasopistmo „L y ch n o s. Annuail o f th e S w e d ish H is to r y o f S cien ce S old ety ” , 1963— 1864 ¡(19615).
Z o fia Sidorow icz * P o r. o m ó w ie n ie „S cien tia ru m H istoria ” ¡z 1964, 1965 i p ie rw sze g o p ó łr o c z a 1966 r. w „K w a rta ln ik u ” , n r 2/1967, s. 459.
